Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Decyzja z dnia 18.10.2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonemu – J. P. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z tego względu, że komisja lekarska ZUS nie uznała go za niezdolnego do pracy.

W odwołaniu wniesionym do tut. Sądu ubezpieczony opisał stan swojego zdrowia, który czyni go nadal niezdolnym do pracy, gdyż pomimo rehabilitacji leczniczej ZUS, w jego stanie zdrowia nie nastąpiła żadna poprawa.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Pobierający rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy ubezpieczony –J. P., w dniu 20.08.2012r. złożył wniosek o ponowne ustalenie prawa do tego świadczenia (k-13/14 ar). Oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia daty jej powstania, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy, czy celowości przekwalifikowania zawodowego dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik ZUS, a po wniesieniu sprzeciwu, komisja lekarska ZUS (art. 14 ust. 1 i 2 e ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – tekst jednolity: Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.). W związku z tym – w dniu 6.10.2012r. – wydała ona stosowne orzeczenie, w którym nie uznała powoda za niezdolnego do pracy (k-27 ar). Ubezpieczony w swoim odwołaniu zakwestionował takie stanowisko komisji lekarskiej ZUS, które stało się podstawą do wydania zaskarżonej decyzji (k-29 ar).

Przedmiotem sporu pomiędzy stronami okazał się być stan zdrowia J. P.w kontekście jego zdolności, bądź niezdolności do pracy. Rzeczą Sądu było przeprowadzenie postępowania dowodowego i dlatego – postanowieniem z dnia 3 grudnia 2012r. – Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych: kardiologa, neurologa, ortopedy i specjalisty medycyny pracy w celu stwierdzenia, czy stan zdrowia ubezpieczonego czyni go nadal całkowicie, bądź częściowo niezdolnym do pracy? Trwale, czy okresowo – do kiedy? Czy w porównaniu z poprzednio przeprowadzonymi badania, stan jego zdrowia uległ takiej poprawie, że niezdolność do pracy już nie występuje? Na czym ta poprawa polega? Jeżeli tak, to czy podstawa stwierdzonej niezdolności do pracy były te same dowody, którymi dysponował organ rentowy w postępowaniu administracyjnym, czy również dokumentacja medyczna złożona po wydaniu decyzji przez ZUS? Zadaniem biegłych było również ustosunkowanie się do orzeczenia lekarza orzecznika ZUS i komisji lekarskiej ZUS (k-7).

Zespół biegłych stwierdził u powoda chorobę niedokrwienną serca do pilnego leczenie kardiochirurgicznego w kwietniu 2013r., nadciśnienie tętnicze, wielopoziomową dyskopatię szyjną i lędźwiową, przewlekły zespół bólowy szyjno-barkowy i lędźwiowo-krzyżowy z okresami zaostrzeń i obecnymi objawami ubytkowymi (k-15-16).

Dokonując oceny stanu zdrowia ubezpieczonego, biegli wyprowadzili zgodny wniosek o jego okresowej częściowej niezdolności do pracy.

Pismem z dnia 13.05.2013r. organ rentowy wniósł zastrzeżenia do tej opinii wskazując, że rozpoznane u powoda zaostrzenie choroby wieńcowej stanowi nową okoliczność, gdyż badanie koronograficzne zostało wykonane już po badaniu orzeczniczym ZUS i dlatego postępowanie należałoby zakończyć w trybie art. 477 ¹⁴ § 4 kpc (k-40).

W opiniach uzupełniających z dnia 28.05.2013r. (k-54) i 25.06.2013r. (k-60) zespół biegłych podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko.

Według Sądu, opinia biegłych lekarzy sądowych, w tym również opinie uzupełniające, zasługuje na przyjęcie jej za wiarygodny dowód właściwej kwalifikacji zdrowotnejJ. P.. Została sporządzona po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu. Opisy stanu narządów i układów ubezpieczonego świadczą o tym, że badania przeprowadzono rzetelnie. Została wydana przez specjalistów z dziedzin medycyny odpowiednich do jego schorzeń, którzy przekonywująco uzasadnili swoje stanowisko, a logiczne wnioski ich opinii oparte były na starannej ocenie dokumentacji lekarskiej i wynikach badań przedmiotowych.

Jej mocy dowodowej nie podważyły zastrzeżenia organu rentowego z dnia 28.08.2013r. wskazujące, że podczas badania orzeczniczego nie stwierdzono u ubezpieczonego objawów ubytkowych i korzeniowych, a schorzenia kardiologiczne zdiagnozowane po badaniu przez komisję lekarską ZUS (k-71).

Zarówno lekarz orzecznik ZUS, komisja lekarska ZUS, jak i zespół biegłych lekarzy sądowych dokonali oceny własnej stanu zdrowia, przy czym ci ostatni dostrzegli znacznie większy stopień nasilenia dolegliwości w przebiegu istniejących u powoda schorzeń.

Podkreślenia wymaga, że opinia biegłych, tak jak każdy inny dowód, podlega ocenie sądu orzekającego, tak, co do jej zupełności i zgodności z wymaganiami formalnymi, jak i co do jej mocy przekonywującej. Jeżeli jeden z tych punktów widzenia nie nasunie Sądowi zastrzeżeń, to może stanowić uzasadnioną podstawę do dokonania ustaleń faktycznych i rozstrzygnięcia sprawy (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 1974r. I CR 100/74 niepublikowany). Sąd jest powołany do kontrolowania logicznego biegu przesłanek opinii i do sprawdzenia jej wyników w oparciu o materiał dowodowy sprawy. Skoro jednak biegły wydaje opinię o takich dziedzinach życia, które wymagają wiadomości szczególnych, Sąd nie może postąpić z opinią biegłego w ten sposób, aby zastąpić pewne wnioski z tej opinii swoimi ustaleniami, opartymi nie na konkretnych faktach, lecz na rozumowaniu, które w oderwaniu od wiadomości fachowych może z łatwością przekształcić się w dowolność. Dlatego też opinia biegłych, może być analizowana i oceniana jedynie w zakresie jej fachowości, rzetelności i poprawności wnioskowania, a nie z pozycji wartościowania poglądów. Odmienne ustalenia mogą być w tej mierze dokonywane tylko na podstawie opinii innych biegłych, jeżeli ich opinia jest bardziej przekonywująca (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 13 października 1987r. II URN 228/87 PiZS 1988/7/62).

Trzeba zaznaczyć, iż przyjęcie opinii biegłego może nastąpić tylko przy spełnieniu podstawowych warunków, takich jak jasność, wewnętrzna niesprzeczność oraz naukowe i logiczne uzasadnienie, ścisły związek z realiami danej sprawy, a także nie naruszanie reguł proceduralnych przy jej uzyskiwaniu.

Przenosząc te rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że kwestionowana przez pozwanego opinia biegłych lekarzy sądowych spełnia wszystkie powyższe kryteria.

Sąd nie znalazł podstaw do podważenia wniosków biegłych i dlatego przyjął ich opinię za podstawę rozstrzygnięcia. Przy jej wydawaniu, biegli mieli na uwadze wszystkie niezbędne dane, których istnienie i ocena wynika zarówno z treści art. 13 ust. 1 cyt. ustawy o emeryturach i rentach z FUS, jak i z treści § 5 rozporządzania MPiPS z 8.08.1997r. w sprawie orzekania o niezdolności do pracy dla celów rentowych (Dz. U. Nr 99, poz. 612). Analiza tych danych pozwoliła biegłym lekarzom sądowym na uznanie powoda za częściowo niezdolnego do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 i 3 cyt. ustawy.

Z powyższych względów, Sąd nie uwzględnił wniosku organu rentowego o umorzenie postępowania, albowiem przyczynami niezdolności do pracy, są równolegle i niezależne od siebie, schorzenia neurologiczne i kardiologiczne. Jakkolwiek zaostrzenie schorzenia układu krążenia faktycznie nastąpiło już po badaniu przez lekarzy orzeczników, co uzasadniałoby zastosowanie art. 477 ¹⁴ § 4 kpc, to jednak – ja wynika z opinii biegłych – przyczyną niezdolności ubezpieczonego do pracy są schorzenia neurologiczne, które nie uległy żadnej poprawie od czasu ostatniego badania.

W swoich opiniach biegli wskazali, że aktualny stan zdrowia ubezpieczonego w sposób istotny ogranicza jego zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji ze względu na objawowe zespoły bólowe kręgosłupa szyjnego i lędźwiowo-krzyżowego z okresami zaostrzeń i obecnymi objawami ubytkowymi, wymagającymi leczenia usprawniającego, a nawet operacyjnego.

Przepis art. 107 cyt. ustawy o emeryturach i rentach z FUS stanowi, że prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego ustalono brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie. Skoro zespół biegłych stwierdził, że w stanie zdrowia ubezpieczonego nie nastąpiła poprawa skutkująca odzyskaniem zdolności do pracy, to należało uznać, że prawo do spornego świadczenia nadal mu przysługuje.

W tym stanie rzeczy, Sąd uznał odwołanie J. P.za uzasadnione i – na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 2 kpc – orzekł, jak w pkt 1 sentencji.

W pkt 2 sentencji wyroku Sąd – zgodnie z treścią art. 118 1a cyt. ustawy o emeryturach i rentach z FUS – z urzędu orzekł w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Analiza porównawcza części medycznej akt rentowych z treścią opinii biegłych lekarzy sądowych pozwoliła Sądowi na wniosek, że zespół biegłych lekarzy sądowych nie dysponował żadnymi nowymi dowodami leczenia neurologicznego ubezpieczonego.

Oznacza to, że przyczyną, dla której uzyskał on prawo do dochodzonego świadczenia dopiero w następstwie wyroku wydanego w niniejszej sprawie, nie były nowe dowody, nowe okoliczności, do których organ rentowy nie mógłby się ustosunkować, a jedynie odmienna ocena stanu zdrowia ubezpieczonego.

Cyt. przepis art. 118 ust. 1 ustawy z 17.12.1998r. określa moment, od jakiego organ rentowy musi wydać decyzję w sprawie o świadczenie. Jest nim wyjaśnienie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. Może nim być wpływ orzeczenia organu odwoławczego, ale tylko wówczas, gdy organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie tej ostatniej, niezbędnej do wydania decyzji okoliczności.

J. P.spełniał wszystkie warunki niezbędne do przyznania mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy i dlatego – w ocenie Sądu – konsekwencje wydania decyzji z przekroczeniem w/w terminu pozwany musi ponieść.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 i 2e cyt. ustawy o emeryturach i rentach z FUS, oceny niezdolności do pracy dokonuje lekarz orzecznik ZUS, a po złożeniu sprzeciwu, komisja lekarska ZUS w formie orzeczenia, które stanowi podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń, do których prawo uzależnione jest od stwierdzenia niezdolności do pracy (ust. 3).

Nieprawidłowe działanie komisji lekarskiej ZUS, wyrażające się w nietrafnym orzeczeniu o zdolności powódki do pracy zawodowej, jest okolicznością, za którą Zakład ponosi odpowiedzialność, skoro jedynie z tej przyczyny doszło do odmowy przyznania jej prawa do dochodzonego świadczenia.

SSO Ewa Krakowska-Krawczak