Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 lutego 2015 r., znak: (...) I, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. na podstawie art. 107 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 r., poz. 887 j.t.), odmówił ubezpieczonemu B. M. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy od 01.01.2015 r. Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 05.02.2015 r. ustaliła, iż ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył G. M., brat ubezpieczonego i jego pełnomocnik procesowy w niniejszej sprawie, wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie B. M. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Pełnomocnik ubezpieczonego wskazał, iż odwołujący od 1987 r. cierpi na schizofrenię rezydualną i z uwagi na to schorzenie nie jest zdolny do pracy. Brat powoda podniósł, iż stan zdrowia ubezpieczonego nie uległ poprawie, a w konsekwencji ZUS niezasadnie odmówił odwołującemu od dnia 01.01.2015 r. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony B. M. od 16.03.1993 r. do 31.12.2014 r. był uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Odwołujący uczęszczał do technikum rolniczego, lecz przerwał naukę. Podjął się pracy jako operator wózka akumulatorowego, pracy w wypożyczalni narzędzi czy pracy jako portier. Ostatnio wykonywał pracę w warunkach chronionych jako ochroniarz obiektu i mienia.

Odwołujący B. M. jest leczony psychiatrycznie od 1987 r. Nie był hospitalizowany psychiatrycznie. Powód preferuje przebywać sam w domu niż wśród innych ludzi. Brat ubezpieczonego często przychodzi do niego, pomaga mu sprzątać, przypomina by o siebie zadbał.

U ubezpieczonego w przeprowadzonym wywiadzie stwierdzono urojenia ksobne i prześladowcze. Krytycyzm obniżony w zakresie objawów wytwórczych w wywiadzie oraz w samoocenie. U odwołującego dominują objawy deficytowe (negatywne): brak spontaniczności, energii, zainteresowań, wycofanie z kontaktów społecznych, słaba motywacja do angażowania się w charakterystyczne dla wieku aktywności i role społeczne. Osobowość o cechach dezintegracji struktury.

Powód B. M. jest leczony z powodu schizofrenii. Konsultowany neurologicznie z powodu bólów głowy. Okresowo cierpi z powodu dolegliwości bólowych kręgosłupa.

- dowody: opinia sądowo – lekarska z dnia 27.11.2015 r. (k. 18-19 akt sądowych); opinia uzupełniająca z dnia 07.05.2016 r. (k. 37 akt sądowych)

Sąd poczynił ustalenia faktyczne na podstawie dokumentacji zebranej w aktach sądowych oraz w aktach rentowych. Ustaleń faktycznych dotyczących stanu zdrowia odwołującego i jego wpływu na zdolność B. M. do pracy, Sąd dokonał przede wszystkim na podstawie opinii biegłych sądowych. Biegli sądowi sporządzili opinię po dokonaniu dogłębnej analizy akt sprawy, mając na względzie całą dostępną dokumentację lekarską a nade wszystko po przeprowadzeniu badania przedmiotowego ubezpieczonego. Poczynione wnioski przez biegłych zostały omówione szeroko oraz sformułowane zostały w sposób jasny, precyzyjny, a końcowe stanowisko zostało szczegółowo, przekonująco i w sposób logiczny uzasadnione. Zaprezentowane konkluzje są jednoznaczne, a ich uzasadnienie przedstawione zostało w sposób przystępny i zrozumiały. Sąd uznał za w pełni miarodajną opinię sądowo – lekarską z dnia 27.11.2015 r. sporządzoną przez biegłych lekarzy sądowych: specjalistę z zakresu psychiatrii dr n. med. J. S., specjalistę z zakresu neurologii lek. med. P. W., specjalistę z zakresu psychologii mgr R. K., specjalistę z zakresu medycyny przemysłowej dr n. med. M. K.. Biegli w sposób jasny, czytelny i profesjonalny orzekli w przedmiocie niezdolności ubezpieczonego do pracy. Sąd uznał również za wiarygodną uzupełniającą opinię sądowo – lekarską z dnia 07.05.2016 r. W treści tejże opinii biegli sądowi w sposób nie budzący wątpliwości odnieśli się do kwestii niezdolności do pracy B. M.. Zdaniem Sądu przeprowadzone dowody zasługują na danie im wiary, ponieważ nie są ze sobą sprzeczne, korelują wzajemnie ze sobą oraz tworzą spójną logiczną całość.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego zasługiwało na uwzględnienie.

W myśl art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 r., poz. 887 j.t.), niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

Zgodnie z brzmieniem art. 57 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresie ubezpieczenia albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tego okresu.

Natomiast z treści art. 107 ustawy emerytalnej wynika, iż prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie.

Biegli sądowi w treści opinii z dnia 27.11.2015 r. rozpoznali u ubezpieczonego schizofrenię rezydualną. Odwołujący jest leczony psychiatrycznie z powodu schizofrenii od 1987 r. Biegli wskazali, iż zaburzenie występujące u powoda ma charakter przewlekły, natomiast w czasie ulegało zmianie nasilenie poszczególnych objawów. Aktualnie utrzymują się u B. M. przede wszystkim objawy negatywne. Biegli skonstatowali, iż wpływ tych zaburzeń na funkcjonowanie ubezpieczonego jest znaczący i względnie stały. Stopniowo zmniejszały się u niego zdolności adaptacyjne, umiejętności społeczne oraz interpersonalne i nasilał się stopień nieprzystosowania w zakresie funkcjonowania psychospołecznego.

Biegli podnieśli, że lekarz specjalista psychiatra – konsultant ZUS w dniu 11.12.2014 r. potwierdził u ubezpieczonego rozpoznanie schizofrenii rezydualnej, stwierdzając, iż aktualny stan psychiczny z remisją objawową w zakresie objawów pozytywnych i negatywnych nie powoduje znacznego i długotrwałego ograniczenia zdolności do pracy zgodnej z posiadanymi umiejętnościami. Biegli nadto stwierdzili, że nie podzielają opinii Lekarza Orzecznika ZUS z 19.12.2014 r. oraz opinii Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 05.02.2015 r., w których uznano, iż B. M. jest zdolny do pracy. Biegli wskazali, iż po przeprowadzeniu badań przy współudziale biegłego z zakresu medycyny pracy dokonali odmiennej kwalifikacji w zakresie ustalenia zdolności do zatrudnienia. Oceniając stopnień niezdolności do pracy odwołującego biegli uwzględnili biologiczne uszkodzenie struktury i funkcji organizmu, dotychczasowy przebieg procesów chorobowych ich wpływ na stan czynnościowy organizmu i sprawność psychofizyczną, poziom kwalifikacji formalnych i kwalifikacji rzeczywistych a także możliwość przywrócenia zdolności do wykonywania czynności zawodowych w wyniku leczenia i rehabilitacji.

Biegli sądowi uwzględniając potencjalne możliwości kompensacyjne ubezpieczonego uznali, że nie jest on obecnie zdolny do regularnego wykonywania zatrudnienia w celu osiągnięcia wynagrodzenia na otwartym rynku pracy. Biegli wskazali bowiem, iż pomimo systematycznego leczenia nie osiągnięto pełnej remisji objawów chorobowych. U B. M. dominują objawy deficytowe (negatywne): brak spontaniczności, energii, zainteresowań, wycofanie z kontaktów społecznych, słaba motywacja do angażowania się w charakterystyczne dla wieku aktywności i role społeczne. Osobowość ubezpieczonego o cechach dezintegracji struktury. Powodują one znaczne trudności w organizowaniu codziennego toku zajęć, w zakresie współpracy, motywacji oraz wykonywaniu i wydajności pracy.

Biegli sądowi nadto zauważyli, iż aktywizacja zawodowa stanowi integralną część długoterminowej strategii leczenia schizofrenii, jednak stan zdrowia ubezpieczonego nie pozwala na systematyczne wykonywanie pracy w celu osiągnięcia środków niezbędnych do utrzymania. Biegli nie stwierdzili w stanie zdrowia ubezpieczonego istotnej poprawy.

Przedmiotem niniejszego postępowania było to, czy ubezpieczony B. M. jest nadal częściowo niezdolny do pracy. Sąd w sprawach dotyczących kwestii niezdolności do pracy dokonuje rozstrzygnięcia opierając się na opiniach biegłych sądowych, tj. osób posiadających medyczne wiadomości specjalne.

Mając na względzie poczynione ustalenia faktyczne oraz zebrany materiał dowodowy, Sąd uznaje, iż obecny stan zdrowia ubezpieczonego czyni go nadal częściowo niezdolnym do pracy do 31.12.2018 r. W oparciu o treść opinii biegłych sporządzonych w sprawie, które Sąd ocenił jako miarodajne, stan zdrowia odwołującego jest spowodowany schizofrenią rezydualną, której przebieg ma charakter przewlekły. Przywołane schorzenie w dalszym ciągu wpływa na funkcjonowanie ubezpieczonego w sposób znaczący i stały, powodując u niego częściową niezdolność do pracy. Należy zauważyć, iż biorąc pod uwagę potencjalne możliwości kompensacyjne ubezpieczonego B. M., nie jest on aktualnie zdolny do regularnego wykonywania pracy za wynagrodzeniem na otwartym rynku pracy. Wynika to z tego, iż pomimo podjętego systematycznego leczenia stanu zdrowia psychicznego nie osiągnięto pełnej remisji objawów chorobowych, gdyż u ubezpieczonego nadal występują objawy negatywne przejawiające się brakiem spontaniczności, brakiem zainteresowań, wycofaniem z kontaktów społecznych, słabą motywacją w angażowanie się w charakterystyczne dla wieku aktywności i role społeczne.

W ocenie Sądu zastrzeżenia ZUS podniesione w niniejszym postępowaniu w odniesieniu do opinii biegłych sądowych nie są uzasadnione. Organ rentowy w piśmie z dnia 04.02.2016 r. wskazał, iż Przewodniczący Komisji Lekarskiej ZUS zwrócił uwagę, iż opis badania psychiatryczno – psychologicznego biegłych sądowych znacznie odbiega od opisu stanu psychicznego poczynionego przez konsultanta psychiatry ZUS z dnia 11.12.2014 r., który stwierdził remisję objawową zarówno w zakresie objawów pozytywnych i negatywnych. ZUS wskazał, iż konsultant ten podniósł, iż według dokumentacji z PZP stan psychiczny ubezpieczonego jest wyrównany, a odwołujący pracuje zawodowo. Należy zauważyć, iż biegli sądowi w przedmiotowej sprawie na podstawie przeprowadzonego badania przedmiotowego oraz na podstawie zgromadzonej dokumentacji medycznej dokonali kompleksowej i pełnej oceny stanu zdrowia B. M. i jego wpływu na zdolność do pracy odwołującego. Biegli jednoznacznie wskazali, iż pomimo systematycznego leczenia nie osiągnięto pełnej remisji objawów chorobowych. Ponadto, zdaniem Sądu powoływanie się przez ZUS na to, iż wnioski dotyczące zdolności do pracy powoda wynikające z opinii konsultanta psychiatry ZUS z 11.12.2014 r. są zgoła odmienne od wniosków poczynionych przez biegłych w niniejszym postępowaniu nie jest trafne. Sąd w sprawach dotyczących kwestii niezdolności do pracy dokonuje rozstrzygnięcia przede wszystkim na podstawie opinii biegłych sądowych, tj. osób posiadających medyczne wiadomości specjalne. Opinie sądowe sporządzone przez biegłych sądowych w sprawie zostały ocenione przez Sąd w kontekście pozostałego materiału dowodowego jako miarodajne.

Oprócz tego, za nieuzasadniony i sprzeczny z ustalonym stanem faktycznym należy uznać zarzut organu rentowego, iż B. M. pracuje zawodowo. Po pierwsze, ubezpieczony nie posiada wyuczonego zawodu, bowiem nie ukończył nauki w technikum rolniczym. Ponadto, w swoim życiu odwołujący podejmował się pracy m.in. jako operator wózka akumulatorowego, w wypożyczalni narzędzi czy jako portier, nie znajdując jednak zatrudnienia na dłuższy czas. Ostatnią wykonywaną przez niego pracą jest praca przy ochronie obiektu i mienia, tj. praca wykonywana w warunkach chronionych. Co więcej, brat powoda i jego pełnomocnik procesowy G. M. w treści odwołania podniósł, iż prace podejmowane przez ubezpieczonego mają charakter dorywczy nie są oznaką odzyskania przez niego zdolności do pracy. Zgodnie z treścią twierdzeń strony odwołującej, pracodawcy zatrudniający dotychczas B. M. czynili to z chęci pomocy osobie w ciężkiej sytuacji życiowej i w celu uzyskania zwrotu składek ZUS z powodu zatrudnienia pracownika z rozpoznaną chorobą psychiczną. Uwzględniając zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, zasadne jest stwierdzenie, iż stan zdrowia odwołującego B. M. wskazuje na brak możliwości aktywizacji zawodowej w ramach otwartego rynku pracy, tj. w standardowych warunkach i wymaganiach pracy zarobkowej. Praca ubezpieczonego może być aktualnie traktowana jako forma rehabilitacji społeczno – zawodowej .

Z kolei zastrzeżenia ZUS zgłoszone w piśmie z dnia 10.06.2016 r. w ocenie Sądu stanowią bezprzedmiotową polemikę z prawidłowymi ustaleniami biegłych sądowych i ich uwzględnienie prowadziłoby do generowania kolejnych kosztów i nieuzasadnionego przedłużania postępowania. Organ rentowy w przywołanym piśmie nie przedstawił argumentacji na poparcie zgłoszonych zastrzeżeń. Warto zauważyć, iż w myśl art. 286 k.p.c., Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z dodatkowej opinii tych samych lub innych biegłych, gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas, gdy opinia złożona do sprawy zawiera istotne braki, sprzeczności, względnie nie wyjaśnia istotnych okoliczności ( vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 października 2015 r., sygn. akt I UK 447/14).

Mając powyższe na uwadze, Sąd na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z dnia 13 lutego 2015 r., znak: (...) i przyznał ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2018 r.

SSO Karolina Chudzinska - Koczorowicz