Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 stycznia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 stycznia 2014 roku w S.

sprawy z powództwa L. W. (1)

przeciwko (...) Związkowi (...) im. (...) w S.

o nakazanie

na skutek apelacji wniesionej przez powoda

od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie

z dnia 15 stycznia 2013r., sygn. akt I C 1748/11

oddala apelację.

Sygn. akt II Ca 358/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 15 stycznia 2013 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie oddalił powództwo L. W. (2) przeciwko (...) Związkowi (...) im. (...) w S. o nakazanie przywrócenia stanu poprzedniego.

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygniecie na następującym stanie faktycznym i wywodach:

Uchwałą z dnia 7 maja 2007 r. zarząd Rodzinnego O. działkowego im. (...) przyjął L. W. (1) w poczet członków i przydzielił na jego rzecz znajdujący się w użytkowaniu (...) Związku (...) ogród działkowy o numerze 231 położony na terenie ROD im. (...) przy ul. (...) w S..

Po uzyskaniu przydziału L. W. (1) zamieszkał w altance posadowionej na terenie działki nr (...).

W dniu 2 czerwca 2008 r. zarząd ROD (...) w S. podjął uchwałę w przedmiocie pozbawienia L. W. (1) członkostwa w Związku i prawa użytkowania działki nr (...) z powodu wykorzystywania działki na cele mieszkaniowe.

W dniu 25 listopada 2008 r. (...) Komisja Rozjemcza (...) O. w S. wydała orzeczenie o oddaleniu odwołania L. W. (1) od uchwały zarządu ROD pozbawiającej go członkostwa i prawa użytkowania działki.

Wyrokiem z dnia 16 lipca 2009 r. wydanym w sprawie I C 109/09 Sąd Okręgowy w Szczecinie w oddalił powództwo L. W. (1) o uchylenie uchwały zarządu ROD im. (...) z dnia 2 czerwca 2008 r.

Wyrokiem z dnia 3 marca 2010 r. wydanym w sprawie I ACa 724/09 Sąd Apelacyjny w Szczecinie oddalił apelację L. W. (1) od wyroku Sadu Okręgowego z dnia 16 lipca 2009 r.

Obecnie L. W. (1) zamieszkuje nadal w altance znajdującej się na terenie działki nr (...), która jest częścią ROD im. (...) w S.. Do 16 lipca 2011 r. korzystał z energii elektrycznej doprowadzonej do działki i uiszczał z tego tytułu opłaty do zarządu Rodzinnego O. Działkowego im. (...) w S.. Następnie na polecenie zarządu dokonano odcięcia przewodów elektrycznych prowadzących do działki nr (...). Do dnia 6 lipca 2012 r. L. W. (1) zamieszkując dalej w altance na działce korzystał z dostaw wody. W dniu 6 lipca 2012 r. na polecenie zarządu Rodzinnego O. Działkowego im. (...) w S. dostawy wody zostały wstrzymane.

Zarząd Rodzinnego O. Działkowego im. (...) w S. informował L. W. (1), że żądania przywrócenia mediów są bezpodstawne, albowiem został on pozbawiony członkostwa w (...) Związku (...) oraz prawa użytkowania działki nr (...).

W ocenie Sądu I instancji powództwo okazało się bezzasadne. Strona powodowa nie określiła podstawy prawnej swojego powództwa. Powód w toku całego procesu powoływał się jednak na przysługujące mu prawo do użytkowania ogrodu działkowego nr 231 i negował, aby pozwany mógł ingerować w sposób korzystania przez niego z tej działki. Przedłożył decyzję o przydziale prawa użytkowania. Podważał również skuteczność uchwał pozbawiających go tego prawa. Na żadnym etapie postępowania nie powoływał się natomiast na ochronę posiadania w zakresie przedmiotowej działki. Należało więc uznać, że powód domaga się nakazania pozwanemu przywrócenia stanu zgodnego z prawem, które jego zdaniem przysługuje mu wobec spornej działki i które zostało naruszone wskutek bezprawnych działań pozwanego.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz.U.2005.169.1419) (...) Związek (...) ustanawia w drodze uchwały na rzecz swojego członka bezpłatne i bezterminowe prawo używania działki i pobierania z niej pożytków (użytkowanie działki). Na to prawo powoływał się zatem powód domagając się jego ochrony. Zdaniem Sądu powód nie mógł jednak wywodzić swoich roszczeń z treści prawa do używania działki, albowiem uprzednio prawo to utracił. Powód sam przyznał, iż organy (...) Związku (...) pozbawiły go zarówno członkostwa w związku, jak i prawa używania ogrodu. Potwierdził też, że zaskarżył powyższe uchwały w postępowaniu przed sądem powszechnym, a jego powództwo zostało prawomocnie oddalone. Powyższe okoliczności miały też potwierdzenia w dowodach z dokumentów przeprowadzonych przez Sąd.

Wobec tego Sąd Rejonowy stwierdził, że powód utracił prawo do korzystania z działki wskazanej w pozwie. Uchwała dotycząca wykluczenia pozwanego ze związku i pozbawienia go prawa używania działki podlegała kontroli zarówno w trybie postępowania przed organami związku, jak i na drodze postępowania przed sądem powszechnym. Zgodnie z art. 365 § 1 k.p.c. o rzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Natomiast w myśl art. 366 k.p.c., wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi stronami. Zatem w toku niniejszego postępowania pomiędzy tymi samymi stronami Sąd nie mógł ponownie oceniać skuteczności pozbawienia pozwanego prawa do używania ogrodu działkowego.

W istocie jedyny argument prawny, jaki pozwany wysunął, aby uzasadnić twierdzenie o nieskuteczności uchwały pozbawiającej go korzystania z działki polegał na powołaniu się na treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 lipca 2012 r. (sygn. akt K 8/10). Wobec tego należało zauważyć, że zgodnie z art. 10 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych, grunty stanowiące własność Skarbu Państwa lub własność jednostki samorządu terytorialnego, przeznaczone w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego pod rodzinne ogrody działkowe, przekazuje się nieodpłatnie w użytkowanie (...) Związkowi (...). Grunty, o których mowa w ust. 1, mogą być oddawane nieodpłatnie (...) Związkowi (...) w użytkowanie wieczyste. Przepis ten z dniem 12 lipca 2012 r. utracił moc wskutek orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 lipca 2012 r., sygn. akt K 8/10. Jednak nie wpływa to na skuteczność nabycia praw przez rodzinne ogrody działkowe w okresie obowiązywania przepisu. Podkreślenia wymaga, że zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy (...) Związek (...) ustanawia w drodze uchwały na rzecz swojego członka bezpłatne i bezterminowe prawo używania działki i pobierania z niej pożytków (użytkowanie działki). Ten przepis również został uznany za niezgodny z Konstytucją. Jednak w tym zakresie Trybunał orzekł, że traci on moc obowiązującą z upływem 18 (osiemnastu) miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw. Nadal zatem możliwe jest ustanawianie przez związek praw używania działek na rzecz członków związku. Skoro (...) Związek (...) zachował tę kompetencję, to niewątpliwie musi nadal korzystać z prawa do użytkowania nieruchomości.

Sąd I instancji zwrócił również uwagę, że użytkownicy poszczególnych ogrodów nabywali swoje prawa do korzystania z ogrodu, jako prawa pochodne od tych, które przysługiwały samemu związkowi. Powód negując prawa przysługujące (...) Związku (...), jednocześnie podważał więc skuteczność decyzji, na podstawie których on sam nabył prawo korzystania z działki na terenie rodzinnego ogrodu działkowego.

Powód powoływał się na fakt, iż Trybunał Konstytucyjny zanegował przepis ustawy, zgodnie z którymi warunkiem dysponowania prawem do używania ogrodu działkowego jest członkostwo z związku. Było to jednak zarzut bezprzedmiotowy. Po pierwsze wszystkie przepisy, których dotyczyło stwierdzenie niekonstytucyjności, poza art. 10 ustawy, nie utraciły mocy obowiązującej z chwilą ogłoszenia wyroku. Zgodnie bowiem z treścią orzeczenia utrata mocy obowiązującej została odroczona o 18 miesięcy. W tym stanie rzeczy przepisy te nadal funkcjonują w obrocie prawnym i kształtują sytuację prawną jego podmiotów. Po drugie uchwała podjęta w sprawie powoda nie dotyczyła wyłącznie pozbawienia go członkostwa w związku, ale również pozbawienia go prawa użytkowania działki.

Mając na uwadze powyższe Sąd Rejonowy uznał powództwo za bezzasadne, albowiem powód oparł swoje roszczenia na prawie, które nie przysługiwało mu w momencie wyrokowania.

Powód zaskarżył powyższy wyrok w całości i w wywiedzionej apelacji zarzucił mu:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 10 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych poprzez przyjęcie, iż pomimo utraty mocy obowiązującej przedmiotowego przepisu wskutek orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 lipca 2012 r., sygn. akt K 8/10, nie wpłynęło to na skuteczność nabycia praw przez rodzinne ogrody działkowe w okresie obowiązywania przepisu;

2. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych poprzez przyjęcie, iż nadal możliwe jest ustanawianie przez związek praw używania działek na rzecz członków związku, pomimo tego, iż Trybunał Konstytucyjny uznał przepis za niezgodny z Konstytucją, odraczając tylko do 18 miesięcy od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw;

3. błędne ustalenie stanu prawnego poprzez przyjęcie, iż w chwili orzekania Sąd przyjął, że orzeczenie nie ma wpływu na stan prawny rozpatrywanej sytuacji, a w rzeczywistości ma, bo powyższe przepisy na których oparł się Sąd I instancji są niezgodne z prawem;

4. naruszenie przepisów prawa procesowego, a mianowicie art. 187 w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. przez przyjęcie, że powód musi wskazać podstawę prawną roszczenia, podczas gdy zgodnie z art. 187 k.p.c. powód obowiązany jest przytoczyć okoliczności faktyczne, natomiast ocena prawna, w tym ustalenie i wskazanie podstawy prawnej orzeczenia, jest obowiązkiem Sądu, co wynika z art. 328 § 2 k.p.c.

5. naruszenie przepisów prawa procesowego tj. art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niewskazanie w treści uzasadnienia, z jakich przyczyn Sąd pominął wnioski powoda o nieskuteczności uchwały pozbawiającej go korzystania z działki z uwagi na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 lipca 2012 r., sygn. akt K 8/10 i ustalił stan faktyczny odmiennie i przyjął, iż przedmiotowe orzeczenie nie wpływa na skuteczność nabycia praw przez rodzinne ogrody działkowe w okresie obowiązywania przepisu.

W konsekwencji podniesionych zarzutów apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez nakazanie przywrócenia pozwanemu dostawy energii elektrycznej, wznowienia dostawy wody do działki nr (...) położonej przy ulicy (...) w S., będącej w użytkowaniu powoda oraz nakazanie zarządowi zaniechania odłączeń dostawy wody w przyszłości do przedmiotowej działki oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów I instancji i postępowania apelacyjnego. Ewentualnie skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego.

W ocenie skarżącego Sąd Rejonowy błędnie dokonał subsumcji i w sposób niewłaściwy i bezprawny zastosował art. 10 ust. 1 i 2 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych, podczas gdy przedmiotowy przepis utracił moc obowiązującą wskutek orzeczenia TK z dnia 11 lipca 2012 r., a co za tym idzie nie powinien być stosowany w dniu orzekania. Sąd I instancji błędnie wskazał, iż niekonstytucyjność przepisu art. 10 ust 1 i 2 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych nie wpływa na skuteczność nabycia praw przez rodzinne ogrody działkowe w okresie obowiązywania przepisu, z czym nie sposób się zgodzić. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, iż takie twierdzenie jest sprzeczne z przepisami obowiązującego prawa, uniemożliwiając skuteczne dochodzenie swoich praw na drodze postępowania sądowego. Przepis ustawy, który został uznany przez Trybunał za niezgodny z Konstytucją, nie powinien być w żaden sposób stosowany ani do stanów faktycznych, które dokonały się po ogłoszeniu wyroku Trybunału, ani do stanów faktycznych powstałych jeszcze przed wydaniem orzeczenia przez Trybunał.

Całkowicie niezrozumiałe jest twierdzenie Sądu I instancji, iż nadal możliwe jest ustanawianie przez związek praw używania działek na rzecz członków związku pomimo tego, iż Trybunał Konstytucyjny uznał przepis za niezgodny z konstytucją, odraczając tylko ten fakt do 18 miesięcy od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw (tj. art. 14 ust. 1 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych).

Bez względu na fakt, czy Trybunał skorzystał z przysługującej mu kompetencji i odroczył do 18 miesięcy kwestię niekonstytucyjności przepisu orzeczenia sądowe nie mogą opierać się na prawie, co do którego a priori została stwierdzona niezgodność z Konstytucją. Odroczenie wejścia w życie orzeczenia stwierdzającego niekonstytucyjność nie jest przeszkodą do uznania przez sąd, że przepis ten był sprzeczny z Konstytucją od chwili jego uchwalenia z tej przyczyny sąd może odmówić zastosowania przepisu od dnia jego wejścia w życie, także w odniesieniu do stanów faktycznych sprzed orzeczenia Trybunału. Nie można zatem zaakceptować sytuacji, w której na skutek wydania orzeczenia na prawie niezgodnym z Konstytucją dochodzi do naruszenia gwarantowanym przez Konstytucję prawie do sądu. Takie postępowanie uniemożliwia rzetelne rozpoznanie sprawy, co więcej odbiega w znacznym stopniu od udzielenia należnej każdemu obywatelowi ochrony prawnej, którą gwarantuje Konstytucja. Odroczenie, na podstawie art. 190 ust. 3 Konstytucji, wejścia w życie orzeczenia nie oznacza, że przepis uznany za niezgodny z Konstytucją musi być stosowany do daty wskazanej przez Trybunał. Wskazuje się, iż przepis prawa jest niekonstytucyjny już od dnia jego wydania.

Samo odroczenie wejścia w życie orzeczenia ma na celu umożliwienie odpowiedniemu organowi stosowną zmianę tego przepisu, zmianę w stanie źródeł prawa, i doprowadzenie tym sposobem do zgodności z Konstytucją. Nie sposób zatem zgodzić się z argumentacją Sądu I instancji, bowiem każde odroczenie wejścia w życie orzeczenia Trybunału byłoby zachętą do niezastosowania się do wadliwej, lecz nadal obowiązującej normy, gdy ewentualne niekorzystne rozstrzygnięcia organów państwowych byłyby następnie korygowane przez wznowienie postępowań. Co więcej, obowiązywanie takiej normy w praktyce, również w okresie przejściowym stanowi swego rodzaju fikcję prawną, która winna być eliminowana.

W uzasadnieniu wyroku Sąd I instancji stwierdził, iż powód nie określił podstawy prawnej swojego powództwa. W ocenie apelującego stanowisko Sądu I instancji nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem pozostaje w sprzeczności z art. 187 k.p.c. W myśl powołanego przepisu powód jest obowiązany podać okoliczności faktyczne, a nie podstawę prawną. Sąd pozostaje związany stanem faktycznym wskazanym przez powoda, a nie wskazaną podstawą prawną. W zakresie określenia podstawy prawnej roszczenia sąd jest obowiązany wnioskować z przytoczonych faktów poprzez subsumpcję ustalonego stanu faktycznego zgodnie z przepisami prawa, co znajduje odzwierciedlenie w uzasadnieniu wyroku zgodnie z art. 328 § 2 k.p.c. Zatem jeśli istnieje niewskazana przez stronę podstawa prawna rozstrzygnięcia, sąd powinien ją zastosować niezależnie od wniosków i twierdzeń stron.

Ponadto Sądowi I instancji zarzucono naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niewskazanie w treści uzasadnienia, z jakich przyczyn Sąd pominął wnioski powoda o nieskuteczności uchwały pozbawiającej go korzystania z działki z uwagi na wyrok Trybunału z dnia 11 lipca 2012 r. i ustalił stan faktyczny odmiennie i przyjął, iż przedmiotowe orzeczenie nie wpływa na skuteczność nabycia praw przez rodzinne ogrody działkowe w okresie obowiązywania przepisu. Sąd I instancji w żaden sposób nie wskazał i nie uzasadnił motywów, którymi się kierował przyjmując fakt, iż orzeczenie z dnia 11 lipca 2012 r. nie ma wpływu na przedmiotowy stan faktyczny sprawy.

Odnosząc się do przedmiotu sprawy w zakresie zaniechania, zarządca nie ma prawa zmuszać do określonych zachowań, przymuszać do przynależności, bądź stosować inne szykany powodujące odcięcie dostaw do działki wody i energii. Takie zachowanie pozwanego jest sprzeczne z prawem i nie może być oparte na żadnej podstawie prawnej. Pozwany jedynie powinien zaproponować powodowi uregulowanie kwestii płatności za media.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda okazała się bezzasadna.

Sąd Odwoławczy nie podzielił zarzutów podniesionych przez powoda, a zainicjowana przez niego kontrola instancyjna potwierdziła jedynie trafność rozstrzygnięcia Sądu I instancji. W ocenie Sądu Okręgowego sposób procedowania Sądu Rejonowego pozostawał w zgodzie z obowiązującymi w tym zakresie normami, a ustalony w toku postępowania stan faktyczny, poprzedzony został prawidłową oceną zebranego materiału dowodowego. Sąd II instancji przyjął zatem za własne ustalenia w zakresie stanu faktycznego poczynione przez Sąd Rejonowy.

Odnosząc się do treści złożonej apelacji wskazać należało, że skarżący w pierwszej kolejności zarzucił zaskarżonemu wyrokowi naruszenie prawa materialnego, to jest art. 10 ust. 1 i 2 oraz art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz.U. Nr 169, poz. 1419 z późn. zm.).

Art. 10 wskazanej wyżej ustawy stanowił, iż grunty stanowiące własność Skarbu Państwa lub własność jednostki samorządu terytorialnego, przeznaczone w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego pod rodzinne ogrody działkowe, przekazuje się nieodpłatnie w użytkowanie (...) Związkowi (...). Grunty, o których mowa w ust. 1, mogą być oddawane nieodpłatnie (...) Związkowi (...) w użytkowanie wieczyste. Z kolei art. 14 ust. 1 stanowił, iż (...) Związek (...) ustanawia w drodze uchwały na rzecz swojego członka bezpłatne i bezterminowe prawo używania działki i pobierania z niej pożytków (użytkowanie działki). Wedle ust. 2 tego przepisu, na wniosek osoby wymienionej w ust. 1, (...) Związek (...) ustanawia na jej rzecz prawo użytkowania działki - w rozumieniu Kodeksu cywilnego - w drodze umowy cywilnoprawnej zawartej w formie aktu notarialnego, jeżeli grunty wchodzące w skład rodzinnego ogrodu działkowego znajdują się w użytkowaniu wieczystym (...) Związku (...) lub stanowią jego własność.

Powyższe przepisy podlegały ocenie Trybunału Konstytucyjnego, który wyrokiem z dnia 11 lipca 2012 r., sygn. akt K 8/10 orzekł, iż art. 10 ustawy jest niezgodny z art. 2, art. 21 ust. 1 oraz art. 58 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji, zaś art. 14 jest niezgodny z art. 2 oraz art. 58 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Trybunał orzekł jednocześnie, iż art. 14 ustawy traci moc obowiązującą z upływem 18 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. W tym miejscu należy wskazać, że art. 10 ust. 1 i 2 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych utracił moc z dniem 20 lipca 2012 r., zaś art. 14 – z dniem 21 stycznia 2014 r.

Apelujący podnosił, iż Sąd I instancji nie był uprawniony do zastosowania przepisów art. 10 i art. 14 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych, albowiem przedmiotowe przepisy utraciły moc obowiązującą wskutek orzeczenia Trybunału i nie powinny być stosowane w dniu orzekania.

Ze stanowiskiem skarżącego nie sposób się zgodzić. Wyjaśnić należy, iż utrata mocy obowiązującej wynikająca z rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego nie jest tożsama z uchyleniem przepisu w wyniku aktu prawotwórczego kompetentnego organu. Stwierdzenie niekonstytucyjności nie może być eksplikowane w kategoriach wyroku deklaratywnego; stwierdzenie niekonstytucyjności tworzy nowy stan prawny od chwili wejścia wyroku w życie. Stan niekonstytucyjności, rozumiany tu jako stan powodujący utratę mocy obowiązującej i eliminację przepisu z systemu, nie istnieje więc wcześniej przed wydaniem wyroku. Do tego momentu niekonstytucyjność może być jedynie traktowana jako przesłanka materialnoprawna orzeczenia sądu konstytucyjnego. Taka koncepcja jest konsekwentnie związana z określeniem w samej Konstytucji zakresu i skutków kontroli hierarchicznej przepisów prawa jako leżącej wyłącznie w gestii Trybunału Konstytucyjnego, co oznacza, że przed wydaniem tego orzeczenia nie mogą nastąpić skutki niekonstytucyjności przepisu.

Utrata mocy obowiązującej jako stan kształtujący nowy stan prawny nie może zakładać, nawet jeśli to dotyczy przepisu niekonstytucyjnego, że tracą automatycznie swoją podstawę wcześniej ukształtowane na ich podstawie stany prawne. Utrata mocy obowiązującej aktu normatywnego (konkretnego przepisu) następuje z chwilą wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego i orzeczenie ma w tym zakresie charakter konstytutywny. Ustawodawca zakłada więc ewidentnie, że w systemie pozostaną trwałe konsekwencje prawne (np. prawomocne rozstrzygnięcia, które nie mogą być podważane ze względu na upływ terminu) wywołane przez przepisy, które jako niekonstytucyjne utraciły swoją moc obowiązującą.

Należy więc podkreślić, iż utrata mocy obowiązującej nie oznacza unieważnienia istniejącego wcześniej stanu prawnego, które prowadziłoby do automatycznego unicestwienia z tą chwilą wszystkich wcześniejszych konsekwencji prawnych; do momentu zakwestionowania zaistniałych wcześniej skutków prawnych muszą być one uznawane za prawnie doniosłe (nie upadają więc automatycznie czynności prawne zdziałane pod rządem przepisów niezgodnych z Konstytucja, nie tracą ważności nabyte na podstawie tych przepisów prawa, nie podlegają automatycznemu uchyleniu wydane wcześniej orzeczenia i decyzje).

Samo zaś odroczenie utraty mocy obowiązującej oznacza, iż zakwestionowane przepisy do czasu wskazanego w wyroku Trybunału w dalszym ciągu obowiązują i mogą być podstawą nabycia praw czy nałożenia obowiązków.

W realiach przedmiotowej sprawy, decyzja o przydziale działki nr (...) została wydana w dniu 7 maja 2007 r., a więc niewątpliwie w chwili, kiedy art. 10 i 14 obowiązywał. W dniu 2 czerwca 2008 r. uchwałą nr 44/08 skarżący został pozbawiony członkostwa Związku (...) i pozbawiony prawa użytkowania działki nr (...). Uchwała ta również została podjęta przed wydaniem wyroku przez Trybunał Konstytucyjny. L. W. (1) zaskarżył powyższą uchwałę i wywiódł powództwo o jej uchylenie, które jednakże zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 16 lipca 2009 r. Sąd Apelacyjny w Szczecinie wyrokiem z dnia 3 marca 2010 r. podtrzymał decyzję Sądu I instancji i oddalił apelację L. W. (1) od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 16 lipca 2009 r. Zatem uchwała o pozbawieniu apelującego prawa członkostwa w Związku i prawa użytkowania spornej działki wywarła wszystkie przewidziane nią skutki prawne i w konkluzji stwierdzić należy, iż powoda aktualnie nie łączy z pozwanym żaden stosunek prawny ani żadna inna umowa, mocą której L. W. (1) mógłby korzystać z działki nr (...). Skoro zaś stron nie łączy żaden stosunek prawny, powód nie miał legitymacji procesowej do wystąpienia przeciwko pozwanemu z powództwem o przywrócenie dostaw energii elektrycznej i wody do działki i nakazanie zaniechania odłączania tych mediów w przyszłości.

Nawiązując do rozważań odnoszących się do skutków prawnych orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego należy zauważyć, iż skutki uchwały z dnia 2 czerwca 2008 r. nie zostały zniweczone z uwagi na wyrok Trybunału z dnia 11 lipca 2012 r. Niekonstytucyjność art. 14 została stwierdzona „na przyszłość” i nie wpływa na nabyte wcześniej na podstawie niekonstytucyjnego przepisu uprawnienia, tak samo nie może wpływać na skuteczność pozbawienia tych uprawnień uchwałą Zarządu ROD podjętą na podstawie niekonstytucyjnego przepisu. Co więcej, zarówno na chwilę orzekania przez Sąd I instancji, jak i na chwilę wyrokowania przez Sąd Okręgowy, art. 14 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych – wbrew twierdzeniom apelującego – obowiązywał, bowiem utrata mocy obowiązującej przez ten przepis została odroczona.

Reasumując, skoro Zarząd Rodzinnego O. Działkowego (...) w S. podjął skuteczną uchwałę o pozbawieniu L. W. (1) prawa użytkowania działki nr (...), to odpadł stosunek prawny, który łączył powoda z pozwanym. Powód nie wykazał w toku postępowania, aby mógł użytkować działkę na innej podstawie prawnej, należało zatem przyjąć, iż nie posiada on umocowania do skutecznego wystąpienia z roszczeniem objętym pozwem. Powództwo zostało oddalone przez Sąd I instancji i rozstrzygnięcie to należało uznać za trafne.

Odnosząc się do pozostałych zarzutów powoda - w ocenie Sądu II instancji - należało je uznać za chybione. W szczególności nie zasługiwał na uwzględnienie podniesiony w apelacji zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niewskazanie w treści uzasadnienia, z jakich przyczyn Sąd ten pominął wnioski powoda o nieskuteczności uchwały pozbawiającej go korzystania z działki z uwagi na wyrok Trybunału z dnia 11 lipca 2012 r. i ustalił stan faktyczny odmiennie i przyjął, iż przedmiotowe orzeczenie nie wpływa na skuteczność nabycia praw przez rodzinne ogrody działkowe w okresie obowiązywania przepisu. W ocenie Sądu II instancji, uważna lektura uzasadnienia do zaskarżonego wyroku wskazuje wręcz przeciwnie, iż Sąd I instancji podniósł, że w toku procesu nie mógł oceniać skuteczności uchwały o pozbawieniu powoda prawa do używania ogrodu działkowego, albowiem w tym przedmiocie toczyło się już postępowanie przed Sądem Okręgowym i Sądem Apelacyjnym, i w myśl art. 365 § 1 k.p.c. i art. 366 k.p.c. Sąd I instancji był związany rozstrzygnięciami zapadłymi w toku tych postępowań.

Na marginesie wymaga także zaznaczenia, iż na żadnym etapie postępowania Sąd I instancji – wbrew twierdzeniom apelacji - nie wymagał od powoda przytoczenia podstawy prawnej dochodzonego roszczenia, a jedynie w uzasadnieniu stwierdził fakt, że powód takiej podstawy nie podał. Nie wpłynęło to jednak w żaden sposób na prawidłowość zaskarżonego wyroku, gdyż Sąd ten, kierując się treścią żądania pozwu, podstawy roszczenia powoda upatrywał – jak można domniemywać – w regulacji zawartej w art. 222 § 2 kc w zw. z art. 251 kc. Powód bowiem w uzasadnieniu pozwu powoływał się na swoje prawo do dostępu do urządzeń służących do wspólnego korzystania przez użytkujących działki, takich jak sieć energetyczna czy wodociągowa. Jak już powyżej wskazano, z uwagi na fakt, że w drodze uchwały Zarządu ROD (...) powód został pozbawiony tytułu do korzystania z przedmiotowej działki, to nie mógł skutecznie żądać nakazania pozwanemu przywrócenia przez sąd dostawy energii elektrycznej i dostawy wody do nieruchomości znajdującej się na tej działce. Roszczenie z art. 222 § 2 kc przysługuje bowiem osobie, która posiada tytuł prawny do nieruchomości, na której dokonano wskazanych naruszeń.

W świetle powyższych wywodów należało – zdaniem Sądu Odwoławczego – uznać, iż zarzuty zawarte w apelacji mają jedynie charakter polemiczny w stosunku do prawidłowych ustaleń Sądu Rejonowego i jako takie nie zasługują na uwzględnienie. Mając na uwadze powyższe, Sąd ten oddalił apelację powoda jako niezasadną (art. 385 kpc).