Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 października 2016 r.

Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Marek Dziwiński

Protokolant: Magdalena Mastej

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 października 2016 r. w K.

sprawy z powództwa R. N. (1)

przeciwko P. J., W. J.

o zapłatę

I  powództwo oddala,

II  nie obciąża powoda R. N. (1) obowiązkiem zwrotu kosztów procesu pozwanym P. J. i W. J.,

III  przyznaje adw. A. M. od Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze) kwotę 2.952,00 zł (dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt dwa złote 00/100), w tym kwotę 552,00 zł stanowiącą stawkę podatku od towarów i usług, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Sygn. akt I C 46/15

UZASADNIENIE

Powód R. N. (1) wystąpił z pozwem przeciwko P. J. i W. J. żądając zasądzenia solidarnie od pozwanych kwoty 36.550,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasadzenia kosztów procesu.

Uzasadniając swoje żądanie powód podał, że pozwani są małżeństwem i w 2007 roku nabyli do swojego majątku od kopalni kruszyw w D. koparkę hydrauliczną P. S. (...) za kwotę 18.000,00 zł. Podał dalej, że porozumiał się z pozwanymi, że nabędzie od nich koparkę i miała ona skompensować ich zadłużenie w stosunku do powoda. Powód wyjaśnił, że pozwany obiecał wystawi fakturę, ostatecznie jednak nie wystawił takiego dokumentu. Powód podał dalej, że był przekonany, ze jest właścicielem koparki i przystąpił do jej remontu, ponosząc nakłady w kwocie 36.550,00 zł. Powód wskazał, że w połowie 2012 roku pozwany P. J. zawiadomił organa ścigania, oskarżając go o przywłaszczenie koparki a następnie zostało wszczęte postępowanie karne. Powód podniósł, że pismem z 9 kwietnia 2013 roku wezwał pisemnie pozwanych do zabrania koparki, by w ten sposób wykazać całkowitą bezpodstawność oskarżenia.

Pozwani P. J. i W. J. wnieśli o oddalenie powództwa wskazując, że to oni są właścicielami koparki jednak nigdy nie zlecali powodowi remontu koparki ani nie wyrażali zgody na jej remont. Podnieśli także, że kwestionują zakres rzekomych prac wykonanych przez powoda oraz koszty jakie wskazywał powód na wykonanie prac związanych z remontem.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W 2007 roku W. J. nabyła dla swojej firmy zajmującej się usługami transportowymi koparkę hydrauliczną P. typ (...)

/dowód: faktura VAT – k – 5/

Koparką tą wykonywał pracę m.in. powód R. N. (1), który pracował dla firmy (...), bądź jako podwykonawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczyk, bądź jako pracownik najemny. Powód i pozwani byli spowinowaceni poprzez byłą żonę R. E. N., która jest kuzynką pozwanej W. J..

/okoliczności bezsporne/

Po pewnym okresie eksploatacji koparka uległa awarii. Zajmujący się faktycznie sprawami firmy (...) zamierzał oddać tę koparkę na złom, jednak mając zobowiązania finansowe wobec powoda, oddał mu koparkę w ramach rozliczeń, kompensując w ten sposób dług o 15.000,00 zł. Po nabyciu koparki powód dokonywał jej naprawy.

/dowód: zeznania świadków W. W., P. W., D. N., L. L., D. D., M W. złożone na rozprawie w dniu 1 czerwca 2016 r. (k – 229-233), zeznania powoda R. N. złożone na rozprawie w dniu 26 października 2016 r. (k – 265-266), wyrok Sadu Rejonowego w Kamiennej Górze z 27 sierpnia 2015 r. w sprawie II K 10/15/

Na posesji R. N. (1), w hali i garażu, w ramach współpracy pomiędzy R. N. (1) i pozwanymi, były składowane i naprawiane różne rzeczy należące do firmy (...).

/dowód: zeznania świadków D. D. i M. W. złożone na rozprawie w dniu 1 czerwca 2016 r. (k – 232-233)/

Stosunki pomiędzy powodem i pozwanymi popsuły się. Doszło do sprawy karnej o znęcanie się R. N. (1) nad jego żoną. Pomiędzy stronami toczyło się wiele spraw sądowych. W 2012 roku pozwany P. J. złożył zawiadomienie o popełnieniu przez R. N. (1) przestępstwa przywłaszczenia wielu rzeczy należących do P. J. w tym m.in. koparki hydraulicznej firmy (...).

/okoliczność bezsporna/

Gdy powód R. N. (1) dowiedział się o wszczęciu przeciwko niemu postępowania karnego, sporządził w dniu 9 kwietnia 2013 roku pismo do P. J., w którym wezwał tego ostatniego do odebrania koparki.

/dowód: pismo z 9.04. 2013 r. – k – 6/

P. J. nie odebrał tego pisma.

/dowód: zeznania powoda R. N. złożone na rozprawie w dniu 26 października 2016 r. (k – 265-266)/

Sąd zważył co następuje:

Powód wystąpił z roszczeniem, dla którego podstawę prawną stanowi przepis art. 226 k.c., przewidujący odpowiednie należności dla posiadacza rzeczy od jej właściciela w związku z nakładami poczynionymi na tę rzecz.

Paradoksalnie powód wykazywał, że to on jest właścicielem koparki, która to okoliczność niweczyła podstawę jego roszczenia, pozwani natomiast także wykazywali, że są właścicielami rzeczy, który to stan mógł z kolei przesądzać o zasadności roszczenia powoda, choćby co do zasady, bez głębszego wnikania w kwestie rodzaju nakładów na rzecz, czy ich wartości. Sytuację taką determinował niewątpliwie fakt prowadzenia postępowania karnego przeciwko powodowi, w którym był oskarżony o przywłaszczenie koparki na szkodę P. J..

Niezależnie od intencji stron postępowania, sąd dokonał ustaleń faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy na podstawie przedstawionego materiału dowodowego.

Zeznania świadków, z których część (choćby D. D. (2)) pracowali w firmie (...), którą faktycznie zarządzał P. J., wskazywali na powiązania gospodarcze pomiędzy powodem i pozwanymi, potwierdzili także fakt nabycia własności koparki przez pozwanego od P. J. w ramach istniejących pomiędzy nimi rozliczeń. Nawet z zeznań świadka M. W. (2), który wprost nie umiał się odnieść do tej kwestii wynikało, że w pomieszczeniach znajdujących się na posesji R. N. (1), były wykonywane prace na rzecz P. J.. Świadek ten wskazywał jednak, że przedmiotową koparkę przywiózł do R. N. (1) w 2005 roku, co mogło mieć miejsce, lecz nie była ona wówczas jeszcze własnością P. J.. Zeznania wszystkich pozostałych świadków wskazywały wprost, że R. N. (1) stał się właścicielem koparki po wydaniu mu tej koparki przez P. J. w ramach rozliczeń powoda z firmą (...). Zeznania tych świadków potwierdzają wersję powoda co do jego prawa własności przedmiotowej koparki. Za takim stanem rzeczy przemawia także niewątpliwy fakt wykonania przez powoda remontu tej koparki, który przywrócił jej walory użytkowe. Remont ten wymagał dużego nakładu sił i środków i powód by nie dokonywał gruntownej naprawy rzeczy, gdyby nie stanowiła jego własności. Nie zmienia tego stanu rzeczy fakt skierowania przez powoda pisma, w którym wezwał P. J. do odebrania koparki. Takie zachowanie miało na celu uniknięcie zagrożenia wynikającego z toczącego się przeciwko R. N. (1) postępowania karnego, w którym stawał pod zarzutem przywłaszczenia koparki.

Wyżej przedstawione dowody wskazywały jednoznacznie, że R. N. (1) jest właścicielem koparki. Do takich samych wniosków doszedł sąd karny w sprawie II K 10/15, co znalazło aprobatę także w orzeczeniu Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze w ramach rozpoznawanej apelacji. Pozwani zgłosili dowód z zeznań świadka E. N. na okoliczność, że to oni są właścicielami koparki, lecz w sytuacji procesowej jaka występowała w niniejszej sprawie ten wniosek dowodowy podlegał oddaleniu, zwłaszcza że dowód ten nie mógł się przyczynić do wygrania przez nich sprawy.

Przy dokonanych ustaleniach i stwierdzeniu, że powód jest właścicielem koparki, nie mogło zostać uwzględnione jego roszczenie, które – jak wspomniano wyżej – przysługuje posiadaczowi przeciwko właścicielowi rzeczy. Powód dokonał nakładów na swoją rzecz i nie może domagać się zwrotu ich wartości od innego podmiotu. W takiej sytuacji sąd oddalił wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu wyceny wartości nakładów. Z tego względu powództwo powoda, które opierało się na przepisie art. 226 k.c., podlegało oddaleniu.

Powód pismem z 30.08. 2016 r. wystąpił o zmianę powództwa, żądając ustalenia, że jest właścicielem koparki, w miejsce żądania zasądzenia zwrotu nakładów.

Wprawdzie zgoda sądu nie jest potrzebna do zmiany powództwa, podlega ona jednak kontroli sądu. Zmiana taka jest dopuszczalna, gdy prowadzi do powstania nowego powództwa, oderwanego od poprzedniego, ale pozostającego z nim w związku. Za zmianę powództw nie można natomiast uważać tak daleko idącej dyspozycji powoda, ze zrzeka się on dotychczasowego żądania i zgłasza całkowicie nowe. Jeżeli bowiem nie ma żadnego związku pod względem elementów pomiędzy pierwotnym powództwem a zmienionym, to nie można już mówić o zmianie powództwa (patrz. Kodeks postępowania cywilnego z komentarzem pod redakcją prof. dra Jerzego Jodłowskiego i sędziego SN dra hab. Kazimierza Piaseckiego, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1989, str. 321, teza 2 do art. 193). Z taką niedopuszczalną zmianą powództwa mieliśmy do czynienia w niniejszej sprawie i sąd w związku z tym nie dopuścił do tej zmiany. Stosownie do stanowiska judykatury i orzecznictwa, w razie niedopuszczenia do zmiany powództwa sąd powinien rozpoznać pierwotne żądanie (patrz C III 701/45 z dn. 17.10.1945 r., OSN 1945 – 1946/1/20 z aprobującą glosą M. Lisiewskiego, PiP 1946/4 – 6/193).

Sprawa niniejsza miała wyjątkowy charakter i dlatego na podstawie przepisu art. 102 k.p.c. sąd nie obciążył powoda obowiązkiem zwrotu pozwanym kosztów procesu. Trzeba zauważyć, że powód wytoczył powództwo w wyniku reakcji na niesłuszne oskarżenie go o przywłaszczenie sobie rzeczy, chcąc w ten sposób ustrzec się przed odpowiedzialnością karną, a z drugiej strony chciał ewentualnie odzyskać pieniądze za doprowadzenie rzeczy do stanu używalności. Stanowisko pozwanych, w którym przypisywali sobie własność rzeczy, mogło wpłynąć nawet na przyznanie – przynajmniej co do zasady – racji pozwanemu, co tym bardziej przemawia za nieobciążaniem pozwanego obowiązkiem zwrotu pozwanym kosztów procesu.

Powód korzystał z pomocy pełnomocnika ustanowionego z urzędu, dlatego przyznano adwokatowi A. M. kwotę 2.952,00 zł, obejmującą także podatek VAT, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.