Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powódka H. M. (1) wniosła o zasądzenie alimentów od byłego męża J. M. w wysokości po 350 zł. miesięcznie. W uzasadnieniu pozwu wskazała, iż strony były małżeństwem od 1999 r. do 2015 r. Sąd Okręgowy w (...)w wyroku z dnia 15 października 2015 r. rozwiązał małżeństwo stron przez rozwód z winy pozwanego. Od tego czasu sytuacja powódki znacznie się pogorszyła. Utrzymuje się z emerytury wynoszącej 1229 zł. miesięcznie, z tej kwoty musi ponosić koszty opłat za dom i samochód, mieszka na wsi, gdzie nie ma sklepu i dojazdu komunikacją autobusową, w związku ze stresem spowodowanym rozwodem pogorszył się także jej stan zdrowia, co wiąże się z wydatkami na leki i dojazdami na rehabilitację do S. i lekarza specjalisty do O.. W czasie, gdy strony mieszkały razem pozwany miał rentę w wysokości 1320 zł oraz zasiłek pielęgnacyjny.

Pozwany J. M. wniósł o oddalenie powództwa w całości. Wskazał, iż pomimo wyprowadzki przekazuje powódce na utrzymanie domu kwotę po 150 zł. miesięcznie. Wskazał, iż powódka zawyża koszty opału, gdyż opala tylko parter domu, ponadto proponował powódce sprzedaż dotychczasowego samochodu, aby mogła kupić sobie mniejszy i tańszy w utrzymaniu, jednak powódka odmówiła. Ponadto zawyża koszty benzyny, zaś do O. jeździ, aby realizować swoje hobby, gdyż zapisała się na studia (...) wieku. Strony jeszcze przed rozstaniem chciały sprzedać dom, w którym mieszka sama powódka, jednak powódka wycofała ofertę. Pozwany obecnie mieszka z partnerką, utrzymuje się z renty z tytułu niezdolności do pracy w wysokości 1390 zł, zaś jego partnerka ma świadczenie z tytułu opieki nad niepełnosprawnym synem.

W związku z propozycją ugodowego rozstrzygnięcia sprawy powódka zaproponowała kwotę 250 zł i ograniczyła żądanie do tej kwoty, zaś pozwany zaproponował 150 zł. /protokół rozprawy k. 108/, do ugody nie doszło.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małżeństwo stron zostało rozwiązane przez rozwód w wyroku Sądu Okręgowego w(...)z dnia 15 października 2016 r. w sprawie VI RC 639/15 z winy J. M.. Ponadto Sąd ustalił sposób korzystania ze wspólnego domu stron przyznając powódce do wyłącznego korzystania parter, zaś pozwanemu piętro domu. Strony mają wspólny dom o powierzchni ok. 130 m ² w miejscowości R., oddalonej od S. o ok. 30 km.

Pozwany wyprowadził się od żony na początku maja 2015 r. Do tego czasu strony prowadziły wspólne gospodarstwo domowe. Powódka miała emeryturę w wysokości 1220 zł. miesięcznie, zaś pozwany pozostawał na rencie z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w wysokości 1300 zł. miesięcznie, miał też dodatkowy dochód z opieki nad działką w wysokości 300-400 zł. miesięcznie.

Aktualnie powódka nadal mieszka we wspólnym domu stron, zajmuje parter domu, jednak musi ogrzewać cały budynek, choć ogrzewanie na piętrze jest ustawione na minimum. Dom, jak i posesja, nieustannie wymagają drobnych napraw, w tym celu powódka musi korzystać z pomocy sąsiada, któremu płaci nieduże kwoty za naprawy, jednak w skali roku są to wydatki łącznie około 1000 zł. Powódka ma jedyny dochód w postaci emerytury, której wysokość obecnie wynosi 1300 zł. miesięcznie. Ponosi koszty energii – 100 zł. miesięcznie, wywóz szamba – 40 zł. miesięcznie, TV i Internet - 55 zł. miesięcznie, wywóz śmieci – 25 zł miesięcznie. Ponadto ponosi opłaty roczne: 250 zł podatek od nieruchomości, OC – 430 zł, naprawy samochodu do 1000 zł, opał na zimę, łącznie z dowozem i pocięciem drewna – 3900 zł.

Powódka ma 63 lata, leczy się na kilka schorzeń: nadciśnienie, jaskrę, ma dyskopatię kręgosłupa, jest pod opieką chirurga i dermatologa, a od niedawna także onkologa oraz ma skierowanie do poradni chirurgii szczękowej. Do lekarza rodzinnego w W. musi dojechać 12 km, na rehabilitację do (...) km, zaś do specjalisty w (...) km.

W R. nie ma żadnego sklepu spożywczego, więc również wszelkie zakupy wymagają dojazdu do najbliższej miejscowości, dlatego wydatki na benzynę sięgają 350 zł. miesięcznie. Ponadto powódka raz w miesiącu dojeżdża w weekend do O. do Wyższej Szkoły (...). Samochód, z którego korzysta powódka – O. (...), ma 12 lat, jest dla niej zbyt duży, jednak po jego sprzedaży i podzieleniu się kwotą uzyskaną ze sprzedaży z pozwanym, nie uzyskałaby wystarczających środków, aby kupić nawet mniejszy, ale sprawny samochód, dlatego obecnie nie zgadza się na jego sprzedaż, gdyż samochód jest jej niezbędny.

Między stronami jest spór dotyczący korzystania z nieruchomości. Zdaniem powódki górę domu można by wynajmować latem letnikom i osiągać z tytułu dodatkowy dochód, jednak pozwany nie wyraża na to zgody, aktualnie zamknął piętro domu i powódka nie ma do niego dostępu. W toku jest sprawa o podział majątku między stronami, powódka domaga się ustalenia nierównych udziałów /dowód: wyjaśnienia powódki H. M. k.201v-202, odpis wyroku rozwodowego k. 3, zaświadczenie lekarskie k. 5, 117, zaświadczenie z ZUS k. 6, faktury za naprawy k. 40-43, za drewno k. 43-44, za leki i wizyty lekarskie k. 46-49, 115-116, 167-168, za media k. 50-57, 145-152, 169-170, za paliwo k. 166, zaświadczenie o rehabilitacji k. 45, zdjęcia k. 58, pismo do Prokuratury k. 119, skierowanie do specjalisty k. 120-121, 198-199/.

Pozwany J. M. do końca września 2016 r. utrzymywał się z renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Dnia 04 października 2016 r. Komisja lekarska uznała go za częściowo niezdolnego do pracy. Dotychczas z tytułu całkowitej niezdolności do pracy przysługiwała mu renta w kwocie 1380 zł. miesięcznie, aktualnie ta renta będzie w niższej wysokości, na chwilę orzekania w sprawie nie otrzymał jeszcze decyzji o wysokości renty.

Pozwany ma problemy zdrowotne w związku z zakrzepicą i żylakami, ponadto po złamaniu nogi w 2007 r. wymaga rehabilitacji, zaś w maju br. miał na tę nogę operację, nadal wymaga rehabilitacji.

Pozwany mieszka z konkubiną w jej domu w R.. Konkubina pozwanego utrzymuje się z zasiłku z tytułu opieki nad niepełnosprawnym synem w wysokości 1300 zł. miesięcznie. Pozwany dokłada konkubinie do opłat związanych z utrzymaniem jej domu i do wspólnego gospodarstwa domowego 600 zł. miesięcznie. Na leki pozwany wydaje 30-40 zł. miesięcznie, ponadto musi nosić pończochy uciskowe, jedna para, która starcza na około 6 tygodni, kosztuje 90 zł, ponadto na paliwo w związku z wyjazdami na rehabilitację do S. wydaje 150 zł. miesięcznie.

Pozwany do maja br. podejmował się drobnych prac dorywczych przy naprawach ogrodzenia, budowie grilla, budowie szopy. Od maja takich prac nie wykonuje z uwagi na stan zdrowia /dowód: skierowanie do szpitala k. 12, dowody przelewów k. 18-21, 30-31, 139-142, orzeczenie lekarza orzecznika ZUS k. 22, 196, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności k. 23, decyzja ZUS k. 24-25, 26, zdjęcia k. 27, zaświadczenie lekarskie k. 29, umowa dot. wypożyczenia sprzętu rehabilitacyjnego k. 83, faktury za leki i wypożyczenie sprzętu rehabilitacyjnego k. 85-98, 197, skierowanie na rehabilitację k. 100-101, 195, rachunki za media i paliwo k. 187-194, zeznania świadków K. B. k. 200-201, M. Ł. k. 201/.

Sąd zważył co następuje:

Roszczenie jest częściowo uzasadnione.

Rozpatrując niniejszą sprawę Sąd oparł się na dokumentach przedłożonych przez strony, sporządzonych w przepisanej formie i przez kompetentne organy, tym samym korzystających z domniemania prawdziwości /art. 244 Kpc/ oraz na dowodzie z wyjaśnień stron. W zasadniczych kwestiach wyjaśnienia stron były bezsporne, w sferze sporu pozostaje ocena czy sytuacja powódki na skutek rozwodu uległa pogorszeniu, a jeśli tak to jakie są możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanego w zakresie płacenia na jej rzecz alimentów. Ponadto Sąd wziął pod uwagę zeznania świadków, których wiarygodność również nie była zakwestionowana, na okoliczności związane z kosztami utrzymania pozwanego i jego konkubiny zostały złożone rachunki, natomiast świadek M. Ł. potwierdził, że przed operacją pozwany podejmował się drobnych prac naprawczych.

Zgodnie z art. 60. § 2 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku. Artykuł 61 stanowi, iż z zastrzeżeniem przepisu artykułu poprzedzającego do obowiązku dostarczania środków utrzymania przez jednego z małżonków rozwiedzionych drugiemu stosuje się odpowiednio przepisy o obowiązku alimentacyjnym między krewnymi.

Analizując sytuację powódki należy stwierdzić, iż jej sytuacja na skutek rozwodu orzeczonego z wyłącznej winy pozwanego uległa pogorszeniu. Dopóki małżonkowie mieszkali razem i wspólnie gospodarzyli mieli do dyspozycji dochody z dwóch źródeł: emerytury powódki i renty pozwanego, co łącznie dawało około 2500 zł. dochodu. Natomiast obecnie powódka ma tylko własną emeryturę, zaś wydatki są bardzo zbliżone. Nadal musi ogrzewać cały dom /dopóki małżonkowie mieszkali razem również korzystali tylko z parteru, zaś ogrzewanie na piętrze było nastawione na minimum/, musi dojeżdżać samochodem do sklepu i lekarzy, opłaty za media są zapewne minimalnie mniejsze, gdyż z takich urządzeń jak woda, czy prąd korzysta tylko jedna osoba, jednak pozostałe /podatek, ubezpieczenia, utrzymanie samochodu, koszty napraw/ pozostają niezmienne.

Można w tym miejscu przytoczyć orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 1998 r. III CKN 186/98, które wskazuje na konieczność porównania sytuacji małżonka niewinnego sprzed rozwodu do sytuacji w jakiej znalazł się na skutek rozwodu: „ Przesłanką rozszerzonego obowiązku alimentacyjnego małżonka ponoszącego wyłączną winę rozkładu pożycia jest ustalenie, że rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, nie mające jednak cech niedostatku. Ocena, czy nastąpiło takie pogorszenie, zależy od porównania sytuacji, w jakiej niewinny małżonek znalazł się wskutek orzeczenia rozwodu, z sytuacją, w jakiej znajdowałby się, gdyby rozwodu nie orzeczono i gdyby pożycie małżonków funkcjonowało prawidłowo.” /LEX nr 83804/.

Powódka dysponując tylko swoją emeryturę nie jest w stanie zaspokoić wszystkich tych potrzeb, a tym samym jednoznacznie należy stwierdzić, że jej sytuacja pogorszyła się.

Powódka nie ma żadnego innego źródła dochodu. Jest na emeryturze, zarówno wiek jak i stan zdrowia, wykluczają możliwość podjęcia przez nią zatrudnienia. Jedyną formą dodatkowego dochodu mogłoby być wynajmowanie części domu letnikom, co obu stronom uniemożliwiłoby pozyskanie dodatkowego dochodu, jednak na to nie zgadza się pozwany,

Sytuacja pozwanego również nie jest łatwa, albowiem dotychczas był uznany za osobę całkowicie niezdolną do pracy i jego jedynym źródłem dochodu była renta, dodatkowy dochód z drobnych prac remontowo – naprawczych pozwany uzyskiwał przed operacją nogi, którą miał w maju 2016 r., dlatego jego możliwości zarobkowe w tym okresie ograniczają się tylko do dochodu uzyskiwanego z renty. Natomiast obecnie gdy lekarz orzecznik uznał pozwanego za osobę częściowo niezdolną do pracy, należy możliwości zarobkowe pozwanego oceniać nie tylko w kontekście kwoty renty jaką uzyska z tytułu częściowej niezdolności do pracy, ale także możliwości podjęcia pracy.

Niewątpliwie możliwości podjęcia pracy przez pozwanego są mocno ograniczone zarówno z uwagi na wiek pozwanego, jego niepełnosprawność, jak i zamieszkiwanie w miejscowości znacznie oddalonej od większych ośrodków miejskich, które oferują znacznie większe możliwości podjęcia pracy, jednak nie jest on takiej możliwości całkowicie pozbawiony. Wbrew twierdzeniom pozwanego, że nadal jego stan zdrowia nie uległ poprawie i nie może podjąć pracy, nie można się z tym zgodzić w kontekście orzeczenia lekarza orzecznika. Pozwany od ponad 10 lat był osobą niezdolną całkowicie do pracy, tymczasem od października lekarz stwierdził poprawę jego stanu zdrowia. Sąd nie jest władny, aby w tym zakresie polemizować z orzeczeniem lekarza.

Biorąc pod uwagę, okoliczność, że przed operacją pozwany dokonywał różnych prac remontowych i naprawczych wśród sąsiadów, jak i w domkach letniskowych, których jest bardzo dużo w R. i okolicy, obecnie pozwany może ponownie podjąć się wykonywania takich prac, zaś te dochody pozwolą pozwanemu na zaspokajanie własnych potrzeb, jak również potrzeb powódki.

Wydatki na leki jakie pozwany ponosi nie są duże, zaś wydatki na wyjazdy na rehabilitacje do S. może częściowo połączyć z wyjazdami wraz z konkubiną i jej synem do lekarzy lub na zakupy. Pozwany prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z konkubiną i jej synem i choć ich dochody również nie są wysokie, to jednak większość opłat rozkłada się na trzy osoby, co w ostatecznym rozrachunku powoduje, że koszty utrzymania pozwanego są niższe niż powódki.

Sąd oddalił powództwo ponad kwotę 200 zł, albowiem zdaniem Sądu możliwości zarobkowe pozwanego ograniczają się tylko do płacenia takiej kwoty z uwagi na jego stan zdrowia.

Mając na względzie powyższe okoliczności na podstawie art. 60§2 Krio, art. 61 Krio i art. 135§1 Krio Sąd orzekł jak w punktach I i III, w punkcie II na podstawie art. 355§1 Kpc.

O kosztach sądowych Sąd orzekł na podstawie art. 100.1. Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, z uwagi na niskie dochody pozwanego, zaś o rygorze natychmiastowej wykonalności w oparciu o przepis art. 333§1 pkt 1 Kpc.

Sygn. akt III RC 69/16

z/

1.  (...)

2.  (...)– adw. M. M.-W.,

3.  (...)

S., 08.11.2016.