Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 października 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Arkadia Wyraz - Wieczorek

Sędzia SO Lucyna Morys - Magiera (spr.)

SR (del.) Łukasz Malinowski

Protokolant Dominika Tarasiewicz

po rozpoznaniu w dniu 6 października 2016 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa M. J.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością spółce komandytowej w R.

przy udziale interwenienta ubocznego (...) Spółki Akcyjnej w Ł.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 30 listopada 2015 r., sygn. akt VIII C 1773/12

1.  zmienia zaskarżony wyrok:

a)  w punkcie 1 o tyle, że odsetki w nim zasądzone są należne od dnia 18 kwietnia 2013 roku;

b)  w punkcie 3 o tyle, że zasądzone w nim koszty wynoszą 2993,99 zł (dwa tysiące dziewięćset dziewięćdziesiąt trzy złote dziewięćdziesiąt dziewięć groszy);

c)  w punkcie 4 w ten sposób, że nie obciąża powoda kosztami procesu;

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w R. na rzecz powoda kwotę 707 zł (siedemset siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego;

4.  nie obciąża powoda obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego na rzecz pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Z..

SSR (del.) Łukasz Malinowski SSO Arkadia Wyraz – Wieczorek SSO Lucyna Morys - Magiera

Sygn. akt III Ca 807/16

UZASADNIENIE

Powód M. J. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. kwoty 11.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 29 kwietnia 2012r. z tytułu zadośćuczynienia za doznane krzywdy spowodowane wypadkiem z dnia 27 stycznia 2012r. oraz zasądzenia kosztów procesu.

Uzasadniając roszczenie podał, że w wyniku wypadku z dnia 27 stycznia 2012r. został poszkodowany. Miejscem, w którym doszło do upadku powoda zarządza pozwany (...) sp. z o.o., który odmówił przyjęcia odpowiedzialności za zaistniałe zdarzenie z uwagi na fakt, że utrzymanie porządku w zarządzanych budynkach i na terenie posesji powierzyła (...) Zakładowi Usługowemu (...) w R.. Powód wskazał, że bezpośrednio po wypadku w związku z występującym bólem i niemożnością poruszania się zgłosił się na pogotowie ratunkowe, gdzie stwierdzono skręcenie stawu skokowego. Powód miał unieruchomioną stopę i założono mu szynę gipsową, zalecono stosowanie leków przeciwzakrzepowych i przeciwbólowych. Przez kilka miesięcy powód przebywał na zwolnieniu lekarskim. Skutkiem wypadku z dnia 27 stycznia 2012r. odczuwał rozgoryczenie, bezsilność, przygnębienie, miał obniżony nastrój, krępująca była konieczność korzystania z pomocy osób trzecich w czynnościach życia codziennego. Powód zmuszony był zrezygnować z gry w piłkę. Przebywanie na zwolnieniu lekarskim spowodowało też zmniejszenie dochodów powoda.

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. wniósł o oddalenie powództwa, zasądzenie od powoda kosztów procesu, wezwanie do udziału w sprawie w charakterze pozwanego (...) Spółkę Komandytową w R., a także zawiadomienie o toczącym się postępowaniu Towarzystwo (...) Spółkę Akcyjna w W..

W uzasadnieniu podniósł, że powód nie wskazał precyzyjnie miejsca, w którym doszło do jego upadku w dniu 27 stycznia 2012r. Pozwany przyznał, że na mocy umowy z dnia 29 marca 2007r. zarządza Wspólnotą Mieszkaniową (...) położonej w Z. przy ulicy (...). Czynności utrzymania tej posesji w należytym stanie, w tym prace porządkowe i odśnieżanie, zostały przez pozwanego zlecone (...) Zakładowi Usługowemu (...) w R., zawodowo trudniącej się sprzątaniem budynków i obiektów przemysłowych. Pozwany zarzucił brak swojej legitymacji czynnej, gdyż za wszelkie skutki zaniedbań w utrzymaniu porządku w budynkach i na terenie posesji odpowiada (...) Spółka Komandytowa w R. na podstawie umowy z dnia 27 kwietnia 2006r. Nadto pozwany wskazał, że roszczenie powoda o zasądzenie kwoty 11.000 zł tytułem zadośćuczynienia jest rażąco wygórowane.

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka Komandytowa w R. (następca (...) Spółki Komandytowej w R.) wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od pozwanego kosztów procesu. Nadto pozwany wniósł o dopozwanie (...) Spółkę Akcyjną w Ł., który udzielał ochrony ubezpieczeniowej pozwanemu w okresie w którym doszło do zdarzenia. Pozwany przyznał, iż odpowiada za utrzymanie porządku i czystości oraz zabezpieczenie przed skutkami zimy na nieruchomości Wspólnoty Mieszkaniowej (...) przy ul. (...) w Z.. Zaprzeczył, aby sprzątanie obiektów przy ulicy (...) odbywało się rzadko, albowiem na tych obiektach od lat pracuje jeden pracownik M. K., która jest osobą rzetelnie wykonująca swoje obowiązki. Nadto zaprzeczył, aby w dniu zdarzenia chodniki i dojścia do śmietników przy ul. (...) zalegały grubą nieposypaną warstwą lodu, albowiem jako profesjonalista dba o pozostawienie terenu bezpiecznego dla przechodniów.

Zawiadomiony o toczącym się postępowaniu Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna w W. nie wstąpił do udziału w sprawie.

Zawiadomiony o toczącym się postępowaniu (...) Spółka Akcyjna w Ł. zgłosił swój udział w sprawie i przystąpił do sprawy po stronie pozwanej (...) Sp. z o.o. sp. k. w R.. Interwenient uboczny wniósł o oddalenie powództwa w stosunku do (...) Sp. z o.o. sp. k. w R. i zasądzenie od powoda na rzecz interwenienta kosztów postępowania. Pomiot ten przyznał, że w dacie wypadku udzielał (...) sp. z o.o. sp. k. ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Interwenient zakwestionował roszczenie powoda co do zasady wskazując, iż brak jest podstaw do przyjęcia, że K. w nienależyty sposób wywiązywał się z przyjętych obowiązków. Nadto zakwestionował również roszczenie powoda co do wysokości.

Sąd Rejonowy w Zabrzu wyrokiem z dnia 30 listopada 2015r. zasądził od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w R. na rzecz powoda kwotę 7.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 30 listopada 2015r. a w pozostałym zakresie powództwo oddalił.

Nadto zasądził od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w R. na rzecz powoda kwotę 2.673,99 zł (dwa tysiące sześćset siedemdziesiąt trzy złote i dziewięćdziesiąt dziewięć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu i zasądził od powoda na rzecz pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. kwotę 2.417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sad nakazał także pobrać z zasądzonego roszczenia od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zabrzu kwotę 198,64 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sadowych oraz nakazał pobrać od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w R. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zabrzu kwotę 353,14 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sadowych.

Orzeczenie to poprzedził ustaleniem, że w dniu 29 marca 2007r. pomiędzy Wspólnotą Mieszkaniową (...) położonej w Z. przy ulicy (...) a pozwanym (...) sp. z o.o. w Z. zawarta została umowa o zarządzenie nieruchomością wspólną, na podstawie której pozwany przyjął obowiązek zwykłego zarządu nieruchomością wspólną. Do obowiązków pozwanego zgodnie z § 3 ust. 4 umowy należało utrzymanie w należytym stanie porządku czystości terenu nieruchomości zabudowanej wraz z przyległym do niej terenem zielonym, chodnika przed nieruchomością i innych terenów, jeżeli taki obowiązek wynika z zawartych umów bądź postanowień ustaw; do obowiązków zarządcy należało zawieranie umów związanych z realizacją tego zadania poprzez angażowanie dozorcy lub wybór innej formy działania. Zgodnie z załącznikiem nr 2 do umowy w ramach utrzymania czystości i porządku wykonywane miały być w okresie zimy prace polegające na oczyszczaniu ze śniegu, lodu i błota chodników, śmietników, wpustów deszczowych, zasuw wodnych i gazowych, usuwanie śliskości oraz pryzmowanie śniegu po opadach.

W dniu 27 stycznia 2012 r. w godzinach wieczornych około 21.00 powód M. J. mieszkający w Z. przy ulicy (...) wyszedł z domu, aby wyrzucić śmieci. Miejsce składowania odpadów znajduje się na wprost wejścia do klatki, w której powód mieszkał. W odległości około 1,5 metra od śmietnika powód poślizgnął się na dojściu do śmietnika, które było oblodzone i niezabezpieczone materiałem szorstkim i upadł. Po upadku pomogli powodowi podnieść się i dotrzeć do domu przechodzący tamtędy M. W. i J. S..

Powód został zawieziony przez znajomą do szpitala na izbę przyjęć, gdzie udzielono mu pierwszej pomocy, zrobiono zdjęcie RTG i zaopatrzono w szynę gipsową. Powód został zwolniony do domu. Szynę gipsowa była założona na stawie skokowym do połowy łydki. Po około 2 tygodniach od zdarzenia, ponownie zrobiono zdjęcie RTG i uznano, że powód powinienem nosić szynę przez kolejne 2 tygodnie. Szyna gipsowa przeszkadzała powodowi podczas spania. Budził się i musiał brać tabletki przeciwbólowe. Przez 10 dni po wypadku powód przyjmował zastrzyki przeciwzakrzepowe. Przez miesiąc od wypadku powód miał utrudnione wykonywanie czynności życiowych, korzystanie z toalety, mycie się. Przy wykonywaniu tych czynności korzystał z pomocy żony i rodziców.Po ściągnięciu szyny gipsowej przez dwa tygodnie powód chodził na rehabilitacje, na 3 zabiegi dziennie. Przez ten okres czasu powód nie mógł aktywnie uczestniczyć w wychowywaniu 6 letniego syna. Powód był niezdolny do pracy od dnia 27 stycznia 2012r. do 20 kwietnia 2012r. Przed wypadkiem powód często grał w piłkę nożną na hali sportowej. Obecnie nie może grać w piłkę nożną, gdyż obawia się kolejnego urazu nogi. Wypadek pokrzyżował również plany powoda i jego rodziny w zakresie wyjazdu na ferie zimowe w góry, który musiał zostać odwołany. W chwili obecnej powód nie może tańczyć; przed wypadkiem rzadko tańczył. Wypadek miał wpływ na psychikę powoda, gdyż obecnie jest bardzo ostrożny, uważa na najdrobniejszy kamyczek, bo boi się ponownego urazu. Obecnie przy dłuższym przebywaniu w pozycji stojącej bądź dłuższym chodzeniu powód odczuwa dolegliwości bólowe. Czasami powód zażywa leki przeciwbólowe.

Na skutek wypadku z dnia 27 stycznia 2012r. powód doznał skręcenia stawu skokowo – goleniowego prawego. Obecnie stan zdrowia powoda jest stabilny.. Powód doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 3%. Stan zdrowia powoda nie ulegnie poprawie, ale też i nie pogorszy się

W dniu 27 kwietnia 2006r. pomiędzy (...) sp. z o.o. jako zleceniodawcą i (...) Zakładem Usługowym (...) w R. jako zleceniobiorcą zawarta została umowa na podstawie której zleceniobiorca przyjął do wykonania usługi w zakresie stałego utrzymania porządku w budynkach i na terenach zewnętrznych zarządzanych przez zleceniodawcę. Zawartą umową objęty był między innymi teren wspólnoty mieszkaniowej nieruchomości położonej w Z. przy ulicy (...). Łączna powierzchnia, na której zleceniobiorca zobowiązany był do utrzymania czystości i porządku obejmowała teren 270.657,69 m ². Do zakresu obowiązków dozorców zgodnie z załącznikiem nr 4 do umowy w okresie zimowym należało codzienne całkowite usuwanie śniegu i lodu z chodników, schodów, dojść do budynków, miejsc składowania nieczystości stałych, dojazdów do budynków oraz dróg śródblokowych. W przypadku wystąpienia gołoledzi i śliskości posypywanie materiałami szorstkimi chodników, dojść do budynków, miejsc składowania nieczystości stałych.

(...) Zakład Usługowy (...) w R. przekształcił się w (...) spółka jawna w R.. Następnie z dniem 31 sierpnia 2012r. (...) spółka jawna w R. przekształcił się w (...) spółka komandytowa w R.. Następnie podmiot ten zmienił firmę i od dnia 30 stycznia 2013r. działa pod firmą (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w R.. Przedmiotem działalności pozwanego (...) sp. z o.o. spółka komandytowa w R. a wcześniej jego poprzedników prawnych było między innymi: niespecjalistyczne sprzątanie budynków i obiektów przemysłowych (81.21.Z), specjalistyczne sprzątanie budynków i obiektów przemysłowych (81.22.Z), pozostałe sprzątanie (81.29.Z).

Teren Wspólnoty Mieszkaniowej (...) położonej w Z. przy ulicy (...), w tym również dojście do śmietnika od wejścia budynku przy ulicy (...), a na którym doszło do upadku powoda objęty był umową zawartą pomiędzy (...)sp. z o..o. i (...) Zakładem Usługowym (...) w R. (później (...) sp. z o.o. sp. k.) z dnia 27 kwietnia 2006r. na podstawie, której ten ostatni podmiot zobowiązany był między innymi do utrzymania zimowego tego terenu. Terenem tym zajmowała się M. K. pracownik pozwanego, która miała bardzo dobrą opinię, również wśród mieszkańców tej ulicy. W dniu zdarzenia M. K. pracowała od godziny 6.00 do godziny 12.48. W dniu zdarzenia administrator terenu M. M. pomiędzy godziną 5.00 a 6.00 skontrolowała sposób wykonywania pracy przez M. K..

(...) Zakład Usługowy (...) w R. i jego następcy prawni czynności zimowego utrzymania terenu poprzez swoich pracowników wykonywali codziennie. Nie był odśnieżany cały teren, gdyż nie odśnieżano zieleńców, czy też placów. Odśnieżane były chodniki, jezdnie, schody i dojścia do placyków gospodarczych, czyli te miejsca, gdzie przemieszczali się mieszkańcy budynków. Każdy rejon, gdzie świadczona jest usługa ma swojego administratora, jest to osoba w firmie, która kieruje grupą osób wykonujących prace porządkowe. Ten administrator sprawuje nadzór, planuje prace oraz kontroluje i dba o zapewnienie narzędzi i materiałów. Administratorzy pracują, w zależności od potrzeb, ale najczęściej od 5 rano. Pracownicy pozwanego (...) sp. z o.o. sp. k. zaopatrzeni byli w skuwaki do lodu, odgarniacze do śniegu, łopatki do posypywania piaskiem. M. K. podczas wykonywania obowiązków była wspomagana jednak nie zawsze przez pracownika, który obsługiwał mechaniczną szczotkę, która odśnieżała i doczyszczała długie ciągi komunikacyjne. Pozwany dostarcza piasek do posypywania terenu w celu zapewnienia szorstkości.

W dniu 27 stycznia 2012r. ochrony ubezpieczeniowej w zakresie odpowiedzialności cywilnej prowadzonej przez poprzednika prawnego (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółkę komandytową w R. udzielał (...) Spółka Akcyjna w Ł..

Pismem z dnia 23 marca 2012r. doręczonym pozwanemu (...) sp. z o.o. w dniu 29 marca 2012r. powód wzywał do zapłaty kwoty 30.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia.

Pismem z dnia 21 maja 2012r. pozwany (...) sp. z o.o. poinformował powoda, że nie ponosi odpowiedzialności za następstwa zdarzenia z dnia 27 stycznia 2012r., gdyż na podstawie umowy wszelkie skutki zaniedbań w utrzymaniu porządku w budynkach i na terenie posesji zarządzanych przez Terma – Dom obciążają (...) Zakład Usługowy (...) w R..

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. Nr 132, poz. 622 z poźn. zm.) właściciele nieruchomości, a także współwłaściciele, użytkownicy wieczyści oraz jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu, a także inne podmioty władające nieruchomością, zapewniają utrzymanie czystości i porządku przez: uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości, przy czym za taki chodnik uznaje się wydzieloną część drogi publicznej służącą dla ruchu pieszego położoną bezpośrednio przy granicy nieruchomości; właściciel nieruchomości nie jest obowiązany do uprzątnięcia chodnika, na którym jest dopuszczony płatny postój lub parkowanie pojazdów samochodowych.

Sąd stwierdził, że teren na którym doszło do upadku powoda znajdował się w zarządzie pozwanego (...) sp. z o.o. Podmiot ten zawarł z poprzednikiem prawnym pozwanego (...) sp. z o.o. sp. k. (jako zleceniobiorcą) umowę z dnia 27 kwietnia 2006r., na podstawie której ten ostatni podmiot zobowiązał się do wykonania usługi w zakresie stałego utrzymania porządku w budynkach i na terenach zewnętrznych zarządzanych przez zleceniodawcę. Sąd wskazał, że w okresie zimowym do obowiązków (...) sp. z o.o. sp. k. należało codzienne całkowite usuwanie śniegu i lodu z chodników, schodów, dojść do budynków, miejsc składowania nieczystości stałych, dojazdów do budynków oraz dróg śródblokowych. W przypadku wystąpienia gołoledzi i śliskości posypywanie materiałami szorstkimi chodników, dojść do budynków, miejsc składowania nieczystości stałych. Nadto, zgodnie z § 12 ust. 1 umowy, ponosi on pełną odpowiedzialność za wszelkie szkody wyrządzone osobom trzecim, powstałe na skutek wykonywania, niewykonywania lub nienależytego wykonywania obowiązków określonych w załącznikach do umowy w tym w załączniku nr 4 określającym obowiązki dozorców.

Uwzględniając powyższe, Sąd Rejonowy stwierdził, że w stosunku do osób trzecich odpowiedzialność (...) sp. z o.o. jak i pozwanego (...) sp. z o.o. sp. k. oparta jest na regulacji art. 416 k.c., natomiast w stosunkach między sobą, odpowiedzialność tych podmiotów oparta jest na regulacji z art. 471 k.c.

Sąd Rejonowy zważył, że do przesłanek odpowiedzialności opartej na podstawie art. 416 k.c. należą: zdarzenie, z którym system prawny wiąże odpowiedzialność na określonej zasadzie, szkoda oraz związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem a szkodą. Sąd wskazał, że przy ustalaniu odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych zastosowanie znajdą ogólne reguły dotyczące kompensaty szkody w mieniu i na osobie oraz koncepcji związku przyczynowego, w szczególności wskazane w przepisach art. 361 - 363 k.c.

Wskazał nadto, że zdarzeniem, z którym powód wiązał szkodę były zaniechania, polegające na niepodjęciu czynności mających na celu utrzymanie dojścia do miejsca składowania odpadów stałych na nieruchomości położonej w Z. przy ulicy (...) w należytym stanie w okresie zimowym, poprzez nieusunięcie zalegającego śniegu oraz niezapewnieniu szorstkości tej drogi. Zaniedbania w zakresie tego obowiązku uzasadniają odpowiedzialność za szkody, jakich doznają użytkownicy na skutek tych przeszkód.

W ocenie Sadu pierwszej instancji, powód wykazał, iż w chwili zdarzenia droga do śmietnika nie była prawidłowo utrzymana i nie zapewniono jej bezpiecznego użytkowania, albowiem jak wynikało wyraźnie z zeznań samego powoda jak i zeznań świadków teren był zaśnieżony, niczym nie posypany oraz było ślisko i w związku z tym powód poślizgnął się i doznał w związku z tym urazu. Z tych względów Sąd uznał za spełnioną przesłankę odpowiedzialności co do zasady pozwanych wynikającą z zawinionego zaniechania.

Stwierdził także, iż utrzymanie porządku na terenie nieruchomości położonej w Z. przy ulicy (...), zostało powierzone przez (...) sp. z o.o., na mocy umowy z dnia 27 kwietnia 2006r. jak i załączników do tej umowy podmiotowi, który zawodowo trudni się świadczeniem tego typu usług, tj. (...) sp. z o.o. sp. k., a zatem zaistniała przesłanka zwalniająca (...) sp. z o.o. od odpowiedzialności na gruncie art. 429 k.c.

Ustalając wysokość zadośćuczynienia Sąd wskazał na treść art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c. uwzględnił kompensacyjny charakter tego świadczenia, jak również jednorazowy charakter, co przenosi się na to, że winno ono obejmować wszystkie negatywne doznania po stronie poszkodowanego, również te z przyszłości. Wskazując przy tym, że przepisy kodeksu cywilnego nie wskazują kryteriów jakimi sąd winien się kierować przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia, Sad kierował się w tym zakresie okolicznościami sprawy oraz zasadami doświadczenia życiowego. Sąd uwzględnił, że w następstwie poślizgnięcia się powoda na nieośnieżonej, niezabezpieczonej i śliskiej powierzchni i upadł, doznał on skręcenia stawu skokowo – goleniowego prawego i odczuwał dolegliwości bólowe. Uwzględniając zakres i charakter odniesionych przez powoda obrażeń ciała, czasookres leczenia powoda, rozmiar odczuwanych przez niego cierpień fizycznych i psychicznych, ustalony przez biegłego uszczerbek na zdrowiu powoda w wysokości 3 %, długotrwałość odczuwalnych następstw oraz młody wiek powoda, jak również wpływ skutków wypadku na styl życia powoda i jego hobby, Sąd doszedł do przekonania, iż kwota 7.000 zł stanowi odpowiednie zadośćuczynienie, którą to kwotę zasądził od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w R. na rzecz powoda, oddalając powództwo ponad tę kwotę, jak również oddalając powództwo w stosunku do pozwanego (...) spółki z ograniczona odpowiedzialnością w Z..

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. uwzględniając deklaratoryjny charakter orzeczenia sądu przyznającego zadośćuczynienie. Sąd wskazał, że zobowiązane do zapłaty zadośćuczynienia ma charakter zobowiązania bezterminowego, dlatego przekształcenie go w zobowiązanie terminowe może nastąpić w wyniku wezwania wierzyciela (pokrzywdzonego) skierowane wobec dłużnika do spełnienia świadczenia. Sad wskazał, że powód nie wzywał pozwanego (...) sp. z o.o. sp. k. do zapłaty zadośćuczynienia, zaś Sąd orzekał i ustalał wysokość zadośćuczynienia według stanu istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy, dlatego też odsetki zostały przyznane od chwili wyrokowania.

O kosztach procesu w stosunku do pozwanego (...) sp. z o.o. Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. dokonując ich stosunkowego rozdzielenia przy uwzględnieniu, że powód wygrał proces w 64%, zaś pozwany wygrał proces w 36%.

W zakresie oddalonego powództwa w stosunku do (...) sp. z o.o. Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.

Na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c. Sąd nakazał pobrać, stosownie do wyników procesu tj. od powoda 36% opłat i wydatków, a od pozwanego 64% wydatków, z zasądzonego na rzecz powoda kwotę 198,64 zł, a od pozwanego (...) sp. z o.o. sp. k. nakazano pobrać kwotę 353,14 zł tytułem nieuiszczonych wydatków, które stanowiły przyznane biegłemu wynagrodzenie.

Apelację od tego orzeczenia wniósł powód, po ostatecznym sprecyzowaniu środka zaskarżenia i zakresu apelacji, kwestionując wyrok jedynie w części oddalającej powództwo w zakresie roszczenia ubocznego oraz wyrzeczenia o kosztach procesu.

Zarzucił naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy poprzez niewłaściwą ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego tj.: a) naruszenie przepisu art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, wywiedzenie przez Sąd I Instancji z zebranego w sprawie materiału dowodowego błędnych wniosków, które pozostają w sprzeczności z zasadami logicznego myślenia i doświadczenia życiowego; b) naruszenie przepisu art. 98 §1 k.p.c. poprzez przyjęcie, że strona powodowa jest stronom przegrywającą sprawę i obowiązana jest do zwrotu kosztów procesu pozwanej ad.1; c) naruszenie przepisu art. 98 §2 k.p.c. poprzez niezasądzenie kosztów za dwukrotne stawiennictwo powoda w sytuacji kiedy Sąd I Instancji dwukrotnie nakazał osobiste stawiennictwo;

Nadto zarzucił skarżący naruszenie prawa materialnego a w szczególności: a) art. 481 §1 k.c. poprzez niewłaściwe określenie terminu od którego powodowi należą się odsetki za opóźnienie; b) art. 476 k.c. poprzez przyjęcie, że pozwany (...) Sp. z o.o. sp.k. nie pozostawał w opóźnieniu z zapłatą w sytuacji kiedy najpóźniej w dniu 11.04.2013 roku został pozwanemu (...) Sp. z o.o. sp.k. doręczony pozew w którym powód precyzował roszczenie; c) art. 429 k.c. w związku z art. 6 k.c poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, iż pozwany ad.1 skutecznie zwolnił się od odpowiedzialności a pozwany ad.2 jest przedsiębiorstwem profesjonalnym oraz d) art. 441 §1 k.c. poprzez jego niezastosowanie w sytuacji kiedy odpowiedzialność za szkodę powoda ponosi pozwany ad.1 i pozwany ad.2. Podnosił, że Sąd winien zasądzić odsetki od uwzględnionego roszczenia głównego począwszy od dnia 18 kwietnia 2013r., to jest 7 dni po doręczeniu pozwanemu, co do którego uwzględniono żądanie, odpisu pozwu w niniejszej sprawie.

W odpowiedzi na apelację pozwany (...) sp. z o.o. w Z. wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie w przeważającej części.

Sąd pierwszej instancji prawidłowo zakwalifikował roszczenie powoda przyjmując jako podstawę prawną swego rozstrzygnięcia przywołane przepisy prawne, a następnie ustalił wszystkie okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Poczynione ustalenia dotyczące okoliczności faktycznych mają podstawę w zgromadzonym w sprawie materialne dowodowym, który w zakresie dokonanych ustaleń jest logiczny i wzajemnie spójny, natomiast informacje zawarte w poszczególnych źródłach dowodowych nawzajem się uzupełniają i potwierdzają, przez co są w pełni wiarygodne. Ustalenia te Sąd Okręgowy przyjmuje za własne.

Niemniej jednak, wyprowadzone z nich wnioski, zarówno co do terminu wymagalności świadczenia w stosunku do (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w R., jak również rozstrzygnięcia o kosztach procesu nie były w pełni prawidłowe.

Rację należy przyznać skarżącemu, że Sąd Rejonowy przy ferowaniu zaskarżonego orzeczenia dopuścił się naruszenia prawa materialnego, a to art. 481 § 1 k.c. Zgodnie z nim, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia dłużnika spełnienia świadczenia pieniężnego, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Wymagalność roszczenia o zadośćuczynienie powoduje stan opóźnienia po jego sprecyzowaniu co do wysokości i wezwaniu dłużnika do zapłaty konkretnej kwoty z tego tytułu, ze względu na deklaratoryjny charakter wyroku zasądzającego świadczenie. Sprecyzowanie takie, w stosunku do pozwanego (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w R., wraz z zawiadomieniem go o terminie rozprawy zawiadomieniem wysłanym 11 kwietnia 2013r., równocześnie z doręczeniem mu odpisu pozwu z dnia 25 lipca 2012r. Uwzględniając przy tym treść art. 455 k.c., zgodnie z którym, jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Sąd Okręgowy kierując się okolicznościami sprawy, uznał, że niezwłocznie w tym przypadku winno uwzględniać termin do 18 kwietnia 2013r., jak wskazał powód w apelacji. W konsekwencji od 18 kwietnia 2013r. pozwany (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w R. pozostawał w zwłoce. W tym zakresie zaskarżone orzeczenie Sądu Rejonowego podlegało zmianie.

Zaznaczenia wymaga, iż wyrok zasądzający zadośćuczynienie za ból i cierpienie ma charakter deklaratywny. Jeżeli zobowiązany nie płaci zadośćuczynienia w terminie wynikającym z przepisu szczególnego lub w terminie ustalonym zgodnie z art. 455 in fine k.c., uprawniony nie ma niewątpliwie możliwości czerpania korzyści z zadośćuczynienia, jakie mu się należy już w tym terminie. W konsekwencji odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia należnego uprawnionemu już w tym terminie powinny się należeć od tego właśnie terminu. Stanowiska tego nie podważa pozostawienie przez ustawę zasądzenia zadośćuczynienia i określenia jego wysokości w pewnym zakresie uznaniu sądu. Przewidziana w art. 445 § 1 k.c. możliwość przyznania przez sąd odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia za krzywdę nie zakłada bowiem dowolności ocen sądu, a jest jedynie konsekwencją niewymiernego w pełni charakteru okoliczności decydujących o doznaniu krzywdy i jej rozmiarze. Mimo więc pewnej swobody sądu przy orzekaniu o zadośćuczynieniu, wyrok zasądzający zadośćuczynienie nie ma charakteru konstytutywnego, lecz deklaratywny. Zatem zadośćuczynienie za krzywdę, staje się wymagalne po wezwaniu odpowiedzialnego za naprawienie szkody do spełnienia świadczenia odszkodowawczego na rzecz pokrzywdzonego. Od tej zatem chwili biegnie termin do uiszczenia odsetek za opóźnienie (art. 481 § 1 k.c.). Zobowiązany do zapłaty zadośćuczynienia powinien zatem spełnić świadczenie na rzecz poszkodowanego niezwłocznie po otrzymaniu od niego stosownego wezwania do zapłaty skonkretyzowanej kwoty, a jeśli tego nie czyni, popada w opóźnienie uzasadniające naliczenie odsetek ustawowych od należnej wierzycielowi sumy (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 24 maja 2016 r., I ACa 1153/15, LEX nr 2057738).

Zasadny okazał się natomiast częściowo zarzut naruszenia art. 98 k.p.c.. Wskazać należy, że zgodnie z art. 98 § 3 k.p.c., do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się m.in. koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony, dwukrotnie zarządzonego przez Sąd Rejonowy wobec powoda.

Uwzględniając zatem zakres wskazanych powyżej kosztów procesu, zasadne było uwzględnienie kosztów obowiązkowego stawiennictwa strony powodowej na rozprawie w dniu 18 czerwca 2015r. i 21 lipca 2015r.

Wobec obowiązkowego stawiennictwa na obu tych rozprawach, koszty dojazdu powoda, który jak wskazał mieszka obecnie w F. w Republice Federalnej Niemiec, należało uwzględnić w kosztach procesu. Koszty te jednak należało ustalić na podstawie kosztów dojazdu nie samochodem osobowym, lecz ekspresowego przejazdu autobusowego. Koszt przejazdu w jedną stronę wynosi 125 zł, i w tym zakresie należało uwzględnić te koszty, przy uwzględnieniu jednak, że powód wygrał proces w 64 %.

Nie było natomiast podstaw do zmiany rozstrzygnięcia o kosztach w stosunku do pozwanego (...) spółki z ograniczona odpowiedzialnością w Z.. Z treści wyroku jednoznacznie wynika, że powództwo w stosunku do tego pozwanego zostało oddalone w całości, natomiast powód zaskarżył rozstrzygnięcie oddalające powództwo wyłącznie w zakresie rozstrzygnięcia odsetkowego, co jasno wynika z treści apelacji po jej sprecyzowaniu. Wobec powyższego poza kognicją Sądu Okręgowego leżało badanie przesłanek ekskulpacji pozwanego (...) spółki z ograniczona odpowiedzialnością w Z. od odpowiedzialności za zdarzenie z dnia 27 stycznia 2012r., a w konsekwencji związanie ustaleniem, że powód w zakresie roszczenia zgłoszonego przeciwko temu pozwanemu, przegrał proces w całości, co wobec zasadności zastosowania zasady odpowiedzialności za wynik procesu, nakładało na niego obowiązek zwrotu wszystkich kosztów poniesionych przez tego pozwanego.

Z tych względów, Sąd Okręgowy w zakresie wskazanym powyżej, uwzględnił apelację, zmieniając zaskarżony wyrok we wskazanym wyżej zakresie w pkt 1-3, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., natomiast w pozostałej części podlegała ona oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego, w stosunku do pozwanego (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w R., Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu przy przyjęciu, iż powód uległ w postępowaniu drugo instancyjnym jedynie w niewielkiej części.

Na koszty te składa się wynagrodzenie pełnomocnika powoda obliczone stosownie do § 2 pkt 3 w związku z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015r. poz. 1804) oraz opłata od apelacji, .

O kosztach postępowania odwoławczego w odniesieniu do żądania zgłoszonego przez pozwanego (...) spółkę z ograniczona odpowiedzialnością w Z., orzeczono w oparciu o art. 102 k.p.c., nie obciążając powoda obowiązkiem ich zwrotu, z przyczyn leżących u podstaw podjęcia tożsamego rozstrzygnięcia przez Sąd pierwszej instancji w tym zakresie. Uznał Sąd Okręgowy, iż zarówno przedmiot roszczenia powoda w postaci zadośćuczynienia, jak i jego postawa procesowa, niewiedza w przedmiocie stosunków panujących pomiędzy pozwanymi, a dotyczących odpowiedzialności za ból i cierpienie powoda, przemawiały za zastosowaniem tego dobrodziejstwa na zasadzie słuszności.

SSR (del.) Łukasz Malinowski SSO Arkadia Wyraz – Wieczorek SSO Lucyna Morys - Magiera