Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 maja 2016 r.

Sąd Okręgowy w Przemyślu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Lucyna Oleszek

Protokolant st. sekretarz sądowy Agnieszka Radochońska

po rozpoznaniu w dniu 6 maja 2016 r. w Przemyślu

na rozprawie

sprawy Z. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o emeryturę

na skutek odwołania Z. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R.

z dnia 9 lutego 2016 r. nr (...)

o d d a l a odwołanie.

Sygn. akt III U 211/16

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 6 maja 2016 r.

Decyzją z dnia 9 lutego 2016 r., zn. (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił wnioskodawcy Z. D. prawa do emerytury.

W uzasadnieniu decyzji podano, iż wnioskodawca nie spełnia wszystkich warunków określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.). Nie udowodnił 15 lat zatrudnienia w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, a jedynie 8 lat i 28 dni.

Organ rentowy stwierdził, że brak podstaw do uwzględnienia szczególnego zatrudnienia wnioskodawcy w Zakładach (...) w P.
w okresie od 5 sierpnia 1983 r. do 6 października 1990 r. (7 lat, 2 miesiące i 3 dni) na stanowisku ślusarz-krajacz i palacz c.o. z uwagi na brak świadectwa pracy wykonywanej
w szczególnych warunkach oraz fakt, iż trudno określić w jakim okresie wnioskodawca faktycznie pracował jako palacz c.o.

Wnioskodawca Z. D. w dniu 8 marca 2016 r. złożył odwołanie od tej decyzji, domagając się jej zmiany.

Na uzasadnienie podał, że decyzja jest dla niego krzywdząca i niezgodna ze stanem faktycznym. Na potwierdzenie charakteru wykonywanej pracy na stanowisku palacza c.o. przez cały okres zatrudnienia w Zakładach (...) powołał się na dokumentację osobową, w tym angaż z 19 listopada 1983 r. oraz zeznania świadków. Ponadto wskazał, że wbrew ustaleniom organu rentowego w Szpitalu Wojewódzkim w P. w szczególnych warunkach pracował nieprzerwanie do 31 grudnia 2008 r. tj. 18 lat, 8 miesięcy i 20 dni.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie z przyczyn, które stanowiły o wydaniu zaskarżonej decyzji.

Ponownie stwierdzono, że wnioskodawca nie spełnia warunków do nabycia emerytury określonych w art. 184 ust. 1 w zw. z art. 27 i art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.) oraz w zw. z § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.
w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnianych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Podniesiono, że spośród ustawowych warunków wnioskodawca wykazał 25-letni staż ubezpieczeniowy oraz nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. Natomiast na dzień złożenia wniosku emerytalnego nie udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Organ rentowy wskazał, że okresy pracy wykonywanej w warunkach szczególnych może potwierdzić jedynie zakład pracy, ewentualnie jego następca, na podstawie posiadanej dokumentacji i w ściśle określonej formie, zgodnie z § 2 ust. 2 powołanego rozporządzenia. Wnioskodawca przedstawił świadectwo pracy wykonywanej w warunkach szczególnych od jednego pracodawcy. Natomiast z przedstawionych dokumentów z okresu zatrudnienia
w Zakładach (...) nie wynika aby praca na stanowisku szlifierza należała do prac wykonywanych w warunkach szczególnych, a co do zajmowania stanowiska palacza c.o., to brak informacji o faktycznym okresie wykonywania tej pracy. Dodatkowo organ rentowy zakwestionował angaż wnioskodawcy z 1983 r., wskazując, że z uwagi na widoczne poprawki i nieczytelność dokument ten nie stanowi wiarygodnego środka dowodowego.

Sąd Okręgowy w Przemyślu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca Z. D. urodzony (...) złożył w dniu 26 stycznia 2016 r. wniosek o emeryturę, oświadczając że nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Na potwierdzenie okresów ubezpieczenia oraz charakteru zatrudnienia odwołał się do dokumentacji złożonej przy wniosku o świadczenie przedemerytalne. Dodatkowo przedłożył Oświadczenie, że w czasie zatrudnienia w (...) Zakładach (...)
w P. świadczył pracę w warunkach szczególnych jako ślusarz-krajacz
i palacz c.o. Na potwierdzenie dołączył też dwa angaże z 1988 r.

Rozpoznając ten wniosek organ rentowy zaskarżoną decyzją z dnia 9 lutego
2016 r. ustalił, że wnioskodawca legitymuje się ogólnym stażem ubezpieczeniowym
w wymiarze 25 lat wraz z okresem uzupełniającym (praca na roli). Niemniej odmówiono mu prawa do emerytury z uwagi na nieudokumentowanie zatrudnienia w warunkach szczególnych w wymiarze 15 lat. Uwzględniono jedynie takie zatrudnienie w Wojewódzkim Szpitalu w P. w okresie od 8 listopada 1990 r. do 31 grudnia 1998 r., w wymiarze 8 lat i 28 dni.

Dowód: 1. Akta organu rentowego:

- wniosek o emeryturę z dn. 26.01.2016 r.

- Oświadczenie wnioskodawcy,

- świadectwo pracy wykonywanej w warunkach szczególny z dnia 1.07.2013 r.

- decyzja odmowna z dnia 9.02.2016 r.

Ponadto Sąd ustalił, że wnioskodawca Z. D. pracę zawodową, w ramach nauki zawodu, rozpoczął od 1 września 1972 r. w Zakładach (...)
w R. Warsztacie Szkoleniowym w P.. Do 31 sierpnia 1975 r. odbywał naukę zawodu - montera urządzeń sanitarnych i ogrzewania. Następnie w okresie od 9 grudnia
1975 r. do 30 kwietnia 1979 r. pracowała w wyuczonym zawodzie w Przedsiębiorstwie (...) w P.. Od 20 czerwca 1979 r. do 15 listopada 1980 r. był zatrudniony w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w W. jako kierowca samochodowy, od 12 stycznia 1981 r. do 11 lipca 1981 r. w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) w P. jako konserwator-hydraulik, a od 22 listopada 1982 r. do 16 lipca 1983 r. w Zakładach (...) w P. jako monter – konserwator sieci wodno-kanalizacyjnych.

W dniu 2 sierpnia 1983 r. wnioskodawca złożył podanie o zatrudnienie
w (...) Zakładach (...) im. 22 L. Spółdzielnia Pracy w P. przy obsłudze prasy w Zakładzie P-4. Z dniem 5 sierpnia 1983 r. został przyjęty do pracy na stanowisku ślusarza-krojczego. Swoje obowiązki wykonywał na terenie Zakładu przy ul. (...) (w P.). W Zakładzie tym odbywała się produkcja różnych elementów
z blachy stalowej. Produkowano tam elementy ogrodzeniowe (siatkę), kątowniki, okna do obór i piwnic, skrzynki elektryczne, kraty studzienne oraz bradrury i ramy kuchenne.
W związku z tą różnorodną produkcją w budynkach pokoszarowych urządzono m.in. narzędziownię i warsztat produkcji metalowej. W ramach tego warsztatu funkcjonowały: tokarnia z tokarkami, hala z gilotynami do cięcia blachy i prasami do tłoczenia blachy, spawalnia, galwanizernia oraz szlifiernia, w oddzielnym pomieszczeniu produkowano też siatkę ogrodzeniową. Poszczególne budynki – hale produkcyjne były ogrzewane centralnie. Praca odbywała się zasadniczo na dwie zmiany, pracownicy mieli ustalaną pensję w systemie akordowym z premią liczoną procentowo od płacy akrodowej. Z pracy rozliczali robotników mistrzowie i kierownik zakładu. Jednym z kierowników był świadek R. B. (1).

Sąd ustalił też, że wnioskodawca, za porozumieniem stron, z dniem 16 października 1986 r. został przeniesiony ze stanowiska ślusarza na stanowisko palacza c.o. w Zakładach (...). Wynagrodzenie na tym stanowisku ustalono mu według stawki godzinowej, a premię procentowo w stosunku do płacy zasadniczej, było to wynagrodzenie
w tzw. systemie czasowo-premiowym. Od tej pory w zasadzie do ustania zatrudnienia
z dniem 6 października 1990 r. wnioskodawca wykonywał wyłącznie obowiązki palacza. Podejmując pracę jako palacz centralnego ogrzewania wnioskodawca z racji wyuczonego zawodu montera instalacji sanitarnych nie musiał legitymować się ukończeniem kursu palacza. Natomiast co kilka lat odnawiał uprawnienia energetyczne, ostatnie Zaświadczenie kwalifikacyjne na 5 lat uzyskał w dniu 2 październiku 1990 r. Na tej podstawie był uprawniony do prowadzenia eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych tj. kotłów wodnych do 100 ⁰ C wraz z urządzeniami pomocniczymi.

Świadcząc pracę palacza wnioskodawca przede wszystkim pracował na terenie Zakładu Z4-P przy ul. (...), w razie potrzeby pracodawcy był też czasowo przenoszony do Zakładu Z6-P przy ul. (...), gdzie pracowała przy kotłach do podgrzewania parafiny oraz przy ul. (...), gdzie pracował w kotłowni hali odlewniczej. Do tej pracy został przeniesiony z dniem 3 czerwca 1988 r. na okres całkowitego uruchomienia zakładu odlewniczego. Mimo że w angażu ustalono, iż będzie wykonywał obowiązki pracownika transportowego, to faktycznie cały czas pracował jako palacz.

Bez względu na miejsce wykonywania pracy palacza wnioskodawca był zatrudniony
w systemie zmianowym, pracował z pomocnikiem i odpowiadał za pracę kotłów, które
w sezonie grzewczym ogrzewały poszczególne budynki i hale Zakładów, a latem zapewniały ciepłą wodę. Na terenie kotłowni w zakładzie przy ul. (...) były trzy kotły, natomiast przy ul. (...) dwa. Były to kotły parowe i wodne, niezautomatyzowane, przeważnie ustawione do wytwarzania pary pod ciśnieniem co najmniej 5 atmosfer. Zakres ogrzewania tj. hale produkcyjne, magazyn, warsztat mechaniczny, zakład odlewniczy wskazuje, że kotłownia miała charakter przemysłowy.

Równocześnie z wnioskodawcą w Zakładach (...) pracowali świadkowie J. K. (1), R. B. (1) i R. S. (1). J. K. (1) był zatrudniony w latach 1980-1999 jako ślusarz krajacz, pracował wyłącznie przy produkcji metalowych elementów w Zakładzie przy ul. (...). Świadek R. B. (1) był zatrudniony w latach 1975-1990 jako ślusarz, tokarz, kontroler jakości i kierownik zakładu. Swoje obowiązki wykonywał na terenie różnych zakładów, m. in. od wiosny 1980 r. pracował w Zakładzie w P. (przy ul. (...)). Natomiast świadek R. S. (1) pracował w latach 1983-1986 r. jako tokarz-ślusarz
w Zakładzie w P.

Od 1989 r. do ustania zatrudnienia w dniu 6 października 1990 r. (przez około 1 rok) oprócz obowiązków palacza wnioskodawca wykonywał też prace dozorcy. Rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło za porozumieniem stron, a to w związku z incydentem z dnia 5 października 1990 r., kiedy to służba zakładowa Zakładu 6-P przy ul. (...) (obecnie ul. (...)) zatrzymała wnioskodawcę – pracownika kotłowni wynoszącego z zakładu worki. Pierwotnie pracodawca rozwiązał umowę o pracę w trybie dyscyplinarnym za kradzież 16 sztuk worków. Wcześniej wnioskodawca otrzymał też wypowiedzenie umowy
o pracę z dnia 25 kwietnia 1990 r. z przyczyn dotyczących zakładu pracy ze skutkiem na dzień 31 lipca 1990 r.

Równocześnie Sąd ustalił, że Zakłady (...) w P. zmieniły nazwę na (...) i funkcjonowały w oparciu o kilka zakładów, w których produkowano oprócz elementów metalowych, także środki chemiczne: pastę do butów i podłóg, świece. Zakłady pracowały w kilku miejscach na terenie miasta (przy ul. (...)) oraz w P. i D..

Dowód: 1. Akta organu rentowego:

- Oświadczenie wnioskodawcy

- świadectwa pracy z dnia 21.11.1989 r., , 15.12.1980 r., 24.07.1981 r., 15.07.1983 r., 6.10.1990 r.

2. świadectwo ukończenia praktycznej nauki z dnia 31.08.1983 r. k. 45

3. Akta osobowe wnioskodawcy z Zakładów (...)

- podanie o pracę i kwestionariusz osobowy z dnia 2.08.1983 r., ,

- angaże z dnia 1.09.1986 r., 3010.1987 r., 1.05.1988 r., 28.10.1988 r., 31.01.1989 r., 22.03.1989 r., 16.08.1989 r., 19.10.1989 r., 20.11.1989 r., 31.01.1990 r.

- zmiana warunków zatrudnienia z dnia 19.11.1986 r., 7.06.1988 r., 27.12.1989 r.,

- informacja z dnia 5.10.1990 r.,

- wniosek z dnia 6.10.1990 r. o rozwiązanie umowy o prace za porozumieniem,

- dyscyplinarne rozwiązanie umowy o pracę z dnia 8.10.1990 r.,

- prośba wnioskodawcy z dnia 8.10.1990 r. o anulowanie dyscyplinarnego zwolnienia z pracy,

3. wypowiedzenie umowy o pracę z dnia 25.04.1990 r. k. 45

4. Akta osobowe wnioskodawcy ze Szpitala Wojewódzkiego w P.:

- Zaświadczenie kwalifikacyjne z dnia 2.10.1990 r.,

- kwestionariusz osobowy,

5. zeznania świadków (e-protokół z dnia 15.04.2016 r.):

- J. K. (22 min.),

- R. B. (29 min.),

- R. S. (38 min.),

6. zeznania wnioskodawcy (e-protokół z dnia 15.04.2016 r. – 46 min.).

Następnie od 9 listopada 1990 r. wnioskodawca został zatrudniony w Szpitalu Wojewódzkim w P. na stanowisku palacza c.o. W zatrudnieniu tym pozostawał nieprzerwanie do 30 czerwca 2013.

Obecnie, od 11 stycznia 2014 r., ma ustalone prawo do świadczenia przedemerytalnego.

Dowód: 1. Akta organu rentowego:

- świadectwo pracy z dnia 1.07.2013 r.

- decyzja z dnia 24.01.2014 r.

Dokonując tych ustaleń Sąd oparł się na dokumentach zgromadzonych w aktach organu rentowego. Ponadto Sąd uwzględnił dokumentację z akt osobowych wnioskodawcy
z okresu jego zatrudnienia w latach 1983-1990 oraz 1990-2013. Najistotniejsze dla rozstrzygnięcia okazały się dokumenty zgromadzone w aktach osobowych wnioskodawcy
z okresu, kiedy pracował w Zakładach (...). W ocenie Sądu wszystkie, oryginalne pisma w tych aktach zasługują na uwzględnienie. Daty kolejnych angaży, począwszy od 1986 r. i ich treść, własnoręczne podania wnioskodawcy wskazują na dużą wiarygodność tych prywatnych dokumentów. To na ich podstawie możliwe było ustalenie, iż w czasie zatrudnienia wnioskodawca wykonywał różne prace, nie tylko pracę palacza.

Wobec tego zeznania świadków, jakkolwiek potwierdzające fakt zatrudnienia wnioskodawcy w Zakładach (...) okazały się niewystarczające do przyjęcia, że wnioskodawca od początku zatrudnienia pracował wyłącznie jako palacz c.o. Po ponad 30 latach od spornego okresu wiedza posiadana przez świadków mogła ulec zatarciu, tym bardziej, że wnioskodawca miał zmieniane stanowiska pracy. Trudno zaś wymagać od świadków, aby dokładnie orientowali się co do okresów faktycznej pracy wnioskodawcy na poszczególnych stanowiskach: ślusarza, palacza czy dozorcy. W okolicznościach nin. sprawy okazało się to istotne także z tego powodu, że sam wnioskodawca nie potrafił ad hoc wskazać swoich obowiązków oraz konkretnych miejsc, w których je wykonywał, poza twierdzeniem, że pracował wyłącznie jako palacz.

Stąd w zakresie zeznań świadków Sąd przyjął, iż zasługują one na uwzględnienie jedynie co do faktu pracy wnioskodawcy m.in. na stanowisku palacza c.o., jednakże bez możliwości ustalenia konkretnego okresu wykonywania tej pracy.

Również zeznania wnioskodawcy zasługują na wiarę jedynie w części. Wnioskodawca konsekwentnie zeznaje, że zatrudnił się w Zakładach (...) jako palacz c.o., ignorując zatrudnienie na innych stanowiskach, jak i to że pracę wykonywał na terenie różnych zakładów firmy. Przed skierowaniem sprawy na drogę sądową wnioskodawca zapoznał się z dokumentacją osobową, złożoną w Archiwum Państwowym w P.,
a w toku postępowania sądowego podjął próbę zdyskwalifikowania kompletności tej dokumentacji podnosząc, że brak w aktach np. wypowiedzenia umowy o pracę z dnia 25 kwietnia 1990 r. Równocześnie składając odwołanie do Sądu przedłożył angaż dotyczący zmiany warunków pracy tj. przeniesienia go ze stanowiska ślusarza na stanowisko palacza
z dnia 19 listopada 1983 r. Z tym, że dokument ten, tak jak słusznie zauważył organ rentowy, jest nieczytelny na skutek zamazania w miejscu dat oraz oznaczenia numeru/znaku pisma
i nosi oznaki poprawiania co do roku wydania. Te wątpliwości Sąd usunął we własnym zakresie w oparciu o dwa egzemplarze oryginalnych (kalkowych) kopii tego angażu, które zalegają w aktach osobowych. Z tych odpisów jednoznacznie wynika, jako że wszystkie daty i numery są czytelne, bez jakichkolwiek poprawek, że angaż ten pochodzi z dnia 19 listopada 1986 r., a nie 1983 r., a zmiana warunków zatrudnienia w zakresie zajmowanego stanowiska nastąpiła z dniem 16 października 1986 r., a nie 16 października 1983 r.

Poza tym, gdyby przyjąć twierdzenia wnioskodawcy, że praca na stanowisku ślusarza miała charakter incydentalny i świadczona była jedynie przez kilka dni czy tygodni na początku zatrudnienia, to brak logicznego wytłumaczenia dlaczego ubiegając się o pracę
u kolejnego pracodawcy zarówno w życiorysie, jak i kwestionariuszu osobowym wymienia pracę na stanowisku ślusarza-krojczego, a równocześnie pomija pracę dozorcy, którą wykonywał równolegle z obowiązkami palacza przez okres około roku przed ustaniem zatrudnienia.

Natomiast za wiarygodne Sąd uznał zarówno zeznania świadków, jak i wnioskodawcy w zakresie, w jakim opisali strukturę zatrudnienia w zakładzie (...) oraz organizację pracy.

W rezultacie Sąd przyjął, że wnioskodawca pracował jako palacz c.o., ale nie miało to miejsca przez cały okres jego zatrudnienia w (...), a najwcześniej mogło trwać od 16 października 1986 r.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy Z. D. okazało się nieuzasadnione.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.) - ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Ponadto emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Równocześnie zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnianych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43) - ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. będącym pracownikami zatrudnionymi w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3 tj. jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:

-

osiągnęli wiek emerytalny wynoszący dla mężczyzny 60 lat oraz

-

posiadają wymagany okres składkowy i nieskładkowy tj. 25 lat dla mężczyzny, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Dla ustalenia tych uprawnień - za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (art. 32 ust. 2 cyt. ustawy).

Zgodnie z § 2 ust. 1 cyt. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.) - okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji - w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie
§ 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Zaświadczenie zakładu pracy powinno potwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których uzależnione jest przyznanie emerytury.

Równocześnie dla porządku Sąd zauważa, że w świetle powołanych przepisów wymogi stażowe ubezpieczony winien wykazać na dzień 31 grudnia 1998 r., zatem charakter zatrudnienia po tej dacie nie ma wpływu na prawo do emerytury we wcześniejszym wieku. Organ rentowy prawidłowo więc pominął okres pracy wnioskodawcy w Szpitalu Wojewódzkim w P. w warunkach szczególnych po tej dacie.

Bezsporne jest, że wnioskodawca wykazał, iż ukończył 60 lat oraz posiada 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Nie przystąpił też do otwartego funduszu emerytalnego.

W toku rozpoznawania sprawy przed organem rentowym z uwagi na brak świadectwa pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, przede wszystkim sporny okazał się charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w Zakładach (...) w P. w okresie od 5 sierpnia 1983 r. do 6 października 1990 r. (7 lat 2 miesiące) na stanowisku ślusarza-krojczego i palacza c.o.

O ile prace wykonywane na stanowisku ślusarza nie są wymienione w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych wymienione są w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 Nr 8, poz. 43 ze zm.), to
w wykazie A Dział XIV, poz. 1 cyt. rozporządzenia wymieniono prace nie zautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego.

Zatem w pierwszej kolejności konieczne było ustalenie przez jaki faktycznie okres wnioskodawca wykonywał obowiązki palacza mając do tego stosowne uprawnienia.
W ocenie Sądu za miarodajną datę objęcia przez wnioskodawcę czynności palacza jest ta
z wynikająca z angażu dot. zmiany warunków zatrudnienia od dnia 16 października 1986 r. Ten dokument z kolejnymi angażami, które się zachowały wskazuje, że najwcześniej z tą datą doszło do zmiany warunków pracy wnioskodawcy. Poprzedni angaż z dnia 1 września 1986 r. adresowany był do wnioskodawcy zajmującego jeszcze stanowisko ślusarza, poza tym określono w nim wynagrodzenie w systemie akordowym (przyjęte dla pracowników produkcyjnych). Natomiast w kolejnych angażach wydanych po 19 listopada 1986 r. wynagrodzenie wnioskodawcy określano już w systemie czasowo-premiowym.

Ta informacja dotycząca zasad wynagradzania znajduje też pełne potwierdzenie w zgodnych w tym zakresie zeznaniach świadków oraz wnioskodawcy. Wszyscy oni zaznaczyli, że
w systemie akordowym ustalane było wynagrodzenie dla robotników produkcyjnych, w tym ślusarzy. Palacze zaś pracowali w innym rozkładzie czasu pracy i ich pensja była ustalana
w systemie czasowo-premiowym.

W orzecznictwie podnosi się, iż praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 16 lutego 2012 r., III AUa 1797/11, LEX nr 1130404).

Tymczasem w oparciu przede wszystkim o dokumenty osobowe Sąd uznał, że wnioskodawca Z. D. pracę na stanowisku palacza w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze mógł wykonywać dopiero od 16 października 1986 r., łącznie nie dłużej niż przez 3 lata i 11 miesięcy.

W ocenie Sądu Okręgowego, fakt wykonywania przez wnioskodawcę pracy
w szczególnych warunkach na stanowisku palacza c.o. od 5 sierpnia 1983 r. lub 16 października 1983 r. nie znalazł potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Podnieść należy, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi dowodami przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego i nie są potrzebne jakieś szczególne dowody np. z dokumentów - wystarczą dowody np. z zeznań świadków i stron. Emerytura z tytułu pracy w szczególnych warunkach jest świadczeniem wyjątkowym, należnym włącznie pracownikom, którzy przez okres co najmniej 15 lat pracowali w trudnych dla organizmu i zdrowia warunkach. Dlatego przy rozstrzyganiu
o prawie do tego świadczenia fakt pracy w warunkach szczególnych musi być ustalony
w sposób niebudzący wątpliwości. Oczywiście w niejednoznacznych sytuacjach faktycznych charakter zatrudnienia może być przedmiotem postępowania dowodowego, jednak wymaga to dowodów przekonywujących i spójnych. Dowodzenie wykonywania pracy w szczególnych warunkach wyłącznie na podstawie zeznań świadków jest niemiarodajne z uwagi na ułomność ludzkiej pamięci i faktyczną niemożność weryfikacji zdarzeń sprzed kilkudziesięciu lat wstecz. Dla oceny wiarygodności tych zeznań istotne okazały się dokumenty pracownicze, zgromadzone w porządku chronologicznym przez kolejnych dwóch pracodawców wnioskodawcy. W zestawieniu z treścią tych dokumentów zeznania świadków oraz przesłuchanie wnioskodawcy pozostają w sprzeczności co do daty objęcia przez niego stanowiska palacza i z tego względu są niewiarygodne.

W rezultacie Sąd przyjął, że wnioskodawca choć dodatkowo wykazał 3 lata i 11 miesięcy pracy wykonywanej w warunkach szczególnych na stanowisku palacza, to łącznie
z okresem uwzględnionym przez organ rentowy, przed dniem 1 stycznia 1999 r., nie udowodnił co najmniej 15 lat takiego zatrudnienia (a jedynie niespełna 12 lata).

W tym stanie rzeczy Sąd uznał, że odwołanie wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie i na mocy powołanych przepisów w zw. z art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił je.