Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 września 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Beata Tymoszów (spr.)

Sędziowie: SO Małgorzata Bańkowska

SO Remigiusz Pawłowski

protokolant sądowy Marta Piotrowska

przy udziale prokuratora Anny Radyno-Idzik

po rozpoznaniu dnia 20 września 2016 r.

sprawy P. D. syna G. i E. ur. (...) w W.

skazanego wyrokiem łącznym

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie

z dnia 16 lutego 2016 r. sygn. akt III K 608/15

w zaskarżonej części wyrok utrzymuje w mocy; zwalnia oskarżonego od ponoszenia wydatków postępowania, obciążając nimi Skarb Państwa; zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. M. kwotę 147,60 złotych obejmującą wynagrodzenie za obronę z urzędu w instancji odwoławczej oraz podatek VAT.

SSO Remigiusz Pawłowski SSO Beata Tymoszów SSO Małgorzata Bańkowska

Uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie w sprawie o sygnaturze VI Ka 688/16

P. D. został skazany prawomocnymi wyrokami:

1.Sądu Rejonowego w Grodzisku Mazowieckim II Wydział Karny z dnia 6 października 2009 r. w sprawie II K 121/08 za przestępstwo popełnione w dniu 1 kwietnia 2008 r. z art. 282 k.k. w zw. z art. 64 § 1 kk na karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywnę w wysokość 100 stawek dziennych po 10 zł każda stawka oraz za przestępstwo popełnione w dniu 30 marca 2008 r. z art. 164 § I kk w zb. z art. 288 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. na karę roku pozbawienia wolności; wymierzono karę łączną 2 lat pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono tytułem próby na okres 5 lat, na poczet orzeczonej kary grzywny zaliczono okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 1 kwietnia 2008 r. do dnia 14 maja 2008 r.,

postanowieniem Sądu Rejonowego w Grodzisku IV Mazowieckim z dnia 12 maja 2015 r. w sprawie II Ko 71/15 zarządzono wykonanie kary 2 lat pozbawienia wolności warunkowo zawieszonej zaliczając na jej poczet okres zatrzymania w sprawie II K 121/08,

2.Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie II Wydział Karny

z dnia 13 października 2009 r. w sprawie II K 1110/09/S za przestępstwo popełnione w dniu 6 sierpnia 2009 r. z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 k.k. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywnę w wysokości 30 stawek dziennych po 20 zł każda stawka; wykonanie kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono tytułem próby na okres 4 lat, postanowieniem Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie z dnia 23 grudnia 2010 r. w sprawie XIV Ko 5134/10/S zarządzono wykonanie kary 6 miesięcy pozbawienia wolności warunkowo zawieszonej zaliczając na jej poczet okres zatrzymania w sprawie od dnia 6 sierpnia 2009 r. do dnia 7 sierpnia 2009 r.,

3.Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie XIV Wydział Karny z dnia 23 listopada 2009 r. w sprawie XIV K 838/09/S za przestępstwo popełnione w dniu 8 września 2009 r. z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywnę w wysokości 80 stawek dziennych po 10 zł każda stawka; wykonanie kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono tytułem próby na okres 3 lat,

postanowieniem Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie z dnia 30 grudnia 2010 r. w sprawie XIV Ko 5135/10/S zarządzono wykonanie kary 8 miesięcy pozbawienia wolności warunkowo zawieszonej zaliczając na jej poczet okres tymczasowego aresztowania w sprawie od dnia 8 września 2009 r. do dnia 23 listopada 2009 r.,

4. Sądu Rejonowego Katowice Zachód w Katowicach z dnia 15 lipca 2010 r. w sprawie III K 486/10 za przestępstwo popełnione w dniu 2 kwietnia 2010 r. z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 278 § 3 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności, na poczet której zaliczono okres zatrzymania od dnia 2 kwietnia 2010 r. do dnia 3 kwietnia 2010 r.,

5. Sądu Rejonowego Katowice Wschód w Katowicach z dnia 14 marca 2012r. w sprawie III K 660/11 za ; zastępstwo pełnione w dniu17 września 2010 r. z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art 64 § 1 k.k. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, na poczet której zaliczone' okres zatrzymania w dniu 17 września 2010 r.,

6. powyższe wyroki opisane w pkt. 2 i 3 zostały objęte wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego Katowice Zachód w Katowicach III Wydział Karny z dnia 9 października 2012 r. w sprawie o sygn. akt III K 534/12, którym połączono wymierzone kary i jako karę łączną wymierzono Skazanemu karę 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności oraz 110 stawek dziennych grzywny po 10 zł każda stawka;

7.Sądu Rejonowego m. st. Warszawy w Warszawie z dnia 25 lutego 2013 r. w sprawie III K 1437/12 za przestępstwo popełnione w dniu 20 listopada 2012 r. z art. 190 § 1 k.k. i z art. 288 § 1 k.k. oraz za przestępstwo popełnione w listopadzie 2012 r. nie później niż 20 listopada 2012 r. na kary trzykrotnie po 8 miesięcy pozbawienia wolności oraz 4 miesięcy pozbawienia wolności, które połączono orzekając karę łączną roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności; wykonanie kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono tytułem próby na okres 3 lat oraz orzeczono grzywnę w wysokości 50 stawek dziennych po 10 zł każda stawka;

Postanowieniem Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie z dnia 23 września 2014 r. w sprawie III Ko 1543/14 zarządzono wykonanie kary roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności warunkowo zawieszonej zaliczając na jej poczet okres zatrzymania w sprawie od dnia 20 listopada 2012 r. do dnia 21 listopada 2012 r. postanowieniem Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie z dnia 12 stycznia 2015 r. w sprawie 111 Ko 21/15 rozwiązano karę łączną roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną przedmiotowym wyrokiem oraz zamieniono karę 4 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną w pkt. III wyroku na karę 30 dni aresztu, pozostałe kary pozbawienia wolności orzeczone w pkt, I, Ił i IV tegoż wyroku pozostawiono do odrębnego wykonania

8.Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie II Wydział Karny z dnia 9 czerwca 2014 r. w sprawie II K 1758/13/S za przestępstwo popełnione w dniu 24 września 2013 r. z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 kk na karę 5 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono tytułem próby na okres 4 lat,

9.Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi Południe w Warszawie III Wydział Karny z dnia 29 września 2014 r. w sprawie III K 48/11 za przestępstwo popełnione w dniu 18 lutego 2010 r. z art. 278 § 1 kk w zw. z art, 64 § 1 k.k. na karę 5 miesięcy pozbawienia wolności, na poczet której zaliczono okres zatrzymania w sprawie od dnia 18 lutego 2010 r. do dnia 19 lutego 2010 r.

Po przeprowadzeniu rozprawy Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie wyrokiem łącznym z dnia 16 lutego 2016 roku w sprawie sygn. akt: III K 608/15 I. na podstawie art. 85 k.k. i 86 § 1 i 2 k.k. w brzmieniu ustawy sprzed 1 lipca 2015 roku połączył orzeczone wobec skazanego P. D. wyrokami opisanymi w pkt. 1, 2 i 3 wyroku łącznego kary pozbawienia wolności i grzywny i w ich miejsce wymierzył karę łączną 3 lat pozbawienia wolności oraz grzywnę w wysokości 150 stawek dziennych ustalając wysokość stawki dziennej na kwotę po 10 złotych; II. na podstawie art. 577 k.p.k. na poczet orzeczonej w pkt. I wyroku łącznego kary łącznej pozbawienia wolności zaliczył skazanemu okresy rzeczywistego pozbawienia wolności ze sprawy III K 121/08: od 1.04.2008 r. do 14.05.2008 r., od 26.04.2014 r. do 15.06.2014 r., ze sprawy II K 1110/09/S: od 6.08.2009 r. do 7.08.2009 r., od 24.10.2010 r. do 8.11.2010 r., od 7.03.2011 r. do 6.09.2011 r., ze sprawy II K 838/09/S: od 8.09.2009 r. do 23.11.2009 r., od 22.11.2010 r. do 01.01.2011 r., III. na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. w brzmieniu ustawy sprzed 1 lipca 2015 r. połączył orzeczone wobec skazanego P. D. wyrokami opisanymi w pkt. 4 i 9 wyroku łącznego kary pozbawienia wolności i w ich miejsce wymierzył karę łączną roku pozbawienia wolności; IV. na podstawie art. 577 k.p.k. na poczet orzeczonej w pkt. III wyroku łącznego kary łącznej pozbawienia wolności zaliczył skazanemu okresy rzeczywistego pozbawienia wolności ze sprawy III K 486/10 od 2.04.2010 r. do 3.04.2010 r., od 15.01.2011 r. do 7.03.2011 r., od 6.09.2011 r. do 3.04.2012 r., od 20.07.2013 r. do 30.08.2013 r., ze sprawy III K 48/11: od 18.02.2010 r. do 19.02.2010 r., V. na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. w brzmieniu ustawy sprzed 1 lipca 2015 r. połączył orzeczone wobec skazanego P. D. wyrokiem opisanym w pkt. 7 wyroku łącznego kary pozbawienia wolności i w ich miejsce wymierzył karę łączną roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności; VI. na podstawie art. 577 kpk na poczet orzeczonej w pkt. V wyroku łącznego kary łącznej pozbawienia wolności zaliczył skazanemu okresy rzeczywistego pozbawienia wolności ze sprawy III K 1437/12: od 20.11.2012 r. do 21.11.2012 r., od 11.08.2014 r. do 9.04.2015 r., od 9.04.2015 r. do 5.12.2015 r., od 5.12.2015 r. do 16.02.2016 r., VII. w pozostałym zakresie wyroki wymienione w pkt. I, III i V wyroku łącznego pozostawił do odrębnego wykonania, VIII. na podstawie art. 572 k.p.k. co do wyroków opisanych w pkt. 5 i 8 wyroku łącznego postępowanie umarzył; IX. na podstawie art. 626 § 1 k.p.k. w zw. z art. 624 § 1 k.p.k. oraz art. 1 i art. 6 Ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223) koszty postępowania ponosi Skarb Państwa.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy – Pragi Południe w Warszawie z dnia 16 lutego 2016 roku w sprawie sygn. akt: III K 608/15 wniósł obrońca skazanego. Na podstawie art. 427 § 1 i 2 k.p.k. oraz 438 pkt. 4 k.p.k. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił: rażącą niewspółmierność wymierzonych skazanemu kar łącznych poprzez niezastosowanie pełnej absorpcji, w sytuacji gdy pomiędzy przestępstwami przypisanymi skazanemu w połączonych wyrokach zachodzi ścisły związek przedmiotowo-podmiotowy, a nadto prawidłowa postawa skazanego, jego warunki osobiste, zachowanie podczas wykonywania kary i krytyczny stosunek do popełnionych przestępstw wskazują, że względy prewencji indywidualnej i generalnej spełni wymierzenie skazanemu trzech kar łącznych z zastosowaniem zasady pełnej absorpcji; a podstawie art. 427 § 1 k.p.k. wnoszę o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez połączenie jednostkowych kar pozbawienia wolności i grzywny wymienionych w pkt. I, III oraz V sentencji wyroku i wymierzenie skazanemu trzech kar łącznych z zastosowaniem zasady pełnej absorpcji, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania; IV. Jednocześnie wnoszę o przyznanie kosztów obrony w postępowaniu odwoławczym udzielonej z urzędu, wskazując, iż koszty te nie zostały pokryte ani w całości, ani w części przez skazanego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna, toteż wnioski w niej zawarte nie zasługują na uwzględnienie. Na wstępie – z uwagi na zarzuty skarżącego - należy zaznaczyć, że orzeczenie kary łącznej nie musi przynosić skazanemu korzyści tj. oznaczenia tejże kary w wymiarze niższym od arytmetycznej sumy poszczególnych kar. Zastosowanie przez sąd jednej z trzech zasad tj. absorpcji, asperacji, czy kumulacji uzależnione jest od szeregu okoliczności występujących w każdej konkretnej sprawie, które to okoliczności winny być brane pod uwagę przy wymiarze kary łącznej. Podkreślić należy, iż wyrok łączny nie może być postrzegany, jako instytucja prawna, promująca powtarzające się zachowania przestępcze tylko z uwagi na ich bliskość czasową. Wyrokując w trybie art. 85 k.k. należy mieć nadal na względzie dyrektywy wymiaru kary, zawarte w art. 53 k.k., a więc również oceniać właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed i po popełnieniu przestępstwa oraz uwzględnić konieczność osiągnięcia celu zapobiegawczego i wychowawczego. Sąd Rejonowy przy wymiarze kary łącznej wziął pod uwagę te wszystkie okoliczności i słusznie doszedł do wniosku, iż w stosunku do skazanego P. D. należy zastosować zasadę asperacji. Przedstawiona w tym zakresie argumentacja Sądu a quo – k. 210 jest przekonywująca i sąd odwoławczy w pełni ją podziela.

Prawidłowo również Sąd Rejonowy wskazał, iż przy rozpoznawaniu tejże sprawy zastosowanie mają przepisy w brzmieniu ustawy sprzed 1 lipca 2015 roku – wszystkie kary wobec skazanego P. D. zostały prawomocnie orzeczone przed dniem 1 lipca 2015 roku.

Obrońca skazanego podnosi, że zachowanie skazanego w zakładzie karnym zostało ocenione przez sąd I instancji w sposób niewłaściwy i orzeczona względem skazanego kara łączna jest rażąco niewspółmierna poprzez niezastosowanie przez sąd meriti zasady pełnej absorbcji. Wskazane powyżej zarzuty są całkowicie błędne. Z opinii z dnia 01 października 2015 r. (k.83 – 84) wynika, iż zachowanie skazanego jest zmienne, przeciętne, skazanego określono, jako osobę, która nie zawsze przyjmuje postawę regulaminową. Z drugiej opinii z dnia 1 lutego 2016 r. (k. 175 - 176 ) również wynika, iż zachowanie skazanego jest w dalszym ciągu jest zaledwie ,,umiarkowane’’. Wobec skazanego P. D. sporządzono 5 wniosków o wymierzenie kary dyscyplinarnej. Był on również 8 – krotnie nagradzany. W ostatniej opinii wskazano, iż z nałożonych na niego zadań ,,wywiązuje się dostatecznie.’’ Wobec tych okoliczności brak jest jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, by ocena sądu meriti dotycząca skazanego P. D. była niewłaściwa. Jest wprost przeciwnie, jest to ocena prawidłowa znajdująca pełne oparcie w zgromadzonym materiale dowodowym

Zachowanie skazanego rzeczywiście jest jedną z przesłanek mających wpływ na wymiar kary łącznej, zaś całokształt tego zachowania, uwidoczniony we powyżej wskazanych dwóch opiniach, wcale nie jest okolicznością skłaniająca do orzeczenia kary łącznej na zasadzie pełnej absorpcji, o co wnosi skarżący, albowiem sylwetki skazanego, wbrew twierdzeniu obrońcy, nie można ocenić w pełni pozytywnie. Skazany P. D. ma 46 lat, jest w średnim wieku, a był już wielokrotnie karany głównie za przestępstwa przeciwko mieniu. Skoro zatem, przez znaczną część swego życie popełniał przestępstwa to brak jest jakichkolwiek podstaw do orzeczenia kary łącznej w łagodniejszym wymiarze. Zauważyć trzeba, iż tak ukształtowany wymiar kary łącznej spowodowałby, iż mógłby on pozostać bezkarny za część przestępstw – a nie temu służy instytucja wyroku łącznego. Jak słusznie wskazał skarżący niewłaściwie wyważona kara razi poczucie sprawiedliwości. Tak też w realiach rozpoznawanej sprawy kara wymierzona z zastosowaniem zasady pełnej absorbcji byłaby zbyt łagodna.

Mając w polu widzenia zarzuty wskazane przez skarżącego, jak i ich uzasadnienie należy raz jeszcze przypomnieć tak obrońcy jak i skazanemu, iż wyrokowanie łączne w żadnym razie nie sprowadza się do automatycznego przyjmowania rozwiązania najkorzystniejszego dla skazanego i wymierzania mu kary łącznej na zasadzie absorpcji, której zastosowanie nie jest obowiązkiem sądu orzekającego, a wręcz przeciwnie powinno mieć charakter wyjątkowy i dotyczyć sytuacji nietypowych. Wymierzenie in concreto kary łącznej przy stosowaniu określonej zasady stanowi rezultat koniecznego uwzględnienia przy wyrokowaniu łącznym okoliczności, które nie mogły być wcześniej przedmiotem oceny sądu, takich jak globalna liczba popełnionych przestępstw, ich rodzaj i łączące je relacje przedmiotowo-podmiotowe determinuje potrzebę takiego ukształtowania kary łącznej, aby te wszystkie aspekty - w wyniku stosowania dyrektyw prewencji szczególnej i ogólnej - zostały uwzględnione. To mający w tym przypadku zastosowanie art. 53 § 1 k.k. nakazuje uwzględnienie również celu zapobiegawczego i wychowawczego, które kara łączna ma osiągnąć w stosunku do skazanego. (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 24 września 2015 roku, w sprawie II Aka 304/15, LEX 1959438).

Należy również zauważyć, iż całkowicie chybionym wnioskiem apelacji jest żądanie połączenia kar pozbawienia wolności i grzywny wymienionych w punkcie I, III i V sentencji wyroku –k. 225-226 (nota bene dokładna analiza treści uzasadnienia środka odwoławczego wskazuje, iż obrońca mógł pomylić również numerację wyroków wskazanych w zarzucie III). Wyroki wskazane przez skarżącego we wniosku III nie spełniają przesłanek do połączenia, o których mowa w art. 85 k.k. Przestępstwo, za które został skazany P. D. wyrokiem z dnia 14 marca 2012 roku przez Sąd Rejonowy Katowice Wschód w Katowicach zostało popełnione dnia 17 września 2010 roku to jest już po wydaniu wyroków w sprawach określonych w punktach 1 i 2 sentencji wyroku (wyroków w sprawach II K 121/08 oraz II K 1110/09/S wydanych w 6 i 13 października 2009 roku). Równie niezasadnym jest zarzut orzeczenia przez Sąd Rejonowy rażąco niewspółmiernej kary w tej sprawie. Zauważyć przecież trzeba, iż Sąd meriti mógł w rozpoznawanej sprawie orzec karę łączną łącząc kary pozbawienia wonności jak i grzywny. Nawet z uwagi na rozpiętość czasową w wyborze wymiaru kary (kary i grzywny do połączenia: 2 lata (łącznie), 6 miesięcy i 8 miesięcy, grzywny 1000 zł, 600 zł i 800 zł ) trudno byłoby wobec skazanego D. orzec karę niewspółmiernie surową. W tych okolicznościach kara łączna 3 lat pozbawienia wolności oraz grzywna w wysokości 1500 złotych nie jest karą niewspółmiernie surową. W tym miejscu przypomnieć należy, że kara niewspółmiernie surowa to taka kara, która ,,na pierwszy rzut oka’’ jest za wysoka, zaś zmiana wysokości orzeczonej kary może w postępowaniu odwoławczym nastąpić jedynie wówczas, gdy kara ta jawi się jako "rażąco niewspółmierna". Określenie "rażąca" należy bowiem odczytywać dosłownie i jednoznacznie jako cechę kary, która istotnie przez swą niewspółmierność - jak to się określa - bije w oczy, oślepia. (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 2 czerwca 2016 roku w sprawie sygn. akt: II AKa 70/16). W realiach rozpoznawanej sprawy wymierzenie takiej kary absolutnie – wbrew zarzutom skarżącego - nie miało miejsca. Reasumując, przede wszystkim względy, tyczące osoby skazanego oraz oceny jego linii życia zaważyły na wymiarze kary łącznej, co jednoznacznie wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Wprawdzie sąd I instancji powołał się również na cele prewencji ogólnej, jednakże, jak wynika z tego uzasadnienia, nie one były przede wszystkim ważące na rozmiarze kary łącznej. Z tych też względów, nie kwestionując zasadności przytoczonych przez obrońcę orzeczeń Sądów Apelacyjnych, należy uznać, że nie mają one przełożenia na realia rozpoznawanej sprawy, przede wszystkim z uwagi na fakt, że względy prewencji indywidualnej w tym konkretnym wypadku w stopniu znaczącym zaważyły na wysokości kary łącznej. Z uwagi zatem na całkowicie chybione zarzuty jak i ich merytoryczne uzasadnienie należało apelację i zawarte w niej wnioski uznać za bezzasadne. Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w części dyspozytywnej wyroku.