Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 października 2016 r.

Sąd Rejonowy we Włocławku Wydział I Cywilny

Przewodniczący: SSR Aneta Kurdubska

Protokolant: sekr. sądowy Agnieszka Woźniak-Wiliszewska

po rozpoznaniu w dniu 14 października 2016 r.

we W.

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w G.

przeciwko K. W.,

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego K. W., na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą w G. kwotę 7.126,31 zł (siedem tysięcy sto dwadzieścia sześć złotych 31/00) z ustawowymi odsetkami od dnia 05 grudnia 2012 r. do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego K. W., na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą w G. kwotę 1.307 zł (tysiąc trzysta siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

UZASADNIENIE

Pełnomocnik powoda wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 7126,31 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 5 grudnia 2012 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie zwrotu kosztów sądowych i kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, iż w dniu 2 maja 2012 r. pozwany uszkodził, poprzez uderzenie samochodem osobowym, betonowy słup wchodzących w skład linii niskiego napięcia zasilanej ze stacji transformatorowej SN/nN (...). Ze zdarzenia przedstawiciele powoda sporządzili protokół. Powód obciążył pozwanego kosztem naprawy uszkodzonych urządzeń elektroenergetycznych, wystawiając mu notę obciążeniową nr (...) na kwotę 7126,31 zł. Wobec braku zapłaty należności powód wezwał pozwanego pismem z dnia 19 czerwca 2013 r. do dobrowolnego spełnienia świadczenia dochodzonego pozwem, czego pozwany nie uczynił. Wskazał, iż kwota 7126,31 zł stanowi należność wynikającą z noty obciążeniowej. Ponadto powód dochodzi odsetek w wysokości ustawowej od dochodzonej kwoty za okres od dnia 5 grudnia 2012 r. do dnia zapłaty.

Dnia 11 marca 2015 r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie nakazem zapłaty w sprawie VI Nc-e (...) nakazał pozwanemu zapłacić na rzecz powoda kwotę 7126,31 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 5 grudnia 2012 r. do dnia zapłaty raz kwotę 1291,13 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Od nakazu zapłaty sprzeciw wniósł pozwany. W sprzeciwie wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pisma wskazał, iż zachodzi brak winy w wyrządzeniu szkody po stronie pozwanego, bowiem uszkodzenie słupa energetycznego nastąpiło w wyniku zdarzenia drogowego na którego przebieg pozwany nie miał wpływu. Pozwany próbował bowiem uniknąć zderzenia z samochodem , który wyjechał z drogi podporządkowanej, w następstwie czego zjechał w lewy róg i uderzył w słup energetyczny. Wskazał, iż winę za cała sytuację ponowi kierowca pojazdu, którego tożsamości nie udało się ustalić. Pozwany powołał się również na zasady współżycia społecznego i nie wykazanie szkody przez powoda.

Na rozprawie w dniu 14 października 2016 r. pełnomocnik powoda wskazał, iż odpowiedzialność pozwanego opiera się na zasadzie ryzyka a nie winy.

Sąd ustalił, co następuje:

Dnia 2 maja 2012 r. około godziny 22 pozwany poruszał się drogą z B. w kierunku L.. Poruszał się samochodem marki O. (...). Był on współwłaścicielem samochodu. Warunki na drodze były dobre. Po drodze mijał się z jadącym w przeciwnym kierunku samochodem marki F. (...), prowadzonym przez T. W. (1). Obok miejscowości D. , na skrzyżowaniu drogi z drogą prowadzącą do K. T. W. (1), gdy przejeżdżał zauważył zbliżający się od strony K. samochód. Po minięciu skrzyżowania przejechał dalej.

Dowód: protokół przesłuchania świadka T. W. (1) - k. 23-23v akt 2 Ds. 580/12, częściowo zeznania pozwanego - k. 108-109, oświadczenie T. W. (1) - k. 16 akt 2 Ds. 580/12

Gdy pozwany zbliżał się do skrzyżowania z drogą podporządkowaną wiodącą od strony K., zauważył w odległości 300 metrów od siebie zbliżający się samochód marki O. (...) o nr rej (...), koloru wiśniowego. Wyjeżdżający z drogi podporządkowanej nie zatrzymał się po dojechaniu do skrzyżowania, ale skręcił w lewo w kierunku L.. Pozwany by uniknąć zderzenia z samochodem wyjeżdżającym z drogi podporządkowanej zaczął hamować. W wyniku hamowania pojazd, którym poruszał się pozwany wyrzuciło z drogi. Samochód pozwanego przejechał przez rów i uderzył w słup energetyczny po drugiej stronie drogi relacji B.-L..

Dowód: częściowo zeznania pozwanego - k. 108-109

Słychać było huk uderzenia samochodu w słup. Po uderzeniu tył samochodu znajdował się w nogach słupa. Pozwany zadzwonił do bliskich i czekał na przyjazd karetki. Na miejsce zdarzenia przyjechał szwagier pozwanego K. Ł. i ojciec pozwanego R. W.. W chwili zdarzenia pozwany był trzeźwy.

Dowód: częściowo zeznania pozwanego - k. 108-109, protokół przesłuchania świadka Ł. K. - k. 27v akt 2 Ds. 580/12, protokół przesłuchania świadka R. W. - k. 29v akt 2 Ds. 580/12, protokół przesłuchania świadka M. G. - k. 31v akt 2 Ds. 580/12, protokół przesłuchania świadka M. W.- k. 33v akt 2 Ds. 580/12, protokół przesłuchania świadka B. D.- k. 35v akt 2 Ds. 580/12

Dnia 7 maja 2012 r. K. we W. wszczęła dochodzenie w sprawie wypadku drogowego jaki zaistniał w nocy 2/3 maja 2012 r. w miejscowości D., w którym kierującym samochodem O. (...) K. W. zjechał w lewy róg drogi W 270 i uderzył w słup energetyczny, w wyniku czego doznał obrażeń ciała, tj. o przestępstwo z art. 177 par. 1 kk.

Dowód: postanowienie o wszczęciu dochodzenia - k. 9 akt 2 Ds. 580/12

W ramach prowadzonego dochodzenia policja ustaliła właścicieli samochodu marki O. (...) koloru czerwonego, którzy mieszkali w pobliżu i przesłuchała ich. Policja w ramach prowadzonego dochodzenia nie ustaliła kierowcy czerwonego O. (...) i postanowieniem z 28 sierpnia 2012 r. umorzono dochodzenie w sprawie z uwagi na niewykrycie sprawcy przestępstwa.

Dowód: pismo ze Starostwa Powiatowego we W. - k. 38-39 akt 2 Ds. 580/12, protokoły przesłuchań właścicieli O. (...) koloru czerwonego - k. 46-74v i 76-76v akt 2 Ds. 580/12, postanowienie z dnia 28.08.2012 r. k. 79 akt 2 Ds. 580/12

W wyniku uderzenia samochodu pozwanego w słup energetyczny linii niskiego napięcia - betonowy, aowy, uszkodzeniu uległy obie nogi słupa. Zerwaniu uległa również linia niskiego napięcia. Na miejsce zdarzenia przyjechało pogotowie techniczne, które spisało protokół na okoliczność powstałych uszkodzeń. Pozwany został odwieziony do szpitala wobec czego nie podpisał protokołu.

Dowód: protokół z dnia 2 maja 2012 r. - k. 33, zeznania świadka P. K. - k. 106-107

Szkoda jaką poniósł powód (...) S.A. w G. wyniosła 7.126,31 zł. Naprawy dokonywał spółka powiązana z (...) S.A. w G.. Za dokonaną naprawę spółka przesłała powodowi rozliczenia roboczogodzin i zużytych materiałów. Kwota (...),31 jest to kwota rzeczywiście poniesionej szkody na którą składa się liczba zużytego materiału, roboczogodzin, pracy sprzętu.

Dowód: zeznania świadka P. K. - k. 106-107, zestawie kosztów likwidacji szkody - k. 38-39

Sąd zważył, co następuje:

Ustaleń faktycznych Sąd dokonał na podstawie zeznań świadków, dowodu z przesłuchania pozwanego, dowodów z dokumentów i dowodu z dokumentów znajdujących się a aktach sprawy 2 Ds. 580/12. Za wiarygodne w całej rozciągłości sąd uznał zgromadzone w sprawie dokumenty. Żadna ze stron nie kwestionowała ich wiarygodności. Za w pełni wiarygodne Sąd uznał zeznania świadka P. K.. Jego zeznania znalazły potwierdzenie i uzupełnienie w dowodach z dokumentów. Nadto świadek zeznawał w sposób precyzyjny, logiczny i zwięzły. Na walor wiarygodności zasługują częściowo zeznania pozwanego. Sąd dał wiarę pozwanemu, iż by uniknąć zderzenia z innym samochodem zaczął hamować co spowodowało, iż uderzył w słup energetyczny, czym spowodował jego uszkodzenie. Sąd nie dał jednak wiary zeznaniom pozwanego jak i świadka T. W. (1), iż świadkiem zdarzenia był właśnie T. W. (1) oraz, że to on jako pierwszy udzielił pomocy pozwanemu. Stwierdzić należy, iż pozwany był przesłuchiwany jako poszkodowany w sprawie 2 Ds. 580/12 i wówczas nie wspominał, by T. W. (1) jechał za nim i zatrzymał się by mu pomóc. Dopiero przesłuchiwany na rozprawie w dniu 14 października 2016 r., choć upłynęły 4 lata, przypomniał sobie, że T. W. (2) jechał za nim i był świadkiem zajścia. Sąd odmówił waloru wiarygodności zeznaniom T. W. (1), albowiem były one niewiarygodne, wewnętrznie sprzeczne oraz sprzeczne z dowodem z protokołu przesłuchania w sprawie 2 Ds. 580/12. T. W. (1) przesłuchiwany miesiąc po zdarzeniu w czerwcu 2012 r. oświadczył, iż mijał się z pozwanym i nie był świadkiem zdarzenia. O wypadku pozwanego dowiedział się kilka dni później. Przesłuchiwany na rozprawie w dniu 14 października 2016 r. -4 lata po zdarzeniu zeznawał całkowicie odmiennie, oświadczając, iż jechał za pozwanym i widział jak inny samochód wymuszał pierwszeństwo. Zeznał również iż to on jako pierwszy udzielił mu pomocy. Świadek jednocześnie oświadczył, iż zeznając na Policji pamiętał lepiej niż zeznając obecnie przed Sądem. Znamiennym jest również, iż świadek jest teściem pozwanego. Mając na uwadze powyższe Sąd nie dał wiary zeznaniom T. W. (1), skoro zeznając w 2012 r. pamiętaj lepiej, a zeznania złożone prze Sądem na rozprawie są zupełnie odmienne od protokołu z jego zeznań z 2012 r. W ocenie Sądu świadek jako teść pozwanego zmieniając zeznania chciał pomóc pozwanemu potwierdzając przebieg zdarzeń podany przez pozwanego z nocy 2 maja 2012 r.

Powód dochodził od pozwanego zapłaty kwoty 7.126,31 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 5 grudnia 2012 r. tytułem szkody jaka została mu wyrządzona przez pozwanego w dniu 2 maja 2012 r.

Powództwo powoda zasługiwało na uwzględnienie.

Odpowiedzialność posiadacza pojazdu mechanicznego określa przepis art. 436 § 1 k.c. w zw. z art. 435 § 1 k.c. (odpowiedzialność ponosi samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody). Szkoda musi być wyrządzona przez ruch mechanicznego środka komunikacji. Art. 436 k.c. nie reguluje samodzielnie wszystkich zasad odpowiedzialności samoistnego posiadacza mechanicznego środka komunikacji poruszającego się za pomocą sił przyrody. W tym względzie odsyła do reguł odpowiedzialności prowadzącego na własny rachunek przedsiębiorstwo (art. 435 § 1 k.c.). Wiąże się to tym samym z przyjęciem zasady ryzyka jako podstawy odpowiedzialności. Stąd czyn sprawcy zdarzenia, jak i wtórnie odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń oceniane winny być właśnie na zasadzie ryzyka. Ruch pojazdu jest niebezpieczny w szczególności w tym znaczeniu, że szkody wyrządzone przez ten ruch są często niezawinione, stąd wyprowadzona została zasada ryzyka posiadacza pojazdu mechanicznego (uchwała SN z 2.01.1976r. IIICZP 79/75).

Zgodnie z art. 436 k.c. szkoda wywołująca odpowiedzialność z tytułu ryzyka musi być wyrządzona przez ruch mechanicznego środka komunikacji. Nie budzi żadnych zastrzeżeń określenie momentu, od którego pojazd jest w ruchu: chodzi o moment uruchomienia silnika. Bezspornie przyjmuje się też, że pojazd jest w ruchu dopóty, dopóki pracuje silnik, albo też pojazd jeszcze się porusza mimo wyłączonego silnika (siła bezwładności). Na potrzeby odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów ustawodawca rozszerzył pojęcie ruchu pojazdu, przyjmując w art. 34 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, że za szkodę powstałą w związku z ruchem – ale w rozumieniu przepisów tej ustawy – uważa się również szkodę powstałą przy wsiadaniu do pojazdu i wysiadaniu z niego; bezpośrednio przy załadowaniu i rozładowaniu pojazdu oraz podczas zatrzymywania, postoju i garażowania. Podmiotem odpowiedzialnym za szkodę wyrządzoną ruchem mechanicznego środka komunikacji jest jego samoistny posiadacz w chwili wyrządzenia szkody, a jeżeli oddał pojazd w posiadanie zależne – posiadacz zależny.

Między ruchem pojazdu mechanicznego a szkodą musi zachodzić związek przyczynowy. Chodzi tu o adekwatny związek przyczynowy, o którym stanowi art. 361 § 1 k.c. Oznacza to, że szkoda musi być normalnym, typowym następstwem ruchu pojazdu mechanicznego. Odpowiedzialność za szkodę obciąża – zgodnie z art. 436 § 1 k.c. – samoistnego posiadacza mechanicznego środka komunikacji. Chodzi tu zatem o osobę, która faktycznie włada mechanicznym środkiem komunikacji w zakresie odpowiadającym treści prawa własności.

Odpowiedzialność na podstawie art. 435, a co za tym idzie na podstawie art. 436 k.c., nie ma charakteru absolutnego. Z pewnych powodów (okoliczności egzoneracyjne) może być wyłączona. Powody te wyczerpująco wymienia ustawa, dowód zaś ich istnienia obciąża osobę, która dąży do wyłączenia swej odpowiedzialności.

Przyjęcie zasady odpowiedzialności na podstawie ryzyka powoduje, że wyłączenie takiej odpowiedzialności możliwe byłoby tylko przy wykazaniu okoliczności egzoneracyjnych. Takimi okolicznościami, które zostały wyczerpująco wymienione w art. 435 § 1 k.c. są (rozłącznie): a) siła wyższa, b) wyłączna wina poszkodowanego lub c) wyłączna wina osoby, za którą posiadacz pojazdu odpowiedzialności nie ponosi. Są to jedyne przesłanki wyłączenia odpowiedzialności, w szczególności więc nawet dowód braku winy prowadzącego przedsiębiorstwo nie zwolni go od niej.

Strona pozwana przywołała jako podstawę wyłączenia swojej odpowiedzialności przesłankę w postaci wyłącznej winy osoby trzeciej w zaistnieniu przedmiotowego wypadku.

Odnosząc się do tegoż zarzutu przede wszystkim wskazać trzeba, że w związku z przyjętą zasadą odpowiedzialności (ryzyko) na stronie powodowej spoczywał ciężar dowodu jedynie co do wykazania powstania i wysokości szkody oraz wykazania związku przyczynowego między ruchem pojazdu a tą szkodą, co powód niewątpliwie uczynił. Powód wykazał, że powstała szkoda - zniszczenie słupa energetyczne, wykazał wysokość szkody poprzez przedstawienie poniesionych kosztów likwidacji szkody oraz wykazał związek przyczynowy. Pozwany poruszał się drogą B.- L. i hamując w celu uniknięcia zderzenia wypadł z drogi po czym uderzył w słup energetyczny. Co prawda pełn. pozwanego w sprzeciwie kwestionował wykazanie szkody, jednakże już po przekazaniu sprawy do Sądu Rejonowego we Włocławku i przedstawieniu dowodów w postaci kosztów likwidacji szkody, pełn. pozwanego nie podtrzymał już tego zarzutu. Jednocześnie wskazać należy, że pozwany poza gołosłownym stwierdzeniem, iż powód nie wykazał szkody, nie wskazał, by szkoda ta była mniejsza, nie przedstawił również na tą okoliczność żadnych dowodów. Bez wątpienia również pozwany był samoistnym posiadaczem pojazdu. Wraz z ojcem był jego współwłaścicielem i to on z niego korzystał. Dowód wystąpienia okoliczności egzoneracyjnych przeprowadzić musiała natomiast strona pozwana jako posiadacz pojazdu, zgodnie z ogólną zasadą odpowiedzialności z art. 6 k.c. Dowód zaistnienia którejś z przyczyn wyłączających odpowiedzialność obciąża tego, kto chce wyłączenia swej odpowiedzialności, czyli prowadzącego przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody.

Obok siły wyższej, wyłączenie odpowiedzialności posiadacza pojazdu mechanicznego następuje w przypadkach wyrządzenia szkody w następstwie zdarzeń wywołanych wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą posiadacz nie ponosi odpowiedzialności.

W judykaturze i literaturze dominuje pogląd, że dla ustalenia winy wyłącznej osoby trzeciej, jako okoliczności egzoneracyjnej, osoba ta musi zostać zindywidualizowana. Ustalenie i przypisanie winy osobie trzeciej, której zawinione zachowanie się miało stanowić wyłączną przyczynę powstania szkody, związane jest zawsze z konkretnie oznaczoną osobą, a to z uwagi na ustawowe wyłączenie winy i odpowiedzialności osób, które z powodu wieku, stanu psychicznego lub fizycznego nie są w stanie kierować swoim postępowaniem (art. 425 , 426 i nast. k.c.). Można zatem stwierdzić, że o ile wykazanie wyłącznego zawinienia osoby trzeciej - w rozumieniu przepisu art. 435 § 1 k.c. - obejmuje stopień i postać winy (ponieważ ustawodawca nie czyni w tym względzie żadnego rozróżnienia), to jednak wykazanie w tym znaczeniu winy wymaga ustalenia i stwierdzenia tożsamości tejże osoby. N. jej jest równoznaczne z upadkiem tej przesłanki egzoneracyjnej, nie pozwala bowiem na wyeliminowanie, spośród anonimowych sprawców szkody, podmiotów nie będących w znaczeniu omawianego przepisu art. 435 § 1 k.c. osobami, za których zachowanie odpowiedzialność ponosi prowadzący zakład, jak również osób korzystających z ustawowego unormowania nieodpowiedzialności, skoro nie można ich w ogóle (w znaczeniu subiektywnym) obarczyć winą (por. wyrok SN z dnia 18 października 1982 r., I CR 160/82, OSP 1985, z. 12, poz. 224, z glosą B. Lewaszkiewicz-Petrykowskiej). Bez takiej bowiem identyfikacji nie będzie z reguły możliwe ustalenie w sposób pewny czy dana osoba jest rzeczywiście "trzecią" w rozumieniu powyższego przepisu i jego przyjętej wykładni, tj. czy chodzi o osobę, za którą przedsiębiorstwo nie odpowiada z jakiejkolwiek podstawy lub pozostającą całkowicie poza jego ruchem. Nadto brak ustalenia osoby wyłącznie winnej szkody uniemożliwiałoby poszkodowanemu w ogóle uzyskanie odszkodowania. Powyższe względy stanowią, że powołanie się sprawcy szkody na anonimową osobę trzecią nie może być wystarczające, a nie ustalenie tej osoby powinno zostać objęte jego ryzykiem i nie obciążać poszkodowanego (por. wyrok SN z dnia 8 listopada 1988 r., II CR 315/88, OSP 1990, z. 4, poz. 217, z glosą A. Szpunara oraz W. Dubis).

Podkreślić należy, iż zwolnienie z odpowiedzialności samoistnego posiadacza pojazdu przy braku oznaczenia sprawcy szkody istotnie ograniczałoby poszkodowanemu możliwość dochodzenia jej naprawienia. Trudno w tym wypadku przyjąć, że taki był zamiar ustawodawcy, gdy określał tę przesłankę egzoneracyjną.

Mając na uwadze powyższe, brak wykazania jakiejkolwiek okoliczność wyłączającej odpowiedzialność - czy to siły wyższej, wyłącznej winy poszkodowanego czy też wyłącznej winy osoby trzeciej, przy wykazaniu wysokości szkody, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda całą dochodzoną kwotę. O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. zgodnie z żądaniem powoda zasądzając odsetki ustawowe od dnia 5 grudnia 2012 r., tj. od dnia następnego po dniu zaznaczonym jako termin zapłaty. Pozwany nie kwestionował iż otrzymał wezwanie do zapłaty, nie kwestionował również daty dochodzenia odsetek.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc obciążając w całości nimi pozwanego jako stronę przebywającą proces. Na koszty procesu złożyła się opłata od pozwu w wysokości 90 zł (art. 19 ust. 2 pkt. 2 u. o k. s. w c. w zw. z art. 12 ust. 1 u. o k. s . w c. ) oraz wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego radcy prawnego w wysokości 1200 zł (par. 6 pkt 4 rozporządzenia MS z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych…) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, tj. koszty w łącznej wysokości 1307 zł.