Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

E., dnia 08 listopada 2016 roku

Sąd Okręgowy w Elblągu, II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSO Władysław Kizyk

Protokolant: sekr. sąd. Małgorzata Szypulewska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Elblągu Jana Hrybek

po rozpoznaniu zażalenia pokrzywdzonych Z. C. i A. C. na postanowienie Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Elblągu z dnia 09 września 2016 r., sygn. akt PO I Ds. 45.2016 w przedmiocie odmowy wszczęcia śledztwa

na podstawie art. 329 § 1 i 2 k.p.k. w zw. art. 465 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 437 § 1 k.p.k.

postanowił:

nie uwzględnić zażalenia i utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 09 września 2016 roku Prokurator Prokuratury Okręgowej w Elblągu odmówił wszczęcia śledztwa w sprawie:

1.  zaistniałego w okresie od czerwca 2016 r. do 19 lipca 2016 r. w E. oszustwa przy użyciu papieru wartościowego w postaci weksla własnego na szkodę Z. C. i A. C. i wyłudzenia kwoty 561 750 złotych przez M. M. stanowiącej mienie znacznej wartości poprzez wypełnienie blankietu weksla przez M. M. podpisanego uprzednio przez Z. C. na kwotę 561 750 złotych i następnie przedłożenia tego dokumentu w Sądzie Okręgowym w Elblągu wraz z pozwem przeciwko Z. C., to jest o popełnienie przestępstwa określonego w art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. – na zasadzie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. – wobec tego, iż czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego;

2.  zaistniałego w dniu 17 sierpnia 2016 r. w E. poświadczenia nieprawdy w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w dokumencie urzędowym w postaci zawiadomienia o zajęciu rachunków bankowych i zakazie wypłat wydanego przez komornika przy Sądzie Rejonowym w Elblągu w postępowaniu egzekucyjnym o sygnaturze (...)w celu pozyskania środków pieniężnych przez M. M., tj. o popełnienie przestępstwa określonego w art. 271 § 3 k.k. – na zasadzie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. – wobec tego, iż czyn ten nie zawiera znamion czynu zabronionego.

W uzasadnieniu postanowienia o odmowie wszczęcia śledztwa Prokurator Prokuratury Okręgowej w Elblągu wskazał, że analiza zebranych materiałów, w szczególności dokumentów z akt egzekucyjnych sprawy (...)oraz akt (...) i akt (...)Sądu Rejonowego w Iławie nie doprowadziła do uznania, że w sprawie tej zostało popełnione jakiekolwiek przestępstwo. Wręcz przeciwnie ustalono, że M. M. wypełnił podpisany przez Z. C. weksel zgodnie z prawem, a następnie skierował sprawę na drogę postępowania cywilnego. Po czym Sąd Okręgowy w Elblągu w dniu 19.07.2016 r. wydał nakaz zapłaty sygn. akt (...)na podstawie posiadanych dokumentów, działając również w ramach obowiązującego porządku prawnego. Z kolei komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Elblągu działając w oparciu o tytuł wykonawczy wszczął postępowanie egzekucyjne.

Tym samym Prokurator uznał, że brak jest podstaw do uznania, że M. M. dopuścił się czynu z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. Podobne wnioski Prokurator wysunął także odnośnie drugiego czynu. Komornik sądowy prowadzący postępowanie egzekucyjne podejmował czynności na podstawie tytułu wykonawczego, a zatem wykonywał standardowe czynności wynikające z przysługujących mu uprawnień.

Reasumując, Prokurator stwierdził, że zawisły pomiędzy stronami spór ma charakter cywilnoprawny i na tej drodze powinien być rozwiązany (postanowienie, k. 466-469).

Powyższe postanowienie zaskarżyli pokrzywdzeni Z. C. i A. C. w dniu 22 września 2016 r. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucili obrazę:

- art. 310 § 1 i § 2 k.k. poprzez niewykazanie przerobienia dwóch weksli własnych wystawionych w dniu 18 lutego 2016 r. przez Z. C. i A. C. i puszczenia ich w obieg,

- art. 304 § 2 k.p.k. w zw. z art. 231 § 1 i 2 k.k. przez niepociągnięcie do odpowiedzialności karnej funkcjonariusza publicznego w osobie asesora komorniczego M. S. działającego w zastępstwie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Elblągu J. B., prowadzącego postępowanie komornicze w sprawie o sygn. akt(...), który w dniu 05 sierpnia 2016 r., posiadł wiedzę o zbrodni sfałszowania weksla wystawionego w dniu 18 lutego 2016 r. przez Z. C.,

- art. 297 § 1 pkt 4 k.p.k. przez niewyjaśnienie okoliczności popełnienia oszustwa sądowego w sprawie o sygn. akt(...)Sądu Okręgowego w Elblągu, w formie zaniechania badania dokumentów obrazujących sposób popełnienia przestępstwa, zgromadzonych w aktach tejże sprawy,

- art. 297 § 1 pkt 4 i 5 k.p.k. przez niezabezpieczenie weksla własnego wystawionego w dniu 18 lutego 2016 r., przed A. C. na rzecz M. M., będącego do dnia dzisiejszego w posiadaniu M. M..

Wobec powyższego skarżący wnieśli o przeprowadzenie wskazanych czynności, celem wyjaśnienia opisanych w zażaleniu okoliczności (zażalenie).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie wniesione przez pokrzywdzonych Z. C. i A. C. na postanowienie z dnia 09 września 2016 r. nie zasługiwało na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności podkreślić należy, że skarżący nie wskazali żadnych nowych twierdzeń ani okoliczności, poza tymi, które zostały już zbadane przez organ prowadzący postępowanie przygotowawcze.

Zdaniem Sądu należy zgodzić się z Prokuratorem, że w niniejszej sprawie brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia czynu z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i czynu z art. 271 § 3 k.k., na szkodę Z. C. i A. C..

Istotą przestępstwa oszustwa jest doprowadzenie pokrzywdzonego do samodzielnego rozporządzenia mieniem własnym lub cudzym poprzez jedno z zachowań – tj. wprowadzenie w błąd, wyzyskanie błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Wobec tego z uwagi na konieczność doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, pokrzywdzonym może być tylko taki podmiot, który takiego rozporządzenia dokonał.

Rozporządzeniem będzie każdy akt powodujący zmianę w majątku osoby pokrzywdzonej, a więc zarówno akt o skutkach rzeczowych (np. zbycie rzeczy), jak i obligacyjnych (np. zwolnienie z długu). Transakcja taka musi być jednocześnie niekorzystna, co może polegać na poniesieniu rzeczywistego uszczerbku w majątku lub na przyjęciu zobowiązań majątkowych. Powstanie szkody w mieniu nie jest koniecznym warunkiem do przyjęcia, że doszło do tak pojmowanego niekorzystnego rozporządzenia (zob. wyrok SN z 30 sierpnia 2000 r., V KKN 267/00, OSNKW 2000, nr 9-10, poz. 85). Dla zaistnienia oszustwa musi przy tym istnieć związek przyczynowy między zachowaniem się sprawcy a niekorzystnym rozporządzeniem mieniem przez pokrzywdzonego.

Wprowadzenie w błąd (tzw. oszustwo czynne) oznacza, że sprawca swoimi podstępnymi zabiegami doprowadza inną osobę do mylnego wyobrażenia o rzeczywistym stanie rzeczy, np. co do cech sprzedawanego towaru, okoliczności zawieranej transakcji. Środkiem użytym do wprowadzenia w błąd mogą być: słowo, pismo, fałszywe narzędzia, urządzenia techniczne itp.

Jak wynika z akt sprawy weksel in blanco podpisany przez Z. C. stanowił zabezpieczenie umowy, jaką strony zawarły w dniu 18 lutego 2016 r. (k.458). Tym samym pokrzywdzony świadomie i dobrowolnie przystał na właśnie taki sposób zabezpieczenia zawartej umowy. Wobec tego, że pokrzywdzony nie wydał kupującemu pszenicy do dnia 22 czerwca 2016 r. Wierzyciel wypełnił weksel in blanco zgodnie z deklaracją wekslową i wezwał pokrzywdzonego do jego wykupu. Następnie Sąd Okręgowy w Elblągu w dniu 19 lipca 2016 r. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, którym nakazał Z. C., aby zapłacił na rzecz powoda M. M. kwotę 561.750 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 08 lipca 2016 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 17.839 zł tytułem kosztów postępowania w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu albo wniósł w tym terminie zarzuty (k. 435).

Wobec tego w niniejszej sprawie brak jest znamion oszustwa, ponieważ pokrzywdzony dobrowolnie i świadomie wystawił weksel in blanco. W sprawie tej nie doszło również do podrobienia, czy przerobienia dokumentu, gdyż M. M. wypełnił weksel zgodnie z deklaracją wekslową. Natomiast postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte w oparciu o tytuł wykonawczy, tj. nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Okręgowego w Elblągu I Wydział Cywilny z dnia 19 lipca 2016 r., sygn. akt(...)zaopatrzony w klauzulę wykonalności nadaną postanowieniem z dnia 27 lipca 2016 r. (k. 437).

Wobec powyższego w ocenie Sądu zawisły pomiędzy stronami spór posiada charakter stricte cywilno-prawny i w drodze tego postępowania pokrzywdzeni powinni dążyć do jego rozwiązania, co zresztą uczynili wnosząc zarzuty od nakazu zapłaty wydanego w sprawie o sygn. akt (...)

Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł jak w sentencji niniejszego postanowienia.