Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 listopada 2015 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 listopada 2015 r. w G.

sprawy z powództwa Banku (...) S.A. w W.

przeciwko J. P. i E. P.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanych J. P. i E. P. solidarnie na rzecz powoda Banku (...) S.A. w W. kwotę 34.002 zł (trzydzieści cztery tysiące dwa złote) z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym od dnia 13 lipca 2015r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanych J. P. i E. P. solidarnie na rzecz powoda Banku (...) S.A. w W. kwotę 1718 zł (tysiąc siedemset osiemnaście złotych) tytułem kosztów procesu.

Sygnatura akt: I C 1092/15

UZASADNIENIE

Powód Bank (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł pozew przeciwko J. P. i E. P. domagając się pozwanych zapłaty solidarnie kwoty 34.002 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że pozwani zawarli z powodowym bankiem umowę nr (...) o pożyczkę w E. – zmienioną aneksem nr (...) z dnia 2 października 2000r. i aneksem nr (...) z dnia 5 maja 2005r. – zaewidencjonowanej na rachunku nr (...). Wobec braku spłaty zadłużenia powód pismem z dnia 18 marca 2015r. wezwał pozwanych do spłaty wymagalnego zadłużenia. Wymagalne zadłużenie zostało ustalone na podstawie wyciągu z ksiąg banku z dnia 13 lipca 2015r., zgodnie z którym kwota długu wynosi 34.002 zł i obejmuje: niespłaconą należność główną w wysokości 30.000 zł, odsetki naliczone od dnia 31 lipca 2014r. do dnia 12 lipca 2015r. w kwocie 3.779,71 zł oraz opłaty i prowizje w wysokości 222,29 zł. Do dnia wniesienia pozwu wymagalne zadłużenie nie zostało spłacone przez pozwanych.

(pozew k. 2-4)

W dniu 30 lipca 2015r. w sprawie o sygnaturze akt I Nc 959/15 referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, nakazując pozwanym, aby zapłacili solidarnie powodowi kwotę 34.002 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym od dnia 13 lipca 2015r. do dnia zapłaty oraz kwotę 477,70 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

(nakaz zapłaty k. 64)

Pozwani J. P. i E. P. złożyli sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty, wnosząc o oddalenie powództwa w całości. Pozwani zaprzeczyli, aby posiadali wobec powoda wymagalne zobowiązanie w wysokości określonej pozwem. Nadto, podnieśli, że umowa nie przewiduje możliwości obciążania ich odsetkami w wysokości czterokrotności odsetek lombardowych NBP.

(sprzeciw pozwanych od nakazu zapłaty k. 71)

Na rozprawie w dniu 17 listopada 2015r. pełnomocnik pozwanych wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda kosztów procesu, podnosząc, że powód nie wykazał, jaka kwota została pożyczona oraz jakie kwoty zostały spłacone.

(protokół rozprawy z dnia 17 listopada 2015r. k. 90)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 7 marca 2000r. powód Bank (...) S.A. z siedzibą w W. zawarł z pozwanym J. P. umowę nr (...) o pożyczkę na E. nr (...) zaewidencjonowaną na rachunku bankowym nr (...). Na mocy wskazanej umowy bank upoważnił pożyczkobiorców do zadłużania się na E. do wysokości limitu w wysokości 20.000 zł. Pożyczkobiorca zobowiązał się do regularnego zasilania E. nie rzadziej niż raz na trzy miesiące. Po zakończeniu okresu, na jaki umowa została zawarta, bank automatycznie prolongował umowę na następny i kolejne dwunastomiesięczne okresy, zachowując dotychczasową wysokość limitu pod warunkiem, że pożyczkobiorca nie naruszył warunków umowy, a z analizy E. wynika, że dotychczasowy limit może zostać utrzymany. Pożyczka była oprocentowana według zmiennej stopy procentowej i w dniu zawarcia umowy wynosiła 20,5 % p.a. Zgodnie z § 10 umowy zadłużenie powstałe w wyniku obciążania E. powodującego przekroczenie limitu pożyczki i/lub braku spłaty zadłużenia z tytułu pożyczki w terminie określonym w umowie w przypadku, gdy bank nie prolongował pożyczki traktowane jest jako zadłużenie przeterminowane. Od zadłużenia przeterminowanego bank pobiera odsetki w wysokości 1,5 razy odsetki ustawowe dla należności złotowych, które są naliczane od dnia powstania zadłużenia przeterminowanego do dnia poprzedzającego jego spłatę. Za obsługę pożyczki, a w szczególności przyznanie, podwyższenie limitu oraz prolongatę umowy, bank pobiera opłaty i prowizję w wysokości określonej w „Taryfie prowizji i opłat bankowych”.

(dowód: odpis umowy nr (...) o pożyczkę na E. nr (...) k. 33-36)

W dniu 2 października 2000r. J. P. i E. P. zawarli z powodowym bankiem aneks nr (...) do ww. umowy pożyczki, na mocy którego podwyższeniu uległa kwota limitu pożyczki i wyniosła 49.000 zł.

(dowód: odpis aneksu nr (...) do umowy nr (...) o pożyczkę na E. nr (...) k. 37-38)

W dniu 5 maja 2005r. J. P. i E. P. zawarli z powodowym bankiem aneks nr (...) do ww. umowy pożyczki, na mocy którego zmianie uległa kwota limitu pożyczki, która od dnia podpisania aneksu wynosiła 40.000 zł. Zgodnie z aneksem po zakończeniu okresu, na jaki umowa została zawarta, bank może prolongować umowę na następny i kolejne dwunastomiesięczne okresy, zachowując dotychczasową wysokość limitu pod warunkiem, że pożyczkobiorca na cztery tygodnie przed upływem terminu spłaty pożyczki dostarczy do banku aktualne dokumenty określające wysokość dochodów i nie naruszył warunków umowy. Zgodnie ze zmienionym § 10 umowy zadłużenie powstałe w wyniku obciążania E. powodującego przekroczenie limitu i/lub braku spłaty zadłużenia z tytułu pożyczki w terminie określonym w umowie traktowane jest jako zadłużenie przeterminowane, w tym kwota kapitału jako kapitał przeterminowany. Nadto, zgodnie z § 10 ust. 4 umowy od dnia wytoczenia powództwa o zapłatę wierzytelności banku z tytułu umowy, bank pobiera odsetki w wysokości 1,5 razy odsetki ustawowe dla należności złotowych, od całości zadłużenia przeterminowanego tj. kapitału przeterminowanego, odsetek i należnych bankowi prowizji i opłat. Stopa odsetek od kapitału przeterminowanego nie uległa zmianie.

(dowód: odpis aneksu nr (...) do umowy nr (...) o pożyczkę na E. nr (...) k. 39-41)

Pismami z dnia 18 marca 2015r. powód wezwał pozwanych J. P. i E. P. do spłaty – w terminie 7 dni od dnia doręczenia pisma – zadłużenia wynikającego z ww. umowy pożyczki, które na dzień sporządzenia tego pisma wynosiło 33.040,35 zł, w tym 30.000 zł stanowił kapitał pożyczki, 2.818,06 zł odsetki, a 222,29 zł opłaty i prowizje. Wezwanie zostało doręczone pozwanym w dniu 26 marca 2015r. W zakreślonym terminie pozwani nie spłacili zadłużenia.

(dowód: odpis ostatecznego wezwania przedsądowego z dnia 18 marca 2015r. wraz z dowodami doręczenia k. 54-61)

Na dzień 13 lipca 2015r. zadłużenie pozwanych z tytułu ww. umowy pożyczki wynosi 34.002 zł, przy czym kwota 30.000 zł stanowi niespłacony kapitał pożyczki, kwota 3.779,71 zł odsetki umowne naliczone za okres od 31 lipca 2014r. do 12 lipca 2015r., zaś kwota 222,29 zł opłaty i prowizje.

(dowód: wyciąg z ksiąg powodowego banku nr (...) k. 62, lista operacji na rachunku nr (...) k. 42-42v, wyciągi z rachunku nr (...) k. 43-53)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w całości na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez stronę powodową. W ocenie Sądu wszystkie dołączone do pozwu dokumenty stanowią wiarygodne dowody zarówno na okoliczność istnienia zobowiązania z tytułu pożyczki, jak i jego wysokości. Podkreślić bowiem należy, iż dokumenty w postaci umowy pożyczki, aneksów do tej umowy nr (...), wezwań do zapłaty z dnia 18 marca 2015r. wraz z dowodami doręczenia zostały złożone w formie notarialnie poświadczonych odpisów. Wskazać należy, iż dokument zawierający klauzulę legalizacyjną (obejmującą co najmniej datę i miejsce sporządzenia poświadczenia, oznaczenie kancelarii, podpis notariusza i jego pieczęć), która, zamieszczona bądź to na odpisie, wyciągu lub kopii, bądź to na karcie z nim połączonej, stanowi wyraz dokonania przez notariusza porównania treści dwóch dokumentów i stwierdzenia, iż cała treść określonego dokumentu odpowiada bądź to pewnym elementom treści oryginału (poświadczenie zgodności z oryginałem wypisu), bądź to całej jego treści poświadczenie zgodności z oryginałem odpisu lub kopii (por. J. Biernat, Poświadczenie przez notariusza zgodności z oryginałem odpisu, wyciągu lub kopii dokumentu sporządzonego w języku obcym, Rejent.2002.10.28). Z uwagi zatem na powyższe Sąd nie miał żadnych wątpliwości co do autentyczności wymienionych dokumentów, w szczególności zgodności złożonych odpisów z oryginałami. Poza, notarialnie poświadczonymi odpisami strona powodowa przedłożyła do akt niniejszej sprawy również dokumenty w postaci wyciągów z rachunku bankowego, na którym zaewidencjonowana została sporna pożyczka oraz wyciągu z ksiąg banku, które zostały podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych powodowego banku i opatrzone pieczęcią banku, zgodnie z treścią przepisu art. 95 ust. 1 Prawa bankowego. Fakt umocowania pracowników banku (...) do składania oświadczeń w powyższym zakresie wynika jednoznacznie z poświadczonych notarialnie odpisów pełnomocnictw udzielonych im przez członków zarządu lub prokurentów banku w sposób określony w KRS. W ocenie Sądu bez znaczenia dla oceny wiarygodności przedłożonych dokumentów była podnoszona przez stronę pozwaną okoliczność, że powód złożył wyłącznie dokumenty w formie wymaganej dla celów wydania bankowego tytułu egzekucyjnego. Co prawda – w myśl art. 95 ust. 1a Prawa bankowego – wskazane dokumenty w postępowaniu cywilnym mają walor dokumentów prywatnych, niemniej Sąd nie dopatrzył się żadnych okoliczności, pozwalających na stwierdzenie, że treść przedłożonych dokumentów prywatnych jest niezgodna z rzeczywistym stanem rzeczy. Takich okoliczności nie wskazała również strona pozwana. W ocenie Sądu przedstawione przez powoda dokumenty prywatne tworzą spójny obraz relacji stron, jednoznacznie wynika z nich fakt zaciągnięcia zobowiązania przez pozwanych, jak też wysokość zadłużenia. W konsekwencji, w oparciu o przepis art. 233 § 1 k.p.c., Sąd dał wiarę wszystkim dokumentom dołączonym do pozwu i oparł na nich ustalenia faktyczne w niniejszej sprawie. Sąd pominął dowód z przesłuchania stron, albowiem mimo prawidłowego wezwania pozwani nie stawili się na rozprawę ani też nie usprawiedliwili swojej nieobecności.

Przechodząc do rozważań merytorycznych, wskazać należy, iż w niniejszej sprawie strona powodowa swoje roszczenie wywodziła z zawartej przez strony w dniu 7 marca 2000r. umowy pożyczki. W tym stanie rzeczy podstawę prawną roszczenia powoda stanowił przepis art. 720 k.c. zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Strona pozwana zakwestionowała roszczenie powoda co do zasady i wysokości, podnosząc, że Bank (...) S.A. z siedzibą w W., wbrew spoczywającemu na nim ciężarowi dowodu, nie wykazał roszczenia. Sąd jednak nie podzielił stanowiska strony pozwanej, uznając, że powód udowodnił za pomocą dowodów z dokumentów prywatnych zarówno, że pozwani J. P. i E. P. posiadali wymagalne zadłużenie względem banku z tytułu pożyczki, jak też wykazał wysokość tego zobowiązania. W pierwszej kolejności wskazać należy, iż nie budziło wątpliwości Sądu, iż w dniu 7 marca 2000r. pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy nr (...) o pożyczkę na E. nr (...), która została zaewidencjonowana na rachunku bankowym nr (...) prowadzonym przez powoda. Powyższa okoliczność jednoznacznie wynika z treści przedłożonych dokumentów prywatnych w postaci odpisu umowy, aneksów do nich oraz wyciągów. Wprawdzie pierwotną umowę zawarł z bankiem jedynie pozwany J. P., niemniej w obu aneksach jako pożyczkobiorca wymieniona jest także E. P., stąd nie ma wątpliwości, że dłużnikami są oboje małżonkowie. Zgodnie z treścią przedmiotowej umowy bank udzielił pozwanym pożyczki w postaci limitu na (...) nr (...), którego wysokość początkowo wynosiła 20.000 zł, a następnie na mocy kolejnych aneksów ostatecznie została określona na kwotę 30.000 zł, co wynika z przedłożonych wyciągów, w których wskazano taką właśnie kwotę limitu overdraftu. W aneksach kwota limitu została ustalona odpowiednio na kwotę 49.000 zł i 40.000 zł, jednak zważyć należy, iż zgodnie z § 5 i 11 umowy bank mógł prolongować umowę z niższą kwotą limitu, jak również obniżyć limit, gdy na podstawie analizy wysokości i regularności wpływów na konto. Na podstawie przedłożonych wyciągów z rachunku bankowego można jednoznacznie stwierdzić, że w okresie od lipca 2014r. pozwani posiadali ujemne saldo na ww. rachunku bankowym w wysokości 30.000 zł i od końca lipca 2014r. do dnia wytoczenia powództwa nie dokonywali żadnych wpłat na tenże rachunek. Zatem za chybiony należało uznać zarzut pełnomocnika pozwanych, że strona powodowa nie wykazała w jakiej kwocie pożyczka została spłacona. Ze wskazanych dokumentów bez cienia wątpliwości wynika, że pozwani od lipca 2014r. nie dokonali żadnej wpłaty na rachunek. W konsekwencji ujemne saldo we wskazanej powyżej wysokości utrzymuje się do dnia dzisiejszego. Pozwani nie dokonali żadnej wpłaty na poczet zadłużenia od lipca 2014r.– nawet mimo wezwania ich przez powoda pismem z dnia 18 marca 2015r. Z tego względu przyjąć należało, że pozwani wykorzystali pożyczkę w ramach przyznanego limitu i jej nie zwrócili. Podkreślić przy tym należy, iż zgodnie z treścią § 1 umowy pożyczkobiorcy zobowiązali się do regularnego zasilania E. nie rzadziej niż raz na trzy miesiące, zatem brak wpłat na przestrzeni ponad roku bez wątpienia stanowił naruszenie warunków umowy. Nie zasługiwał również na uwzględnienie zarzut strony pozwanej, iż wierzytelność przysługująca powodowi nie jest wymagalna. W aneksie nr (...) jako termin spłaty pożyczki wskazano ostatni dzień roboczy maja 2006r. Ponadto należy mieć na uwadze, że zgodnie z umową stron w brzmieniu nadanym jej aneksem nr (...) zadłużenie powstałe w wyniku obciążania E. powodującego przekroczenie limitu i/lub braku spłaty zadłużenia z tytułu pożyczki w terminie określonym w umowie traktowane jest jako zadłużenie przeterminowane, w tym kwota kapitału jako kapitał przeterminowany. Poza kapitałem pożyczki, pozwani byli zobowiązani również do ponoszenia opłat i prowizji, w myśl bowiem § 17 umowy pożyczki za obsługę pożyczki, a w szczególności przyznanie, podwyższenie limitu oraz prolongatę umowy, bank pobiera opłaty i prowizję w wysokości określonej w „Taryfie prowizji i opłat bankowych”. Wysokość naliczonych przez bank kosztów w postaci opłat i prowizji wynika z dokumentu w postaci wyciągu z rachunku bankowego, a także wyciągu z ksiąg powodowego banku.

W niniejszej sprawie strona pozwana kwestionowała również wysokość stopy procentowej odsetek, wskazując, iż umowa stron nie przewidywała możliwości obciążania pożyczkobiorców odsetkami w wysokości czterokrotności odsetek lombardowych NBP. Zważyć należy, iż zgodnie z treścią § 10 umowy od zadłużenia przeterminowanego bank pobiera odsetki w wysokości 1,5 razy odsetki ustawowe dla należności złotowych, które są naliczane od dnia powstania zadłużenia przeterminowanego do dnia poprzedzającego jego spłatę. Wynikająca z umowy stron stopa procentowa odsetek niewątpliwie jest wyższa od stopy odsetek maksymalnych, wskazanej w pozwie. Jednocześnie zauważyć należy, iż skoro umowa stron została zawarta przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 7 lipca 2005r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U.2005.157.1316) – wprowadzającej ustawowe ograniczenie wysokości odsetek wynikających z czynności prawnej do czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP (art. 359 § 2 ¹ k.c.) – tj. przed dniem 20 lutego 2006r. powód mógł dochodzić odsetek w wyższej wysokości wynikającej z umowy. Bank jednak dobrowolnie ograniczył swoje roszczenie w tym względzie. Podkreślić należy, iż zgodnie z łączącą strony umową powód jest uprawniony do naliczania odsetek umownych w wysokości 150 % odsetek ustawowych w skali roku nie tylko od kwoty kapitału przeterminowanego, ale również po wytoczeniu powództwa od całości istniejącego zadłużenia. Powyższe uprawnienie zostało przyznane powodowi na mocy § 10 ust. 4 w brzmieniu ustalonym aneksem nr (...). W myśl tego postanowienia umownego, od dnia wytoczenia powództwa o zapłatę wierzytelności banku z tytułu umowy, bank pobiera odsetki w wysokości 1,5 razy odsetki ustawowe dla należności złotowych, od całości zadłużenia przeterminowanego tj. kapitału przeterminowanego, odsetek i należnych bankowi prowizji i opłat.

Mając powyższe na uwadze, na mocy art. 720 k.c., Sąd uwzględnił powództwo w całości i zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 34.002 zł. Od tej kwoty na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. zasądzono odsetki od dnia wniesienia pozwu tj. od dnia 13 lipca 2014r. do dnia zapłaty. Datę początkową od której zasądzono odsetki Sąd ustalił na podstawie przedłożonego wyciągu z ksiąg banku oraz w oparciu o przywołany powyżej § 10 ust. 4 umowy pożyczki w brzmieniu nadanym mu na mocy aneksu nr (...).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy zasądził od przegrywających niniejszy proces pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 1.718 zł, na którą składa się opłata sądowa od pozwu (1.701 zł) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł).