Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2016 roku

Sąd Rejonowy w Rawie Mazowieckiej I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 25 października 2016 roku w Rawie Mazowieckiej

na rozprawie

sprawy z powództwa

(...) Banku (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko

P. L.

o zapłatę

oddala powództwo.

SSR Jarosław Janeczek

Sygn. akt I C 499/16

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym do Sądu 27 maja 2016 roku (data stempla pocztowego na korespondencji kierowanej do Sądu) (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. domagał się zasądzenia od P. L. kwoty 1132,78 zł z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego od kwoty 990,17 zł od dnia 21 maja 2016 roku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu podniesiono, iż pozwany w dniu 3 grudnia 2014 roku zawarł z Bankiem umowę (...) numer (...). Nie wskazano jednak jakiejkolwiek treści tej umowy.

Dalej podniesiono, iż na podstawie ksiąg banku stwierdzono, że na dzień 20 maja 2016 roku figuruje w nich zadłużenie z tytułu przeterminowanego (...) numer (...) w kwocie 990,17 zł należności głównej, 97,61 zł znanych powodowi odsetek umownych za okres od 26 czerwca 2015 roku od 20 maja 2016 roku, 45 zł kosztów.

Wskazano również, że w dniu 5 lutego 2016 roku do powoda skierowano wezwanie do zapłaty, które zostało przez niego odebrane w dniu 17 lutego 2016 roku.

Pozwany P. L. mimo prawidłowego powiadomienia, nie stawił się na rozprawę, jak też nie zajął stanowiska w sprawie w żadnej formie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Pismem z dnia 5 lutego 2016 roku (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. w związku z wypowiedzeniem warunków spłaty umowy numer (...) wezwała pozwanego w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania do zapłaty 990,17 zł kapitału, 66,35 zł odsetek i 30 zł prowizji i opłat oraz dalszych odsetek naliczanych według zmiennej stopy procentowej wynoszącej na dzień sporządzenia pisma 10% w stosunku rocznym. Pozwanego pouczono także, iż niespłacenie zaległości w terminie spowoduje, że bank podejmie czynności w celu uzyskania tytułu wykonawczego, a później skieruje wniosek do komornika sądowego w celu wszczęcia postępowania egzekucyjnego.

(dowód: kopia wezwania do zapłaty – k. 7, potwierdzenie odbioru – k. 8)

W dniu 20 maja 2016 roku pracownicy (...) Banku (...) Spółka Akcyjna w W. wystawili wyciąg z ksiąg bankowych numer (...), w którym wskazali, że w księgach banku figuruje wymagalne zadłużenie wobec pozwanego z tytułu (...) numer (...) z 3 grudnia 2014 roku. Na wymagalne zadłużenie wedle wyciągu składa się należność główna 990,17 zł, odsetki naliczone za okres od 26 czerwca 2015 roku od 20 maja 2016 roku w wysokości 97,61 zł naliczone według stopy procentowej w wysokości 10,00% w stosunku rocznym oraz prowizje i opłaty bankowe w wysokości 45 zł. Wskazano również, iż dalsze należne odsetki od dnia 21 maja 2016 roku do dnia zapłaty naliczane są od należności głównej w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego.

(dowód: wyciąg z ksiąg banku – k. 6)

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się niezasadnie i jako takie zasługiwało wyłącznie na oddalenie.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do kwestii dotyczącej formy wydanego orzeczenia.

Zdaniem Sądu w niniejszej sprawie zaszły podstawy do wydania wyroku zaocznego.

Zgodnie z art. 339 §1 k.p.c. jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie, sąd wyda wyrok zaoczny.

Wydanie wyroku zaocznego nie jest możliwe pomimo niestawiennictwa pozwanego na rozprawie, jeżeli: pozwany żądał przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności albo składał już w sprawie wyjaśnienia ustnie lub na piśmie (art. 340 k.p.c.), albo sąd stwierdzi nieprawidłowość w doręczeniu wezwania albo jeżeli nieobecność pozwanego jest wywołana nadzwyczajnym wydarzeniem lub inną znaną sądowi przeszkodą, której nie można przezwyciężyć (art. 214 §1 k.p.c.). Sąd nie wyda ponadto wyroku zaocznego, jeżeli na pierwszej rozprawie, poza pozwanym, nieobecny jest także powód, który nie żądał rozpoznania sprawy w swej nieobecności, gdyż w tym przypadku sąd zawiesza postępowanie (art. 177 §1 pkt 5 k.p.c.).

Strona pozwana w sprawie w żaden sposób nie wdała się w spór, co do istoty sprawy, nie stawiła się na rozprawę pomimo, iż była o jej terminie prawidłowo zawiadomiona, nie złożyła też odpowiedzi na pozew ani w żaden inny sposób nie zajęła stanowiska w sprawie. Nie wniosła również o przeprowadzenie rozprawy w swojej nieobecności. Okoliczności sprawy nie wskazują także, aby zaistniały jakieś szczególne przeszkody uniemożliwiające jej stawiennictwo na wezwanie Sądu. Co prawda pełnomocnik powoda również nie był obecny na rozprawie, ale złożył wniosek o jej przeprowadzenie pod jego nieobecność.

Zatem w świetle powyższych okoliczności zachodziły podstawy do wydania wyroku zaocznego.

W myśl art. 339 § 2 k.p.c. wydając wyrok zaoczny, Sąd przyjmuje za prawdziwe twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

Powyższy przepis wprowadza swoiste domniemanie zgodności twierdzeń powoda z rzeczywistym stanem rzeczy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca (...),027 r., I CKU 87/97, Prok. i Pr. 1101,027 - wkładka, Nr 10, poz. 44).

Oznacza to, że sąd wydając wyrok zaoczny nie dokonuje weryfikacji prawdziwości twierdzeń o faktach przytoczonych przez powoda, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

Powyższa regulacja stanowi specyficzną sankcję za naruszenie ciężaru procesowego – wdania się w spór co do istoty sprawy (art. 221 k.p.c.), zrównują w skutkach brak zajęcia stanowiska przez pozwanego z przyznaniem przez niego okoliczności faktycznych (art. 230 k.p.c.)

Twierdzenia pozwu uznaje się za budzące uzasadnione wątpliwości, m.in. w sytuacji, gdy dowody i twierdzenia przedstawione przez powoda są niekompletne, pozostawiają wątpliwości co do okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sporu, nie przedstawiają pełnego obrazu rzeczywistości, wskazują na brak legitymacji procesowej powoda lub pozwanego czy są sprzeczne ze złożonymi przez powoda dokumentami.

W takiej sytuacji wydając wyrok sąd nie może oprzeć się wyłącznie na twierdzeniach powoda i należy przeprowadzić postępowanie dowodowe celem wyjaśnienia powstałych wątpliwości (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 sierpnia 1972 r., III CR 153/72 OSNCP 1973 z. 5, poz. 80).

W sprawie niniejszej, co prawda strona pozwana nie zaprzeczyła istnieniu wierzytelności, bowiem nie zajęła w ogóle stanowiska w sprawie, to jednakże w ocenie Sądu przytoczone przez powoda okoliczności faktyczne budzą uzasadnione wątpliwości, co uniemożliwiało wydanie wyroku zaocznego uwzględniającego roszczenie w oparciu o twierdzenia faktyczne pozwu.

Należy podkreślić, iż twierdzenia faktyczne w rozumieniu art. 339 §2 k.p.c. muszą być wskazane przez samego powoda w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, a nie wynikać ze złożonych dokumentów (tzn. Sąd nie może stosując art. 339 §2 k.p.c. uzupełniać stanu faktycznego wskazanego przez powoda analizując przestawione dowody, gdyż takie zachowanie Sądu jest faktycznym prowadzeniem postępowania dowodowego, a nie przyjęciem za prawdziwe twierdzeń faktycznych powoda).

Okoliczności podane w treści pozwu są zbyt lakoniczne by przyjąć je za niebudzące wątpliwości. Nie zawierają one jakichkolwiek faktów poza gołosłownym twierdzeniem, że pozwany jest dłużnikiem banku, bo tak stwierdzają księgi banku.

Należy mieć na uwadze, że nawet przyjmując za prawdziwe twierdzenia faktyczne pozwu Sąd obowiązany jest dokonać prawidłowej oceny zasadności żądania pozwu opartego na tych twierdzeniach, z punktu widzenia prawa materialnego (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 1997 r. w sprawie I CKU 87/97).

Musi być więc możliwość – w oparciu o twierdzenia faktyczne pozwu – dokonania subsumcji podanych faktów do obowiązujących uregulowań prawnych i treści umowy stron.

Powód dochodzi w niniejszej sprawie określonych kwot pieniężnych a w treści pozwu nie podał żadnych informacji dotyczących zobowiązania stron (poza numerem umowy, jej nazwą i datą jej zawarcia).

Nie wskazał, jaką kwotę pożyczył pozwany (choć nie jest nawet pewne, że to była pożyczka, gdyż nawa umowy sugeruje jakieś ubezpieczenie), kiedy miał ją zwrócić, z jakim oprocentowaniem, kiedy i w jaki sposób umowy pozwany nie dotrzymał, jakie były ustalenia umowne na wypadek niedotrzymania terminu płatności (w szczególności w zakresie odsetek), jakie były ustalenia umowne w zakresie opłat i prowizji, skoro powód domaga się z tego tytułu aż 45 zł.

Samo załączenie dokumentów o których mowa w art. 485 §3 k.p.c. bez podania w treści pozwu jakichkolwiek twierdzeń faktycznych uzasadniających żądanie (tj. treści zobowiązania pozwanego z którego wynikać miałby obowiązek zapłaty) nie może skutkować przyjęciem, iż okoliczności uzasadniające dochodzone żądanie są udowodnione albowiem takich okoliczności w ogóle nie wskazano.

Bank nie dał Sądowi żadnych twierdzeń faktycznych, co do umownego uregulowania tych kwestii przez strony, twierdzeń, z którymi można by porównać określone zdarzenia faktyczne i stwierdzić, że w związku z tym po stronie pozwanej powstał obowiązek zapłaty konkretnej kwoty pieniężnej.

Tym samym, co kwot wskazanych w pozwie, jako żądanie nie jest możliwa subsumcja stanu faktycznego do obowiązujących uregulowań prawnych w szczególności umowy stron i dojście przez Sąd do wniosku, iż powództwo w tym zakresie jest uzasadnione w oparciu o twierdzenia faktyczne z pozwu.

Uwzględnienie powództwa, wyrokiem zaocznym, w oparciu o same kwoty żądania doprowadziłoby do tego, że ocena roszczenia powoda w oparciu o uregulowania materialno-prawne byłaby całkowitą fikcją.

Wobec uzasadnionych wątpliwości, co do okoliczności faktycznych, w przytoczonych w pozwie, w szczególności, co do kwoty żądania, Sąd Rejonowy w Rawie Mazowieckiej przeprowadził postępowanie dowodowe z dokumentów załączonych do pozwu.

Sąd ustalił stan faktyczny w sprawie na podstawie wskazanych powyżej dokumentów.

Przy czym należy podkreślić, że na podstawie dokumentów o charakterze prywatnym, takich jak wyciąg z ksiąg powoda (art. 95 ust 1a ustawy Prawo bankowe z dnia 29 sierpnia 1997 r. [Dz.U. z 2012 r. poz. 1376 z późniejszymi zmianami], Sąd ustalił jedynie, że autorzy tego dokumentu złożył oświadczenie zawarte w treści tego dokumentu, a nie to, że oświadczenie to opisuje rzeczywisty stan rzeczy (art. 245 k.p.c.)

Zresztą z treści wyciągu nie można wysnuć jakichkolwiek ustaleń faktycznych co do treści zobowiązania stron.

Tylko na marginesie należy wskazać, że złożonego wyciągu z ksiąg wynika raczej, że to powód jest winny jakieś pieniądze stronie pozwanej – o czym świadczy zwrot „zadłużenie wobec”. Gdyby to pozwany był winny powodowi jakieś pieniądze należałoby w języku polskim użyć zwrotu, iż w księgach banku figuruje „wierzytelność wobec”. Sąd jednak przypuszcza, że treść wyścigu świadczy tylko o słabości językowej jej autorów i ich braku znajomości specjalistycznego słownictwa, co jest dziwne wśród pracowników bankowych.

W oparciu o złożone przez powoda dokumenty nie sposób ustalić, jakiej treści była umowa numer (...) a więc tego nie sposób ustalić czy pozwany był i jest zobowiązany do zapłaty wobec powoda.

Wyklucza to zasądzenie na rzecz powoda jakiejkolwiek sumy.

Podstawą do zasądzenia żądania muszą być ustalenia faktyczne a następnie ocena ustalonych faktów w oparciu o obowiązujące prawo i umowę stron.

Sąd nie jest w stanie wykonać żadnej z tych czynności, albowiem nie ma żadnych faktów dotyczących treści zobowiązania stron oraz żadnych możliwości ustalenia treści umowy stron.

Nie może być podstawą zasądzenia na rzecz powoda żadnej kwoty tylko ta okoliczność, że dokonał on w swoich księgach zapisów księgowych określonej treści. Czasy, kiedy to było wystarczające, słusznie minęły.

Należy wskazać, iż podanie i udowodnienie faktów należy do powoda (art. 187 §1 pkt 2 k.p.c. oraz art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.).

W przypadku braku możliwości poczynienia ustaleń faktycznych skutkiem musi być oddalenie powództwa.

SSR Jarosław Janeczek