Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 22 marca 2016 r., skierowanym przeciwko (...) S.A. z siedzibą we W., powódka G. T. wniosła o zasądzenie od pozwanego kwoty 250.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 11 grudnia 2013r. do dnia zapłaty wraz z kosztami postępowania. W uzasadnieniu żądania wskazała, że nie zostało wypłacone z zawartej umowy ubezpieczenia świadczenie, mające pokryć zobowiązania z umowy kredytu hipotecznego.

(pozew k. 2-5)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu, wskazując iż w braku załączenia przez powódkę dowodu cesji praw z umowy ubezpieczenia po jej stronie zachodzi brak legitymacji procesowej czynnej.

(odpowiedź na pozew k.49-51)

W sprawie reprezentował powódkę wyznaczony z urzędu pełnomocnik procesowy, który w piśmie przygotowawczym z dnia 9 września 2016r. w odpowiedzi na zarzuty pozwanego przyznał, iż powódka nie nabyła uprawnień z polisy na skutek cesji, ale cesja byłaby potrzebna wyłącznie wówczas gdyby powódka dochodziła zasądzenia odszkodowania na swoją rzecz i w swoim imieniu ona zaś domagała się zasadzenia dochodzonej pozwem kwoty na rzecz (...) Bank S.A. z siedzibą w W..

(pismo przygotowawcze k.88-91)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 15 kwietnia 2009r. małżonkowie T. zawarli z (...)z siedzibą w K. umowę kredytu hipotecznego nr (...).

W dacie podpisania umowy kredytowej dobrowolnie przystąpili do programu ochrony ubezpieczeniowej (...) Bank (...), celem zabezpieczenia spłaty kredytu. Umowa ubezpieczenia zawarta przez męża powódki obejmowała 50% wartości kredytu.

Spłata kredytu została zabezpieczona ubezpieczeniem w Towarzystwie (...) S.A. z siedzibą we W..

Zgodnie z warunkami ubezpieczenia ubezpieczającym był (...) Bank S.A. i tylko jemu przysługiwała wypłata świadczenia z ubezpieczenia.

Odpowiedzialność towarzystwa wygasała miedzy innymi z upływem okresu ubezpieczenia, z dniem rozwiązania umowy kredytu.

( umowa k.23-28, zgłoszenie do ubezpieczenia k.13, warunki umowy grupowego ubezpieczenia k.14-15, certyfikat k.17)

W ramach umowy przy jej zawarciu pobrana została składka ubezpieczeniowa. Umowa przewidywała, że po okresie dwóch lat, umowa jest automatycznie przedłużana na kolejne okresy.

W 2011r. mąż powódki J. T. (1) zachorował i został uznany za trwale niezdolnego do pracy.

Pozwanemu została zgłoszona szkoda. Pozwany pismem z dnia 5 kwietnia 2011r.odmówił wypłaty odszkodowania powołując się na okoliczność, że braki w złożonej dokumentacji uniemożliwiają wypłatę świadczenia.

(pismo k.16)

Orzeczeniami orzecznika ZUS z dnia 5 sierpnia 2010r., 17 listopada 2010r. i 8 stycznia 2013r. potwierdzono stan całkowitej niezdolności do pracy J. T. (2). W ostatnim z orzeczeń wskazano, iż stan niezdolności do pracy będzie trwał co najmniej przez okres dwóch lat.

(orzeczenia k.93-95)

J. T. (1) zmarł w dniu 11 grudnia 2013r. Spadek po nim nabyła w ½ części powódka.

(akt zgonu k.18, postanowienie k.97)

Pismem z dnia 20 maja 2015r. pozwany poinformował powódkę, iż ubezpieczony lub jego spadkobiercy, jeżeli nie są uprawnionymi do odbioru świadczenia ubezpieczeniowego, mają możliwość zwrócenia się do (...) Banku S.A. o zawarcie umowy przelewu wierzytelności w celu bezpośredniego dochodzenia świadczenia od zakładu ubezpieczeń.

( pismo k.92)

Po zachorowaniu J. T. (1), małżonkowie zaczęli mieć problemy ze spłatą kredytu. Bank wypowiedział umowę ze skutkiem na dzień 26 kwietnia 2012r. W tym samym dniu wygasła ochrona ubezpieczeniowa.

(okoliczności bezsporne)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzone w aktach sprawy dokumenty.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Pozwanego z J. T. (1) łączyła umowa ubezpieczenia.

Zgodnie z art.805§ 1 kc przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie przy ubezpieczeniu majątkowym - określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku; przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.( § 2 art.805kc)

Zgodnie z art. 808§ 1kc ubezpieczający może zawrzeć umowę ubezpieczenia na cudzy rachunek. Ubezpieczony może nie być imiennie wskazany w umowie, chyba że jest to konieczne do określenia przedmiotu ubezpieczenia.

Ubezpieczony jest uprawniony do żądania należnego świadczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela, chyba że strony uzgodniły inaczej; jednakże uzgodnienie takie nie może zostać dokonane, jeżeli wypadek już zaszedł.( § 3art.808kc)

Zgodnie z art. 829§ 1kc ubezpieczenie osobowe może w szczególności dotyczyć przy ubezpieczeniu na życie - śmierci osoby ubezpieczonej lub dożycia przez nią oznaczonego wieku; przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków - uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku.

Zgodnie z art. 831 § 1kc ubezpieczający może wskazać jedną lub więcej osób uprawnionych do otrzymania sumy ubezpieczenia w razie śmierci osoby ubezpieczonej; może również zawrzeć umowę ubezpieczenia na okaziciela. Ubezpieczający może każde z tych zastrzeżeń zmienić lub odwołać w każdym czasie. W razie zawarcia umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek do wykonywania uprawnień, o których mowa w paragrafie poprzedzającym, konieczna jest uprzednia zgoda ubezpieczonego; umowa lub ogólne warunki ubezpieczenia mogą przewidywać, że uprawnienia te ubezpieczony może wykonywać samodzielnie.( § 1 ¹

art.831kc)

Suma ubezpieczenia przypadająca uprawnionemu nie należy do spadku po ubezpieczonym.( § 3art.831kc)

W sprawie małżonkowie T. zawarli z (...)Bankiem z siedzibą w W. umowę kredytu hipotecznego nr (...).

W dacie podpisania kredytu dobrowolnie przystąpili do programu ochrony ubezpieczeniowej (...) Bank (...), celem zabezpieczenia spłaty kredytu. Umowa ubezpieczenia zawarta przez męża powódki obejmowała 50% wartości kredytu.

Spłata kredytu została zabezpieczona ubezpieczeniem w Towarzystwie (...) S.A. z siedzibą we W..

Zgodnie z warunkami ubezpieczenia ubezpieczającym był (...) Bank S.A. i tylko jemu przysługiwała wypłata świadczenia z ubezpieczenia.

Warunkiem koniecznym dla uzyskania uprawnień do dochodzenia świadczenia z ubezpieczenia było przeniesienie na powódkę praw na podstawie umowy cesji(art.509kc i nast.). Należy bowiem pamiętać, że nawet w wypadku nabycia spadku po mężu przez powódkę, świadczenia z ubezpieczenia jest z niego wyłączone i przysługuje wyłącznie uprawnionemu.

W sprawie pozwany podniósł zarzut braku legitymacji czynnej po stronie powódki i zarzut ten znajduje uzasadnienie w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Powódka nie jest osobą uprawnioną z umowy ubezpieczenia, nie służą jej także takie prawa na skutek umowy zawartej z uprawnionym do wypłaty świadczenia z ubezpieczna.

W piśmie pełnomocnika procesowego powódki wyznaczonego w celu udzielenia jej pomocy prawnej z dnia 29 września 2016r., okoliczność braku legitymacji procesowej czynnej po stronie powódki została przyznana wprost. Jednocześnie pełnomocnik sprecyzował w wymienionym piśmie, iż powódka domaga się zasadzenia dochodzonej pozwem kwoty na rzecz (...) Bank S.A. z siedzibą w W., nie zaś na swoją rzecz.

Konstrukcja zasądzenia świadczenia na rzecz podmiotu, który nie występuje w sprawie w charakterze strony i dochodzenie należności na rzecz osoby trzeciej nie jest znana prawu polskiemu za wyjątkiem dochodzenia roszczeń przez prokuratora.

W wymienionym piśmie pełnomocnik wskazywał także, iż powódka ma interes prawny w dochodzeniu niniejszego powództwa. Wydaje się, że pełnomocnik powódki miał na myśli powództwo wymienione w art.189kpc, jednakże w sprawie powódka dochodziła zapłaty, a zatem zostało zgłoszone powództwo o świadczenie.

Nie sposób także podzielić argumentacji pełnomocnika powódki, iż powódka w niniejszym postępowaniu nie widzi potrzeby legitymowania się uprawnieniami wynikającymi z cesji polisy, bowiem nie dochodzi odszkodowania we własnym imieniu i na swoją rzecz.

W pozwie wskazano bowiem, iż powódka wnosi o zasądzenie kwoty 250.000zł na swoją rzecz, nigdy zaś nie nastąpiło podmiotowe przekształcenie powództwa.

Mając na uwadze przedstawioną argumentację, powództwo podlegało oddaleniu wprost jako oczywiście bezzasadne.

O kosztach zastępstwa procesowego pozwanego, sąd orzekł na zasadzie art.98kpc w związku z §2pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804)

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1801) przewiduje przyznanie pełnomocnikowi wykonującemu pomoc prawną dla strony postępowania przyznanie wynagrodzenia(opłaty). W § 1 rozporządzenia określa szczegółowe zasady ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu, sposób określania tych kosztów oraz wydatków stanowiących podstawę ich ustalania oraz maksymalną wysokość opłat za udzieloną pomoc.

W § 4 ust. 2 rozporządzenia wskazano, iż ustalenie opłaty następuje z uwzględnieniem stopnia zawiłości sprawy oraz nakładu pracy adwokata oraz wkładu jego pracy w przyczynienie się do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia sprawy, a w szczególności czasu poświęconego na przygotowanie się do prowadzenia sprawy, liczby stawiennictw w sądzie, w tym na rozprawach i posiedzeniach, czynności podjętych w sprawie, w tym czynności podjętych w celu polubownego rozwiązania sporu, również przed wniesieniem pozwu, wartości przedmiotu sprawy, wkładu pracy adwokata w przyczynienie się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych, jak również do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia istotnych zagadnień prawnych budzących wątpliwości w orzecznictwie i doktrynie, a także trybu i czasu prowadzenia sprawy, obszerności zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego lub biegłych sądowych, dowodu z zeznań świadków, dowodu z dokumentów o znacznym stopniu skomplikowania i obszerności.

Rozporządzenie szczegółowo wymienia czynności adwokata, które sąd winien wziąć pod uwagę przy określeniu należnej opłaty z tytułu podejmowanych czynności. W szczególności należy zwrócić uwagę na wkład pracy adwokata, przyczynienie się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych, rozstrzygnięcia istotnych zagadnień prawnych. Wszystkie czynności podejmowane przez adwokata mają służyć zapewnieniu stronie pomocy prawnej na wysokim poziomie.

Pełnomocnik z urzędu wyznaczony dla reprezentowania powódki nie udzielił jej w żadnym zakresie pomocy prawnej. Jej sytuacja procesowa mimo obecności profesjonalnego pełnomocnika nie zmieniała się, mimo iż pozwany podniósł najdalej idący zarzut braku legitymacji procesowej czynnej po stronie powódki.

Pełnomocnik mając do dyspozycji instytucje procesowe pozwalające na usuniecie tego braku wynikające z art.195kpc nie skorzystał z powyższego. Nie doprowadził także do uzyskania przez powódkę cesji praw od (...)Banku.

Wywiódł za to, iż dochodzi kwoty wymienionej w pozwie na rzecz osoby trzeciej, nie będącej stroną postępowania, co pozostaje w sprzeczności z podstawowymi zasadami procedury cywilnej. Powyższe uchybienia dyskwalifikują pełnomocnika powódki jako osobę, która udzieliła jej pomocy prawnej.

Tym samym w braku udzielenia pomocy prawnej powódce, wniosek o przyznanie wynagrodzenia(opłaty) należało oddalić.