Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28/11/2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonemu – J. K. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z tego względu, że komisja lekarska ZUS nie uznała go za niezdolnego do pracy.

W odwołaniu wniesionym do tut. Sądu ubezpieczony wskazał, że jego stan zdrowia wcale się nie poprawił, a wręcz się pogorszył, co oznacza, że orzeczenie lekarza orzecznika ZUS i komisji lekarskiej są sprzeczne z jego stanem zdrowia.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Pobierający rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy ubezpieczony – J. K., w dniu 1.10.2012r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniosek o ponowne ustalenie prawa do tego świadczenia (k-259 ar). Oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia daty jej powstania, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy, czy celowości przekwalifikowania zawodowego dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik ZUS, a po wniesieniu sprzeciwu, komisja lekarska ZUS (art. 14 ust. 1 i 2 e ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – tekst jednolity: Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.). W związku z tym – w dniu 23.11.2012r. – wydała ona stosowne orzeczenie, w którym nie uznała powoda za niezdolnego do pracy (k-270 ar). Ubezpieczony w swoim odwołaniu zakwestionował takie stanowisko komisji lekarskiej ZUS, które stało się podstawą do wydania zaskarżonej decyzji (k-272 ar).

Przedmiotem sporu pomiędzy stronami okazał się być stan zdrowia J. K. w kontekście jego zdolności, bądź niezdolności do pracy. Rzeczą Sądu było przeprowadzenie postępowania dowodowego i dlatego – postanowieniem z dnia 15 stycznia 20123r. – Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych o specjalnościach: psychiatra, psycholog i specjalista medycyny pracy w celu ustalenia, czy stan zdrowia ubezpieczonego czyni go nadal całkowicie bądź częściowo niezdolnym do pracy? Trwale, czy okresowo – do kiedy? Czy w porównaniu z badaniami poprzednio przeprowadzonymi jego stan zdrowia uległ takiej poprawie, że niezdolność do pracy już nie występuje? Na czym ta poprawa w stanie zdrowia polega? Jeżeli tak, to czy podstawa stwierdzonej niezdolności do pracy były te same dowody, którymi dysponował organ rentowy w postępowaniu administracyjnym, czy również dokumentacja medyczna złożona po wydaniu decyzji przez ZUS? Zadaniem biegłych było również ustosunkowanie się do orzeczenia lekarza orzecznika ZUS i komisji lekarskiej ZUS (k-6).

Zespól biegłych, w składzie poszerzonym o neurologa, stwierdził u powoda chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa z wielopoziomową dyskopatią szyjną i lędźwiową, przewlekły zespół bólowy szyjno-barkowy i lędźwiowo-krzyżowy objawowy z okresami zaostrzeń i obecnymi objawami ubytkowymi, zaburzenia depresyjne nawracające i nadciśnienie tętnicze (k-12-13).

Dokonując oceny stanu zdrowia ubezpieczonego biegli wyprowadzili zgodny wniosek o jego częściowej niezdolności do pracy.

Pismem z dnia 15.05.2013r. organ rentowy wniósł zastrzeżenia do tej opinii wskazując, że schorzenia ubezpieczonego, pracującego, jako magazynier, nie upośledzają istotnie funkcji jego organizmu, a nadto, że biegli dysponowali nowym dowodem medycznym w postaci badania MRI z dnia 23.01.2013r. (k-19).

W opinii uzupełniającej z dnia 28.05.2013r. zespół biegłych podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko (k-28).

Według Sądu, opinia biegłych lekarzy sądowych, w tym również opinia uzupełniająca, zasługuje na przyjęcie jej za wiarygodny dowód właściwej kwalifikacji zdrowotnej J. K.. Została sporządzona po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu. Opisy stanu narządów i układów ubezpieczonego świadczą o tym, że badania przeprowadzono rzetelnie. Została wydana przez specjalistów z dziedzin medycyny odpowiednich do jego schorzeń, którzy przekonywująco uzasadnili swoje stanowisko, a logiczne wnioski ich opinii oparte były na starannej ocenie dokumentacji lekarskiej i wynikach badań przedmiotowych.

Jej mocy dowodowej nie odebrały zastrzeżenia pozwanego z 1.07.2013r., który zdyskredytował opinię biegłych z tego względu, że schorzenia ubezpieczonego nie stanowią przeciwwskazań do zatrudnienia w charakterze magazyniera, a w razie zaostrzeń, mogą być leczone w ramach czasowego odsunięcia od pracy (k-37).

Zarówno lekarz orzecznik ZUS, komisja lekarska ZUS, jak i zespół biegłych lekarzy sądowych dokonali oceny własnej stanu zdrowia, przy czym ci ostatni dostrzegli znacznie większy stopień nasilenia dolegliwości w przebiegu istniejących u powoda schorzeń.

Podkreślenia wymaga, że opinia biegłych, tak jak każdy inny dowód, podlega ocenie sądu orzekającego, tak, co do jej zupełności i zgodności z wymaganiami formalnymi, jak i co do jej mocy przekonywującej. Jeżeli jeden z tych punktów widzenia nie nasunie Sądowi zastrzeżeń, to może stanowić uzasadnioną podstawę do dokonania ustaleń faktycznych i rozstrzygnięcia sprawy (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 1974r. I CR 100/74 niepublikowany). Sąd jest powołany do kontrolowania logicznego biegu przesłanek opinii i do sprawdzenia jej wyników w oparciu o materiał dowodowy sprawy. Skoro jednak biegły wydaje opinię o takich dziedzinach życia, które wymagają wiadomości szczególnych, Sąd nie może postąpić z opinią biegłego w ten sposób, aby zastąpić pewne wnioski z tej opinii swoimi ustaleniami, opartymi nie na konkretnych faktach, lecz na rozumowaniu, które w oderwaniu od wiadomości fachowych może z łatwością przekształcić się w dowolność. Dlatego też opinia biegłych, może być analizowana i oceniana jedynie w zakresie jej fachowości, rzetelności i poprawności wnioskowania, a nie z pozycji wartościowania poglądów. Odmienne ustalenia mogą być w tej mierze dokonywane tylko na podstawie opinii innych biegłych, jeżeli ich opinia jest bardziej przekonywująca (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 13 października 1987r. II URN 228/87 PiZS 1988/7/62).

Trzeba zaznaczyć, iż przyjęcie opinii biegłego może nastąpić tylko przy spełnieniu podstawowych warunków, takich jak jasność, wewnętrzna niesprzeczność oraz naukowe i logiczne uzasadnienie, ścisły związek z realiami danej sprawy, a także nie naruszanie reguł proceduralnych przy jej uzyskiwaniu.

Przenosząc te rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że kwestionowana przez pozwanego opinia biegłych lekarzy sądowych spełnia wszystkie powyższe kryteria.

Sąd nie znalazł podstaw do podważenia wniosków biegłych i dlatego przyjął ich opinię za podstawę rozstrzygnięcia. Przy jej wydawaniu, biegli mieli na uwadze wszystkie niezbędne dane, których istnienie i ocena wynika zarówno z treści art. 13 ust. 1 cyt. ustawy o emeryturach i rentach z FUS, jak i z treści § 5 rozporządzania MPiPS z 8.08.1997r. w sprawie orzekania o niezdolności do pracy dla celów rentowych (Dz. U. Nr 99, poz. 612). Analiza tych danych pozwoliła biegłym lekarzom sądowym na uznanie powoda za całkowicie niezdolnego do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 i 2 cyt. ustawy.

Z powyższych względów, Sąd nie uwzględnił wniosku pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii drugiego zespołu biegłych lekarzy sądowych. W tym miejscu wskazać należy, że o ewentualnym dopuszczeniu dowodu z opinii innego biegłego tej samej specjalności medycznej lub opinii uzupełniającej nie może decydować wyłącznie wniosek strony, lecz zawarte w tym wniosku uwagi i argumenty, podważające miarodajność dotychczasowej opinii lub, co najmniej miarodajność tę poddające w wątpliwość. W przeciwnym wypadku wniosek taki musi być uznany za zmierzający wyłącznie do nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu, co winno skutkować jego pominięciem – art. 217 § 2 kpc (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 5 czerwca 2002r. III AUa 811/02 OSA 2003/9/35).

Sąd uznał, że wniosek organu rentowego z dnia 1.07.2013r. miał taki właśnie charakter, gdyż poza powtórzeniem dotychczasowego stanowiska, nie zawierał żadnych konkretnych zarzutów, które podważałyby jej miarodajność.

Tymczasem z opinii biegłych wynika, że u ubezpieczonego, pomimo leczenia i rehabilitacji, nadal utrzymują się przewlekłe zespoły bólowe lędźwiowo-krzyżowe na podłożu wielopoziomowej dyskopatii z częstymi zaostrzeniami i obecnymi objawami ubytkowymi, a także zaburzenia nastroju i depresja.

Ta rozbieżność stanowisk może wynikać z faktu, że ubezpieczony, na etapie postępowania wyjaśniającego, nie był konsultowany przez specjalistę – neurologa, chociaż wydaje się, że charakter jego schorzeń, wymagał takiej konsultacji.

W tym stanie rzeczy, Sąd uznał odwołanie J. K. za uzasadnione i – na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc – orzekł, jak w pkt 1 sentencji.

W pkt 2 sentencji wyroku Sąd – zgodnie z treścią art. 118 1a cyt. ustawy o emeryturach i rentach z FUS – z urzędu orzekł w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Analiza porównawcza części medycznej akt rentowych z treścią opinii biegłych lekarzy sądowych pozwoliła Sądowi na wniosek, że zespół biegłych lekarzy sądowych dysponował nowym dowodem leczenia ubezpieczonego, a mianowicie wynikiem badania MRI z dnia 23.01.2013r. Jednakże nie miał on większego znaczenia dla oceny stanu zdrowia ubezpieczonego, gdyż stanowił jedynie potwierdzenie stwierdzonych jego schorzeń.

Oznacza to, że przyczyną, dla której uzyskał on prawo do dochodzonego świadczenia dopiero w następstwie wyroku wydanego w niniejszej sprawie, nie były nowe dowody, nowe okoliczności, do których organ rentowy nie mógłby się ustosunkować, a jedynie odmienna ocena stanu zdrowia ubezpieczonego.

Cyt. przepis art. 118 ust. 1 ustawy z 17.12.1998r. określa moment, od jakiego organ rentowy musi wydać decyzję w sprawie o świadczenie. Jest nim wyjaśnienie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. Może nim być wpływ orzeczenia organu odwoławczego, ale tylko wówczas, gdy organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie tej ostatniej, niezbędnej do wydania decyzji okoliczności.

J. K. spełniał wszystkie warunki niezbędne do przyznania mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy i dlatego – w ocenie Sądu – konsekwencje wydania decyzji z przekroczeniem w/w terminu pozwany musi ponieść.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 i 2e cyt. ustawy o emeryturach i rentach z FUS, oceny niezdolności do pracy dokonuje lekarz orzecznik ZUS, a po złożeniu sprzeciwu, komisja lekarska ZUS w formie orzeczenia, które stanowi podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń, do których prawo uzależnione jest od stwierdzenia niezdolności do pracy (ust. 3).

Nieprawidłowe działanie komisji lekarskiej ZUS, wyrażające się w nietrafnym orzeczeniu o zdolności powoda do pracy zawodowej, jest okolicznością, za którą Zakład ponosi odpowiedzialność, skoro jedynie z tej przyczyny doszło do odmowy przyznania mu prawa do dochodzonego świadczenia.

SSO Ewa Krakowska-Krawczak