Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 października 2016 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Adrianna Mongiałło

Protokolant: star. sekr. sądowy Klaudia Treter

po rozpoznaniu w dniu 18 października 2016 r. w Legnicy

sprawy z wniosku A. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o wyrównanie emerytury

na skutek odwołania A. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 31 maja 2016 r.

znak (...)

oddala odwołanie

Sygn. akt V U 701/16

UZASADNIENIE

Decyzją z 31 maja 2016r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. ustalił wysokość emerytury wnioskodawcy A. W. i podjął wypłatę zaliczki na poczet przysługującej emerytury od 1 maja 2016r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Zakład ustalił, że emerytura ustalona zgodnie z art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS jest korzystniejsza od emerytury ustalonej w myśl art. 183 tej ustawy i podjął wypłatę świadczenia korzystniejszego. Jednocześnie poinformował, że emerytura została przyznana w formie zaliczkowej z uwagi na prowadzone postępowanie wyjaśniające z (...) w L..

Odwołanie od ww. decyzji złożył ubezpieczony, wnosząc o jej zmianę i wypłatę wyrównania emerytury od 1 grudnia 2014r., tj. od dnia rozwiązania stosunku pracy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, argumentując jak w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca A. W., ur. (...), w dniu 29 kwietnia 2014r. złożył wniosek o emeryturę w związku z pracą w warunkach szczególnych. We wniosku oświadczył, iż pozostaje w stosunku pracy, którego rozwiązanie ma nastąpić 30 listopada 2014r.

Decyzją z 28 maja 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z pracą w szczególnych warunkach wskazując, iż wnioskodawca nie udowodnił żadnego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach, a nadto nie osiągnął wieku 60 lat.

W następstwie odwołania ubezpieczonego Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy wyrokiem z 5 kwietnia 2016r. w sprawie o sygn. akt V U 1261/15 zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego w ten sposób, że przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od (...)

W czasie trwania postępowania sądowego w sprawie o przyznanie wnioskodawcy emerytury, w dniu 30 listopada 2014r. jego stosunek pracy na stanowisku pomocnika murarza w (...)s.c. w L. uległ rozwiązaniu w związku z upływem czasu, na jaki zawarta była umowa o pracę. W dniu 1 kwietnia 2015r. wnioskodawca podjął zatrudnienie w tej samej spółce na stanowisku pomocnika murarza. Jego stosunek pracy ustał 30 listopada 2015r. w związku z upływem czasu, na jaki zawarta była umowa o pracę. W okresie od
2 grudnia 2014r. do 31 marca 2015r. wnioskodawca pobierał zasiłek dla bezrobotnych.

W dniu 18 maja 2016r. A. W. złożył wniosek o podjęcie wypłaty emerytury. Do wniosku dołączył dwa świadectwa pracy : z 1 grudnia 2014r. za okres zatrudnienia od
3 marca 2014r. do 30 listopada 2014r. i z 30 listopada 2015r. za okres od 1 kwietnia 2015r. do 30 listopada 2015r. oraz zaświadczenie z (...) Urzędu Pracy w L..

Decyzją z 25 maja 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych - wykonując wyrok Sądu Okręgowego w Legnicy z 5 kwietnia 2016r. przyznał wnioskodawcy emeryturę od (...), tj. od daty określonej w wyroku. Zakład obliczył wysokość świadczenia oraz zawiesił jego wypłatę wskazując, iż na dzień przyznania prawa do emerytury ubezpieczony kontynuował zatrudnienie.

Decyzją z 31 maja 2016r., zaskarżoną w niniejszej sprawie, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. ustalił wysokość emerytury wnioskodawcy i podjął wypłatę zaliczki na poczet przysługującej emerytury od 1 maja 2016r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Zakład ustalił, że emerytura ustalona zgodnie z art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS jest korzystniejsza od emerytury ustalonej w myśl art. 183 tej ustawy i podjął wypłatę świadczenia korzystniejszego. Jednocześnie poinformował, że emerytura została przyznana w formie zaliczkowej z uwagi na prowadzone postępowanie wyjaśniające z (...) Urzędem Pracy, do którego o informacje organ rentowy zwrócił się pismem z 25 maja 2016r.

Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego (odpowiedź (...) z 17 czerwca 2016r.) organ rentowy decyzją z 27 czerwca 2016r. dokonał przeliczenia emerytury wnioskodawcy z uwzględnieniem kwot pobranego przez niego zasiłku dla bezrobotnych (pkt. III decyzji). Wnioskodawca nie zaskarżył decyzji.

bezsporne, nadto dokumenty z akt ubezpieczeniowych ZUS, w tym: wniosek o emeryturę, decyzja z 28.05.2014 r., wyrok SO w Legnicy z 05.04.2016 r., wniosek o podjęcie wypłaty emerytury z 18.05.2016 r., świadectwa pracy z 01.12.2014 r. i z 30.11.2015 r., zaświadczenie (...) z 22.05.2015 r., decyzja z 25.05.2016 r., decyzja z 31.05.2016 r., decyzja z 27.06.2016 r./

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne.

Na wstępie wskazać należy, że w sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego przedmiot i zakres rozpoznania oraz orzeczenia sądu pracy i ubezpieczeń społecznych wyznacza treść zaskarżonej decyzji. W postępowaniu sądowym, wywołanym odwołaniem od decyzji organu rentowego, sąd rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji. Sąd nie działa w zastępstwie organu rentowego, w związku z czym nie ustala kwestii nieobjętych zakresem decyzji a jego rozstrzygnięcie powinno odnosić się wyłącznie do zaskarżonej decyzji.

Ponadto, sąd orzekający w I instancji w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych nie ma uprawnień do uchylenia zaskarżonej decyzji. Przepis art. 477 ¹⁴ § 1 i 2 k.p.c., na podstawie którego proceduje sąd, nie przewiduje bowiem takiej możliwości. W myśl § 1 cyt. przepisu sąd oddala odwołanie, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia, a zgodnie z jego § 2 - w przypadku uwzględnienia odwołania, sąd zmienia w całości lub w części zaskarżoną decyzję organu rentowego i orzeka co do istoty sprawy. Wobec powyższego, wniosek ubezpieczonego o uchylenie zaskarżonej decyzji nie mógł być uwzględniony.

Niezasadne są również merytoryczne zarzuty wobec zaskarżonej decyzji, gdyż stanowisko organu rentowego w niej wyrażone jest – w ocenie Sądu - prawidłowe.

W przedmiotowej sprawie istota sporu sprowadzała się do ustalenia, czy organ rentowy słusznie podjął wypłatę emerytury (do której prawo ubezpieczony nabył od (...)) dopiero od 1 maja 2016r. i czy w związku z tym ubezpieczonemu służy prawo wypłaty wyrównania świadczenia za okres od 1 grudnia 2014r., tj. za okres, od kiedy faktycznie ustał jego stosunek pracy.

Zgodnie z treścią art. 100 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j.: Dz.U. z 2016r., poz. 887), prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, z zastrzeżeniem ust. 2. Jeżeli ubezpieczony pobiera zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wypłacane na podstawie przepisów Kodeksu pracy, prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty szkoleniowej powstaje z dniem zaprzestania pobierania tego zasiłku, świadczenia lub wynagrodzenia (ust. 2). Przepis ust. 2 nie ma zastosowania do emerytury, o której mowa w dziale II rozdział 1 (ust. 3).

Od określonego w cyt. wyżej przepisie „nabycia prawa do świadczenia” odróżnić należy „uzyskanie świadczeń wynikających z tego prawa”. Na takie rozróżnienie pojęć wyraźnie wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 22 listopada 2006r. (III UK 95/06). Sąd ten podkreślił samodzielny charakter tych instytucji jako regulowanych odrębnymi przepisami, mającymi różne znaczenie w obrocie prawnym. Wskazał, iż o nabyciu prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego stanowi art. 100 powołanej wyżej ustawy, przewidujący powstanie prawa do świadczeń z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, natomiast o wypłacie - art. 129 ust. 1 ustawy, nakazujący wypłacanie świadczenia od dnia powstania prawa, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Wynika stąd w sposób niebudzący wątpliwości, że istnienia prawa do świadczeń, wiążącego się ze spełnieniem warunków jego nabycia, nie można utożsamiać z przyznaniem świadczenia. Samo bowiem abstrakcyjne spełnienie się przesłanek warunkujących prawo do świadczenia nie stanowi podstawy do jego wypłaty. Realizacja prawa do wypłaty świadczenia odbywa się na zasadach określonych w art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej.

W przedmiotowej sprawie ZUS decyzją z 28 maja 2014r. odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym i dopiero w następstwie odwołania wnioskodawcy od tej decyzji Sąd Okręgowy w Legnicy wyrokiem z 5 kwietnia 2016r. przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od (...) W tym dniu bowiem ubezpieczony spełnił wszystkie warunki do przyznania tego świadczenia na podstawie art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej. Nie oznacza to jednak, że od tego dnia powinna nastąpić wypłata emerytury na rzecz wnioskodawcy. Wnioskodawca w dniu 29 kwietnia 2014r. złożył wniosek o emeryturę, w którym oświadczył, iż pozostaje w zatrudnieniu, które ma ustać z dniem 30 listopada 2014r. Następnie, po uzyskaniu korzystnego dla siebie wyroku z 5 kwietnia 2016 r., ubezpieczony przedstawił w ZUS dwa świadectwa pracy, z których wynikało, iż w dacie, od której Sąd Okręgowy przyznał emeryturę (tj. w dniu (...)) wnioskodawca pozostawał w zatrudnieniu (do 30 listopada 2014r.), a następnie zatrudnienie to kontynuował u tego samego pracodawcy w okresie od 1 kwietnia 2015r. do 30 listopada 2015r. W takim stanie rzeczy, organ rentowy miał obowiązek zarówno wykonać wyrok Sądu Okręgowego z 5 kwietnia 2016r., jak i jednocześnie obowiązek zawieszenia wypłaty przyznanego świadczenia. Spełnieniem tego obowiązku była zaskarżona decyzja, w której ZUS przyznał wnioskodawcy emeryturę od (...), a więc od daty wskazanej w wyroku sądu, i jednocześnie wypłatę tego świadczenia zawiesił z uwagi na kontynuowanie przez ubezpieczonego zatrudnienia -wnioskodawca bowiem zarówno na dzień złożenia wniosku o emeryturę, jak i na dzień przyznania tego świadczenia, pozostawał w stosunku pracy. Zgodnie z art. 103a ustawy emerytalnej, prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego. W aktualnym orzecznictwie Sądu Najwyższego, jak i stanowisku doktryny przeważa pogląd, zgodnie z którym wykładnia art. 103a ustawy emerytalnej (dawniej: art. 103 ust. 2a) wskazuje jednoznacznie, że przepis ten wywołuje zawsze skutek zawieszający prawo do świadczenia (polegający na wstrzymaniu jego wypłaty) w sytuacji kontynuowania przez ubezpieczonego zatrudnienia bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury ustalonym w decyzji organu rentowego, bez względu na to, czy decyzja ta została wydana niezwłocznie po zgłoszeniu wniosku o prawo do emerytury, czy też w wykonaniu orzeczenia organu odwoławczego (por. wyrok SN z 3.03.2011r., II UK 299/10). Celem stosowania art. 103a ustawy emerytalnej nie jest bowiem rekompensowanie ubezpieczonemu terminu oczekiwania na przyznanie prawa do świadczenia, co w jednych sytuacjach może nastąpić bardzo szybko -jeszcze na etapie postępowania administracyjnego przed ZUS, a w innych - dopiero na drodze sądowej.

Aby zniweczyć skutek w postaci zawieszenia wypłaty świadczenia ubezpieczony musi złożyć wniosek o wypłatę świadczenia (art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej). Wniosek taki ubezpieczony w niniejszej sprawie złożył 18 maja 2016r. Do wniosku tego dołączył też świadectwa pracy potwierdzające jego zatrudnienie w momencie składania wniosku, jak i na moment przyznania prawa do świadczenia. Skutkiem ww. wniosku ubezpieczonego, było podjęcie wypłaty świadczenia od 1 maja 2016r., a więc od miesiąca, w którym wniosek został złożony. Decyzja zatem organu rentowego podejmująca wypłatę emerytury A. W. od 1 maja 2016r. (na skutek złożonego przez niego wniosku o podjęcie wypłaty tego świadczenia) była w tym zakresie prawidłowa, zaś stanowisko wnioskodawcy, że wypłata świadczenia powinna nastąpić od 1 grudnia 2014r. - nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach prawa.

Na uwzględnienie nie zasługiwały też zarzuty ubezpieczonego dotyczące błędnego rozliczenia w decyzji z 31 maja 2016 r. jego emerytury w związku z pobranym zasiłkiem dla bezrobotnych. Zauważyć należy, że zaskarżona decyzja, której odwołujący stawia powyższe zarzuty, jest decyzją ustalającą wysokość emerytury w formie zaliczkowej. W treści tej decyzji organ rentowy wyraźnie wskazał, że z uwagi na prowadzone postępowanie wyjaśniające z (...) Urzędem Pracy emerytura została przyznana w formie zaliczkowej, po czym - po zakończeniu tego postępowania - świadczenie zostanie ponownie naliczone. Takie rozliczenie dokonane zostało w decyzji z 27 czerwca 2016r., której wnioskodawca nie zaskarżył. Dlatego też jego zarzuty, jako zarzuty stawiane niewłaściwej decyzji nie zasługiwały na uwzględnienie w niniejszym postępowaniu. W świetle powyższego, w ocenie Sądu, decyzja z 31 maja 2016r., będąca co do wysokości świadczenia decyzją zaliczkową (z uwagi na nieposiadanie przez organ rentowy pełnych informacji z (...)), na dzień jej wydania była prawidłowa.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, iż postępowanie organu rentowego, który wydał zaskarżoną decyzję, nie uchybiało przepisom prawa. Brak jest w związku z tym podstaw do ustalenia, że wypłata emerytury na rzecz ubezpieczonego powinna nastąpić od 1 grudnia 2014r. Wobec braku uzasadnionych podstaw odwołanie wnioskodawcy podlegało zatem oddaleniu jako niezasadne, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.