Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 21 listopada 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie w Wydziale I Cywilnym w składzie:

Przewodniczący: SSA Wojciech Kościołek.

Sędziowie: SSA Piotr Rusin

SSO Małgorzata Łoboz (del)

po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2012 r. w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. S.

przeciwko: (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w K.

o zapłatę

na skutek zażalenia syndyka masy upadłości strony pozwanej na postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie Wydział I Cywilny z dnia 2 lipca 2012 r. o oddaleniu wniosku o uchylenie postanowienia w przedmiocie zabezpieczenia roszczenia, sygn. akt I C 465/12

postanawia

zmienić zaskarżone postanowienie i uchylić postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie Wydział I Cywilny z dnia 14 czerwca 2012 r. sygn. akt I C 465/12 o udzieleniu zabezpieczenia.

Sygn. akt I A Cz 1696/12

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Krakowie oddalił wniosek Syndyka masy upadłości (...) Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w K. o uchylenie postanowienia tamtejszego Sądu z dnia 14 czerwca 2012 r. o udzieleniu zabezpieczenia roszczenia.

W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia wskazano na treść art. 174 § 2 zd. 2 k.p.c, który stanowi, że zawieszając postępowanie sąd z urzędu uchyla orzeczenia wydane po nastąpieniu określonego zdarzenia (tu: upadłości). Sąd Okręgowy stwierdził, że wprawdzie udzielenie zabezpieczenia nastąpiło w tym samym dniu, co ogłoszenie upadłości strony pozwanej, jednakże o chwili ogłoszenia upadłości decyduje koniec dnia, w którym wydano orzeczenie w tym przedmiocie. Skoro więc udzielenie zabezpieczenia nastąpiło przed ogłoszeniem upadłości, to nie było podstaw do uwzględnienia wniosku. Sąd Okręgowy powołał się przy tym na stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 18 czerwca 2004 r. (sygn. II CK 364/03).

Powyższe orzeczenie w całości zaskarżył syndyk masy upadłości strony pozwanej zarzucając Sądowi Okręgowemu:

-

naruszenie prawa materialnego, tj. art. 51 ust. 2 ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze poprzez przyjęcie, że o dacie upadłości decyduje koniec, a nie początek dnia, w którym zostało wydane postanowienie o ogłoszeniu upadłości;

-

naruszenie prawa procesowego, tj. art. 174 § 2 k.p.c. poprzez odmowę uchylenia postanowienia wydanego po ogłoszeniu upadłości.

Wobec powyższego skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia i uchylenie postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia pozwu, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na zażalenie powódka wniosła o jego odrzucenie wskazując na niedopuszczalność tego środka zaskarżenia w niniejszej sprawie. Zdaniem powódki zaskarżone postanowienie nie zostało wymienione w art. 394 k.p.c. jako podlegające zaskarżeniu zażaleniem, nie sposób go także zaliczyć do grupy postanowień w przedmiocie zabezpieczenia, o których mowa w art. 742 k.p.c. Ewentualnie powódka wniosła o oddalenie zażalenia jako bezzasadnego. Argumentowała, że skoro nie można ustalić godziny wydania orzeczenia, należy przyjąć fikcję prawną , iż zostało ono wydane na koniec danego dnia. Nawet zaś przyjmując, że ogłoszenie upadłości nastąpiło z początkiem dnia, w którym zostało wydane orzeczenie w tym przedmiocie, to taką samą zasadę należałoby zastosować co do postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego nie jest trafny pogląd, że ogłoszenie upadłości następuje z końcem dnia, w którym wydane zostało postanowienie w tym przedmiocie.

Zgodnie z treścią art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (t.j. Dz.U. z 2009, Nr 175, poz. 1361 ze zm.; dalej: Ustawa) postanowienie o ogłoszeniu upadłości jest skuteczne i wykonalne z dniem jego wydania, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Użycie wyrażenia „z dniem” prowadzi do wniosku, że intencją ustawodawcy było wskazanie początku dnia, nie zaś jego końca, gdyż pojęcie to literalnie oznacza nastanie dnia i jego początek. Do takiego wniosku prowadzi też analiza art. 52 Ustawy. Dyspozycja tego ostatniego przepisu wskazuje, iż wolą ustawodawcy było, aby w razie ponownego ogłoszenia upadłości, po ponownym rozpoznaniu sprawy (po uchyleniu przez sąd odwoławczy postanowienia o ogłoszeniu upadłości) za datę ogłoszenia upadłości uważać najwcześniej możliwą datę wydania pierwszego postanowienia (które przecież zostało uchylone). Wyraża się w tym czytelna wola ustawodawcy, aby skutki postanowienia o ogłoszeniu upadłości wyprzedzały faktyczną datę wydania drugiego (kolejnego) postanowienia o ogłoszeniu upadłości, a zatem żeby skutki ogłoszenia upadłości rozciągnąć w czasie wstecz. Nie sposób zatem uznać, aby ustawodawca akceptował sytuację, w której skutkiem postanowienia o ogłoszeniu upadłości nie jest objęta jakakolwiek część dnia , w którym zostało wydane postanowienie o ogłoszeniu upadłości. Przeciwnie: przez wskazanie w art. 51 ust. 2 Ustawy, że omawiane skutki następują „z dniem”, w jakim ogłoszono upadłość, ustawodawca ujawnił swoją intencję, by nastąpiło to z nastaniem, a nie z chwilą jego zakończenia ( zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 kwietnia 2012 r. , sygn V ACa 141/12 nie publik.).

Odnosząc się do stanowiska wyrażonego w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 2004 r. (sygn. II CK 364/03, M.Prawn. 2004/14/631, LEX nr 108536,), jakoby orzeczenie o ogłoszeniu upadłości wywoływało przewidziane prawem skutki w dniu ogłoszenia dopiero od godziny 0:00., uznać je należy za nieaktualne w obecnym stanie prawnym. Sąd Najwyższy rozważając, czy o dacie ogłoszenia upadłości rozstrzyga początek dnia, w którym zapadło postanowienie o ogłoszeniu upadłości, czy koniec tego dnia, zastosował analogię do sytuacji z art. 111 § 2 k.c. Przepis ten stanowi, że jeżeli początkiem terminu oznaczonego w dniach jest pewne zdarzenie, nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu dnia, w którym to zdarzenie nastąpiło. Jeśli jednak chodzi o ustalenie chwili ogłoszenia upadłości, to nie sposób nie uwzględnić dnia wydania postanowienia w tym względzie, gdyż pomijałoby to zupełnie treść art. 51 § 2 Ustawy. Skoro bowiem postanowienie o ogłoszeniu upadłości jest skuteczne i wykonalne z dniem jego wydania, to oznacza, że już sam ten dzień (cały) należy uwzględnić ustalając moment ogłoszenia upadłości. Poza tym aktualne brzmienie przepisu art. 52 Ustawy wskazuje na to, że intencją ustawodawcy było możliwie najwcześniejsze wywołanie skutków ogłoszenia upadłości. A zatem o dacie ogłoszenia upadłości w świetle wykładni literalnej i systemowej przepisów Ustawy rozstrzyga nie koniec, a początek tego dnia.

Brak jest przy tym przesłanek, by taką samą zasadę odnieść do postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia. Wobec powyższego Sąd Okręgowy winien był zastosować przepis art. 174 § 2 zd. 2 kpc i uchylić z urzędu wydane później (tj. po dacie ogłoszenia upadłości w rozumieniu szczególnych przepisów) postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia.

W ocenie Sądu Apelacyjnego – zarzut niedopuszczalności zażalenia jest oczywiście chybiony, skoro się zważy treść art. 741 k.p.c.

W szczególności zarówno zbliżony do egzekucyjnego charakter postępowania upadłościowego, jak i przedmiot rozstrzygnięcia (dotyczący zabezpieczenia) usprawiedliwia generalne stwierdzenie dopuszczalności takiego środka prawnego na podstawie wskazanego przepisu.

Mają to na uwadze Sąd Apelacyjny orzekł jak w części dyspozytywnej orzeczenia na podstawie art. 386 § 1 w zw. z art. 397 § 2 k.