Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 marca 2016 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 marca 2016 r. w G.

sprawy z powództwa B. P. (1) i K. P.

przeciwko A. S. i M. B.

o zapłatę

I. Zasądza solidarnie od pozwanych A. S. i M. B. na rzecz powodów K. P. i B. P. (2) jako wierzycieli solidarnych kwotę 20.700 zł (dwadzieścia tysięcy siedemset złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwot:

- 900 zł od dnia 11 listopada 2013r. do dnia zapłaty,

- 3.300 zł od dnia 11 grudnia 2013r. do dnia zapłaty,

- 3.300 zł od dnia 11 stycznia 2014r. do dnia zapłaty,

- 3.300 zł od dnia 11 lutego 2014r. do dnia zapłaty,

- 3.300 zł od dnia 11 marca 2014r. do dnia zapłaty,

- 3.300 zł od dnia 11 kwietnia 2014r. do dnia zapłaty,

- 3.300 zł od dnia 11 maja 2014r. do dnia zapłaty

II. Zasądza solidarnie od pozwanych na rzecz powodów jako wierzycieli solidarnych kwotę 3652 zł (trzy tysiące sześćset pięćdziesiąt dwa złote) z tytułu zwrotu kosztów postępowania

III. Zasądza od pozwanej A. S. solidarnie na rzecz powodów kwotę 300 zł (trzysta złotych) z tytułu zwrotu kosztów postępowania

IV nakazuje ściągnąć od pozwanej A. S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 60 zł (sześćdziesiąt złotych)z tytułu wydatków tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa.

Sygnatura akt: I C 593/15

UZASADNIENIE

Powodowie K. P. i B. P. (1) wnieśli pozew przeciwko A. S. i M. B. domagając się od pozwanych zapłaty solidarnie kwoty 20.700 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwot szczegółowo wymienionych w pozwie oraz zasądzenia zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powodowie podnieśli, iż w dniu 11 czerwca 2011r. zawarli z K. i B. B. umowę najmu nieruchomości położonej w G. przy ul. (...). Następnie, aneksem z dnia 10 sierpnia 2012r. jako najemca została dopisana (...) spółka cywilna z siedzibą w G.. W imieniu wspólników spółki cywilnej działał jako pełnomocnik dotychczasowy najemca Z. B. (1). W dniu 10 stycznia 2014r. A. S. zobowiązała się do spłaty zadłużenia wspólników spółki cywilnej. Powodowie nie wyrazili jednak zgody na zmianę dłużnika i przejęcie długu w myśl art. 519 § 2 k.c. Jak wskazują powodowie zadłużenie pozwanych z tytułu czynszu najmu wynosi 20.700 zł. Z uwagi na fakt, że lokal został pozostawiony przez pozwanych w złym stanie, w tym z niepodłączoną kuchenką gazową, powodowie zatrzymali kaucję celem pokrycia kosztów podłączenia kuchenki oraz dokonania niezbędnych napraw. Dodatkowo, powodowie zaznaczyli, że umowa o przejęcie długu była bezskuteczna w stosunku do wierzycieli, a nadto pomimo przejęcia na siebie zobowiązania A. S. nie uregulowała zadłużenia. Solidarność dłużników wynika z tytułu prowadzenia przez nich działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej. Natomiast termin naliczania odsetek został natomiast określony zgodnie z § 5 umowy z dnia 11 czerwca 2012r.

(pozew k. 2-3)

W dniu 7 stycznia 2015r. w sprawie o sygnaturze akt I Nc 1646/14 Sąd Rejonowy w Gdyni wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, zasądzając zgodnie z żądaniem pozwu.

(nakaz zapłaty k. 28)

Pozwana M. B. złożyła sprzeciw od ww. nakazu zapłaty i wniosła o oddalenie powództwa w stosunku do niej oraz o obciążenie pozwanej A. S. kosztami postępowania.

Pozwana zaprzeczyła twierdzeniom powodów o niewyrażeniu zgody przez nich na przejęcie długu przez A. S., wskazując, że przed rozwiązaniem spółki cywilnej i po jej rozwiązaniu była prowadzona korespondencja drogą elektroniczną z B. P. (1), z treści której wynika, że zgodził się on na proponowane warunki i prowadzenie działalności w wynajmowanym lokalu wyłącznie przez A. S..

(sprzeciw od nakazu zapłaty k. 32-33)

Kurator nieznanej z miejsca pobytu pozwanej A. S. wniósł o oddalenie powództwa.

(protokół rozprawy z dnia 1 marca 2016r. k. 144)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 11 czerwca 2012r. powodowie B. P. (1) i K. P. jako wynajmujący zawarli z Z. B. (1) jako najemcą umowę najmu niewyodrębnionego lokalu użytkowego położonego w G. przy ul. (...) o powierzchni 326 m ², dla którego Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą nr (...), na cele prowadzenia działalności gospodarczej. Zgodnie z § 5 umowy najmu najemca zobowiązany był do zapłaty wynajmującym z góry czynszu najmu w wysokości 3.300 zł brutto miesięcznie w terminie do dnia 10 – tego każdego miesiąca.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o umowę najmu z dnia 11 czerwca 2012r. k. 79)

Na mocy aneksu z dnia 10 sierpnia 2012r. w miejsce dotychczasowego najemcy wstąpili wspólnicy spółki cywilnej (...). W imieniu najemców aneks podpisał pełnomocnik Z. B. (1). Kolejnym aneksem z dnia 1 lipca 2013r. umowa najmu została przedłużona do dnia 31 sierpnia 2014r.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o aneks z dnia 10 sierpnia 2012r. k. 10, pełnomocnictwo k. 14-15, aneks z dnia 1 lipca 2013r. k. 16)

Na mocy umowy z dnia 14 stycznia 2014r. A. S. zobowiązała się względem M. B. spłacić całe zadłużenie związane z prowadzeniem spółki cywilnej (...) m.in. z tytułu czynszu najmu spornego lokalu użytkowego wynoszące na dzień 14 stycznia 2014r. kwotę 16.800 zł. Nadto, A. S. zobowiązała się do spłaty innych zaciągniętych przez spółkę wierzytelności, mogących wyniknąć w przyszłości.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o pismo z dnia 10 stycznia 2014r. k. 17)

Łączne zadłużenie pozwanych z tytułu czynszu najmu ww. lokalu użytkowego wynosi 20.700 zł. Na tę kwotę składają się czynsz najmu w wysokości 900 zł za miesiąc listopad 2013r. oraz należności czynszowe w kwotach po 3.300 zł za miesiące od grudnia 2013r. do maja 2014r.

(dowód: rozliczenie czynszu najmu k. 18)

Pismami z dnia 11 września 2014r. powodowie wezwali pozwane do zapłaty kwoty 20.700 zł wraz z odsetkami w terminie trzech dni od otrzymania wezwania. W zakreślonym terminie pozwane nie dokonały zapłaty.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty k. 20-21)

W okresie od 16 grudnia 2013r. do 10 stycznia 2014r. powód B. P. (1) prowadził korespondencję e – mailową z Z. B. (2) i M. S.. W korespondencji tej M. S. poinformował o gotowości przejęcia przez swoją partnerkę A. S. całego dotychczasowego zadłużenia wspólników spółki cywilnej (...) z tytułu czynszu najmu i zobowiązaniu do jego spłaty w zamian za dalsze kontynuowanie najmu. Powodowie nie wyrazili pisemnej zgody na przejęcie długu przez A. S..

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o wydruki korespondencji e – mailowej k. 36-38)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w całości na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony, które nie były w niniejszej sprawie kwestionowane, a nadto nie budzą żadnych wątpliwości Sądu co do ich autentyczności czy wiarygodności.

Na mocy art. 217 k.p.c. i art. 227 k.p.c. Sąd oddalił natomiast wniosek pozwanej M. B. o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka M. S. na okoliczności związane z przejęciem przez A. S. długu wspólników spółki cywilnej prowadzących działalność gospodarczą pod firmą (...) z tytułu czynszu najmu oraz na okoliczności związane z zawarciem nowej umowy najmu pomiędzy powodami a A. S.. Podkreślić bowiem należy, iż zgodnie z treścią przepisu art. 522 k.c. zgoda wierzyciela na przejęcie długu powinna zostać wyrażona na piśmie pod rygorem nieważności. Natomiast w toku niniejszego procesu żadna ze stron nie przestawiła żadnego dokumentu, obejmującego zgodę powodów na przejęcie długu, mało tego powodowie stanowczo zaprzeczyli, aby udzielili takiej zgody na piśmie. Z uwagi zatem na ustawowy wymóg formy pisemnej ad solemnitatem dopuszczenie dowodu z zeznań świadka celem wykazania za pomocą tego dowodu faktu wyrażenia przez wierzyciela zgody na przejęcie długu byłoby obejściem przepisów o formie zastrzeżonej pod rygorem nieważności (art. 247 k.p.c.). Nadto, dowód z zeznań świadka był nieprzydatny dla wykazania tego, że po rozwiązaniu spółki cywilnej doszło do zawarcia pomiędzy A. S. a powodami nowej umowy, skoro bezspornie – w okresie którego dotyczy żądanie pozwu – nie doszło do wypowiedzenia poprzedniej umowy w stosunku do pozwanej M. B..

Przechodząc do oceny zgłoszonego roszczenia, wskazać należy, iż w niniejszym postępowaniu powodowie domagali się zasądzenia należności w wysokości 20.700 zł z tytułu czynszu najmu do zapłaty którego pozwane były zobowiązane – jako wspólniczki spółki cywilnej – na mocy umowy najmu z dnia 11 czerwca 2012r. zmienionej aneksem z dnia 10 sierpnia 2012r. Podstawę prawną żądania powodów stanowią zatem przepisy art. 669 § 1 k.c. w zw. z art. 659 1 k.c. Zgodnie z art. 659 § 1 k.c. przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Wedle natomiast art. 669 § 1 k.c. najemca obowiązany jest uiszczać czynsz w terminie umówionym. Bezsporne było, że zgodnie z treścią § 5 umowy najmu najemca zobowiązany był do zapłaty wynajmującym czynszu najmu w wysokości 3.300 zł brutto miesięcznie w terminie do dnia 10 – tego każdego miesiąca z góry. Podkreślić należy, iż w sprzeciwie od nakazu zapłaty oraz dalszych pismach procesowych pozwana M. B. nie kwestionowała ani zasady swojej odpowiedzialności ani też wysokości zadłużenia, lecz podnosiła, iż na mocy zawartej po rozwiązaniu spółki cywilnej umowy z dnia 14 stycznia 2014r. pozwana A. S. przejęła w całości dług wspólników z tytułu czynszu najmu. Jednocześnie pozwana wywodziła, że załączona przez nią korespondencja e – mailowa potwierdza, że powód B. P. (1) wyraził zgodę na przejęcie długu będącego przedmiotem niniejszego postępowania. Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego można stwierdzić, iż na mocy umowy zawartej w dniu 14 stycznia 2014r. przez obie pozwane, A. S. zobowiązała się spłacić całe zadłużenie związane z prowadzeniem spółki cywilnej pod firmą (...) obejmujące m.in. zaległy czynsz najmu w wysokości 16.800 zł według stanu na dzień 14 stycznia 2014r. Nadto, A. S. zobowiązała się również do spłaty innych wierzytelności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej przez obie wspólniczki, które mogą ujawnić się w przyszłości, przez co należy rozumieć m.in. dalsze świadczenia okresowe wynikające z zawartej przez wspólniczki umowy najmu. Okoliczność ta jednoznacznie wynika z treści przedłożonej kopii dokumentu i nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Natomiast okolicznością sporną było udzielenie przez wynajmujących zgody na przejęcie długu w przewidzianej prawem formie. Zważyć bowiem należy, iż w myśl art. 519 § 2 pkt 2 k.c. przejęcie długu może nastąpić przez umowę między dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą wierzyciela; oświadczenie wierzyciela może być złożone którejkolwiek ze stron; jest ono bezskuteczne, jeżeli wierzyciel nie wiedział, że osoba przejmująca dług jest niewypłacalna. Zgodnie natomiast z treścią art. 522 k.c. umowa o przejęcie długu powinna być pod nieważnością zawarta na piśmie. To samo dotyczy zgody wierzyciela na przejęcie długu. Jak wskazuje się w doktrynie niezachowanie formy pisemnej zgody wierzyciela wskazanej w art. 522 zdanie drugie k.c. powoduje nieważność bezwzględną tej zgody (uwzględnianą z urzędu, na którą powołać się może każdy zainteresowany), która w związku z tym nie ulega konwalidacji (por. E. Łętowska [w:] Z. Radwański (red.), System prawa cywilnego, t. III, cz. 1, Ossolineum 1981, s. 927). Dla zachowania formy pisemnej nie jest wystarczające potwierdzenie ustnego uzgodnienia przejęcia długu komunikatem nadanym przez fax, pocztę elektroniczną lub w jakiejkolwiek innej formie niezawierającej własnoręcznego podpisu lub innego formalnego elementu równoważnego własnoręcznemu podpisowi (por. Konrad Osajda (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, wyd. 13, 2016). W judykaturze dopuszcza jeden wyjątek od powyższej zasady tj. że wierzyciel może wrazić zgodę na przejęcie długu przez czynności o charakterze procesowym, takie jak wniesienie pozwu przeciwko podmiotowi przejmującemu dług (por. orzeczenie SN z 25 października1949 r., C. 1264/49, OSN 1950, Nr 2, poz. 29; orzeczenie SN z 11 września 1958 r., 3 CR 1168/57, OSN 1960, Nr 2, poz. 40), niemniej w niniejszej sprawie takie okoliczności nie zachodziły, albowiem powodowie wnieśli pozew przeciwko obu wspólniczkom spółki cywilnej. Na podstawie przedłożonej przez pozwaną – korespondencji e – mailowej – można stwierdzić, że co prawda powód B. P. (1) posiadał wiedzę o porozumieniu zawartym przez pozwane w dniu 14 stycznia 2014r., zresztą do pozwu dołączono kopię tego porozumienia, niemniej wobec zgromadzonego materiału dowodowego nie można przyjąć, że powodowie wyrazili zgodę na przejęcie długu w formie pisemnej. Zwrócić należy uwagę, że minimalne wymagania dla zachowania formy pisemnej określa przepis art. 78 § 1 i 2 k.c., zgodnie z którym do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. Nadto, równoważne z oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej jest oświadczenie woli złożone w postaci elektronicznej opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Bez wątpienia takich dokumentów nie przedłożono. Zastrzeżenie formy pisemnej przez ustawodawcę pod rygorem nieważności powoduje bezwzględną nieważność i nie może nie może być konwalidowane w inny sposób, choćby przez wykazanie zgody za pomocą zeznań świadków czy wydruków z korespondencji elektronicznej, albowiem stanowiłoby to obejście przepisów o formie czynności prawnej. Podkreślić przy tym należy, iż bezwzględnie nieważną zgodę wierzyciela należy traktować, w szczególności z perspektywy skuteczności przejęcia długu, jak niewyrażenie przez wierzyciela zgody na przejęcie (por. K. Zagrobelny [w:] E. Gniewek (red.) Kodeks cywilny. Komentarz, 2006, s. 897), a zatem zgodnie z art. 521 § 2 k.c. Z uwagi na powyższe umowa o przejęcie długu nie wywiera żadnych skutków względem wierzyciela, lecz ma skutek tylko pomiędzy stronami, które ją zawarły.

Wyjaśniwszy powyższą kwestię, należy wskazać, że wobec treści § 1 aneksu do umowy najmu z dnia 10 sierpnia 2012r. nie budzi wątpliwości, że czynsz najmu przedmiotowego lokalu użytkowego stanowił zobowiązanie spółki cywilnej. Jak bowiem wskazuje się w doktrynie zobowiązania spółki stanowią wszystkie zobowiązania, których podmiotami są łącznie wszyscy wspólnicy i które powstały po ich stronie na skutek tego, że są wspólnikami spółki cywilnej. Są to więc zobowiązania powstałe w zakresie czy w związku z działalnością wspólników w ramach spółki, a więc podejmowaną dla osiągnięcia wspólnego celu. Mogą to być zobowiązania wynikające z czynności prawnych, w których stroną są wszyscy wspólnicy, niezależnie od tego, czy czynności prawnej dokonali wszyscy wspólnicy łącznie, czy też jeden bądź niektórzy z nich w ramach prawa do reprezentowania spółki. (por. A. Kidyba (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania – część szczególna, LEX/el 2014). W aneksie przy określeniu najemcy wskazano firmę przedsiębiorców prowadzących działalność w formie spółki cywilnej, nadto zgodnie z umową celem najmu było prowadzenie w przedmiotowym lokalu działalności gospodarczej, co jednoznacznie wskazuje na związek najmu z działalnością spółki cywilnej pozwanych. Zgodnie natomiast z treścią przepisu art. 864 k.c. za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie. W tym stanie rzeczy powództwo należało uwzględnić w stosunku do obu pozwanych. Wysokość zadłużenia nie była kwestionowana przez stronę pozwaną.

Mając powyższe na uwadze – na mocy art. 669 § 1 k.c. w zw. z art. 659 § 1 k.c. – Sąd uwzględnił powództwo w całości i zasądził od pozwanych A. S. i M. B. solidarnie na rzecz powodów kwotę 20.700 zł z tytułu czynszu najmu lokalu użytkowego przy ul. (...) w G. za okres od listopada 2013r. do maja 2014r. Nadto, na mocy art. 481 § 1 i 2 k.c. Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od poszczególnych świadczeń okresowych od dnia 11 – ego każdego miesiąca, albowiem zgodnie z treścią § 5 umowy najmu najemca zobowiązany był do zapłaty czynszu najmu z góry w terminie do dnia 10 – ego każdego miesiąca.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2013.491 ze zm.) i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy zasadził od przegrywających proces pozwanych solidarnie na rzecz powodów kwotę 3.652 zł, na którą składają się: opłata sądowa od pozwu (1.235 zł), opłata za czynności fachowego pełnomocnika powodów – adwokata w stawce minimalnej (2.400 zł) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł).

Nadto, na mocy art. 98 k.p.c. w zw. z § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 listopada 2013r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz.U. 2013.1476) Sąd zasądził wyłącznie od pozwanej A. S. solidarnie na rzecz powodów kwotę 300 zł z tytułu kosztów ustanowienia kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej.

Nadto, na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 3, art. 8 ust.1 i art. 83, 96 ust. 2 i 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2010.90.594 z późn. zm.) w zw. z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 listopada 2013r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej Sąd nakazał ściągnąć od pozwanej A. S. kwotę 60 zł tytułem wydatków tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa, stanowiących wydatki poniesione przez kuratora ustanowionego dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej.