Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 września 2013 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie V Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Anna Tkaczyk

Protokolant: sekr. sąd. Małgorzata Chodkowska

po rozpoznaniu w dniu 3 września 2013 r. w Olsztynie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. w O.

przeciwko (...) S.A. z/s w S.

o zapłatę

I.  oddala powództwo,

II.  odstępuje od obciążania powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu pozwanemu.

Sędzia SO Anna Tkaczyk

UZASADNIENIE

Powód (...) Sp. z o.o. w O. wniósł o zasądzenie od (...) S.A. kwoty 108.421 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 20.11.2011r do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania.

W uzasadnieniu wskazał, iż z pozwanym łączyła go umowa ubezpieczenia mienia. W dniu 17.10.2011r stwierdzono, iż w prowadzonej przez niego hurtowni doszło do kradzieży towarów i szkoda została oszacowana na kwotę 108.420,48 zł. Pozwany odmówił wypłaty odszkodowania z uwagi na brak zabezpieczeń określonych w załączniku do umowy.

Według powoda, mienie zabezpieczone było w sposób zgodny z warunkami polisy ubezpieczeniowej. Drzwi zewnętrzne zabezpieczone były kratą zamykaną na dwie kłódki posiadające wymagane przez pozwanego certyfikaty, co potwierdził agent ubezpieczeniowy R. O..

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania. Przyznał, iż łączyła go z pozwanym umowa ubezpieczenia. Zgodnie ogólnymi warunkami ubezpieczenia, ubezpieczający zobowiązany był do przestrzegania określonych w załączniku, minimalnych wymogów zabezpieczenia mienia. Jedyny wyjątek dotyczył okien, które nie musiały mieć okratowania.

Wskazał, iż zarówno kraty ani drzwi wewnętrzne nie spełniały minimalnych wymogów zabezpieczenia przed włamaniem określonych w OWU. Wejście do budynku było zabezpieczone kratą z dwoma kłódkami, a za nią znajdowały się drzwi z jedną kłódką. Powód nie udowodnił, aby kłódki te posiadały stosowne certyfikaty a złożone przez powoda oświadczenie agenta ubezpieczeniowego R. O. dotyczy jedynie kłódki na drzwiach. Te zaś powinny być wyposażone przynajmniej w dwie kłódki posiadające certyfikaty zgodności z PN- (...):2002 co najmniej 2 klasy umieszczone w oddzielnych skoblach. Drzwi posiadały wyłącznie jedną kłódkę a powód nie udowodnił by posiadała stosowny certyfikat. Ponadto podniósł, iż kraty nie były wyposażone w kłódkę certyfikowaną. Dodał, iż uchwyty do mocowania kłódek powinny być wykonane z płaskownika przymocowanego do drzwi lub krat w sposób umożliwiający jego obcięcie czy oderwania. Uchwyty te zostały wyłamane, co oznacza, iż wymogi z OWU nie zostały spełnione.

Ponadto stwierdził, iż powód nie udowodnił wysokości roszczenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży produktów przeznaczonych do wykorzystania w branży budowlanej w hurtowni położonej przy ul. (...) w O.. (bezsporne)

Wejście do hurtowni zabezpieczone było drzwiami oraz kratą z dwoma kłódkami GRANIT 2, umieszczonymi na dwóch oddzielnych skoblach, które w dniu kradzieży spełniały wymagania zawarte w normie PN- (...):2002, klasy 4 zabezpieczenia

(dowód: certyfikat zgodności k. 30, oświadczenie k. 31, faktura k.996, pismo k. 1017 , zeznania świadka R. O., zeznania M. M.)

Powoda łączyła z pozwanym umowa ubezpieczenia (...)nr (...) od kradzieży z włamaniem i rabunku obowiązująca w okresie 01.03.2011 – 29.02.2012. Suma ubezpieczenia środków obrotowych wynosiła na 130.000 zł. Umowę zawarto na podstawie OWU (...)o symbolu (...)01/11. Jako odstępstwo od OWU w umowie wskazano brak obowiązku okratowania okien znajdujących się na wysokości 2,5 m nad powierzchnią ziemi.

( dowód: raport potwierdzenia ochrony ubezpieczenia k.863-864,wniosek o zawarcie umowy ubezpieczenia k.870-871, polisa (...))

Zgodnie z § 5 pkt 2 załącznika nr 1 do Ogólnych Warunków Ubezpieczenia (...)określającym minimalne wymogi zabezpieczenia - jeżeli przepisy wewnętrzne ubezpieczającego nie przewidują bardziej skutecznych zamknięć – drzwi zewnętrzne do lokalu powinny być zamknięte na co najmniej dwa zamki wielozastawkowe lub jeden zamek atestowany lub dwie kłódki posiadające certyfikat zgodności z PN- (...)-2002 co najmniej 2 klasy umieszczone na oddzielnych skoblach lub jeden zamek wielozastawkowy i jedną kłódkę posiadającą certyfikat lub jeden zamek wielozastawkowy wyłącznie w przypadku gdy mienie znajduje się w lokalu mieszczącym się w budynku biurowym, galerii, centrum handlowym dla którego ustanowiono stały nadzór lub jeden zamek otwierany za pomocą złożonego kodu dostępu innego niż klucz wyłącznie gdy mienie znajduje się w lokalu w którym ustanowiono stały dozór albo wyposażonym w czynne przeciwkradzieżowe urządzenia.

W myśl § 8 pkt 3 uchwyty do mocowania kłódek powinny być wykonane z płaskownika przymocowanego na stałe do drzwi lub krat w sposób uniemożliwiający jego oderwanie, ukręcenie lub obcięcie. Grubość płaskownika i otwór do wprowadzenia kabłąka lub bolca powinien odpowiadać parametrom kłódki. (bezporne)

W dniu 17.10.2011r powód stwierdził, iż w prowadzonej przez niego hurtowni doszło do kradzieży z włamaniem.

W dniu 20.10.2011r powód zgłosił szkodę ubezpieczycielowi. Z protokołu szkody wynika, że sprawcy dostali się do budynku drzwiami wejściowymi wybijając uszy kraty wejściowej wraz z dwoma kłódkami. Za kratą znajdowały się drzwi wejściowe zamykane na jedną kłódkę, którą wycięto. Zgłaszający szkodę wskazał, iż skradziono część asortymentu z wystawy sklepowej oraz inne elementy wyposażenia centralnego ogrzewania oraz wyposażenie biura i sklepu . Skradziono także zapasowe kluczyki do firmowego pojazdu marki (...). Ze zgłoszenia wynikało, iż budynek nie jest monitorowany ani dozorowany.

Z wyliczeń dokonanych na zlecenie powoda przez księgową, wynika, iż w wyniku kradzieży powód poniósł szkodę w wysokości 108.420, 48 zł

(dowód: protokół szkody nr (...)/11k.22-25, wyliczenie k. 32-63)

Pismem z dnia 08.12.2011r ubezpieczyciel poinformował o odmowie przyznania odszkodowania. Dodał, iż zgodnie z umową zawartą na podstawie ogólnych warunków ubezpieczenia, ochrona ubezpieczenia nie obejmuje szkód w mieniu znajdującym się w lokalach zabezpieczonych niezgodnie z postanowieniami dotyczącymi minimalnych wymogów zabezpieczenia określonych w załączniku nr 1 do ogólnych warunków umowy. Stwierdził, iż lokal nie posiadał czynnego systemu sygnalizacyjno-alarmowego, nie był dozorowany, a drzwi zewnętrzne zabezpieczone były kratami zamykanymi na dwie kłódki nie posiadające certyfikatu zgodności z PN- (...):2002 co najmniej 2 klasy. Ponadto drzwi w chwili włamania zamknięte były na jedną kłódkę nie posiadającą certyfikatu zgodności z PN- (...):2002 co najmniej 2 klasy.

(dowód: pismo k. 27-28)

W toku postępowania Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu księgowości, rachunkowości i finansów na okoliczność wysokości szkody będącej wynikiem kradzieży w sklepie powoda. (postanowienie k. 1019)

W sporządzonej opinii biegły stwierdził niezgodność danych w bilansach datowanych na 31.09.2011 - i 21.12.2011 dotyczących stanu zapasów na dzień 31.12.2010r.: 23.551,68 zł i 108.929,70 zł.

Biegły uznał, iż powyższe dane są wynikiem pomyłki bowiem w sprawozdaniu finansowym złożonym do KRS widnieje kwota 108.929,70 zł i te dane uznał za wiarygodne.

Wskazał na brak danych o spisie zapasów po dniu kradzieży, dodał, iż powód na jego wniosek dostarczył mu inwentaryzację bez podpisu komisji. Zauważył, że na wyliczeniu strat które przedłożył stan na dzień kradzieży wynosił zero, z kolei na spisie z natury przedłożonym na jego wniosek widnieje kwota 27.909,45 zł.

Biegły sporządzając opinię dokonał szacunkowej aktualizacji wartości zapasu nie wykazującego rotacji. Odpis aktualizacyjny określił na kwotę 16.351,43 zł.

Biegły uzasadnił dokonaną korektę zapasów ich „przeterminowaniem” Dodał, iż zapasy nie wykazujące rotacji winny być poddane wycenie poprzez dokonanie odpisów z tytułu utraty wartości. Wskazał, iż w przypadku gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych, to zachodzi trwała utrata wartości. Zgodnie z Krajowym Standardem Rachunkowości, trwała utrata wartości aktywów obrotowych może nastąpić na skutek uszkodzenia, zeschnięcia, zepsucia, utraty cech estetycznych, zestarzenia się, zmian w upodobaniach klientów, postępu technicznego, upływu sezonu. Wystąpienie takich zjawisk uzasadnia dokonanie odpisu aktualizacyjnego doprowadzającego wartość składnika aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku – do ustalonej w inny sposób wartości godziwej, tzn. takiej wartości, po której towary te czy produkty mogą być sprzedane. Wskazał, iż powód nie dokonywał aktualizacji zapasów a tym samym zawyżał bilansowe stany zapasów.

Biegły dokonał wyliczeń szkody w dwóch wariantach.

W pierwszym z nich, przyjmując, iż stan faktyczny towarów wynosił 23.551,68 zł i stwierdzając, iż część towarów w szczególności te, których zakupów dokonywano w 2004-2008 to towary, których wartość jest znacznie niższa od ewidencyjnej, uznał, iż skala potencjalnej szkody byłaby zerowa.

Przyjęte w drugim wariancie założenia tj. wartość stanu zapasów w kwocie 108.929,70 zł przy uwzględnieniu zapasu jaki pozostał w magazynie po kradzieży o wartości 27.909,45 zł a także utraty wartości towarów zakupionych w latach 2004-2008 pozwoliły biegłemu na uprawdopodobnienie skali kradzieży na kwotę 64.159,60 zł. (k. 1033-1039)

Pozwany wniósł zastrzeżenia do opinii, podnosząc, iż towary które wg powoda skradziono, zostały zakupione w latach 2005-2008, były to więc towary wieloletnie, których nie mógł zbyć. Ponadto jak podaje biegły, dostarczona mu przez powoda inwentaryzacja nie została podpisana przez komisję, nie jest to więc dokument na podstawie którego można ustalić wartość sprzedanych towarów.

Zauważył, iż powód ukrywał fakt, iż w magazynie po kradzieży pozostały towary na kwotę 27.909,45 zł.

Wskazał, iż biegły ustalił jedynie minimalną wartość odpisu aktualizacyjnych. Dodał, iż wskazanie wartości maksymalnej pozwoliłoby na ustalenie średniej, którą można byłoby uwzględnić. ( k. 1057-1058)

Z kolei powód podniósł, iż biegły nie wskazał jaką wartością podatku VAT operował, bowiem towary sprzedawane przez niego były w większości sprzedawane z 8% podatkiem. Wskazał, iż biegły pomylił strony sprawozdań finansowych i błędnie połączył bilans sporządzony za okres od 01.01.2011 do 31.12.2011 ze stroną drugą bilansu za okres 01.01.2012 do 31.01.2012r w którym to wskazano stan zapasów na dzień 31.01.2012 a bilans ten został sporządzony na potrzeby uzasadnienia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych. Bilans ten obejmował stan materiałów zakupionych przez powoda już po dokonaniu kradzieży.

Ponadto zdaniem powoda, biegły w I wariancie opinii bez uzasadnienia ustalił stan magazynowy na zero.

W ocenie powoda, bezpodstawnie jest także dokonanie przez biegłego odpisu aktualizującego wartości zapasu ze względu na utratę wartości, albowiem są to jedynie jego niczym nie uzasadnione domysły. Dodał, iż nie zasadne jest posługiwanie się miarą czasu na podstawie daty zakupu danego składnika, podczas kiedy część tych zapasów posiada gwarancję producenta wynoszącą 50 lat od daty montażu a kompletne urządzenia posiadają gwarancję producenta, które bieg rozpoczyna się z chwilą ich instalacji i uruchomienia. Składnikami zapasu były kompletne urządzenia, elementy i akcesoria wykonane z materiałów odpornych na korozję i degradację. Biegły powinien ustalić u producentów jaki okres przydatności do użytkowania i od kiedy go liczyć.

Dodał, iż biegły błędnie przyjął, iż wykaz skradzionych rzeczy stanowi stan na 17.11.2011r.

Odnosząc się do twierdzenia biegłego o braku danych o stanie zapisów po kradzieży, wskazał, iż magazyn został całkowicie opróżniony, nie było więc co spisywać. (k.1060-1062)

Biegły na rozprawie w dniu 09.07.2013r podtrzymał złożoną opinię. Podał, iż w opinii brał pod uwagę cenę netto. Dodał, iż ustawa o rachunkowości nakłada obowiązek odpisów aktualizacyjnych jeżeli w zapasie wykazuje się towar, który nie rotuje. Nie wszystkie bowiem produkty da się sprzedaż po cenie ewidencyjnej. Z uwagi na to, że nie uzyskał od powoda informacji o odpisach więc dokonał ich sam. Odnosząc się do przedłożonego przez powoda spisu z natury, wskazał, iż opierał się na danych z bilansu i uznał, że towary o tej wartości były w nim ujęte.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż pomimo pewnych wątpliwości, co do stanu zabezpieczenia wejścia do prowadzonej przez powoda hurtowni (sfatygowane kraty), to Sąd przychylił się do stanowiska powoda, że mienie znajdujące się w hurtowni było zabezpieczone w sposób zgodny z zawartą z ubezpieczycielem umową. Brama znajdując się przed drzwiami wejściowymi zabezpieczona była dwoma kłódkami, które posiadały stosowny certyfikat, co potwierdził przedłożony przez powoda dokument i pismo z Instytutu (...). Świadek R. O. wskazał również, iż skoble do kłódek były solidne. Podał ponadto, iż kilkakrotnie był przed hurtownią po jej zamknięciu i kraty były zamknięte na dwie kłódki. Taki sam sposób zamykania wejścia do hurtowni wynika z zeznań M. M..

Sąd uznał zeznania tych świadków za wiarygodne, szczere i znajdujące potwierdzenie w pozostałym zebranym w sprawie materiale dowodowym.

Zeznania M. S. niczego nie wniosły do sprawy bowiem świadek ten nie pamiętał okoliczności związanych z przedmiotowym zdarzeniem.

(...) prawny uzależnia nałożenie obowiązku naprawienia szkody od zaistnienia przesłanek, którymi są: zdarzenie, z którym na określonych zasadach normy prawne wiążą obowiązek naprawienia szkody przez dłużnika; szkoda; związek przyczynowy, pozwalający ustalić, że zdarzenie jest przyczyną szkody. Ciężar wykazania wskazanych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej - zgodnie z ogólną regułą dowodową wyrażoną w art. 6 kc - spoczywa na stronie dochodzącej odszkodowania.

W ocenie Sądu powód nie wykazał należycie stanu i wartości skradzionego mienia a tym samym uznać należało, iż roszczenie powoda nie zostało udowodnione co do wysokości.

W świetle art. 361 § 2 kc ustalenie wysokości szkody w postaci poniesionej straty wymaga porównania rzeczywistego stanu majątkowego poszkodowanego oraz stanu, jaki by istniał, gdyby nie doszło do zdarzenia wyrządzającego szkodę.

W tym zakresie Sąd oparł się na opinii biegłego sądowego, którą ocenił jako jasną, logiczną i wyczerpującą, ponadto biegły w ustnej opinii uzupełniającej odniósł się i wyjaśnił wszelkie zastrzeżenia stron.

Z opinii tej wynika, iż szkodę powoda można uznać jedynie za uprawdopodobnioną. Dostarczone przez powoda dokumenty nie są wystarczające do ustalenia konkretnej wartości.

Z opinii biegłego wynika, iż powód nierzetelnie prowadził dokumentację i nie odzwierciedlała ona faktycznej i zgodnej z wymogami prawa wartości posiadanych towarów. Powód nie dokonywał aktualizacji zapasów a tym samym zawyżał bilansowe stany zapasów.

Należy zwrócić uwagę na niedokładności w dokumentacji powoda. Na rozbieżności w danych zawartych w bilansach a dotyczących stanu towarów na dzień 31.12.2010r.

Powód przedłożył faktury wskazujące na zakupiony towar natomiast na okoliczność sprzedaży przedłożył rejestr podatkowy sprzedaży z którego nie wynika jaki konkretnie towar został przez powoda zbyty.

Ponadto na spisie natury przedłożonym biegłemu widnieje jedynie podpis W. M., podczas gdy na dokumencie złożonym do akt sprawy jest jeszcze podpis J. K..

Obowiązkiem powoda było uwzględnienie w sporządzonym bilansie wszystkich towarów jakie posiada. Powód nie wskazał od kiedy towary objęte spisem z natury znajdowały się poza hurtownią i dlaczego nie zostały ujęte w bilansie.

Powód początkowo twierdził, iż w czasie kradzieży zabrano cały towar po czym dostarczył biegłemu „spis z natury” z którego wynika, iż były również produkty będące jego własnością, które podczas kradzieży znajdowały się poza hurtownią o wartości 27.909,45 zł.

Skoro zawarte w bilansie i pozostałej dokumentacji powoda dane były nierzetelne, nie można uznać by odzwierciadlały one rzeczywisty stan magazynu powoda.

Mając powyższe na uwadze, w oparciu o art. 805 kc powództwo oddalono.

Z uwagi na trudną sytuację materialną powoda Sąd odstąpił od obciążania go obowiązkiem zwrotu kosztów procesu pozwanemu (art. 102 kpc).

Sędzia SO Anna Tkaczyk