Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 grudnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodnicząca SSO Lucyna Stąsik - Żmudziak

Protokolant prot. sądowy Przemysław Ochal

po rozpoznaniu w dniu 8 grudnia 2016 roku w Lublinie

sprawy K. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o emeryturę pomostową

na skutek odwołania K. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 28 września 2015 roku znak:(...)

I.  zmienia zaskarżoną decyzję i ustala K. G. prawo do emerytury pomostowej od dnia 28 sierpnia 2015 roku;

II.  stwierdza, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. ponosi odpowiedzialność za nieustalenie do prawa do świadczenia.

VIII U 2160/16

UZASADNIENIE

Decyzją z 28 września 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił K. G. prawa do emerytury pomostowej. Jak wynika z treści decyzji podstawą odmowy było przyjęcie przez ZUS, iż wnioskodawczyni po 31.12.2008r. nie wykonywała pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy pomostowej ani na dzień 01.01.2009 roku nie udowodniła okresu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy pomostowej wynoszącego co najmniej 15 lat. ZUS ustalił, że wnioskodawczyni posiada staż w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w rozmiarze 24 lat, 2 miesięcy i 7 dni. (decyzja k. 15 a.p.)

Odwołanie od decyzji złożyła K. G., domagając przyznania prawa do emerytury pomostowej. Wskazała, że przedłożyła do akt wszystkie dokumenty, z których wynikało, że wykonywała pracę w rozmiarze powyżej 15 lat w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wskazując, że w jego ocenie wnioskodawczyni nie spełniła warunków do uzyskania emerytury pomostowej ani na podstawie art. 4 ani art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

K. G. urodziła się (...) Wniosek o emeryturę pomostową złożyła w dniu 28.08.2015 roku. W chwili jego składania nie pracowała ani nie pobierała żadnych świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Oświadczyła, że wykonywała pracę w szczególnym charakterze po dniu 31.12.2008r. (wniosek k. 103 aep)

W aktach organu rentowego od 2014 roku znajdowało się świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach wydane przez(...)we W. z dnia 22.07.2014r., z którego wynikało, że wnioskodawczyni będąc zatrudniona w(...) od 01.07.1980r. do 22.06.2006r., od 01.10.2006r. do 30.04.2007r. i od 01.08.2007r. do 31.10.2009r. w okresach w nim wskazanych, tj. od 01.03.1982 r. do 21.07.1990 r., od 15.12.1990 r. do 30.06.2005 r., od 01.08.2005 r. do 22.06.2006 r., od 01.10.2006 r. do 30.04.2007 r. i od 01.08.2007 r. do 31.10.2009 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała pracę w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych określone w wykazie A, dziale XII, poz. 2 lit.a pkt 2 rozporządzenia RM z 07.02.1983r. na stanowisku starszej pielęgniarki – pielęgniarki instrumentującej (biorącej udział w zabiegu, pomagająca do znieczulenia) - k. 6ar.

W oparciu o zgromadzoną dokumentację w aktach rentowych ZUS ustalił, że wnioskodawczyni legitymuje się stażem sumarycznym 29 lat, 9 miesięcy i 25 dni oraz stażem w szczególnych warunkach/szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w rozmiarze 24 lat, 2 miesięcy i 7 dni.

ZUS odmówił prawa do emerytury pomostowej uznając, że okresy te nie stanowią okresów pracy w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ustawy pomostowej, wydając zaskarżoną decyzję. (k. 15ae)

Sąd ustalił, że K. G. w 1980 r. ukończyła (...) w P., gdzie zdobyła tytuł pielęgniarki dyplomowanej. Od 01 lipca 1980r. podjęła w pełnym wymiarze czasu pracy zatrudnienie w Zespole (...) we W. – w Szpitalu na stanowisku pielęgniarki odcinkowej. Praca była wykonywana na oddziale wewnętrznym.

Od 01.03.1982r. została zatrudniona na stanowisku pielęgniarki anestezjologicznej na bloku operacyjnym w oddziale anestezjologii. W późniejszym okresie ten oddział szpitalny miał nazwę oddziału anestezjologii i intensywnej terapii. Pracę na tym samym stanowisku wykonywała w okresach: od 01.03.1982 r. do 21.07.1990 r., od 15.12.1990 r. do 30.06.2005 r., od 01.08.2005 r. do 22.06.2006 r., od 01.10.2006 r. do 30.04.2007 r. i od 01.08.2007 r. do 31.10.2009 r. Była to praca o szczególnym charakterze polegająca na wykonywaniu prac personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru.

Cały powyższy okres zatrudnienia związany był cały czas z zatrudnieniem na bloku operacyjnym. Wnioskodawczyni pracowała na sali operacyjnej, była od początku do końca w trakcie zabiegu operacyjnego. Zajmowała się znieczulaniem pacjentów, przygotowując ich do zabiegów operacyjnych, uczestniczyła w zabiegach operacyjnych, zajmowała się pacjentami po zabiegu, będąc przy nich przy wybudzaniu. Wchodziła w skład personelu medycznego w zespole operacyjnym wykonującym zabiegi tak planowe jak i wymagające natychmiastowej interwencji, zarówno ginekologiczne, jak ortopedyczne czy chirurgiczne. Pracę wykonywała w ramach ostrego dyżuru, według grafika, w systemie dyżuru 12 godzinnego. Zajmowała się przygotowaniem leków, aparatury. Przy zabiegu operacyjnym w skład zespołu wchodził operator, jego asystent, pielęgniarki instrumentariuszki anestezjolog oraz wnioskodawczyni jako pielęgniarka anestezjologiczna, asystująca przy anestezjologu. Bywało, że wnioskodawczyni w nagłych wypadkach uczestniczyła jako pielęgniarka anestezjologiczna w zabiegach reanimacyjnych na (...), gdy do reanimacji był wzywany zespół anestezjologiczny.(dowód: zeznania wnioskodawczyni k.19-20 w zw. 37vas, zeznania świadków R. R. k. 36v-37as, B. S. k. 37-37v as), akta osobowe k. 12 as.

Do jej specyficznych obowiązków pielęgniarki pracującej na oddziale anestezjologii było zapoznanie się z planem operacji i rodzajem znieczulenia, przygotowanie aparatury, sprzętu, zestawu do intubacji, leków do prowadzenia znieczulenia, przyjęcie pacjenta na salę operacyjną, jego zidentyfikowanie, zebranie wywiadu pielęgniarskiego, asystowanie lekarzowi podczas intubacji dotchawicznej, założenie cewnika zewnątrzoponowego, znieczulenia podpajęczynówkowego, krótkiego znieczulenia dożylnego, stała obserwacja pacjenta podczas znieczulenia, pomiar i rejestracja parametrów życiowych, ręczne wentylowanie pacjenta podczas znieczulenia ogólnego, ciągła kontrola pracy aparatury podczas znieczulenia i przed znieczuleniem, nadzór podczas transportu pacjenta po znieczuleniu, osobiste przekazanie go na macierzysty oddział wraz z doraźnymi uwagami zespołu anestezjologicznego, stała kontrola i uzupełnianie stanowisk anestezjologicznych na salach operacyjnych, uzupełnianie walizki reanimacyjnej w lekki sprzęt, udział w resuscytacji krążeniowo-oddechowej w zespole reanimacyjnym. (charakterystyka stanowiska pracy i zakres obowiązków – akta osobowe)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zeznania K. G. oraz zeznania przesłuchanych świadków R. R. i B. S., a także zgromadzoną dokumentację, w tym akta osobowe wnioskodawczyni.

Sąd uznał wszystkie przeprowadzone dowody za wiarygodne. Na podstawie akt osobowych wnioskodawczyni bezspornie można było ustalić okresy jej zatrudnienia związane z wykonywaniem pracy w charakterze pielęgniarki anestezjologicznej na bloku operacyjnym. Nie ulega wątpliwości, że wnioskodawczyni od 01.03.1982r. pracowała wyłącznie w charakterze pielęgniarki anestezjologicznej na bloku operacyjnym. Łącznie ten okres wyliczony przez ZUS wynosił 24 lata, 2 miesiące i 7 dni. Okresy przerw wykazane w wydanym przez (...) we W. świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach związane są z tym, że wnioskodawczyni korzystała z urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego, rozwiązała i ponownie nawiązała stosunek pracy. Wnioskodawczyni korzystała z zasiłków chorobowych. Analizując jednakże okresy tych zasiłków stwierdzić należy, że były one w większości krótkotrwałe i nie spowodowały obniżenia wnioskodawczyni wykonywania pracy w szczególnym charakterze poniżej 15 lat.

Zdaniem Sądu w pełni wiarygodne są zeznania przesłuchanych w sprawie świadków. R. R. pracowała z wnioskodawczynią w (...) we W. od początku swojego zatrudnienia, od lipca 1983 roku na oddziale anestezjologii. Obecnie jest pielęgniarką oddziałową na tym oddziale. W całości potwierdziła wszystkie okoliczności podane przez wnioskodawczynię, charakter jej pracy i związane z nią obowiązki. Przede wszystkim podała, że odział operacyjny cały czas pracuje w ramach ostrego dyżuru, w związku z tym, że szpital jest szpitalem powiatowym, do najbliższego szpitala jest ok. 50 km i nie ma możliwości tak jak w dużym mieście organizacyjnie wyznaczyć po kolei różnych szpitali do pełnienia ostrego dyżuru. Dla świadka oczywiste było, że wnioskodawczyni jako pielęgniarka anestezjologiczna, stale pracująca na bloku operacyjnym, uczestnicząca w wykonywanych zabiegach operacyjnych była członkiem personelu medycznego stanowiącego zespół zabiegowy i anestezjologiczny w warunkach ostrego dyżuru.

Identyczne w treści były zeznania B. S., która w (...)we W. pracuje w kadrach szpitala. Świadkowi z tytułu wykonywanych obowiązków znany był charakter pracy wnioskodawczyni. Świadek z pełnym przekonaniem twierdziła, że wnioskodawczyni wykonywała pracę w szczególnym charakterze. Nadto podała, że szpital zgłasza pracowników do ZUS jako wykonujących pracę w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze na specjalnych drukach raz do roku, w zgłoszeniach wyodrębnia okresy zwolnień lekarskich, wskazuje czy pracownik nabiera uprawnień do emerytury pomostowej i potrąca z tego tytułu zgłaszanym pracownikom wyższą składkę. W tej chwili wszystkie pielęgniarki anestezjologiczne zatrudniane na bloku operacyjnym uczestniczą w programie emerytur pomostowych, wszystkie są zgłaszane i maja potrącaną wyższą składkę na ubezpieczenie społeczne. Zdaniem świadka wnioskodawczyni również potrącano składkę na emerytury pomostowe, z tym, że nie miała pewności czy zgłoszono ją do ZUS na odpowiednim druku gdyż były to początki obowiązywania ustawy o emeryturach pomostowych.

W kontekście danych zawartych w aktach osobowych i twierdzeń przekazanych przez świadków w pełni wiarygodne były spójne zeznania wnioskodawczyni.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Wnioskodawczyni urodziła się po 31.12.1948r., w chwili składania wniosku miała ukończone 56 lat, udowodniła posiadany okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze przekraczającym 20 lat, nastąpiło z nią rozwiązanie stosunku pracy.

Okolicznością sporną w niniejszej sprawie było, czy wykonywała pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych przed 01.01.1999r. oraz po dniu 31.12.2009r. oraz czy ewentualnie przy niewykonywaniu pracy w takim charakterze po 31.12.2008r. wnioskodawczyni w dniu wejścia w życie ustawy o emeryturach pomostowych miała wymagany okres pracy w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ustawy.

Organ rentowy uznał w oparciu o przedłożone przez wnioskodawczynię świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z 2014 roku, że praca wykonywana przez wnioskodawczynię, dokumentowana tym świadectwem nie stanowiła pracy w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy pomostowej chociaż uznał jej okres ponad 24 lat pracy w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W ocenie Sądu takie stanowisko organu emerytalnego, tzn. nie uznające szczególnego charakteru pracy wnioskodawczyni w odniesieniu do cytowanego art. 3 ustawy było wadliwe. Organ posiadał w dacie złożenia wniosku wszystkie niezbędne dane do ustalenia prawa do świadczenia. Dysponował przedłożonym przez ubiegającą się świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Z jego treści ewidentnie wynikało, że wnioskodawczyni we wskazanych okresach jako pielęgniarka instrumentująca biorąca udział w zabiegu, pomagająca przy znieczuleniu pracowała w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych.

Prawo do emerytury pomostowej przewidziane jest w ustawie o emeryturach pomostowych z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. 2015, poz.1240 ).

Zgodnie z art. 4 ustawy prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;

2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5) przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6) po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7) nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Ustawa przewiduje także prawo do emerytury pomostowej w art. 49, który stanowi, że prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:

1) po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

2) spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12;

3) w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Językowa wykładnia art. 4 i art. 49 ustawy z 2008 r. o emeryturach pomostowych prowadzi do wniosku, że warunkiem skutecznego ubiegania się o emeryturę pomostową jest legitymowanie się określonym stażem pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze (w rozumieniu ustawy z 2008 r. o emeryturach pomostowych lub dotychczasowych przepisów) oraz kontynuowanie pracy w tych warunkach po wejściu w życie ww. ustawy, a więc po 1 stycznia 2009 r. W przypadku, gdy osoba ubiegająca się o to świadczenie nie kontynuuje pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze i legitymuje się w związku z tym jedynie stażem pracy "szczególnej" według poprzednio obowiązujących przepisów, może nabyć prawo do przedmiotowego świadczenia jedynie wówczas, gdy dotychczasowy staż pracy (okres prac) można kwalifikować z art. 3 ust. 1 ustawy z 2008 r. o emeryturach pomostowych, jako okres pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Innymi słowy, brak jest podstaw prawnych do przyznania - z mocy art. 49 ww. ustawy - emerytury pomostowej ubezpieczonemu, którego dotychczasowy okres pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze nie jest okresem pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy z 2008 r. o emeryturach pomostowych. (SA w Gdańsku w wyroku z 11.02.2016r. w sprawie III AUa 1530/15,)

Co należy rozumieć za pracę w warunkach szczególnych albo w szczególnym charakterze określa art. 3 ustawy. Zgodnie z nim prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy.

Z kolei według ust. 3 art. 3ustawy prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się; wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy. Za pracowników wykonujących prace o szczególnym charakterze uważa się pracowników wykonujących po dniu wejścia w życie ustawy, w pełnym wymiarze czasu pracy, prace, o których mowa w ust. 3. Za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze uważa się również osoby wykonujące przed dniem wejścia w życie ustawy prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Ustalenia Sądu wskazują, że wnioskodawczyni w okresie zatrudnienia w szpitalu(...) we W. na bloku operacyjnym jako pielęgniarka anestezjologiczna wykonywała pracę o szczególnym charakterze w okresach od 01.03.1982 r. do 21.07.1990 r., od 15.12.1990 r. do 30.06.2005 r., od 01.08.2005 r. do 22.06.2006 r., od 01.10.2006 r. do 30.04.2007 r. i od 01.08.2007 r. do 31.10.2009 r. Była to praca personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru. Jest to praca zawarta w wykazie prac o szczególnym charakterze zawartym w załączniku nr 2 pkt 24 ustawy o emeryturach pomostowych. Praca w szczególnym charakterze wykonywana przez wnioskodawczynię była zarówno przed 31.12.2008r. jak i po 01.01.2009r. Jej rozmiar znacznie przekracza wymagane 15 lat.

W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, że wnioskodawczyni pracując na bloku operacyjnym, asystując przy wykonywaniu zabiegów operacyjnych, biorąc udział w czynnościach związanych z przygotowaniem pacjenta do zabiegu, wykonując czynności związane ze znieczuleniem pacjenta zgodnie ze wskazaniem lekarza anestezjologa, czuwając nad przebiegiem znieczulenia w trakcie zabiegu operacyjnego a także monitorując pacjenta po zakończeniu zabiegu, będąc przy nim przy wybudzeniu była członkiem personelu medycznego uprawnionego do udzielania świadczeń medycznych. Jeśli chodzi o miejsce wykonywania pracy to bezspornie wnioskodawczyni od 01.03.1982r. była członkiem zespołu dyscyplin zabiegowych, bo stale brała udział w operacjach na bloku operacyjnym. Jako członek personelu medycznego anestezjologii świadczyła pracę w ramach ostrego dyżuru. Takie stanowisko Sądu wynika również z utrwalonej judykatury sądowej, czego przykładem jest wyrok SA w Białymstoku z 10.11.2015r. w sprawie III AUa 452/15.

Mając powyższe na uwadze, po ustaleniu, że wnioskodawczyni wykonywała pracę w szczególnym charakterze tak przed 31.12.2008r. jak i po 01.01.2009 roku – do 31.10.2009r. Sąd uznał, że K. G. spełniła warunki do uzyskania emerytury pomostowej w oparciu o art. 4 ustawy. Z treści art. 15 ustawy wynika, że prawo do emerytury pomostowej powstaje z dniem spełnienia warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Wnioskodawczyni warunki do uzyskania emerytury pomostowej spełniła w dacie złożenia wniosku o to świadczenie. Z tego na podstawie powołanych przepisów i na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł, jak w sentencji.

W niniejszej sprawie w ocenie Sądu Zakład Ubezpieczeń Społecznych ponosi odpowiedzialność z art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS za nieustalenie prawa do świadczenia w terminie. Wnioskodawczyni już w 2014roku, ubiegając się o rentę przedłożyła świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Wnikliwa a nie powierzchowna ocena tego dokumentu jak i pozostałego materiału dowodowego zawartego w aktach rentowych organu powinna była pozwolić na niezwłoczne po złożeniu wniosku ustalenie prawa do emerytury pomostowej.