Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 maja 2013 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Elżbieta Trybulec-Czernek

Protokolant: st.sekr.sądowy Barbara Urmańska

po rozpoznaniu w dniu 9 maja 2013 r. w Gdańsku

sprawy W. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

na skutek odwołań W. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 6 lutego 2013 r. nr (...)

z dnia 4 marca 2013 nr (...)

I.  umarza postępowanie w części dotyczącej odwołania od decyzji z dnia 6 lutego 2013 r.

II.  oddala odwołanie od decyzji z dnia 4 marca 2013r.

/na oryginale właściwy podpis/

(...)

(...) II.Uzasadnienie

Decyzją z dnia 6 lutego 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił W. K. prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, bowiem nie udowodnił on 15 lat pracy w szczególnych warunkach oraz nie udokumentował rozwiązania stosunku pracy z każdym pracodawcą. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie uznał za udowodnionego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach w okresie od 1 kwietnia 1992 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku. Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał za udowodnione łącznie 30 lat i 4 miesiące okresów składkowych i nieskładkowych.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony W. K. podniósł, iż pracuje stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku palacza od dnia 1 kwietnia 1992 roku. Wskazał, iż decyzją z dnia 23 grudnia 2008 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, iż udokumentował on 26 lat pracy w szczególnych warunkach jednakże emerytury nie otrzymał albowiem nie spełniał warunku wieku. Wskazał, iż zaskarżona decyzja jest dla niego krzywdząca i nie zgadza się z nią.

Decyzją z dnia 4 marca 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. ponownie odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, bowiem nie udowodnił on 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Przedmiotową decyzją pozwany uznał ubezpieczonemu okres zatrudnienia od 1 kwietnia 1992 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) jako okres zatrudnienia w szczególnych warunkach na podstawie nowego świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Jednocześnie niniejszą decyzją uchylona została decyzja z dnia 6 lutego 2013 roku.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł ubezpieczony wnosząc o jej zmianę i przyznanie mu prawa do emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Jednocześnie wskazał, iż na dzień 23 grudnia 2008 roku udokumentował 15 letni okres pracy w szczególnych warunkach.

W odpowiedzi na odwołania pozwany wniósł o ich oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonych decyzjach.

Postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2013 roku połączono sprawy do łącznego rozpoznania i prowadzenia pod wspólną sygnaturą VIII U 505/13.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W. K. urodził się (...)roku. Nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Na dzień 1 stycznia 1999 roku miał udowodnionych 30 lat i 4 miesiące okresów składkowych i nieskładkowych.

/okoliczności bezsporne/

W okresie od 15 września 1975 roku do dnia 25 sierpnia 1979 roku W. K. zatrudniony był na stanowisku palacza centralnego ogrzewania w (...) Szkole (...) w W..

/dowody: świadectwo pracy k. 15 akt ubezpieczeniowych/

W okresie od 1 kwietnia 1992 roku W. K. zatrudniony jest w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) na stanowisku palacza. W tym czasie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach.

/dowody: zaświadczenie k. 86 akt ubezpieczeniowych/

Stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zawarte w aktach sprawy, w tym w aktach ubezpieczeniowych, których wiarygodność nie była kwestionowana w trakcie postępowania przez żadną ze stron, zatem również Sąd uznał je za miarodajne dla dokonania ustaleń.

Sąd zważył, co następuje:

Na tle ustalonego stanu faktycznego Sąd uznał, iż odwołanie wnioskodawcy W. K. nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem nie spełnia on wszystkich przesłanek do przyznania mu prawa do dochodzonego świadczenia.

Wnioskodawca domagał się ustalenia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Podstawą takiego żądania jest art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 nr 153, poz. 1227 ze zm.).

Na wstępie wskazać należy, iż przepis ten stanowi szczególne uregulowanie, tworząc osobną kategorię ubezpieczonych i mając zastosowania do innych stanów faktycznych, aniżeli objęte regulacjami art. 32 ust. 1 i 46 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Przepis art. 184 tej ustawy znajduje zastosowanie w stosunku do osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., które zasadnicze, wskazane w nim warunki nabycia prawa do świadczenia, spełniły już w dacie wejścia ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a więc na dzień 1 stycznia 1999r. i gwarantuje osobom tym możność nabycia prawa do świadczenia na dotychczasowych warunkach. Przepis ten został zawarty w przepisach przejściowych, ma na celu zagwarantowanie częściowo nabytych uprawnień emerytalnych – prawa do emerytury w wieku obniżonym z tytułu pracy w szczególnych warunkach osobom urodzonym po 31 grudnia 1948r. – z tytułu spełnienia warunków stażowych, określonych w tym przepisie, do dnia wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Niewątpliwie bowiem ustawa o emeryturach i rentach z FUS ograniczyła uprawnienia emerytalne tych osób, chociażby w art. 46 ust. 1 określając czasokres, do którego można spełnić warunki do uzyskania świadczenia. Z uwagi na ten fakt właśnie ustawodawca wprowadził przepis przejściowy, jakim jest art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, pozwalający realizować wskazanej w nim grupie ubezpieczonych prawo do emerytury.

Stosownie do jego treści, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w tym przepisie przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego.

Zgodnie z art. 27 ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. przysługuje emerytura, jeżeli osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, a nadto mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Nadto, zgodnie z art. 32 ust. 1 i 4 tej ustawy, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 (ust.1), gdzie wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (ust. 2).

Przepisami dotychczasowymi, do których odsyła ustawa o emeryturach i rentach z FUS jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r. nr 8, poz. 43 ze zm.).

Stosownie do treści § 3 tego rozporządzenia, za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia.

Natomiast w myśl § 4 ust. 1 i 2 ww. rozporządzenia, pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

⚫

osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 60 lat dla mężczyzn,

⚫

ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w cytowanym rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy (§ 2 ust. 1 ww. rozporządzenia).

Przepis §2 rozporządzenia stanowi dalej, iż okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według stosownego wzoru lub w świadectwie pracy.

Należy podkreślić, że wskazanego wyżej ograniczenia dowodowego, dotyczącego ustalania okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, nie stosuje się w postępowaniu odwoławczym przed okręgowymi sądami pracy i ubezpieczeń społecznych. Ustawa z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 20, poz. 85 ze zm.), nakazująca stosowanie w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych przepisy kodeksu postępowania cywilnego (art. 1 ust. 3 wym. ustawy), nie zawiera ograniczeń dowodowych.

Bezspornym jest, iż wnioskodawca ukończył 60 lat, udokumentował okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze powyżej 25 lat oraz nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Przedmiotem niniejszego postępowania była kwestia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach, a w szczególności posiadanie przez wnioskodawcę wymaganego 15-letniego okresu pracy w tychże warunkach.

Wskazać należy, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił wszystkie udokumentowane przez ubezpieczonego okresy pracy w szczególnych warunkach do dnia 31 grudnia 1998 roku.

Ubezpieczony jednakże nie zgadza się z decyzją pozwanego albowiem przy rozpatrywaniu wniosku o prawo do emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach nie uwzględnia on okresu po dniu 31 grudnia 1998 roku.

Przypomnieć należy, iż zgodnie z treścią art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS warunki nabycia prawa do świadczenia w postaci emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach muszą być spełnione już w dacie wejścia tej ustawy, a więc na dzień 1 stycznia 1999r.

Tymczasem przeprowadzone przez Sąd postępowanie dowodowe potwierdziło jedynie, iż ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach w okresie uznanym przez pozwanego, który to okres wynosi 6 lat, 8 miesięcy i 1 dzień.

Jednocześnie wskazać należy, że Sąd uznał za bezprzedmiotowe rozstrzyganie kwestii, czy ubezpieczony w okresie zatrudnienia w (...) Szkole (...) w W. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę w szczególnych warunkach. Ustalenie tej kwestii nie mogło bowiem w jakikolwiek sposób wpłynąć na rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie.

W tym kontekście Sąd w całości podziela zapatrywanie Sądu Najwyższego, zgodnie z którym istota decyzji organu rentowego polega na rozstrzygnięciu o prawie do konkretnego świadczenia (lub o jego wysokości) jako całości, a nie o poszczególnych elementach składających się na to prawo. Sąd stwierdzający spełnienie przez ubezpieczonego jednego lub więcej warunków powstania prawa do świadczenia, nie może ustalić tego w sentencji wyroku, przy jednoczesnym oddaleniu odwołania ubezpieczonego od niekorzystnej dla niego decyzji organu rentowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2000 roku, II UKN 147/00, OSNP 2002/16/389).

W tym stanie rzeczy należy uznać, iż wnioskodawca nie wykazał wymagane przepisem 15 lat pracy w szczególnych warunkach, nie spełnia zatem warunków do przyznania mu emerytury z tego tytułu.

Wobec powyższego, na mocy przepisów przywołanych wyżej i w oparciu o art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., Sąd orzekł jak w pkt II wyroku.

W punkcie I wyroku Sąd wobec uchylenia decyzji z dnia 6 lutego 2013 roku przez pozwanego na mocy art. 355 §1 k.p.c. w zw. z art. 13 §2 k.p.c. umorzył postępowanie.

SSR del. Elżbieta Trybulec – Czernek