Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 13 stycznia 2016 r. Sąd Rejonowy w Częstochowie oddalił powództwo powódki (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w C. przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w W. oraz zasądził koszty postępowania od powódki na rzecz pozwanej. Przedmiotowy wyrok został oparty o następujące ustalenia faktyczne i prawne. Pozwem z dnia 23 lutego 2015. powódka (...) spółka z o. o. z siedzibą w C. domagała się orzeczenia nakazem zapłaty, aby pozwana Towarzystwo (...) Spółka akcyjna zapłaciła na rzecz powódki kwotę 2.568,96 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 17 listopada 2014r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia od pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych w terminie 14 dni od dnia doręczenia nakazu zapłaty.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że powstała w wyniku przekształcenia (...) R. K., E. (...) spółka cywilna w (...) sp. z o. o. i jest sukcesorem uniwersalnym wszelkich umów zawartych w ramach prowadzenia spółki cywilnej. Sprawca wypadku z dnia 30 lipca 2014r. był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń. W wyniku wypadku uszkodzeniu uległ pojazd marki P. (...) o nr rej. (...) należący do poszkodowanego. Z uwagi na zakres uszkodzeń poszkodowany E. P. wynajął pojazd zastępczy marki P. o nr rej (...) na okres łącznie 22 dni - od dnia 8 września 2014r. do 30 września 2014r., tj. do dnia zakończenia naprawy. Koszt najmu wyniósł łącznie 3.463,68 zł brutto. E. P. scedował roszczenie o odszkodowanie z tytułu najmu pojazdu zastępczego na powódkę. Pozwana uznała roszczenie co do zasady, kwestionując równocześnie długość najmu pojazdu zastępczego i wypłacając odszkodowanie za wynajem pojazdu zastępczego w kwocie 512,00 zł netto. Według pozwanej zasadna długość najmu pojazdu wyniosła 4 dni.

W dniu 20 kwietnia 2015r. Sąd Rejonowy w Częstochowie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie o sygn. akt VIII GNc 659/5, uwzględniający żądanie pozwu.

W dniu 21 maja 2015r. pozwana złożyła sprzeciw od wyżej wymienionego nakazu zapłaty wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na swoją rzecz zwrot kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazała, że zakres uszkodzeń pojazdu nie uniemożliwiał jego eksploatacji. Poszkodowany miał więc możliwość umówienia dogodnego terminu naprawy w warsztacie, do czasu pozyskania części zamiennych oraz otrzymania oceny technicznej od zakładu ubezpieczeń. Przyznane odszkodowanie za 4 dni najmu pojazdu zastępczego jest adekwatne do uszkodzeń i czasu potrzebnego na dokonanie naprawy. Pozwany wskazał także, że do szkody doszło w dniu 30 lipca 2014 r., zaś wynajem pojazdu zastępczego nastąpił w dniu 8 września 2014 r. Pozwany nie wykazał aby samochód zastępczy był mu niezbędny przez okres 22 dni.

Sąd Rejonowy za bezsporne uznał, że w dniu 30 lipca 2014r. należący do E. P., samochód marki P. (...) o nr rej. (...) uczestniczył w wypadku drogowym spowodowanym przez sprawcę, którego pojazd ubezpieczony był u pozwanej. W wyniku kolizji pojazd został uszkodzony. Pojazd ten był wykorzystywany przez E. P. do prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na doradztwie oraz sprzedaży narzędzi, z czym wiązała się także konieczność dojazdu do klienta.

W dniu 8 września 2014r. E. P. zawarł z R. K. (2) i E. K. umowę najmu samochodu zastępczego marki P. (...), nr rej. (...). W umowie ustalono m.in. wysokość czynszu na 128 zł netto za dobę, a także to, że zwrot pojazdu nastąpi w przypadku szkody częściowej w dniu naprawy samochodu przy uwzględnieniu rzeczywistego czasu naprawy. Najem auta zastępczego trwał od dnia 8 września 2014r. do 30 września 2014r. Powodowie wystawili E. P. fakturę VAT nr (...) z 6 października 2014r. na kwotę 3 463,68 zł brutto, obejmującą czynsz za 22 dni, przy dziennej stawce 128 zł netto (157,44 zł brutto).

W dniu 8 września 2014r. E. P. zawarł z R. K. (2) i E. K. umowę cesji wierzytelności, na podstawie której przelał na nich swoją wierzytelność - prawo do zwrotu kosztów z tytułu najmu u powodów auta zastępczego, a która to wierzytelność przysługiwała mu w związku ze szkodą komunikacyjną. Poszkodowany poinformował pozwanego o zaistniałym wypadku oraz szkodzie jaką poniósł. W toku postępowania likwidacyjnego pozwany zakwalifikował szkodę związaną z uszkodzeniami pojazdu, jako częściową. Decyzją z dnia 17 listopada 2014r. pozwany przyznał odszkodowanie w kwocie 512 zł netto, wskazując, że zasadny jest okres 4 dni najmu – 3 dni na czas naprawy i 1 dzień okres organizacyjnego. Decyzją z dnia 2 stycznia 2015r. pozwany przyznał dodatkowo odszkodowanie w kwocie 58,88 złotych tytułem 50 % podatku VAT.

Naprawa uszkodzonego samochodu trwała od 8 września 2014r. do 30 września 2014r. Zleceniobiorcą był serwis (...) w K., naprawy jednak dokonywał faktycznie podwykonawca serwisu. Na podstawie zeznań świadka J. S. Sąd pierwszej instancji ustalił, że nie było problemów z naprawą pojazdu, a jedynym problemem było dokonanie dodatkowych oględzin przez ubezpieczyciela na początkowym etapie naprawy. Konieczność oględzin wynikła z przekwalifikowania naprawy jednej z części na jej wymianę. Gdyby rzeczoznawca przeprowadził pierwsze badanie pojazdu bardziej wnikliwie to można było zakwalifikować zderzak do wymiany już podczas pierwszych oględzin. Zaistniała konieczność zamówienia części spoza Polski, co było spowodowane brakiem dostępności tej części w tym czasie w magazynie w Polsce.

Sąd Rejonowy jako przedmiot sporu w sprawie wskazał okoliczność czy użytkowanie samochodu zastępczego przez okres przekraczający 4 dni było zasadne i czy pozostaje w adekwatnym związku z przyczynowym z uszkodzeniem pojazdu. Na podstawie ustalonego stanu faktycznego Sąd Rejonowy uznał, że wynajęcie pojazdu zastępczego na okres przekraczający 4 dni było celowe i ekonomicznie uzasadnione oraz, że takie używanie pojazdu zastępczego pozostaje w związku z uszkodzeniem pojazdu używanego przez poszkodowanego. Między zdarzeniem a wynajęciem pojazdu zastępczego przez okres 18 dni nie zachodzi związek przyczynowy w rozumieniu art. 361 k.c. W ocenie Sądu do takiej konkluzji prowadzi sekwencja wydarzeń w sprawie: pojazd został uszkodzony 30 lipca 2014r., a do naprawy do naprawy został oddany dopiero w dniu 8 września 2014r. Ponadto uszkodzenia pojazdu nie uniemożliwiały jego eksploatacji. Sąd podzielił stanowisko pozwanej, że w takiej sytuacji poszkodowany miał możliwość zaplanowania w porozumieniu z serwisem naprawy pojazdu, tak aby był on naprawiony w czasie optymalnym. Racjonalnie postępujący poszkodowany, dbający o swoje interesy, w sytuacji gdy dowiedział się o konieczności sprowadzenia części, mając możliwość korzystania z samochodu nie powinien decydować się na najem pojazdu ale nadal korzystać z pojazdu do czasu sprowadzenia brakującej części. Dążąc do minimalizacji szkody poszkodowany winien w sposób przemyślany ustalić termin naprawy. Ponoszenie kosztów pojazdu zastępczego w sytuacji gdy istniała możliwość korzystania z własnego pojazdu nie uzasadnia zwrotu kosztów. Tego rodzaju zaniechanie poszkodowanego pozostaje w sprzeczności z powinnością minimalizacji szkody wynikającą z treści art. 826 § 1 k.c. a jego brak nie może zwiększać odszkodowania należnego od ubezpieczyciela zobowiązanego do naprawienia szkody. Powódka nie wykazała, że wskazany przez nią okres naprawy pojazdu był zasadny ani też nie wskazała żadnych dowodów na okoliczność, że był istotnie poszkodowanemu niezbędny zarówno w okresie po zdarzeniu jak też w trakcie naprawy. W ocenie sądu przekonanie poszkodowanych, że koszty najmu pojazdu zastępczego nie będą ich ostatecznie obciążać wpływa na zaniechanie podejmowania działań zmierzających do minimalizacji szkody, co pozostaje w sprzeczności z dyspozycja przepisu art. 826 k.c.

W związku z powyższym Sąd Rejonowy, w oparciu o przepisy art. 436 k.c., art. 361 k.c. oraz art. 822 § 4 k.c. w związku z art. 509 i nast. k.c., uznał roszczenie powódki za niezasadne.

Apelację od wyroku wniosła powódka, zaskarżając go w całości.

Orzeczeniu zarzuciła:

1.  naruszenie prawa materialnego i procesowego – art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na nieuprawnionym przerzuceniu ciężaru dowodu wykazania zasadności długości trwania najmu pojazdu zastępczego na powoda, kiedy to zgodnie z ogólną regułą rozkładu ciężaru dowodu na powodzie spoczywa jedynie obowiązek wykazania konieczności najmu pojazdu zastępczego co do samej zasady, przy czym wykazanie już samej długości najmu w przypadku jej kwestionowania przez pozwaną, tj. żądania obniżenia wartości naprawienia szkody leży właśnie po stronie pozwanej, z czego wynika iż wbrew sugestii Sądu i Instancji „Powód nie wnosił także o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego celem wykazania, że taki okres naprawy pojazdu był zasadny(…)” to nie powódka a właśnie pozwana powinna ewentualnie wnosić o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, czego nie uczyniła;

2.  naruszenie przepisów postępowania – art. 229 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie przez Sąd instancji polegające na uznaniu, iż żądanie powódki dotyczące kosztów najmu pojazdu zastępczego jest niezasadne, gdyż strona powodowa nie wykazała konieczności wynajmu pojazdu zastępczego przez okres dłuższy niż 4 dni „(…) ani też nie wskazał żadnych dowodów na okoliczność, że był istotnie poszkodowanemu niezbędny zarówno w okresie po zdarzeniu jak też w trakcie naprawy”- podczas gdy spór między stronami dotyczył długości najmu pojazdu zastępczego, na który bezpośredni wpływ miała długość naprawy pojazdu uszkodzonego, nie zaś samej zasadności najmu pojazdu zastępczego z punktu widzenia potrzeb pokrzywdzonego związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, która była okolicznością bezsporną pomiędzy stronami, co wprost wynika z argumentacji strony pozwanej przedstawionej w sprzeciwie od nakazu zapłaty, kwestionująca jedynie długość naprawy pojazdu poszkodowanego, zatem analizowanie przez Sąd I instancji kwestii celowości i zasadności najmu pojazdu zastępczego nie dość, że było całkowicie zbędne, to skutkowało bezzasadnym zignorowaniem przez Sąd stanowiska pozwanego nie tylko w postępowaniu likwidacyjnym ale przede wszystkim postępowaniu sądowym, co doprowadziło do nieuprawnionego rozstrzygania w kwestii pozostającej de facto poza sporem,

3.  błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia, polegający na nieprawidłowym uznaniu, że w niniejszej sprawie pomiędzy uszkodzeniem pojazdu a wynajęciem pojazdu zastępczego przez okres 18 dni nie zachodzi związek przyczynowy rozumieniu art. 361 k.c., podczas gdy naprawa pojazdu uszkodzonego została przeprowadzona w najszybszy możliwy sposób, a na jej wydłużenie złożyły się zdarzenia niezawinione przez poszkodowanego jak i warsztat naprawczy, takie jak: konieczność zamówienia zderzaka wynikła już w trakcie naprawy – przekwalifikowanie z naprawy na jego wymianę – co pozwana zaakceptowała dopiero 22.09.2015r.; możliwość zamówienia zderzaka dopiero w dniu 22.09.2015r. – z uwagi na zwłokę pozwanej w zatwierdzeniu czynności „przekwalifikowania wymiany na naprawę” – kiedy to warsztat zgłaszał dokonanie dodatkowych oględzin w dniu 10.09.2015r., a następnie przesłał dokumentację fotograficzną w dniu 15.09.2015r.; obiektywna niemożność pozyskania części szybciej, brak dostępu do części zamiennych w kraju;

Skarżąca podniosła, że z uwagi na powyższe bezsprzecznie wynika, że długość trwania najmu pojazdu zastępczego pozostawała w adekwatnym związku przyczynowym z uzasadnionym i koniecznym okresem trwania naprawy uszkodzonego pojazdu, gdyż warsztat mógł złożyć zamówienie na części zamienne dopiero z chwilą uzyskania od pozwanej akceptacji przekwalifikowania kosztorysu.

4.  naruszenie przepisu prawa procesowego – art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. polegającym na naruszeniu zasady swobodnej oceny dowodów, poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności poprzez wysunięcie twierdzenia „Ponoszenie kosztów pojazdu zastępczego w sytuacji gdy istniała możliwość korzystania z własnego pojazdu nie uzasadnia zwrotu kosztów”, kiedy to najem pojazdu zastępczego rozpoczął się z momentem przyjęcia pojazdu uszkodzonego do naprawy, który w następnej kolejności został rozebrany na stanowisku pracy w celu przygotowania go do wykonania naprawy, co z samej swej istoty wykluczało go z użytkowania; okoliczność tzw. jezdności pojazdu przed przyjęciem go do naprawy nie mogła mieć wpływu na zasadność najmu, gdyż najem rozpoczął się właśnie w dniu przyjęcia uszkodzonego pojazdu do naprawy.

W konkluzji skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i o zasądzenie roszczenia dochodzonego pozwem wraz kosztami sądowymi, w tym kosztami zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o oddalenie apelacji powódki oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki nie jest zasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy podziela i uznaje za własne ustalenia faktyczne i rozważania Sądu Rejonowego. Ustalenia te -znajdują oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym, a wyciągnięte na ich podstawie wnioski są trafne i odpowiadają przepisom prawa. Sąd I instancji prawidłowo ocenił zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy i w oparciu o trafnie ustalony stan faktyczny dokonał jego prawidłowej oceny prawnej. Nie ma podstaw do tego, by zakwestionować przeprowadzoną przez Sąd I instancji ocenę dowodów, bowiem nie można zarzucić temu Sądowi tego, iż ocena ta jest dowolna i przekracza granicę zakreśloną art. 233 k.p.c.

Sąd Okręgowy nie podziela argumentów przedstawionych przez powódkę w apelacji. W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że to na powódce, jako osobie dochodzącej roszczenia spoczywa obowiązek jego wykazania. To, że roszczenie zostało uznane co do zasady nie powoduje jeszcze, że powódka może dowolnie kształtować jego wysokość. Powódka winna zatem wykazać zasadność swojego roszczenia zarówno co do zasady (co w niniejszej sprawie nie było kwestionowane), jak i co do wysokości. Ponadto powódka w sposób nieuprawniony próbuje przerzucić ciężar wykazania faktów dotyczących wysokości roszczenia na pozwaną powołując się na normę art. 232 k.p.c., która przecież stanowi że strony obowiązane są wykazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Powódka zaś skutecznie nie wykazała, aby zasadny był czas najmu pojazdu zastępczego przez okres 22 dni. Przekonująca była natomiast argumentacja pozwanej, że poszkodowany w celu minimalizacji szkody mógł oddać pojazd do naprawy po uprzednim umówieniu terminu z warsztatem naprawczym, po dokonaniu zamówienia przez warsztat części zamiennych i akceptacji kosztorysu naprawy przez pozwanego. Takie zachowanie poszkodowanego byłoby bowiem racjonalne i dążyłoby do minimalizacji szkody, który to obowiązek nakłada na ubezpieczającego art. 826 § 1 k.c. Powódka zaś, powołując się na to, że zdiagnozowanie tylnego zderzaka jako nie nadającego się do naprawy, a tylko wymiany, było możliwe jedynie po „rozebraniu” pojazdu, próbowała wykazać zasadność najmu pojazdu zastępczego przez dodatkowe 18 dni. Nie kwestionując w tym miejscu trafności tezy, że zakwalifikowanie zderzaka do wymiany było możliwe dopiero po rozebraniu samochodu, to należy uznać, że pozostawienie samochodu w stanie nie do użytku, podczas gdy mógł on być również w tym czasie eksploatowany, stoi w sprzeczności z zasadą minimalizacji szkody. Sąd Rejonowy słusznie ustalił, że materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie dał podstaw do uznania, że konieczność najmu pojazdu zastępczego była uzasadniona przez okres dodatkowych 18 dni. Świadczy o tym przede wszystkim fakt, że mimo uszkodzenia pojazd nadawał się do eksploatacji. Poszkodowany jeździł nim bowiem od dnia wypadku, który miał miejsce 30 lipca 2014r. do 8 września 2014r., kiedy oddał go do naprawy. Powódka sama przyznała, że naprawa nie trwała 22 dni, a na ten czas złożyło się również oczekiwanie na akceptację kosztorysu i oczekiwanie na zamówione części. Na ten czas, pojazd mógł być przecież używany. Zbędne było jego pozostawienie w warsztacie. Z tej racji, w ocenie Sądu Okręgowego w sprawie nie doszło do naruszenia art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c.

Przechodząc do kolejnego zarzutu apelacji, należy wskazać, że podnoszone przez skarżącą naruszenia art. 229 k.p.c. nie mogło mieć wpływu na treść rozstrzygnięcia. Jak bowiem ustalono, naprawa pojazdu przez okres 18 dodatkowych dni była nieuzasadniona i z tej przyczyny nie był celowy i ekonomicznie uzasadniony najem na ten okres pojazdu zastępczego. Poruszona przez Sąd Rejonowy kwestia samej potrzeby wynajęcia przez poszkodowanego pojazdu zastępczego nie miała na powyższe ustalenie zasadniczego wpływu.

Odnosząc się do zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych wskazać trzeba, że w ocenie Sądu Okręgowego nie można przyjąć, aby w niniejszej sprawie naprawa pojazdu została przeprowadzona w najszybszy możliwy sposób. Zdarzenia opisane przy okazji omawianego zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych nie było sporne. Konieczność wymiany zderzaka i co za tym idzie oczekiwanie na akceptację kosztorysu i nadesłanie części zamiennej, mogło się obyć bez przedłużania procesu naprawy. Pojazd nie był bowiem na tyle uszkodzony, aby nie mógł zostać złożony i oddany poszkodowanemu do dalszej jazdy w oczekiwaniu na decyzję ubezpieczyciela i nadejście przesyłki z zamienną częścią. Takie działanie byłoby bowiem w tym przypadku racjonalne. Powódka, profesjonalny podmiot podejmujący w ramach prowadzonej działalności również spory z zakładami ubezpieczeniowymi, musiał zdawać sobie sprawę z tego, że kosztorys nie jest akceptowany w ciągu jednego dnia, a nadesłanie części zamiennej z Francji również jest kwestią co najmniej kilku dni. Mimo to pojazd poszkodowanego pozostawał w warsztacie, gdy nie było takiej potrzeby. Okres ten, który nie był przeznaczony na naprawę, trwał w sumie sporne 18 dni. Nie sposób było przyjąć, aby czas ten był niezbędny do dokonania naprawy i tym samym aby celowe, a przede wszystkim ekonomicznie uzasadnione było wynajmowanie na ten okres pojazdu zastępczego.

Rozpatrując zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. Sąd Okręgowy ponownie zaznacza, że ocena dowodów dokonana przez Sąd Rejonowy jest poprawna i logiczna. Z tej racji nie można skutecznie zarzucić jej przymiotu dowolności. Błędne jest założenie powódki, jakoby tzw. jezdność pojazdu nie miała wpływu na ustalenie zasadności najmu pojazdu zastępczego. Zdatność pojazdu do użytku, przy jednoczesnym braku trwającej naprawy, oznacza że najem w tym czasie pojazdu zastępczego nie jest zasadny. Okres najmu pojazdu zastępczego powinien odpowiadać okresowi koniecznemu na wykonanie naprawy. Brak prowadzenia naprawy przez okres 18 dni, potwierdza zatem brak zasadności wynajmu pojazdu zastępczego na ten czas.

Podsumowując, zasadnie Sąd Rejonowy przyjął, że między zdarzeniem, a wynajęciem pojazdu zastępczego przez okres 18 dni nie zachodzi związek przyczynowy w rozumieniu art. 361 k.c.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako niezasadną

O kosztach postępowania orzeczono na mocy art. 98 k.p.c. oraz z § 2 pkt 2 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.