Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 października 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 28 października 2016 r. w Gliwicach

sprawy B. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania B. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

z dnia 30 marca 2016 r. nr (...)

oddala odwołanie.

(-) SSR del. Magdalena Kimel

Sygn. akt VIII U 909/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 marca 2016 r Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił ubezpieczonemu B. W. prawa do emerytury. W uzasadnieniu podał, że ubezpieczony nie wykazał na dzień 31.12.1998 roku 25 letniego okresu składkowego i nieskładkowego oraz 15 letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

W odwołaniu ubezpieczony domagał się zmiany zaskarżonej decyzji i przyznania prawa do emerytury. Ubezpieczony podniósł, że w warunkach szczególnych pracował ponad 18 lat w Przedsiębiorstwie Budowlanym w B. oraz Przedsiębiorstwie (...) Sp zo.o. w R.. Odnośnie okresu składkowego i nieskładkowego, ubezpieczony podniósł, że organ rentowy nie uwzględnił do stażu ogólnego okresu od 05.06.1979 do 21.09.1981 r tj 2 lat 6 miesięcy i 16 dni, gdy wykonywał rzemiosło w zakresie murarstwa. Działalność rzemieślnicza w zakresie murarstwa była zgłoszona do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C..

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podnosząc że nie zostały spełnione wszystkie ustawowe warunki wymagane do nabycia prawa do emerytury. Okres prowadzenia działalności rzemieślniczej w zakresie murarstwa nie został zaliczony do stażu ogólnego, z uwagi na treść decyzji (...) Oddział w C. z dnia 08.07.1979 r stwierdzającej, że ubezpieczony z tytułu prowadzenia działalności rzemieślniczej zakresie murarstwa nie podlega od dnia 01.06.1979 r ubezpieczeniom społecznym unormowanym ustawą z dnia 18.12.1976 r o ubezpieczeniu społecznym rzemieślników i niektórych innych osób prowadzących działalność zarobkową na własny rachunek i członków ich rodzin. Ponadto ubezpieczony w spornym okresie był równocześnie zatrudniony od dnia 01.09.1973 r do dnia 30.09.1989 r w Przedsiębiorstwie Budowlanym w B. i okres ten został zaliczony do jego stażu pracy. Odnośnie brakującego stażu pracy w warunkach szczególnych spornym pozostaje okres zatrudnienia ubezpieczonego w Przedsiębiorstwie (...) Sp zo.o w R. na stanowisku kierownika budowy, na okoliczność którą odwołujący nie przedstawił świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

B. W. urodził się (...) roku, nie przystąpił do OFE, do 31 grudnia 1998 roku udowodnił 24 lata 2 miesiące i 8 dni okresów składkowych i nieskładkowych oraz 13 lat 10 miesięcy i 28 dni zatrudnienia w warunkach szczególnych.

W okresie od dnia 01.09.1968 r do dnia 20 czerwca 1970 r ubezpieczony uczęszczał do (...) Szkoły Budowlanej w B.. W tym okresie ubezpieczony w ramach programu nauczania odbywał praktyki zawodowe 2 razy w tygodniu w warsztatach technicznych zlokalizowanych przy szkole. Natomiast z końcem każdego roku szkolnego odbywał miesięczne praktyki w Zakładzie (...) w B.. W czasie praktyk wykonywał drobne roboty zbrojarskie.

W okresie od 01.09.1970 r do dnia 04.06.1973 r ubezpieczony uczęszczał do Technikum Budowlanego w B.. W pierwszej klasie Technikum odbywał praktyki w Ośrodku (...) w K. w czasie których wykonywał prace murarskie w Ośrodku (...). Praktyki trwały od 4-6 tygodniu, w kolejnych latach odbywał praktyki w Zakładzie (...) w P., które trwały również od 4 do 6 tygodni.

W okresach wakacyjnych ubezpieczony wykonywał prace w Gminnej Spółdzielni (...). B. W. nie był zatrudniony w ramach stosunku pracy bądź innego stosunku zatrudnienia w Spółdzielni.

Rodzice ubezpieczonego nie posiadali gospodarstwa rolnego.

W okresie od dnia 01.09.1973 r do 30.09.1989 r ubezpieczony zatrudniony był w Przedsiębiorstwie Budowlanym w B. (Kombinacie Budowlanym w B.).

Natomiast w okresie od 01.06.1979 r do dnia 21.09.1981 r prowadził działalność rzemieślniczą w zakresie murarstwa. W tym okresie nie podlegał ubezpieczeniu społecznemu, gdyż zatrudniony był w pełnym wymiarze czasu pracy w Kombinacie Budowlanym.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zeznania ubezpieczonego B. W. k 41, akta rentowe i dokumenty zgromadzone w toku postępowania, które nie były kwestionowane przez żadną ze stron.

Ubezpieczony nie pamiętał czy zawierał umowy z Przedsiębiorstwami w których wykonywał praktyki zawodowe, twierdził, że raczej nie. W toku postępowania Sąd ustalił, że brak jest dokumentacji potwierdzającej zatrudnienie ubezpieczonego w spornym okresie.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2013r., poz. 1440), zwanej dalej ustawą emerytalną, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy, jeżeli w dniu jej wejścia w życie tj. 1 stycznia 1999r. osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy emerytalnej – wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn.

Z mocy art. 32 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r., będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 powoływanej ustawy. Dla celów ustalenia uprawnień do emerytury wcześniejszej z tytułu pracy w warunkach szczególnych za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

W myśl art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej obniżony wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Do przepisów tych należy zaliczyć rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 z późn. zm.).

Art. 6 ust.2 ustawy emerytalnej stanowi natomiast, że za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. następujące okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne:

- zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia na obszarze Państwa Polskiego - w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy albo rentę chorobową (pkt 1a),

- zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 r.(pkt 3)

Zatrudnianie młodocianych w spornym okresie odbywało się na podstawie ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz. U. Nr 45, poz. 226 z późn. zm.).

Na podstawie art. 3 ustawy z 2 lipca 1958r. powołanej wyżej, młodociani mogli być zatrudniani przez zakłady pracy tylko w celu nauki zawodu, przyuczenia do określonej pracy, odbycia wstępnego stażu pracy (ust.1). Poza przypadkami określonymi w ust. 1 zakłady pracy mogły zatrudniać młodocianych przy lekkich pracach sezonowych i dorywczych, których rodzaje i czas trwania określi w drodze rozporządzenia Rada Ministrów w porozumieniu z Centralną Radą Związków Zawodowych(ust.2).Młodociani w wieku powyżej lat 16 mogli być zatrudniani:

1.  jeżeli posiadali kwalifikacje zawodowe i odbyli wstępny staż pracy (art. 6) - przy pracach odpowiadających posiadanym przez nich kwalifikacjom;

2.  jeżeli nie spełniali warunków określonych w pkt 1 - przy pracach nie wymagających kwalifikacji zawodowych; rodzaje tych prac określą w drodze rozporządzenia właściwi ministrowie w porozumieniu z Ministrem Oświaty oraz z zarządami głównymi odpowiednich związków zawodowych.

Z mocy art. 4 ust. 1 tej ustawy, nauka zawodu młodocianego trwała zależnie od zawodu od 2 do 4 lat i kończyła się egzaminem.

W oparciu o art. 5 ww ustawy, zakład pracy mógł przyjąć młodocianego w celu przyuczenia do określonej pracy, jeżeli rodzaj tej pracy nie wymaga innego przygotowania zawodowego (art. 4 ust. 2). Okres przyuczania do określonej pracy nie może być krótszy niż 3 miesiące i nie powinien przekraczać 1 roku.

Stosownie do treści art. 9 ustawy, zakład pracy przyjmując młodocianego na naukę zawodu w celu przyuczenia do określonej pracy oraz odbycia wstępnego stażu pracy był obowiązany zawrzeć z nim na piśmie umowę określającą zawód albo rodzaj pracy, w jakim młodociany będzie szkolony, czas trwania nauki zawodu, przyuczenia do określonej pracy lub wstępnego stażu pracy oraz zasadnicze obowiązki i uprawnienia młodocianego.

Okresy nauki zawodu, przyuczenia do określonej pracy oraz wstępnego stażu pracy były okresami zatrudnienia (art. 10 ustawy z 2.07.1958r.).

Podstawą zaliczenia okresów zatrudnienia młodocianego do okresów składkowych jest nawiązanie stosunku pracy (umowy o naukę zawodu lub w celu przygotowania zawodowego) pomiędzy młodocianym a pracodawcą (zob. wyroki Sądu Apelacyjnego w Katowicach: z dnia 13 czerwca 2006r., III AUa 250/05, Biul. SAKa 2007, nr 1; z dnia 14 czerwca 2006r., III AUa 457/05, Biul. SAKa 2007, nr 1; z dnia 14 czerwca 2006r., III AUa 455/05, Biul. SAKa 2007, nr 1). Dopuszcza się również wykonywanie pracy w okresie uczęszczania do zasadniczej szkoły przysposobienia zawodowego, gdyż uczniowie (młodociani pracownicy) byli w tym czasie przyjmowani do pracy i zatrudniani w celu przyuczenia do zawodu, a obowiązek pogłębiania wiedzy teoretycznej był realizowany ubocznie (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2000r., II UKN 294/99, OSNAPiUS 2001, nr 9, poz. 322).

Dla wykazania, że dany okres stanowi okres składkowy, o którym mowa w art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy emerytalnej, wymagane jest przedstawienie dokumentów potwierdzających fakt zatrudnienia przez zakład pracy w celu przyuczenia do zawodu na podstawie indywidualnej umowy o pracę (vide : wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia z dnia 28 marca 2013r., (...))12,LEX nr 1311958).

Ubezpieczony nie przedłożył dokumentów potwierdzających fakt zatrudnienia. Brak takiej dokumentacji w archiwach. W toku postępowania Sąd ustalił, że nie istnieje dokumentacja osobowa z okresu ewentualnego zatrudnienia odwołującego w Zakładzie (...) w B., Gminnej Spółdzielni (...) w K. w Związku (...).

Ponadto z zeznań odwołującego wynika, że praktyki zawodowe odbywały się początkowo w warsztatach szkolnych, a następnie w Zakładzie (...), w Ośrodku (...) i trwały od 4 do 6 tygodni w każdej klasie przed zakończeniem roku szkolnego. Już ta okoliczność świadczy o tym, że zajęcia praktyczne stanowiły element programu nauczania, co oznacza, że praktyka zawodu nie odbywała się w ramach stosunku pracy łączącego młodocianego z pracodawcą lecz w ramach administracyjnego podporządkowania ucznia w szkole. Okres trwania praktyk zawodowych prowadzi do wniosku, że na pierwszym miejscu była nauka teoretyczna uzupełniana praktykami, a nie odwrotnie tj pracownicze zatrudnienie ucznia przez pracodawcę uzupełnione nauką, wynikające z zawarcia przez pracodawcę z młodocianym określonej umowy o pracę.

Ponadto w świadectwie ukończenia przez ubezpieczonego Szkoły Zawodowej nie ma mowy o praktycznej nauce zawodu. To samo dotyczy świadectwa ukończenia Technikum Budowlanego. Szkoła zawodowa, do której uczęszczał ubezpieczony nie była szkołą przyzakładową. Nauka zawodu zgodnie z powołaną ustawą z 2 lipca 1958r.,w odniesieniu do której zawierane były umowy o praktyczną naukę zawodu trwała od 2 do 4 lat i kończyła się egzaminem.

Ubezpieczony nie wykazał by posiadał status pracownika młodocianego, natomiast z informacji nadesłanej ze szkoły do której uczęszczał wynika jedynie, że uczniowie odbywali praktyki zawodowe w ramach programu nauczania. Jeżeli uczniowie zawierali umowę o pracę to odbywało się to indywidualnie między pracodawcą a uczniem.

Ubezpieczony nie wykazał również zatrudnienia w okresie w którym wykonywał pracę w Gminnej Spółdzielni (...). Brak jest dokumentów potwierdzających zatrudnienie ubezpieczonego. Zresztą z zeznań samego upieczonego wynika, że prawdopodobnie żadnej umowy ze Spółdzielnią nie zawierał.

Z powyższych względów wymienione okresy nie zostały zaliczone do okresów składkowych.

Zaznaczyć należy, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, ustalenie prawa do świadczenia z ubezpieczenia lub też określenie jego wysokości wymaga przedstawienia dowodów precyzyjnych, jednoznacznych i pewnych (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 9 stycznia 1998 r. II UKN 440/97 - LEX 34199 oraz z dnia 22 listopada 2001 r. I PKN 660/2000 - LEX 54 095). Zgodnie z art. 232 k.p.c. obowiązek przedstawienia takich dowodów spoczywa na wnioskodawcy.

Niezasadny był również zarzut nieuwzględnienia przez organ rentowy do stażu ogólnego okresu w którym ubezpieczony prowadził działalność rzemieślniczą w zakresie murarstwa tj okresu od 01.06.1979 r do dnia 21.09.1981 r, albowiem ten okres zastał zaliczony do stażu ubezpieczonego, gdyż w tym okresie ubezpieczony równolegle zatrudniony był w Przedsiębiorstwie Budowlanym w B..

Zgodnie z art. 11 ustawy emerytalnej, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe zbiegają się w czasie, przy ustaleniu prawa do świadczeń określonych w ustawie, uwzględnia się okres korzystniejszy.

Nieuwzględnienie powyższych okresów skutkuje tym, że ubezpieczony nie spełnia przesłanki 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, wymienionych w art. 27 ustawy FUS, a tym samym nie spełnia przesłanki wymienionej w art. 184 ust. 1 pkt 2 tej ustawy.

Przesłanki nabycia prawa do wcześniejszej emerytury muszą być spełnione łącznie. Oznacza to, że brak choćby jednego z tych warunków powoduje niemożność nabycia uprawnień emerytalnych. Z tej przyczyny, Sąd nie prowadził postępowania w zakresie ustalenia czy ubezpieczony posiada 15 letni staż pracy w warunkach szczególnych.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznając odwołanie za bezzasadne, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak w sentencji wyroku.

(-) SSR del Magdalena Kimel