Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 września 2016 r.

Sąd Okręgowy w Tarnowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 1 września 2016 r. w Tarnowie

na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy M. (...)

przeciwko Skarbowi Państwa – Staroście (...) i Spółdzielni Mieszkaniowej w B.

o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym

na skutek apelacji strony pozwanej Skarbu Państwa - Starosty (...)

od wyroku Sądu Rejonowego w Bochni

z dnia 30 grudnia 2015 r., sygn. akt I C 267/15

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od strony pozwanej Skarbu Państwa – Starosty (...) na rzecz strony powodowej Gminy M. (...) kwotę 2.400 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt: I Ca 163/16

Uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 1 września 2016 roku .

Strona powodowa Gmina M. (...)wystąpiła z powództwem przeciwko Skarbowi Państwa – Staroście (...) domagając się:

- wykreślenia z działu I księgi wieczystej nr (...) wpisów dotyczących parcel katastralnych: pgrt. (...), pgrt. (...), pgrt. (...), pgrt. (...), pgrt. (...), pgrt. (...) i pgrt. (...);

- wykreślenia z działu I księgi wieczystej nr (...) wpisów dotyczących parcel katastralnych: pgrt. (...) i pb (...);

- odłączenia z działu I księgi wieczystej nr (...) działek ewidencyjnych o numerach: (...), (...), (...) i (...) i przyłączenia ich do księgi wieczystej nr (...), ewentualnie przeniesienia ich do nowej księgi wieczystej wpisując w tej nowej księdze Gminę M. (...)jako właściciela
i Spółdzielnię Mieszkaniową w B. jako użytkownika wieczystego.

Na uzasadnienie żądania pozwu strona powodowa podała, iż dla nieruchomości składającej się z działek ewidencyjnych o numerach : (...), (...), (...) i (...) prowadzona jest księga wieczysta nr (...), której prawo własności przysługuje Gminie M. (...). Równolegle prowadzone są dwie inne księgi wieczyste, w których ujawnione są parcele katastralne odpowiadające – zgodnie z wykazem synchronizacyjnym – wyżej wymienionym działkom ewidencyjnym . W księgach tych , oznaczonych numerami : (...) i (...) ujawniony jest jako właściciel Skarb Państwa , a jako użytkownik wieczysty Spółdzielnia Mieszkaniowa w B..

W związku z tym występuje niezgodność treści księgi wieczystej
z rzeczywistym stanem prawnym, gdyż wpisy dotyczące dawnych parcel katastralnych istnieją w dwóch księgach wieczystych o numerach: (...) i (...), a jednocześnie istnieje inna księga wieczysta nr (...), w której znajduje się wpis - tym razem działek ewidencyjnych - odpowiadających podanym parcelom katastralnym . Z tego też powodu konieczne jest wykreślenie oznaczonych na wstępie parcel katastralnych z ksiąg wieczystych
o numerach : (...) i (...) , a jednocześnie odłączenie
z księgi wieczystej nr (...) działek ewidencyjnych : nr (...) w celu ujawnienia jako użytkownika wieczystego Spółdzielni Mieszkaniowej w B. .

Strona powodowa podkreśliła , iż ustanowione na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej w B. prawo użytkowania wieczystego , obejmujące dawne parcele katastralne , odpowiadające działkom ewidencyjnym : nr (...) nie wygasło . Zmienił się jedynie właściciel przedmiotowej nieruchomości . Gmina M. (...)nabyła bowiem - z dniem 27 maja 1990 roku, z mocy samego prawa - własność przedmiotowej nieruchomości, co zostało potwierdzone wydaną przez Wojewodę (...) decyzją administracyjną.

Pozwany Skarb Państwa - Starosta (...) w pisemnej odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa , w części dotyczącej odłączenia z działu
I księgi wieczystej nr (...) działek ewidencyjnych o numerach: (...), (...), (...) i (...) i przyłączenia ich do księgi wieczystej (...), ewentualnie przeniesienia ich do nowej księgi wieczystej ,
z wpisami , jako właściciela Gminy M. (...)i jako użytkownika wieczystego Spółdzielni Mieszkaniowej w B. .

W uzasadnieniu swojego stanowiska strona pozwana przyznała , że występuje niezgodność stanu prawnego ujawnionego w wymienionych księgach wieczystych
z rzeczywistym stanem prawnym , albowiem istotnie ta sama nieruchomość objęta jest trzema różnymi księgami wieczystymi .

W ocenie pozwanego nie zachodzi jednak potrzeba uzgodnienia stanu prawnego księgi wieczystej nr (...) , poprzez odłączenie z niej działek: nr (...) w celu ujawnienia prawa użytkowania wieczystego na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej w B. . Spółdzielnia Mieszkaniowa w B. nigdy bowiem przedmiotowymi działkami nie władała jako użytkownik wieczysty i nie ponosiła żadnych z tym związanych kosztów, czy to podatkowych, czy też opłat za użytkowanie wieczyste.

W tym stanie rzeczy wpis w księdze wieczystej nr (...) odpowiada rzeczywistemu stanowi prawnemu nieruchomości .

Pozwana Spółdzielnia Mieszkaniowa w B. – podobnie jak Skarb Państwa – Starosta (...) – wnosiła o oddalenie powództwa obejmującego żądanie uzgodnienia treści księgi wieczystej nr (...) .

Na uzasadnienie powyższego stanowiska pozwana spółdzielnia przytoczyła zbliżoną do pozwanego Skarbu Państwa argumentację , podnosząc przede wszystkim , iż nigdy nie władała wymienionymi działkami jako użytkownik wieczysty.

Spółdzielnia Mieszkaniowa w B. podała również , iż w latach 1991 – 1992 wielokrotnie zwracała się do powoda z prośbą o uregulowanie stanu prawnego działek na osiedlu (...) w B. i wygaszenie praw użytkowania wieczystego w stosunku do terenów nie objętych jej użytkowaniem . Wynikiem tych porozumień było oświadczenie Zarządu Miasta B. z dnia 14 grudnia 1993 roku w sprawie aktualizacji ceny gruntu oddanego w użytkowanie wieczyste oraz ustalenia opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, w którym wskazano łączną powierzchnię gruntu pozostającego w użytkowaniu wieczystym , z pominięciem przedmiotowych działek .

Wyrokiem z dnia 30 grudnia 2015 roku Sąd Rejonowy w Bochni :

1. uzgodnił treść ksiąg wieczystych : nr (...) z rzeczywistym stanem prawnym poprzez:

- ujawnienie w dziale I -O księgi wieczystej nr (...), że pgr (...) podzieliła się na: pgr (...) i pgr (...), a następnie wykreślenie z działu I -O tejże księgi parcel gruntowych o numerach : (...), (...), (...), (...), (...), (...) i (...),

- ujawnienie w dziale I -O księgi wieczystej nr (...), że pgr (...) podzieliła się na: pgr (...), pgr (...) i pgr (...), a następnie wykreślenie
z działu I-O tejże księgi parceli bud. (...) i parcel gruntowych o numerach : (...)
i (...),

- odłączenie z działu I-O księgi wieczystej nr (...) działek ewidencyjnych o numerach : (...), (...), (...) i (...) do nowej księgi wieczystej i wpisanie w dziale II tej nowej księgi jako właściciela nieruchomości Gminy M. (...), a jako użytkownika wieczystego Spółdzielni Mieszkaniowej
w B.;

2. oddalił powództwo w pozostałym zakresie ;

3. zniósł wzajemnie pomiędzy stronami koszty postępowania .

Wydając tej treści orzeczenie Sąd Rejonowy poczynił następujące ustalenia faktyczne:

Księga wieczysta nr (...) prowadzona jest dla nieruchomości położonej w B. składającej się z działek ewidencyjnych o numerach: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...). Nieruchomość ta stanowi drogę publiczną.

W dziale II przedmiotowej księgi wieczystej jako właściciel nieruchomości wpisana jest Gmina M. (...).

Księga wieczysta nr (...) jest prowadzona dla nieruchomości położonej w B. składającej się z pbud nr (...) i pgr nr (...). Jako właściciel przedmiotowej nieruchomości w dziale II ujawniony jest Skarb Państwa, a jako użytkownik wieczysty - Spółdzielnia Mieszkaniowa w B. – na podstawie umowy o oddanie terenu państwowego w użytkowanie wieczyste z dnia 22 lutego 1978 roku ( Rep. (...)) .

Księga wieczysta nr (...) prowadzona jest dla nieruchomości położonej w B. składającej się z dz. grt. o numerach: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), działek ewidencyjnych nr: (...), dawnych parcel gruntowych o nr: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) i (...). W dziale II przedmiotowej księgi wieczystej jako właściciel nieruchomości wpisany jest Skarb Państwa, a jako użytkownik wieczysty – Spółdzielnia Mieszkaniowa w B. – na podstawie umowy o oddanie terenu państwowego
w użytkowanie wieczyste z dnia 31 grudnia 1986 roku ( Rep. (...)) .

Skarb Państwa nabył nieruchomość, tj. parcele katastralne w oparciu
o umowy sprzedaży zawarte na podstawie art. 6 ustawy z dnia 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości.

Księga wieczysta nr (...) prowadzona jest dla nieruchomości położonej w B. składającej się z działki ewidencyjnej nr (...) o powierzchni 0,2042 ha, a w dziale II jako właściciel nieruchomości wpisana jest Gmina M. (...), a jako użytkownik wieczysty Spółdzielnia Mieszkaniowa w B..

Księga wieczysta nr (...) prowadzona jest dla nieruchomości położonej w B. stanowiącej działkę ewidencyjną nr (...), a w dziale II tej księgi jako właściciel wpisana jest Gmina M. (...).

Działka nr (...) o powierzchni 0,0174 ha została utworzona z parcel gruntowych o numerach: (...), (...), (...) i (...), objętych księgą wieczystą nr (...). Działka nr (...) o powierzchni 0,1746 ha została utworzona z parcel gruntowych o numerach: (...), (...), (...) i (...), objętych księgą wieczystą nr (...). Działka nr (...) o powierzchni 0,0459 ha została utworzona z parcel gruntowych o numerach: (...) (księga wieczysta nr (...)), (...) (księga wieczysta nr (...)) oraz (...) i (...) (księga wieczysta nr (...)). Działka nr (...)
o powierzchni 0,0450 ha została utworzona z pgrt. (...) i pb (...) , objętych księgą wieczystą nr (...).

Ujawniona w księdze wieczystej nr (...) pgrt. (...) uległa podziałowi na pgrt. (...) i (...). Ujawniona w księdze wieczystej nr (...) pgrt. (...) uległa podziałowi na pgrt. (...) i (...).

Ujawniona w księdze wieczystej nr (...) pgrt. (...) uległa podziałowi na pgrt. (...), (...) i (...). Ujawniona w księdze wieczystej nr (...) pgrt. (...) uległa podziałowi na pgrt. (...), (...) i (...). Pgr (...) wraz z innymi tworzy działki (...).

Ujawniona w księdze wieczystej nr (...) pgrt. (...) uległa podziałowi na pgrt. (...) i (...). Pgr (...) wraz z innymi tworzy działki (...).

Gmina M. (...)nabyła własność nieruchomości stanowiącej działkę nr (...), położonej w B. z mocy prawa z dniem 27 maja 1990 roku , co potwierdziła wydana przez Wojewodę (...) decyzja komunalizacyjna z dnia 27 listopada 1998 roku ( (...)) .

Działki o numerach : (...), (...), (...) i (...) powstały w wyniku podziału działki nr (...). Działka nr (...) powstała z podziału działki nr (...). Działka nr (...) powstała z podziału działki nr (...).

Spółdzielnia Mieszkaniowa w B. w latach 1991 – 1992 wielokrotnie zwracała się do powoda Gminy M. (...)z prośbą o uregulowanie stanu prawnego działek na osiedlu (...) i wygaszenie praw użytkowania wieczystego w stosunku do terenów nie objętych użytkowaniem Spółdzielni.

Obecnie przed Starostą (...) toczy się postępowanie administracyjne o zwrot dawnych parcel gruntowych o numerach: (...), (...), (...), (...), (...), (...) i (...) i parcel budowlanych o numerach: (...), które nie zostały wykorzystane zgodnie z celem wywłaszczenia.

Spółdzielnia Mieszkaniowa w B. nie włada przedmiotowymi działkami
o numerach: (...), (...), (...) i (...).

W rozważaniach prawnych Sąd I instancji na wstępie wskazał , iż zgodnie
z art.10 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece w razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo jest dotknięte wpisem nieistniejącego obciążenia lub ograniczenia, może żądać usunięcia niezgodności.

Sąd Rejonowy uznał , iż na gruncie poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych powództwo w całości zasługiwało na uwzględnienie .

Przede wszystkim Sąd podkreślił , iż w sprawie nie było sporu , że dla tej samej nieruchomości są prowadzone dwie księgi wieczyste.

Rozbieżne stanowiska strony prezentowały jedynie w kwestii wpisów odnoszących się do działek ewidencyjnych o numerach : (...), (...), (...) i (...) , a w szczególności , czy konieczne jest uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym , poprzez ujawnienie w księdze wieczystej jako użytkownika wieczystego tychże działek Spółdzielni Mieszkaniowej
w B. .

Sąd I instancji podzielając stanowisko strony powodowej doszedł do przekonania , że Spółdzielnia Mieszkaniowa w B. winna być ujawniona jako użytkownik wieczysty powołanych uprzednio działek ewidencyjnych .

Sąd Rejonowy podał , iż decyzja komunalizacja, która potwierdziła, że właścicielem przedmiotowych działek ewidencyjnych - z mocy samego prawa - stała się Gmina M. (...), nie spowodowała wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego . Z mocy bowiem ustawy z dnia 10 maja 1990 roku - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych , prawa i obowiązki przysługujące dotychczasowemu właścicielowi (lub faktycznemu zarządcy) w stosunku do mienia objętego komunalizacją przechodziły na odpowiednią jednostkę komunalną, a w szczególności dotyczyło to praw i obowiązków wynikających z użytkowania wieczystego (art. 9 ustawy). Tak więc w związku z komunalizacją dochodziło jedynie do wstąpienia w stosunek prawny użytkowania wieczystego - w miejsce Skarbu Państwa - jednostki komunalnej, w tym przypadku Gminy M. (...).

Dalej Sąd Rejonowy zwrócił uwagę , że prawo użytkowania wieczystego może wygasnąć, bądź zostać rozwiązane , ale tylko w przypadkach przewidzianych
w kodeksie cywilnym (art. 240 k.c.).

Jakkolwiek pozwani utrzymywali , że prawo użytkowania wieczystego , przysługujące Spółdzielni Mieszkaniowej w B. nie istnieje , to jednak nie została Sądowi przedstawiona żadna decyzja, ani żaden akt, które potwierdzałyby wygaśnięcie tegoż prawa . Sąd I instancji podniósł , iż same wnioski spółdzielni kierowane do strony powodowej o wygaszenie tego prawa nie prowadziły do jego unicestwienia , albowiem nigdy żaden formalny akt prawny nie został w tym przedmiocie wydany.

Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania Sąd I instancji powołał przepis art. 100 k.p.c.

Powyższy wyrok - w części zawierającej rozstrzygnięcie o odłączeniu z księgi wieczystej nr (...) działek ewidencyjnych : nr (...) do nowej księgi wieczystej z wpisami : prawa własności na rzecz Gminy M. (...)i prawa użytkowania wieczystego na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej w B. – zaskarżyła apelacją strona pozwana Skarb Państwa – Starosta (...) zarzucając w niej :

- naruszenie przepisu art. 233 § 1 k.p.c. , poprzez nierozważenie przez Sąd I instancji całości materiału dowodowego zebranego w sprawie i na skutek tego błędne przyjęcie , że pomimo braku udziału Spółdzielni Mieszkaniowej w B.
w procedurze postępowania związanego z podziałem nieruchomości , nieruchomość pozostaje obciążona prawem użytkowania wieczystego ;

- naruszenie przepisu art. 233 § 1 k.p.c. , poprzez pominięcie przez Sąd I instancji dowodów wskazujących na to , że Gmina M. (...)czuła się pełnoprawnym właścicielem nieruchomości , chociażby poprzez wskazanie w swoim oświadczeniu łącznej powierzchni gruntów pozostających w użytkowaniu wieczystym , bez uwzględnienia działek ewidencyjnych o aktualnych numerach : (...), (...), (...) i (...) ;

- naruszenie prawa materialnego , a to art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku
o księgach wieczystych i hipotece , poprzez uwzględnienie powództwa
w kwestionowanej przez pozwanych części , pomimo , że stan prawny księgi wieczystej nr (...) odpowiadał rzeczywistemu stanowi prawnemu nieruchomości objętej wymienioną księgą wieczystą .

Formułując tej treści zarzuty strona pozwana domagała się zmiany wyroku
w zaskarżonej części , poprzez oddalenie powództwa oraz zasądzenia od strony powodowej na jej rzecz kosztów postępowania .

W uzasadnieniu środka odwoławczego strona skarżąca podniosła , iż zebrany w sprawie materiał dowodowy dawał podstawę do przyjęcia , że działki ewidencyjne : nr (...) nie są obciążone prawem użytkowania wieczystego na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej w B..

Wskazuje na to przede wszystkim postępowanie administracyjne związane
z podziałem przedmiotowej nieruchomości , które zostało wszczęte z urzędu przez Gminę M. (...). Powołując się na przepis art. 97 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami apelujący wskazał , iż taka procedura mogła być zastosowana jedynie w odniesieniu do nieruchomości , które nie pozostawały w użytkowaniu wieczystym . Dodatkową okolicznością świadczącą o braku obciążenia nieruchomości prawem wieczystej użytkowania jest – w uznaniu strony skarżącej – treść oświadczenia Zarządu Miasta B. , w którym nie uwzględnia się powierzchni wskazanych powyżej działek ewidencyjnych .

W odpowiedzi na apelację , strona powodowa wniosła o jej oddalenie oraz
o zasądzenie od strony pozwanej na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Uzasadniając swoje stanowisko strona powodowa wymieniła wszystkie możliwe przypadki , prowadzące do wygaszenia prawa użytkowania wieczystego .

Zdaniem strony powodowej w okolicznościach niniejszej sprawy nie zaistniał żaden z tych przypadków . Strona powodowa wskazała , iż o nieprzysługiwaniu Spółdzielni Mieszkaniowej w B. prawa użytkowania wieczystego w odniesieniu do przedmiotowej nieruchomości nie świadczą powołane w apelacji okoliczności .

Na koniec strona powodowa podała , iż Spółdzielnia Mieszkaniowa w B. złożyła w 2008 roku oświadczenie o zrzeczeniu się prawa użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w sąsiedztwie działek objętych niniejszym postępowaniem .

Sąd Okręgowy rozważył , co następuje :

Apelacja strony pozwanej nie zasługuje na uwzględnienie .

Wbrew zastrzeżeniom podniesionym w apelacji , Sąd I instancji , przy ocenie materiału dowodowego nie naruszył przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Jak wskazuje się
w orzecznictwie , dla skuteczności zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. niezbędne jest wykazanie – przy użyciu argumentów jurydycznych - że Sąd naruszył ustanowione w nim zasady oceny wiarygodności i mocy dowodów, a więc że uchybił podstawowym regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów oraz że naruszenie to mogło mieć wpływ na wynik sprawy.

W odniesieniu do materiału dowodowego , który stanowił podstawę ustalenia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia , strona apelująca nie przytoczyła żadnych - istotnych z punktu widzenia treści przepisu art. 233 § 1 k.p.c. – zastrzeżeń świadczących o wadliwej ocenie dowodów .

Jak wynika z apelacji , naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. strona skarżąca upatrywała w pominięciu przez Sąd I instancji pewnych okoliczności , które w jej ocenie wskazywały na wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego . Dotyczyło to postępowania administracyjnego o podział nieruchomości , które toczyło się bez udziału Spółdzielni Mieszkaniowej w B. jako użytkownika wieczystego jak również złożonego przez Zarząd Miasta B. oświadczenia w sprawie aktualizacji ceny gruntu oddanego w użytkowanie wieczyste oraz ustalenia opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego , w którym nie wymienia się nieruchomości odpowiadającej aktualnym działkom ewidencyjnym : nr (...) .

Istotnie w stanie faktycznym sprawy Sąd I instancji nie przytacza treści oświadczenia Zarządu Miasta B. z dnia 14 grudnia 1993 roku , ani też przy omawianiu podziałów działek : nr (...) nie wskazuje
w jaki sposób doszło do wszczęcia postępowania podziałowego . Jest oczywiście tak jak podaje strona skarżąca , tzn. w oświadczeniu Zarządu Miasta B. z dnia 14 grudnia 1993 roku nie wymienia się nieruchomości odpowiadającej obecnym działkom ewidencyjnym : nr (...) , zaś postępowanie o podział działek : nr (...) zostało rzeczywiście wszczęte z urzędu i toczyło się bez udziału Spółdzielni Mieszkaniowej w B. jako użytkownika wieczystego . Nie są to jednak okoliczności mogące mieć wpływ na wynik sprawy , tj. na ocenę istnienia prawa użytkowania wieczystego ,
o czym będzie bliżej mowa w dalszej części rozważań .

Tak więc Sąd Okręgowy poczynione przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne w pełni podziela i przyjmuje za własne .

W stanie sprawy powyżej zaprezentowanym Sąd I instancji prawidłowo zastosował przepis art. 10 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece , dochodząc do trafnych wniosków , że stan prawny ujawniony w księdze wieczystej nr (...) , w odniesieniu do działek ewidencyjnych : nr (...) nie odpowiada rzeczywistemu stanowi prawnemu .

W sprawie było niesporne , że parcela budowlana i parcele gruntowe , które utworzyły obecne działki ewidencyjne o numerach : (...), (...), (...)
i (...) stanowiły przedmiot umów ( z dnia 22 lutego 1978 roku oraz z dnia 31 grudnia 1986 roku ) o oddanie terenu państwowego – na okres 99 lat -
w użytkowanie wieczyste na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej w B. . Stan prawny wynikający z przedmiotowych umów , w tym prawo wieczystego użytkowania na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej w B. , został ujawniony w księgach wieczystych ( księgi wieczyste : nr (...) ) .

Po sporządzeniu umów oraz dokonaniu wpisów w księgach wieczystych zmienił się jedynie właściciel nieruchomości , która stanowiła przedmiot ustanowionego na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej w B. prawa użytkowania wieczystego . Gmina M. (...)nabyła bowiem z mocy samego prawa ( na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 roku – Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych ) prawo własności nieruchomości składającej się z działki nr (...).

Jak trafnie zauważa Sąd I instancji ta zmiana po stronie właściciela nie miała wpływu na istnienie prawa użytkowania wieczystego . Przepis art. 9 ustawy z dnia 10 maja 1990 roku – Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym
i ustawę o pracownikach samorządowych ( Dz.U. z 1990 roku , Nr 32 , poz. 191 ,
z póź. zmian. ) stanowił bowiem , iż prawa przysługujące podmiotom wymienionym w art. 5 i ich obowiązki – przechodzą na odpowiadające im jednostki komunalne ; dotyczy to w szczególności praw i obowiązków wynikających z użytkowania wieczystego .

Oczywiście była i jest możliwość rozwiązania ( wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego ) przed upływem okresu , na który to prawo zostało ustanowione . Na gruncie Kodeksu cywilnego , ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami ( Dz.U. z 2015 roku , poz. 1774 ) oraz ustaw szczególnych , użytkowanie wieczyste wygasa ponadto w następujących przypadkach :

- wskutek zgodnych oświadczeń woli stron umowy o jej rozwiązaniu ,

- wskutek zrzeczenia się prawa użytkowania wieczystego ,

- wskutek konfuzji ,

- w wyniku rozwiązania umowy na skutek jednostronnego żądania ,

- wydania decyzji administracyjnej w sprawie wywłaszczenia prawa użytkowania wieczystego ,

- z mocy prawa ,

- na skutek zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości użytkownikowi wieczystemu
( zob. bliżej na temat przyczyn wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego : Kodeks cywilny – Komentarz do art. 1 – 449 ^{( 10 )} , T. I pod redakcją prof. dr hab.
K. Pietrzykowskiego , Wyd. C.H. Beck , Wyd. 8 , 2015 , komentarz do art. 240 k.c.
w systemie Legalis ) .

Należy w pełni zgodzić się z Sądem I instancji oraz ze stroną powodową , iż
w rozpoznawanej sprawie nie zaistniały okoliczności wskazujące na wystąpienie , któregokolwiek z wymienionych wyżej przypadków , prowadzących do wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego przed upływem okresu oznaczonego w umowie
o ustanowieniu tego prawa .

Faktem jest , że Spółdzielnia Mieszkaniowa w B. wielokrotnie występowała do Urzędu Miasta B. z wnioskami w sprawie „wygaszenia” prawa użytkowania wieczystego , także co do nieruchomości stanowiącej przedmiot postępowania , powołując się na zbędność dla jej celów wymienionych w pismach działek . Należy również przyznać rację stronie apelującej , że działania podejmowane przez Gminę M. (...) w trakcie postępowania o podział nieruchomości mogły świadczyć o braku obciążenia przedmiotowej nieruchomości prawem użytkowania wieczystego .

Te okoliczności jak również bezsporny fakt niewykonywania przez Spółdzielnię Mieszkaniową w B. prawa użytkowania wieczystego w odniesieniu do aktualnych działek ewidencyjnych : nr (...) nie dawały jednak podstawy do przyjęcia , że w wyniku zgodnych oświadczeń stron umowa o ustanowieniu prawa użytkowania wieczystego uległa rozwiązaniu , ewentualnie , że Spółdzielnia Mieszkaniowa w B. zrzekła się przysługującego jej prawa . Dla skuteczności tychże czynności ( odnoszących się do prawa użytkowania wieczystego nieruchomości ) niezbędne jest przecież zachowanie formy aktu notarialnego ( por. uchwałę Sądu Naj. z dnia 19 maja 2006 roku , III CZP 26/06 , OSNC z 2007 roku , Z. 3 , poz. 39 ; zob. również wyrok NSA
w Warszawie z dnia 8 lipca 2011 roku , I OSK 1293/10 , Lex nr 1082624 ) .

Z kolei akcentowany fakt , że Spółdzielnia Mieszkaniowa w B. od wielu lat nie korzysta z gruntu oddanego jej w użytkowanie wieczyste może stanowić podstawę do rozwiązania umowy o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste
w trybie art. 240 k.c. i art. 33 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku
o gospodarce nieruchomościami , a na gruncie poprzedniej ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 roku o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości mogła to być okoliczność uzasadniająca wydanie decyzji o rozwiązaniu umowy o oddanie gruntu
w użytkowanie wieczyste ( art. 26 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 roku ) .

W orzecznictwie przyjmuje się , że określona w art. 240 k.c. przesłanka korzystania z gruntu w sposób oczywiście sprzeczny z jego przeznaczeniem jest spełniona , gdy użytkownik wieczysty od kilkunastu lat w ogóle nie korzysta z gruntu
( zob. wyrok Sądu Naj. z dnia 3 czerwca 2011 roku , III CSK 281/10 , Lex nr 864007). Wyjaśniono również w orzecznictwie , że rozwiązanie umowy o oddanie gruntu
w użytkowanie wieczyste może nastąpić w odniesieniu do części gruntu będącego przedmiotem tej umowy , jeżeli – tak jak w niniejszym przypadku - da się on wyodrębnić w drodze podziału nieruchomości ( zob. wyrok Sądu Naj. z dnia 11 marca 2011 roku , II CSK 428/10 , Lex nr 964462 oraz wyrok Sądu Naj. z dnia 5 lipca 2007 roku , II CSK 110/07 , Lex nr 398329 ) . Znaczny upływ czasu od zaprzestania wykorzystywania nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste , także nie stanowi przeszkody w ewentualnej realizacji roszczenia z art.240 k.c. , albowiem prawo żądania rozwiązania użytkowania wieczystego przed upływem ustalonego okresu nie ulega przedawnieniu ( zob. wyrok Sądu Naj. z dnia 15 kwietnia 2011 roku II CSK 473/10 , Lex nr 846562 ) .

Skoro zatem ustanowione na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej w B. prawo użytkowania wieczystego nie wygasło , przed upływem okresu oznaczonego
w umowie , to zasadnie strona powodowa – powołując się na niezgodność stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej nr (...) z rzeczywistym stanem prawnym – wnosiła o wpisanie w nowej księdze wieczystej jako użytkownika wieczystego dla działek : nr (...)- Spółdzielnię Mieszkaniową w B. .

Sąd I instancji uwzględniając to żądanie nie naruszył więc przepisów prawa materialnego .

W tej sytuacji apelacja strony pozwanej podlegała oddaleniu w oparciu
o przepis art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Odwoławczy rozstrzygnął na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 5 i § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 w sprawie opłat za czynności radców prawnych .