Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 listopada 2016 roku

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący Sędzia SA - Grzegorz Salamon

SA - Dorota Tyrała

- Hanna Wnękowska ( spr.)

Protokolant - sekr. sąd. Łukasz Jachowicz

przy udziale Prokuratora Leszka Woźniaka

po rozpoznaniu w dniu 14 listopada 2016 roku

sprawy

1. A. Z. ur. (...) w N. s. Z. i W. zd. N.

oskarżonego o przestępstwo z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. . w zb. z art. 230 § 1 k.k. w zw. z art. 11§ 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

2. A. T. ur. (...) w N. s. Z. i K. zd. J.

oskarżonego o przestępstwo z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zb. z art. 230 § 1 k.k. w zw. z art. 11§ 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. oraz o przestępstwo z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 298 § 1 k.k. w zb. z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11§ 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez obrońców oskarżonych

od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa Praga w Warszawie

z dnia 22 kwietnia 2016 roku

sygn. akt V K 153/14

I. wyrok w zaskarżonej części w stosunku do oskarżonego A. T. oraz w trybie art. 440 k.p.k. w stosunku do oskarżonego A. Z. zmienia w ten sposób , że :

- uchyla orzeczenie o karze łącznej pozbawienia wolności orzeczonej wobec oskarżonego A. T.;

- w zakresie czynu przypisanego A. Z. w pkt. I wyroku i A. T. w pkt. III wyroku przyjmuje , iż oskarżeni usiłowali doprowadzić M. W. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 130 000 zł. i tak przypisany czyn kwalifikuje z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 230 § 1 k.k. w zw. z art. 11§ 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. przyjmując te przepisy za podstawę skazania oskarżonych A. Z. i A. T. i na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierza A. Z. karę 2 ( dwóch ) lat pozbawienia wolności , zaś A. T. karę 2 ( dwóch ) lat i 6 ( sześciu ) miesięcy pozbawienia wolności ;

- za podstawę prawną skazania A. T. za czyn przypisany mu w pkt. IV wyroku przyjmuje art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 298 § 1 k.k. i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., zaś za podstawę wymiaru kary pozbawienia wolności - art. 14 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. ;

II. w pozostałej zaskarżonej części wyrok w stosunku do A. Z. i A. T. utrzymuje w mocy;

IV. na podstawie art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 k.k. orzeka wobec A. T. karę łączną 3 ( trzech ) lat pozbawienia wolności ;

V. na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zalicza oskarżonemu A. Z. okres rzeczywistego pozbawienia wolności od 14 kwietnia 2014 roku do 23 września 2014 roku , zaś oskarżonemu A. T. na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności - okres rzeczywistego pozbawienia wolności od 14 kwietnia 2014 roku do 24 września 2014 roku;

VI. zasądza od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa tytułem opłaty : od A. Z. 4200 zł. oraz od A. T. 4900 zł. za obie instancje oraz pozostałe koszty sądowe w sprawie w częściach na nich przypadających.

UZASADNIENIE

Od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 22 kwietnia 2016 roku sygn. V K 153 /14 skazującego oskarżonych A. Z. i A. T. apelację wnieśli obrońcy oskarżonych.

Obrońcy oskarżonego A. Z. zaskarżyli wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze wnosząc o zmianę wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

Obrońca oskarżonego A. T. zaskarżył wyrok w całości wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania ewentualnie o zmianę wyroku przez orzeczenie wobec oskarżonego kary łącznej w wysokości nie wyższej niż 2 lata pozbawienia wolności i warunkowe zawieszenie jej wykonania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Apelacja obrońcy oskarżonego A. T. jest zasadna jedynie częściowo .

Wnioski zawarte w apelacjach obrońców oskarżonego A. Z. o warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności nie zasługują na uwzględnienie.

Obrońca oskarżonego A. T. w zakresie czynu opisanego w pkt I aktu oskarżenia kwestionował jedynie wysokość kwoty do rozporządzenia której oskarżeni usiłowali doprowadzić pokrzywdzonego ( zarzut 2 apelacji ) oraz zarzucił obrazę art. 15 § 1 k.k. poprzez jego niezastosowanie mimo ,iż oskarżony dobrowolnie odstąpił od jego dokonania ( zarzut 4 apelacji) .

Zarzut 2 apelacji jest zasadny.

Przypomnieć w tym miejscu należy, iż Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił, że początkowo oskarżony A. Z. oświadczył M. W. (1), iż skręcenie tej sprawy będzie kosztowało 300 000 zł. , jednak w toku dalszych rozmów żądana kwota została obniżona do 130 000 zł. ( str. 9 uzasadnienia zaskarżonego wyroku). Takie ustalenie obligowało Sąd do przyjęcia ,że oskarżeni dobrowolnie odstąpili od żądania kwoty 300 000 zł - co winno skutkować ustaleniem ,że domagali się od pokrzywdzonego tej kwoty , która została ustalona jako ostateczna tj. kwoty 130 000 zł.

Z powyższych względów Sąd Apelacyjny zmienił w tym zakresie wyrok w stosunku do oskarżonego A. T. oraz w trybie art. 440 k.p.k. – w stosunku do A. Z.. Zmiana ta skutkowała zmianą podstawy prawnej skazania i wymiaru kary wobec obu oskarżonych , z uwagi na brak podstaw do zastosowania art. 294 § 1 k.k.

Zarzut 4 apelacji jest niezasadny.

Ujawniony materiał dowodowy , w tym także zapis rozmowy przywołanej w wywodach apelacji wskazuje, że oskarżeni nie odstąpili od dokonania przedmiotowego czynu, usiłując aż do 4 listopada 2013 roku ( to jest nawet po złożeniu przez pokrzywdzonego zawiadomienia o przedmiotowych przestępstwach – o czym nie wiedzieli) doprowadzić pokrzywdzonego do wypłacenia im kwoty 130 000 zł. Z zapisu tej rozmowy wynika jednoznacznie, że A. T. nie tylko nadal – wbrew prawdzie – utrzymywał , że musiał zapłacić żądaną kwotę ale stwierdził nawet, że nie miał innego wyjścia kilkakrotnie to podkreślając. Okoliczność, że decyzję pozostawił pokrzywdzonemu mówiąc że jak będziesz chciał to coś ..rzucisz , nie będziesz chciał to nie rzucisz w żadnym razie nie może być uznana za odstąpienie od próby doprowadzenia pokrzywdzonego do przekazania mu tej kwoty .

Podkreślić w tym miejscu trzeba ,że brzmienie art. 286 § 1 k.k. jednoznacznie wskazuje , że niekorzystne rozporządzenie mieniem jest decyzją pokrzywdzonego spowodowaną podstępnymi zabiegami sprawcy ( doprowadza do niekorzystnego rozporządzenia mieniem) .

Wbrew zarzutom apelacji obrońcy oskarżonego A. T. dotyczącym czynu opisanego w pkt. II aktu oskarżenia , Sąd Okręgowy prawidłowo dokonał ustaleń faktycznych należycie oceniając ujawniony materiał dowodowy a uzasadnienie wyroku sporządził zgodnie z wymogami art. 424 k.p.k. Wszystkie dowody istotne dla rozstrzygnięcia poddane zostały wnikliwej i wystarczającej analizie a ich ocena nie wykracza poza ramy zakreślone w art. 7 k.p.k.

Dotyczy to także zeznań J. J. (2), M. G., M. W. (2), M. K. , T. Z., K. T. i J. S. - dowodów wskazanych w zarzucie 2 apelacji, jako pominiętych przez Sąd Okręgowy.

Okoliczność , iż Sąd Okręgowy z zeznań K. T., T. Z. i J. S. nie wyprowadził wniosków sugerowanych przez skarżącego nie oznacza, że zeznania te pominął . Sąd Apelacyjny w całej rozciągłości podziela argumentację w tym zakresie przedstawioną na str. 28 uzasadnienia.

Sąd Okręgowy prawidłowo ocenił także zeznania M. W. (2) i M. K. zasadnie uznając, że nie są one związane z przedmiotem niniejszej sprawy.

Przywołane w apelacji zeznania M. G. nie wykluczają - jak sugeruje obrońca – zorganizowania przedmiotowej kolizji przez A. T.. W czasie ustalania jej przebiegu podczas spotkania w B. świadek nie słyszała co mówili bo nie wychodziła z samochodu ( k. 1232), zaś na miejscu zdarzenia nie widziała A. T. bo siedziała w samochodzie ( k. 1233).

Sąd Okręgowy zasadnie odmówił wiary zeznaniom świadka J. J. (2) , który kategorycznie stwierdził, że przebieg przedmiotowej kolizji nie był ukartowany przez A. T.. Podzielając argumenty przedstawione w tym zakresie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku podnieść należy ,że świadek nie przedstawił faktów, które upoważniałyby go do tak kategorycznego stwierdzenia.

Podkreślenia wymaga , że stwierdzenie to pozostaje w sprzeczności z wyjaśnieniami oskarżonego A. T., który podczas przesłuchania w dniu 24 września 2014 roku przyznając się do popełnienia przedmiotowego czynu jednoznacznie stwierdził zdecydowałem ,że zrobię tę stłuczkę. Wcześniej zgłosił się do mnie znajomy . On miał załatwić samochód do stłuczki - było to (...) ….. Przed stłuczką w miejscowości B. zebraliśmy się wszyscy tj. W. i ja …W tej B. ustaliliśmy kto w kogo ma uderzyć …………..J. J. (2) jest moim znajomym i to nakłoniłem go do wzięcia udziału w tej stłuczce ( k. 928 ).

Przywołane wyjaśnienia jednoznacznie wskazują , że organizatorem przedmiotowej kolizji był A. T..

Stanowią one potwierdzenie zeznań M. W. (1) , z których wynika, że oskarżony kierował, w rozumieniu art. 18 § 1 k.k., wykonaniem czynu opisanego w pkt. II aktu oskarżenia.

Zwrócić należy uwagę ,że to oskarżony powiadomił ubezpieczyciela o szkodzie, to oskarżony wysyłał do ubezpieczyciela dokumenty dotyczące szkody pojazdu zarejestrowanego na jego partnerkę M. B. ( k. 101) , to oskarżony zwracał się do ubezpieczyciela z zapytaniem czy zakończono wyjaśnianie okoliczności zdarzenia ( k. 89 ) to wreszcie oskarżony kontaktował się po kolizji z J. J. (2) i M. G. w sprawie ich przesłuchań dotyczących przedmiotowej kolizji ( wyjaśnienia oskarżonego – k. 930 i zeznania M. G. – k. 1233 )

Sąd Okręgowy zasadnie odmówił wiary wyjaśnieniom oskarżonego A. T. ,że zorganizowanie kolizji zostało na nim wymuszone przez M. W. (1). Z wyjaśnień oskarżonego wynika , że owo wymuszenie polegać miało na tym, że M. W. (1) powiedział , że mam mu naprawić samochód na własny koszt albo zorganizować stłuczkę. ( k. 928 ) i to oświadczenie W. spowodowało, że postanowił zorganizować kolizję.

Na marginesie należy jedynie zauważyć , że nawet gdyby stanąć na gruncie tych wyjaśnień, należałoby przyjąć ,że przywołane oświadczenie pokrzywdzonego nie nosi cech zmuszania, które mogłoby mieć jakikolwiek wpływ na odpowiedzialność oskarżonego. Nie musiał on podporządkować się tej propozycji , mógł odmówić naprawy samochodu pokrzywdzonego mógł wreszcie powiadomić policję gdyby uznał ,że zostaje zmuszany do bezprawnych działań.

Mając na uwadze powyższe okoliczności , przy uwzględnieniu argumentacji przedstawionej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku – Sąd Apelacyjny uznał zarzuty podniesione w pkt. 1,3 i 4 apelacji obrońcy oskarżonego A. T. za niezasadne.

Z urzędu Sąd Apelacyjny poprawił błędną kwalifikację prawną czynu opisanego w pkt. II aktu oskarżenia eliminując z podstawy prawnej skazania art. 11 § 2 k.k. a z podstawy prawnej wymiaru kary – art. 11 § 3 k.k.

Czyny penalizowane w art. 298 § 1 k.k. i art. 286 § 1 k.k. stanowią odrębne przestępstwa i dlatego nie może mieć zastosowania konstrukcja zbiegu przepisów wedle której jeden czyn wyczerpuje znamiona dwóch lub więcej przepisów. Jeżeli sprawca po spowodowaniu zdarzenia , o którym mowa w art. 298 § 1 k.k. złożył wniosek do ubezpieczyciela o odszkodowanie dopuścił się kolejnego przestępstwa (art. 13 § 1 k.k. w zw. z art.

286 § 1 k.k. ).

Z uwagi na to, że Sąd Okręgowy przyjął , iż wszystkie zachowania objęte czynem opisanym w pkt. II aktu oskarżenia stanowią czyn ciągły , wyeliminowanie konstrukcji zbiegu przepisów nie wymagało zmiany opisu przypisanego czynu.

Zarzut podniesiony w pkt 5 apelacji obrońcy A. T. oraz apelacje obrońców oskarżonego A. Z. nie zasługują na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny wymierzając kary oskarżonym A. T. i A. Z. za czyn opisany w pkt. I aktu oskarżenia orzekł je w wysokości odpowiednio niższej niż Sąd Okręgowy z uwagi na zmianę podstawy prawnej wymiaru kary - na przepis przewidujący niższą sankcję.

Sąd Apelacyjny w całej rozciągłości podziela stanowisko Sądu Okręgowego w przedmiocie znacznego stopnia społecznej szkodliwości czynów przypisanych oskarżonym, wyrażającego się w szczególności sposobie ich działania i motywacji.

Podkreślenia wymaga , że działaniem opisanym w pkt. I oskarżeni naruszyli dwie normy prawne , przy czym oskarżony A. Z. do popełnienia tego czynu wykorzystał zajmowane przez siebie stanowisko w (...).

Z kolei na czyn opisany w pkt. II aktu oskarżenia, przypisany oskarżonemu A. T. składają się dwa przestępstwa , co nie może pozostać bez wpływu na wymiar kary za ten czyn, mimo, iż stanowią one jeden czyn ciągły w rozumieniu art. 12 k.k.

Sąd Okręgowy rozważył okoliczności podmiotowe wskazane w apelacjach obrońców oskarżonych i - wbrew zarzutom podniesionym w apelacjach – okoliczności te znalazły należyty wyraz w wysokości orzeczonych kar.

Karę wymierzoną oskarżonemu A. Z. oraz kary jednostkowe wymierzone A. T., Sąd Apelacyjny uznał za współmierne do stopnia społecznej szkodliwości czynów i odpowiednie z punktu widzenia zadań prewencyjnych.

Orzekając karę łączną pozbawienia wolności wobec oskarżonego A. T. Sąd Apelacyjny zastosował metodę zbliżoną do absorpcji z uwagi na zachodzący między czynami związek przedmiotowy.

Wbrew stanowisku obrońców oskarżonego A. Z. brak jest podstaw do warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej wobec niego kary pozbawienia wolności ( co można by rozważać w zw. z art. 4 § 1 k.k.) .

Charakter przypisanego oskarżonemu czynu , wykorzystanie do jego dokonania pełnionej funkcji kierowniczej W (...)( obligującej do egzekwowania przestrzegania prawa) świadczą o znacznym stopniu demoralizacji oskarżonego i skutkują niemożnością obdarzenia go zaufaniem ,że będzie przestrzegał porządku prawnego.

Odnosząc się do podniesionych w apelacjach argumentów dotyczących sytuacji rodzinnej oskarżonego oraz do dołączonych do apelacji adw. P. K. dokumentów, z których wynika, że oskarżony wychowuje i utrzymuje studiującego syna z poprzedniego małżeństwa , że ma małoletnią córkę z obecnego związku ( w dacie czynu miała 8 lat) oraz, że jego konkubina jest inwalidką a nadto leczy się onkologicznie ( orzeczenie o stopniu niepełnosprawności - z 18.12.2012 r. , karta informacyjna z rozpoznaniem nowotworu złośliwego - z 6.09.2012 r.) - stwierdzić trzeba , iż fakt , że oskarżony będąc w takiej sytuacji rodzinnej, mając pod opieką małoletnie dziecko i chorą konkubinę, dopuścił się poważnego przestępstwa świadczy albo o jego skrajnej nieodpowiedzialności albo o przekonaniu o własnej bezkarności.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny uznał, iż mimo dotychczasowej niekaralności oskarżonego A. Z. i jego uprzedniego nienagannego trybu życia – brak jest podstaw do sformułowania pozytywnej prognozy wymaganej przez art. 69 § 1 k.k.

Z powyższych względów Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku.