Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2013r.

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu – Wydział II Karny w składzie :

Przewodniczący : SSO Bogdan Kijak

Sędziowie: SO Arkadiusz Penar

SO Anna Pater (spr.)

Protokolant: st. sekr. sądowy Maria Olszowska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Leszka Karpa

po rozpoznaniu w dniu 24 października 2013r.

sprawy R. F.

oskarżonego o przestępstwo z art.181§1 kk i art.90 ustawy Prawo budowlane

w zw. z art.11§2 kk przy zastosowaniu art.12 kk

na skutek apelacji wniesionych przez prokuratora i obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Nowy Sączu VIII Zamiejscowego Wydziału Karnego z siedzibą w Muszynie

z dnia 23 kwietnia 2013r. sygn. akt VIII K 8/13

I. zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że uchyla punkt II,

II. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy i zasądza od oskarżonego R. F. na rzecz Skarbu Państwa 20 zł (dwadzieścia złotych) tytułem wydatków i 100 zł (sto złotych) tyłem opłaty - za postępowanie odwoławcze.

Sygn. akt II Ka 374/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 24 października 2013 r.

R. F. oskarżony był o to, że w okresie czasu od nieustalonego miesiąca 2006 r. do października 2011 r. w miejscowości S., rejonu (...), na obszarze chronionym P., Specjalnym Obszarze Ochrony Siedlisk (...), działając w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, na działce nr (...), dopuścił się następujących zachowań:

• bez wymaganego przepisami prawa zezwolenia, wykorzystując częściowo istniejącą drogę gruntową, wybudował obiekt sportowy „tor saneczkowy” o długości około 4,2 km, z drewnianymi zabezpieczeniami na wirażach, mostkami i przepustami betonowymi, instalację oświetleniową oraz wodną do naśnieżania, z betonowymi postumentami i podstawami lamp, budynkami infrastruktury;

• w trakcie realizacji toru saneczkowego oraz elementów trasy narciarskiej dokonał:

- wylesienia około 5 ha gruntów leśnych położonych w P. i w specjalnym obszarze ochrony siedlisk (...)

- wykonał prace ziemne trwale przekształcające naturalną rzeźbę terenu i powodujące zniszczenie gleb leśnych na obszarze około 5 ha w P. i w (...)

- całkowicie i długotrwale, na co najmniej na 100 lat unicestwił około
5 ha chronionych w (...), oznaczonych kodami (...) żyzne buczyny (...)i (...) kwaśne buczyny(...)

- dopuścił się fragmentacji i destabilizacji około 50 ha ekosystemów leśnych, zajmujących chronione w (...), oznaczone kodami (...) żyzne buczyny i (...) kwaśne buczyny, wskutek pocięcia ich siecią tras narciarskich
i saneczkowych o gęstości około 120m/ha;

- obniżył naturalną retencję opadową i zwiększył zagrożenie powodziowe, erozyjne i osuwiskowe w dolinie potoku S., przez obniżenie lesistości o ponad 10 % w rejonie przedmiotowej inwestycji sportowo- rekreacyjnej;

- zniszczył setki, a prawdopodobnie nawet tysiące osobników roślin chronionych, takich jak: paprotnik kolczysty P., paprotnik B., pokrzyk wilcza jagoda A., marzanka wonnaG. i kopytnik pospolity A. i innych rosnących na terenach wylesionych i zniewelowanych na potrzeby przedmiotowej inwestycji sportowo-rekreacyjnej;

- zniszczył miejsca bytowania, a także unicestwił wiele drobnych chronionych kręgowców i bezkręgowców zamieszkujących górskie lasy bukowe, np. z rodzin: mroczkowatych V., ryjówkowatych S. i pilichowatych G., jaszczurkowatych L., salamandrowatych S., kumakowatych B., ropuchowatych B., pszczołowatych A. trzmiele B. czy biegaczowatych C., w czasie karczowania i niwelowaniu tras narciarskich i saneczkowych;

- zniszczył miejsca bytowania i żerowania występujących w dolinie S. drapieżników o aktywności nocnej, w tym objętych ochroną gatunkową i programem (...), (...) wilka i (...) rysia oraz sów: (...) puchacza, (...) puszczyka uralskiego i (...) włochatki, przez oświetlenie toru saneczkowego i wzmożony ruch pojazdów mechanicznych;

- stworzył śmiertelne pułapki dla wielu drobnych kręgowców, w tym chronionych gatunków ssaków z rodzin ryjówkowatych S. i pilichowatych G. oraz płazów i gadów, a także bezkręgowców, np. żyjących na dnie lasu chronionych biegaczowatych C., przez wybudowanie urządzenia do zaśnieżania toru saneczkowego;

- zwiększył antropopresję i dokonał zanieczyszczenia terenu wskutek wzmożonej obecności i aktywności ludzkiej;

czym w sposób świadomy i celowy doprowadził do wylesienia i przekształceń rzeźby terenu na dużym obszarze, które spowodowały zniszczenia w świecie roślinnym i zwierzęcym w znacznych rozmiarach,

tj. o przestępstwo z art. 181§1 kk i art. 90 ustawy z dnia 07.07.1994 Prawo budowlane w zw. z art. 11§2 kkk przy zastosowaniu art. 12 kk.

Wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2013 r., sygn. akt VIII K 8/13, Sąd Rejonowy w Nowym Sączu VIII Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w Muszynie umorzył warunkowo postępowanie karne przeciwko oskarżonemu o to, że w okresie czasu od nieustalonego miesiąca 2006 r. do 12 kwietnia 2011 r., w miejscowości S. rejonu (...), na działce nr (...) wykonał roboty budowlane, polegające na montażu instalacji elektrycznej wraz z oświetleniem (ok. 40 sztuk) oraz instalacji wodociągowej wraz ze zbiornikiem, bez wymaganego prawem pozwolenia – na jednoroczny okres próby. Na mocy art. 67§3 kk Sąd Rejonowy orzekł od oskarżonego świadczenie pieniężne w kwocie 3.000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. W pozostałym zakresie Sąd Rejonowy uniewinnił oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu, a kosztami postępowania w tym zakresie obciążył Skarb Państwa. Sąd Rejonowy zasądził od oskarżonego 140 złotych tytułem wydatków i 100 złotych tytułem opłaty.

Powyższy wyrok zaskarżyli apelacjami prokurator i obrońca oskarżonego.

Prokurator w apelacji zarzucił:

I. obrazę przepisów prawa materialnego, mając wpływ na treść wydanego orzeczenia, a to:

1. art. 11§2 kk i art. 12 kk polegającą na niesłusznym wyeliminowaniu z opisu i kwalifikacji zarzuconego oskarżonemu czynu właściwego zbiegu przestępstw z art. 90 ustawy prawo budowlane i art. 181§1 kk oraz czynu ciągłego z art. 12 kk i rozdzielenie go na dwa niezależne od siebie przestępstwa w sytuacji gdy działanie oskarżonego stanowiło właściwy zbieg przepisów i objęte było jednym czynem ciągłym – z zamiarem i konsekwentnie, w krótkich odstępach czasu zmierzało do wybudowania toru saneczkowego oraz nartostrady z wyciągiem w ramach projektu (...) prze co, w wyniku poczynionych kompleksowych wycinek drzewostanu, plantowania wyrębów, nawiezienia humusu, obsiania tran narciarskich trawami, obcymi dla ekosystemu – doprowadził do zniszczeń w świecie roślinnym i zwierzęcym w znacznych rozmiarach,

2. art. 66§1 kk polegającą na przyjęciu, iż wina i społeczna szkodliwość zarzuconego R. F. czynu nie są znaczne a jego postawa, właściwości i warunki osobiste uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w sytuacji gdy całokształt zgromadzonego tak w postępowaniu przygotowawczym jak i sądowym materiału dowodowego temu zaprzecza,

II. obrazę przepisów prawa procesowego mającą wpływ na treść wydanego orzeczenia, a to:

1. art. 7 kpk, art. 410 kpk oraz art. 424§1 kpk polegającą na braku należytej oceny zgromadzonych dowodów w szczególności opinii powołanych w sprawie biegłych, zeznań świadków oraz wyjaśnień oskarżonego, zgromadzonych w sprawie dokumentów a także nie rozważeniu ich treści, bądź mało wnikliwym ich rozważeniu, bez wzajemnego powiązania, a także poprzez wybiórcze potraktowanie dowodów jakie zostały w sprawie przeprowadzone, w szczególności przypisanie zbyt dużej wiary opinii A. R. i nieuwzględnieniu opinii W. R. a także pominięcie istotnych okoliczności wynikających m.in. z opinii W. R.,

2. art. 167 kpk, art. 201 kpk i 366§1 kpk poprzez zaniechanie przeprowadzenia dowodu z dodatkowej opinii innego biegłego odnośnie skali zniszczeń w świecie roślinnym i zwierzęcym spowodowanych przez oskarżonego jak również dodatkowego przesłuchania w charakterze świadków leśników z Nadleśnictwa P. odnośnie wydawanych zezwoleń na wycinkę drzew i ich charakteru, jak również skali przeprowadzonych przez oskarżonego wycinek i oceny czy były zgodne z wydanymi zezwoleniami,

3. art. 424§1 pkt 2 kpk polegający na pominięciu w uzasadnieniu podstaw prawnych wyroku w szczególności podania, dlaczego Sąd rozbił dwa odrębne zdarzenia i rozpoznawanie dwóch niezależnych przestępstw z wyeliminowaniem z opisu i kwalifikacji prawnej art. 11§2 kk i 12 kk.

Podnosząc powyższy zarzuty prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

W pisemnym uzasadnieniu apelacji prokurator kwestionując warunkowe umorzenie postępowania podniósł, iż Sąd Rejonowy nie odniósł się do wszystkich przesłanek tej instytucji, w szczególności błędnie ocenił stopień społecznej szkodliwości czynu oskarżonego. W odniesieniu do przyjętej kwalifikacji prawnej prokurator zarzucił, iż Sąd Rejonowy wybiórczo potraktował zebrane dowody i nadmierną wagę przypisał opinii biegłego A. R. oraz niesłusznie dał wiarę wyjaśnieniom oskarżonego. Wskazał nadto, iż Sąd Rejonowy zaniechał przeprowadzenia istotnych dowodów. Prokurator zarzucił, iż niesłusznie Sąd Rejonowy dokonał rozbicia zarzucanego oskarżonemu przestępstwa na dwa czyny i zawyrokowanie odnośnie dwóch niezależnych od siebie czynów.

Prokurator występujący na rozprawie apelacyjnej poparł apelację wyłącznie w zakresie uchybienia procesowego z art. 414§1 kpk dotyczącego wydania wyroku uniewinniającego i wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie pkt II.

Obrońca oskarżonego zarzucił:

- obrazę przepisów prawa materialnego i obrazę przepisów postępowania:

- art. 90 ustawy Prawo budowlane w zw. z art. 1§2 kk w zw. z art. 17§1 i 414§1 kpk, polegającą na nie zastosowaniu przepisów art. 1§2 kk w zw. z art. 17§1 i 414§1 kpk, pomimo tego, iż zarzucony R. F. czyn polegający na wykonaniu instalacji elektrycznej i wodnej na działce (...) kwalifikowany jako występek z art. 90 Ustawy prawo budowlane, nie charakteryzuje się wyższą społeczną szkodliwością czynu niż znikoma.

W związku z powyższym obrońca wniósł o zmianę wyroku w pkt I poprzez umorzenie postępowania w stosunku do R. F. co do zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 90 Ustawy prawo budowlane i poprzez uchylenie pkt III wyroku.

W uzasadnieniu apelacji obrońca podniósł, iż bezspornym jest, że ani słupki, ani plastikowe zbiorniki na wodę umieszczone w zagłębieniu terenu nie stanowią obiektów budowlanych, na wykonanie których potrzebne jest pozwolenie na budowę. Z dokumentacji (...) wynika, że lampy zamocowane na słupach zostały zdemontowane, a instalacja wodociągowa nie została wykonana. Zdaniem obrońcy okoliczności te nie zostały uwzględnione przy ocenie zachowania oskarżonego oraz przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości jego czynu. Podniósł, iż Sąd Rejonowy nie uwzględnił też znaczenia inwestycji dla rozwoju ruchu turystycznego w Gminie M.. W ocenie obrońcy zakres naruszenie prawa budowlanego był tak niewielki, że uzasadnia ocenę stopnia społecznej szkodliwości czynu oskarżonego jako znikomego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Na uwzględnienie zasługuje zarzut sprecyzowany na rozprawie apelacyjnej przez prokuratora i stosownie do tego zarzutu zmodyfikowany wniosek. W pozostały zakresie zarzuty pisemnej apelacji prokuratora oraz zarzuty podniesione w apelacji obrońcy są bezzasadne.

Sąd Rejonowy prawidłowo i wnikliwie przeprowadził postępowanie, a w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku właściwie odniósł się do przeprowadzonych dowodów i dokonał właściwej oceny prawno-karnej zachowania oskarżonego R. F., w tym także stopnia społecznej szkodliwości przypisanego mu czynu. Uchybieniem Sądu Rejonowego było jedynie uniewinnienie oskarżonego od części zarzutu – było to postąpienie zbędne. Jak wynika z pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku, Sąd Rejonowy nie przyjął koncepcji, by opisany w akcie oskarżenia zarzut należało zakwalifikować jako dwa odrębne przestępstwa (taka konstrukcja z teoretycznego punktu widzenia dawałaby podstawy do wydania odnośnie jednego z przestępstw wyroku uniewinniającego), ale z obrazą art. 12 kk uniewinnił oskarżonego od części jednego czynu ciągłego. W tym tylko zakresie konieczna okazała się zmiana zaskarżonego wyroku.

Odnośnie apelacji prokuratora.

Na wstępie stwierdzić należy, iż z uwagi na zmianę stanowiska prokuratora co do oceny zasadności zaskarżonego wyroku – zaakceptowanie poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych, co do zasady oceny prawnej oraz warunkowego umorzenia postępowania karnego, Sąd Okręgowy jedynie w niezbędnym zakresie odniesie się do tych zarzutów i wywodów pisemnej apelacji prokuratora, które na rozprawie apelacyjnej nie zostały poparte.

Zacząć należy od zarzutów obrazy prawa procesowego, bowiem ocena zasadności zarzutów obrazy prawa materialnego aktualizuje się w razie uznania, że w sprawie nie doszło do obrazy prawa procesowego w stopniu mogącym mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku.

Zarzuty obrazy przepisów postępowania opisane w pkt II ppkt 1 i 2 apelacji prokuratora były bezzasadne. Zmierzały one do wykazania, że Sąd Rejonowy niesłusznie uznał, iż nie można przypisać oskarżonemu wypełnienia znamion czynu z art. 181§1 kk. Wbrew tym zarzutom stwierdzić należy, iż Sąd Rejonowy przyjmując takie rozstrzygnięcie nie naruszył przepisów procedury wymienionych w zarzutach apelacji prokuratora. Sąd Rejonowy wykazał należytą aktywność i wnikliwość w prowadzeniu postępowania dowodowego, nie zadowalając się dowodami uzyskanymi w toku postępowania przygotowawczego, nie można też mieć najmniejszych zastrzeżeń do dokonanej oceny przeprowadzonych dowodów. W szczególności Sąd Rejonowy wyczerpująco, obiektywnie, logicznie i w sposób zgodny z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego ocenił wszystkie przeprowadzone dowody (nie tylko osobowe, lecz także z opinii biegłych oraz z dokumentów), czyniąc to w zgodzie z wymogami określonymi w art. 7 kpk, a prokurator oceny tej skutecznie nie zakwestionował nie podnosząc w tym zakresie w istocie żadnych merytorycznych argumentów. Wbrew zarzutowi apelującego nie doszło także do obrazy art. 410 kpk skoro Sąd Rejonowy przy wydaniu orzeczenia miał na uwadze całość przeprowadzonego na rozprawie materiału dowodowego (w tym szczególnie wnioski wynikające z opinii biegłych), zaś w pisemnym uzasadnieniu wyroku w sposób skrupulatny, rzeczowy, odniósł się do przeprowadzonych dowodów, wykazał którym dowodom i w jakim zakresie daje wiarę, a jakim wiary nie daje (a więc sprostał wymogom określonym w art. 424§1 kpk). Zarzucając naruszenie przepisów postępowania prokurator zmierzał do wykazania, że podstawowym dowodem na popełnienie przez oskarżonego czynu zarzuconego mu w akcie oskarżenia (a więc realizującego nie tylko znamiona występku z art. 90 ustawy Prawo budowlane, ale i występku z art. 181§1 kk) jest opinia biegłego W. R., jednakże nie uwzględnił tych argumentów, które powołał sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu wyroku, a które częściowo dyskwalifikowały opinię tego biegłego. W związku z powyższym należy stwierdzić, że Sąd Rejonowy nie mógł oprzeć się na opinii biegłego W. R., skoro była ona mało kategoryczna, mająca w gruncie rzeczy charakter teoretyczny, a nie uwzględniała należycie konkretnych okoliczności niniejszej sprawy. Przypomnieć należy, iż wystąpienia następstw o jakich mowa w art. 181§1 kk nie można domniemywać np. poprzez odwołanie się do charakteru czy skali podejmowanych wobec środowiska działań, ale należy wykazać, iż po pierwsze zniszczenia w świecie roślinnym lub zwierzęcym faktycznie wystąpiły, a po wtóre, że były one znacznych rozmiarów. Skoro na poczynienie takich ustaleń nie ma dostatecznych i jednoznacznych dowodów, to prawidłowo Sąd Rejonowy przyjął, że takich zniszczeń przypisać oskarżonemu nie można.

Całkowicie niezasadny był zarzut nieprzeprowadzenia dowodu z dodatkowej opinii kolejnego biegłego (zarzut nr II ppkt 2 apelacji). W związku z tym zarzutem przypomnieć należy, iż kierując się wymogami określonymi w art. 201 kpk Sąd Rejonowy przesłuchał biegłych na rozprawie dążąc do skonfrontowania wniosków obu opinii i wyjaśnienia różnic zachodzących pomiędzy tymi dowodami. Skoro sprzeczności pomiędzy opiniami zostały przez sąd pierwszej instancji wyjaśnione poprzez przesłuchanie biegłych na rozprawie i skonfrontowanie ich stanowisk, to nie istniały podstawy do zasięgania kolejnej opinii nowego biegłego. Sytuacja taka może mieć miejsce tylko wtedy, gdy stanowiska opiniujących nie da się ocenić i rozstrzygnąć, która ze sprzecznych ze sobą opinii jest miarodajna. Taka sytuacja w niniejszej sprawie nie zaistniała, a zatem Sąd Rejonowy nie dopuścił się obrazy przepisu art. 201 kpk, ani też przepisów art. 167§1 kpk i art. 366§1 kpk. Należy zauważyć, że także prokurator nie dostrzegał na etapie postępowania przed sądem pierwszej instancji takich mankamentów opinii biegłych R. i R., które dyskwalifikowałyby w całości te opinie i nakazywały przeprowadzenie dowodu z opinii kolejnego biegłego, skoro nie złożył wniosku o powołanie nowego biegłego po przesłuchaniu biegłych na rozprawie (k. 472). Już tylko na marginesie należy zauważyć, że nieporozumieniem jest zarzucanie Sądowi Rejonowemu niesłuszne powołanie biegłego A. R., skoro przeprowadzenie tego dowodu służyło należytemu wyjaśnieniu sprawy. Równie bezzasadny był zarzut nieprzeprowadzenia dowodu z przesłuchania w charakterze świadków leśników z Nadleśnictwa P.. Takie postąpienie było zbędne skoro okoliczności dotyczące wycinek drzew oraz wydawanych w związku z tym zezwoleń zostały już ustalone w oparciu o inne dowody. Dodać należy, że prokurator nie wskazał jakie konkretne znacznie dla prawidłowego rozstrzygnięcia miałyby zeznania niesprecyzowanych świadków.

Sąd Okręgowy nie podzielił również, co do zasady, zarzutów obrazy prawa materialnego. Sąd Rejonowy nie przyjął, by czyn opisany w zarzucie aktu oskarżenia stanowił dwa odrębne przestępstwa. Dlatego też zarzut naruszenia art. 11§2 kk rozumiany jako niesłuszne odrzucenie koncepcji właściwego zbiegu przestępstw był chybiony.

Bezzasadny był także zarzut naruszenia art. 181§1 kk poprzez pominięcie tego przepisu przez Sąd Rejonowy w kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu. Skoro bowiem Sąd Rejonowy nie ustalił, by działania oskarżonego doprowadziły do zniszczeń w świecie roślinnym i zwierzęcym w znacznych rozmiarach, to nie mógł zakwalifikować działania oskarżonego z przepisu art. 181§1 kk. Zaznaczyć w tym miejscu trzeba, że zarzut naruszenia prawa materialnego odnosić należy do poczynionych przez sąd pierwszej instancji ustaleń faktycznych. Uwaga ta jest niezbędna bowiem podnosząc w pkt I ppkt 1 apelacji zarzut obrazy prawa materialnego, prokurator skonstruowała swój opis czynu, odbiegający od tego, jaki przyjął Sąd Rejonowy.

Nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut obrazy art. 66§1 kk. Podobnie jak w przypadku wyżej omawianego zarzutu, także i zarzut obrazy art. 66§1 kk w części dotyczącej niewłaściwej oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu oskarżonego prokurator odniósł nie do ustaleń poczynionych przez Sąd Rejonowy, ale do całego szeregu działań, których nie przypisano oskarżonemu. Prokurator nie wskazał też, poprzez pominięcie którego z mierników stopnia społecznej szkodliwości czynu określonych w art. 115§2 kk, Sąd Rejonowy naruszył prawo materialne dokonując oceny tego stopnia. Z tych powodów zarzut obrazy art. 66§1 kk był chybiony.

Sąd Rejonowy dopuścił się natomiast uchybienia, które ma swoje podstawy w niewłaściwym rozumieniu czynu ciągłego z art. 12 kk, a skutkowało końcowo obrazą art. 414§1 kpk. Istota konstrukcji czynu ciągłego polega na tym, że opisane w nim zachowania sprawcy stanowią jedno przestępstwo. Konsekwencją takiego niekwestionowanego rozumienia czynu ciągłego jest to, że w razie ustalenia, iż sprawca nie podejmował określonych zachowań opisanych w zarzucie, jak też w razie ustalenia, że podjęte działania nie były znamienne dla określonego przestępstwa, dokonuje się odpowiedniej zmiany opisu czynu i kwalifikacji prawnej - nie ma natomiast potrzeby wydawania wyroku uniewinniającego. Sąd Rejonowy prawidłowo postąpił zmieniając opis czynu i kwalifikację prawną w stosunku do zarzutu z aktu oskarżenia, a jedynie zbędnie orzekł o „częściowym” uniewinnieniu oskarżonego (uniewinnieniu od części czynu).

Kierując się powyższymi względami Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchylił pkt II – tj. uchylił orzeczenie o uniewinnieniu R. F. od części zarzuconego mu czynu.

Odnośnie apelacji obrońcy.

Apelacja ta była niezasadna. Sąd odwoławczy w pełni podzielił dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę stopnia społecznej szkodliwości czynu ostatecznie przypisanego oskarżonemu, a realizującego wyłącznie znamiona występku z art. 90 ustawy Prawo budowalne.

Dla porządku należy przypomnieć, że zgodnie z art. 115§2 kk przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu sąd bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiar wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia. W odniesieniu do czynu przypisanego oskarżonemu, przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości nie bierze się po uwagę rodzaju naruszonych reguł ostrożności i stopnia ich naruszenia, gdyż te kryteria odnoszą się do przestępstw nieumyślnych.

Sąd Rejonowy dokonując oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu przypisanego R. F., a polegającego na wykonaniu instalacji elektrycznej i wodnej na działce nr (...) bez wymaganego pozwolenia uwzględnił wszystkie te okoliczności, na które powołał się obrońca w apelacji. W szczególności Sąd Rejonowy uwzględnił takie oto okoliczności, jak te, że instalacja elektryczna tylko traktowana jako całość mogła stanowić taki obiekt, dla którego realizacji wymagane było pozwolenie budowalne. Podobnie rzecz ma się z wykonaniem robót budowlanych związanych z instalacją wodną, która traktowana tylko jako całość wymagała uzyskania pozwolenia. W związku z powyższym należy stwierdzić, że przedmiotem oceny sądu orzekającego w kontekście stopnia społecznej szkodliwości czynu stanowiła całość tych inwestycji, nie zaś poszczególne elementy (słupki, zbiorniki etc.). Sąd Rejonowy trafnie również uwzględnił przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości przedmiotowego czynu, iż oskarżony po przeprowadzeniu kontroli i zwróceniu uwagi na nielegalność owych robót budowlanych postanowił o zdemontowaniu tych obiektów. Uwzględniając wszystkie te okoliczności Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił, że charakter robót, a przede wszystkim ich rozmiar oraz dalsze konsekwencje dla środowiska wskazują, iż stopień społecznej szkodliwości czynu oskarżonego nie był znaczny. Nie jest natomiast słuszny pogląd zaprezentowany w apelacji obrońcy oskarżonego, iż stopień ten należało ocenić jako znikomy. Nie tracąc z pola widzenia takiej oto okoliczności, iż przedmiotem występku z art. 90 ustawy Prawo budowalne był tylko fragment zrealizowanej inwestycji – wyłącznie instalacja wodociągowa i elektryczna (która łatwo została następnie zdemontowana), nie zaś cała planowana inwestycja – ślizgostrada, trzeba jednocześnie mieć na uwadze rozmiar tych prac budowlanych i ich charakter, który zdecydowanie należy odróżnić od typowych samowoli budowlanych najczęściej spotykanych w praktyce sądowej, a mających postać drobnych prac przydomowych, dotyczących niewielkich elementów, nie związanych z przedsięwzięciami wykonywanymi na użytek publiczny. Charakter tej inwestycji sprzeciwiał się uznaniu, że stopień społecznej szkodliwości czynu oskarżonego był znikomy, co winno skutkować umorzeniem postępowania, natomiast trafnie został oceniony przez sąd pierwszej instancji jako nieznaczny, a zatem skutkujący warunkowym umorzeniem postępowania karnego przeciwko oskarżonemu. Odnosząc się do argumentu apelacji o znaczeniu inwestycji prowadzonej przez oskarżonego w szeroko rozumianym kontekście społecznym stwierdzić należy, że i ten argument nie może prowadzić do odmiennej oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu – także i pożądane z punktu widzenia ogólnospołecznego przedsięwzięcia muszą spełniać wymogi prawa, a atrakcyjność czy rozmiar danej inwestycji nie może usprawiedliwiać zaniechania stosowania się do przepisów prawa budowlanego.

Także i argument podniesiony przez obrońcę na rozprawie odwoławczej, a oparty na decyzji(...)z dnia 25.06.2013 r. (k. 542-545) nie przemawiał za dokonaniem odmiennej oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu R. F. aniżeli dokonana przez Sąd Rejonowy. Wskazana decyzja nr 321/13 dotyczyła umorzenia postępowania administracyjnego w przedmiocie samowoli budowlanej obiektu ślizgostrady zlokalizowanej na działce nr (...). W uzasadnieniu tej decyzji jasno stwierdzono, iż nie można traktować sezonowego urządzenia ślizgostrady na ścieżce rekreacyjnej jako obiektu budowlanego, a w związku z tym postępowanie administracyjne jest bezprzedmiotowe, decyzja ta nie dotyczyła natomiast zrealizowania na tej działce instalacji wodnej i elektrycznej, która była przedmiotem czynu przypisanego oskarżonemu, a która następnie została zdemontowana.

Końcowo należy wskazać, że przed sądem pierwszej instancji obrońca oskarżonego wnosił o warunkowe umorzenie postępowania wobec oskarżonego, o ile określonego działania oskarżonego naruszały prawo (k. 473). W takiej sytuacji brak jest podstaw, aby na etapie postępowania odwoławcze dokonać odmiennej oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu aniżeli uczynił to Sąd Rejonowy, a proponował także obrońca w wystąpieniu końcowym przed sądem pierwszej instancji.

Mając na względzie powyższe okoliczności Sąd Okręgowy nie podzielił argumentów apelacji obrońcy oskarżonego zmierzających do wykazania, iż stopień społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu był znikomy, a w związku z tym zachodziła podstawa do umorzenia postępowania, jak również nie podzielił większości zarzutów podniesionych w apelacji prokuratora (które nie zostały ostatecznie poparte przez prokuratora na rozprawie odwoławczej). Sąd Okręgowy uchylił wyłącznie orzeczenie z punktu II wyroku, a więc uniewinnienie od części postawionego oskarżonemu zarzutu popełnienia czynu ciągłego, bowiem było to postąpienie zbędne. Stanowisko Sądu Rejonowego co do przyjętego opisu czynu i jego kwalifikacji prawnej zostało jasno wyrażone w rozstrzygnięciu zawartym w punkcie I wyroku, wskazującym w jakim zakresie Sąd Rejonowy uznał winę oskarżonego.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy orzekając na podstawie art. 437§1 i 2 kpk zmienił zaskarżony wyrok w ten tylko sposób, że uchylił jego punkt II, natomiast w pozostałym zakresie wyrok utrzymał w mocy. Nie uwzględniając apelacji obrońcy oskarżonego Sąd Okręgowy na zasadzie art. 636§1 kpk zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa 20 zł tytułem wydatków i tytułem 100 zł opłaty za postępowanie odwoławcze.