Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 22 października 2015 roku J. B. wniosła o zasądzenie od Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 3191,40 zł wraz z odsetkami w wysokości ustawowej płatnymi od dnia 8 kwietnia 2013 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazała, że domaga się od pozwanego jako ubezpieczyciela z tytułu OC sprawcy szkody niepokrytych w całości kosztów najmu pojazdu zastępczego.

W odpowiedzi na pozew z dnia 17 grudnia 2015 roku Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. wniosła o oddalenie powództwa i o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, podnosząc, że kwestionuje powództwo co do zasady i co do wysokości (k. 20v).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 7 marca 2013 r., pojazd marki H. (...) o nr rej (...) należący do J. B. został uszkodzony przez posiadacza pojazdu mającego wykupioną polisę ubezpieczenia OC w Towarzystwie (...) S.A. z siedzibą w W.. Szkoda została zgłoszona w dniu 8 marca 2013 roku (bezsporne).

W dniu 8 marca 2013 roku J. B. zawarła z (...) W. umowę najmu pojazdu zastępczego H. (...) (k. 9 umowa). Ponadto zleciła K. W. działającemu pod firmą (...) z siedzibą w W. naprawę uszkodzonego pojazdu, upoważniając do prowadzenia wszelkich spraw związanych likwidowaną szkodą. Jednocześnie oświadczyła, że w przypadku odmowy wypłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela zobowiązuje się uregulować należność za dokonanie naprawy w/w samochodu w terminie 30 dni (k. 8 upoważnienie/zlecenie naprawy).

Pismem z dnia 11 marca 2013 roku Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. poinformowało J. B. o przesłankach odpowiedzialności za koszty najmu pojazdu zastępczego oraz o możliwości najmu pojazdu w wypożyczalni współpracującej z ubezpieczycielem za 69,00 zł brutto/doba (k. 11).

W dniu 22 marca 2013 roku Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. uznało swoją odpowiedzialność za szkodę (k. 67 korespondencja mailowa).

J. B. wynajmowała pojazd zastępczy przez 26 dni w dwóch okresach – od 8 do 20 marca 2013 roku oraz od 31 marca do 13 kwietnia 2013 roku, za co zapłaciła 4157,00 zł brutto przy stawce dobowej 159,90 zł brutto (k. 10 faktura VAT nr (...)).

Faktura VAT nr (...) została przedstawiona pozwanemu w dniu 18 kwietnia 2013 roku (k. 70).

Pismem z dnia 24 kwietnia 2013 roku Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. przyznało J. B. zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego w kwocie 966,00 zł, wskazując, że zasadny czas najmu pojazdu zastępczego wynosi 14 dni (k. 49). Powyższa kwota została wypłacona (bezsporne).

Konieczny, niezbędny i uzasadniony czas naprawy samochodu marki H. (...) o nr rej. (...) przy uwzględnieniu zakresu uszkodzeń zaistniałych na skutek kolizji z 7 marca 2013 roku i przy uwzględnieniu wymiaru czasu pracy warsztatu, w którym dokonano naprawy, wynosi 18 dni. Rynkowe stawki czynszu najmu samochodu marki H. (...) lub innego pojazdu tej samej klasy tej samej klasy na terenie W. w marcu i kwietniu 2013 r. przez okres uzasadnionego czasu naprawy pojazdu uszkodzonego, z pominięciem przez biegłego ofert wypożyczalni samochodów znajdujących się przy lotniskach i hotelach wahały się od 90 do 110 zł brutto (opinia biegłego sądowego – główna i uzupełniające).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, których prawidłowości sporządzenia i prawdziwości faktów przez nie potwierdzonych żadna ze stron nie kwestionowała.

Dowodowi z zeznań świadka K. W. Sąd dał wiarę, jednakże miał na uwadze, że zeznania te w zasadzie nie mają wpływu na treść rozstrzygnięcia, albowiem świadek co do zasady wskazał, że nie pamięta dokładnie, jak to wszystko przebiegało (k. 180), ponadto świadek nie wypowiedział się co najistotniejszej kwestii (uzasadnionego technologicznego czasu naprawy przedmiotowego samochodu). Potwierdził okoliczność wskazywaną już w pozwie, że powódka oczekiwała na uznanie odpowiedzialności przez ubezpieczyciela zanim rozpoczęto naprawę pojazdu.

Odnośnie ustalenia koniecznego, niezbędnego i uzasadnionego czasu naprawy samochodu marki H. (...) o nr rej. (...) przy uwzględnieniu zakresu uszkodzeń zaistniałych na skutek kolizji z 7 marca 2013 roku i przy uwzględnieniu wymiaru czasu pracy warsztatu, w którym dokonano naprawy, jak też ustalenia rynkowych stawek czynszu najmu samochodu marki H. (...) lub innego pojazdu tej samej klasy tej samej klasy na terenie W. w marcu i kwietniu 2013 r. przez okres uzasadnionego czasu naprawy pojazdu uszkodzonego, jednakże z pominięciem przez biegłego ofert wypożyczalni samochodów znajdujących się przy lotniskach i hotelach, Sąd uznał za miarodajną opinię biegłego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego (opinię podstawową i opinie uzupełniające), która jest rzetelna i została sporządzona zgodnie z obowiązującymi biegłego standardami.

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie co do zasady, jednakże co do wysokości jedynie częściowo.

Zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela w ramach ubezpieczenia OC obejmuje wyrównanie szkody w sytuacji, gdy posiadacz lub kierowca pojazdu mechanicznego są zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Zgodnie z art. 435 § 2 w zw. z art. 436 k.c. ubezpieczeniem OC objęta jest odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej wyrządziła szkodę ruchem tego pojazdu. Odpowiedzialność ubezpieczyciela z umowy ubezpieczenia OC i ubezpieczonego sprawcy szkody jest odpowiedzialnością in solidum, to jest tego rodzaju, że spełnienie świadczenia przez jednego z zobowiązanych zwalnia drugiego do wysokości spełnionego świadczenia. Odpowiedzialność sprawcy szkody opiera się na zasadach odpowiedzialności ex delicto, do której wykazania konieczne jest spełnienie przesłanek tejże odpowiedzialności – winy sprawcy (art. 415 kc), szkody, zdarzenia wywołującego szkodę i związku przyczynowego pomiędzy szkodą a tym zdarzeniem (art. 361 § 1 kc). Natomiast odpowiedzialność ubezpieczyciela wypływa z kontraktu – umowy z ubezpieczonym co do odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez niego w związku z ruchem pojazdów mechanicznych. Odpowiedzialność ubezpieczyciela reguluje art. 822 kc, który stanowi, że przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

W uchwale z dnia 17 listopada 2011 roku (III CZP 5/11) Sąd Najwyższy stwierdził, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej.

W uzasadnieniu powołanej uchwały Sąd Najwyższy odniósł się między innymi do sytuacji, w której doszło już do poniesienia przez poszkodowanego wydatków na uzyskanie pojazdu zastępczego w okresie remontu uszkodzonego pojazdu albo przez okres niezbędny do nabycia nowego pojazdu. Są to wydatki poniesione w następstwie zdarzenia szkodzącego, które by nie powstały bez tego zdarzenia, prowadzące do powypadkowego zmniejszenia majątku poszkodowanego, czyli straty (art. 361 § 2 k.c.). Przeważa w piśmiennictwie stanowisko, że muszą to być wydatki zmierzające do wyłączenia lub ograniczenia szkody i niewątpliwie są nimi koszty wynajmu pojazdu zastępczego w celu kontynuowania działalności gospodarczej lub zawodowej, ponieważ zapobiegają utracie określonych dochodów (art. 361 § 2 k.c.). Szkodę stanowią również konieczne wydatki związane ze zdarzeniem szkodzącym. Przy takim ujęciu, stratą w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. są objęte także te wydatki, które służą ograniczeniu (wyłączeniu) negatywnych następstw majątkowych doznanych przez poszkodowanego w wyniku uszkodzenia (zniszczenia) pojazdu. Negatywnym następstwem majątkowym jest tu utrata możliwości korzystania z rzeczy, a więc utrata uprawnienia stanowiącego atrybut prawa własności. W takiej sytuacji poszkodowanemu przysługuje roszczenie o zwrot wydatków na najem pojazdu zastępczego nieprzeznaczonego do kontynuowania działalności gospodarczej lub zawodowej, można je bowiem uznać za stratę (art. 361 § 2 k.c.). Sąd Najwyższy podkreślił, że zwrotowi mogą podlegać tylko wydatki rzeczywiście poniesione na taki najem. Nie wszystkie jednak wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i 826 § 1 k.c.). Na dłużniku ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Nie jest celowe nadmierne rozszerzanie odpowiedzialności odszkodowawczej i w konsekwencji - gwarancyjnej ubezpieczyciela, co mogłoby prowadzić do wzrostu składek ubezpieczeniowych. Jednocześnie zdaniem Sądu Najwyższego różnorodność okoliczności związanych z następstwami wypadku komunikacyjnego oraz sytuacją życiową poszkodowanego nie pozwala na formułowanie kazuistycznych wskazań; podlegają one indywidualnej ocenie.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, które Sąd orzekający w całości podziela, należy uznać, że żądanie zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego jest uzasadnione co do zasady, albowiem powódka nie mogła korzystać z własnego pojazdy wskutek zdarzenia, za którego skutki odpowiedzialność ponosi pozwany. Poza tym odpowiedzialność za szkodę w postaci kosztów najmu pojazdu zastępczego została uznana przez ubezpieczyciela w toku postępowania likwidacyjnego (k. 49 pismo z 24 kwietnia 2013 r.). Koszty najmu pojazdu były wydatkami poniesionymi w następstwie zdarzenia szkodzącego, które by nie powstały bez tego zdarzenia, a zatem są celowe i ekonomicznie uzasadnione. Jednak w ocenie Sądu zwrot kosztów należy się za krótszy okres niż wskazano w pozwie i jaki wynikał z przedstawionej przez powódkę faktury VAT.

Celem weryfikacji słuszności zarzutu pozwanego, że jest on odpowiedzialny wyłącznie do wysokości kosztów najmu pojazdu za okres niezbędny do dokonania naprawy pojazdu w stosunku do zakresu uszkodzeń powstałych w wyniku zdarzenia z dnia 7 marca 2013 roku, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego na okoliczność ustalenia koniecznego, niezbędnego i uzasadnionego czasu naprawy samochodu marki H. (...) o nr rej. (...) przy uwzględnieniu zakresu uszkodzeń zaistniałych na skutek kolizji z 7 marca 2013 roku i przy uwzględnieniu wymiaru czasu pracy warsztatu, w którym dokonano naprawy, jak też ustalenia rynkowych stawek czynszu najmu samochodu marki H. (...) lub innego pojazdu tej samej klasy tej samej klasy na terenie W. w marcu i kwietniu 2013 r. przez okres uzasadnionego czasu naprawy pojazdu uszkodzonego, jednakże z pominięciem przez biegłego ofert wypożyczalni samochodów znajdujących się przy lotniskach i hotelach.

Biorąc pod uwagę ostateczne wnioski opinii głównej biegłego sporządzonej w dniu 12 kwietnia 2016 roku należało uznać, że nawet uwzględniając ustalenie dnia odpowiedzialności pozwanego na dzień 22 marca 2013 roku, czasokres najmu samochodu zastępczego uwzględniając jego zwrot i wydanie wyniósłby 12 i 6 dni, czyli łącznie 18 dni (k. 155 wnioski opinii). Podkreślenia wymaga, że strony nie kwestionowały opinii w tym zakresie.

W ocenie Sądu nie zasługuje na uwzględnienie argumentacja powódki wskazująca na to, że łączny wydłużony czas naprawy był zawiniony przez pozwanego, albowiem dopiero w dniu 4 kwietnia 2013 roku doręczył powódce potwierdzenie przyjęcia odpowiedzialności za szkodę. Przede wszystkim twierdzenie to nie znajduje oparcia w dokumentacji zgromadzonej w postępowaniu likwidacyjnym, gdyż jak wynika z korespondencji mailowej odpowiedzialność Towarzystwa (...) S.A. została ustalona już w dniu 22 marca 2013 roku (k. 67). Ponadto zlecając naprawę K. W. w dniu 8 marca 2013 roku powódka oświadczyła, że w przypadku odmowy wypłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela zobowiązuje się uregulować należność za dokonanie naprawy w/w samochodu w terminie 30 dni (k. 8), co świadczy o tym, że nie uzależniała wykonania naprawy od przyjęcia odpowiedzialności przez pozwanego, a zlecenie naprawy było bezwarunkowe, niezależne od tego, kto ostatecznie pokryje koszty naprawy. Oczekiwanie na uznanie odpowiedzialności przez ubezpieczyciela nie było uzasadnione, skoro i tak powódka zamierzała dokonać naprawy w w/w warsztacie.

Ponadto już pismem z dnia 11 marca 2013 roku (k. 11) pozwany poinformował powódkę o przesłankach odpowiedzialności ubezpieczyciela za koszty najmu pojazdu zastępczego, jak również przedstawiono informację o możliwości skorzystania z wypożyczalni pojazdów zastępczych, z którą współpracuje ubezpieczyciel, przy ustaleniu stawki dobowej na 69,00 zł brutto. Pomimo tego powódka zdecydowała się na najem pojazdu za kwotę 159,90 zł brutto/dobę, wobec czego musiała liczyć się z tym, że pozwany nie uzna tak zawyżonej stawki najmu. Dowód z opinii biegłego potwierdził, że żądanie powódki dotyczące ustalenia odszkodowania z zastosowaniem stawki wskazanej na fakturze VAT było znacznie wygórowane. Powyższa decyzja powódki pozostaje w sprzeczności z obowiązkiem wierzyciela wynikającym z art. 354 § 2 kc.

Ponieważ biegły ustalił stawkę czynszu najmu samochodu marki H. (...) lub innego pojazdu tej samej w przedziale 90-100 zł brutto/doba (k. 155 opinia główna), a następnie w przedziale 90 – 110 zł brutto/doba (k. 188 opinia uzupełniająca), Sąd uznał, że najbardziej racjonalne jest uśrednienie powyższych wartości i ustalenie stawki dobowej najmu na 100 zł brutto/doba.

W ocenie Sądu zasadne jest więc żądanie zwrotu kosztów wynajmu samochodu zastępczego za okres 18 dni kalendarzowych, przyjmując koszt najmu 100 zł brutto za dobę, czyli na łączną kwotę 1800,00 zł brutto. Ponieważ w toku postępowania likwidacyjnego wypłacono powódce kwotę 966,00 zł, należało odszkodowanie uzupełnić o kwotę 834,00 zł, o czym orzeczono w pkt 1 wyroku.

O odsetkach ustawowych i ustawowych za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 kc (w brzmieniu przed i od 1 stycznia 2016 roku) wyznaczając jako datę początkową ich naliczania dzień 18 maja 2013 roku, mając również na uwadze przepis art. 14 ust. 1 ustawy z 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Wskazać bowiem należy, że dopiero w dniu 18 kwietnia 2013 roku przedstawiono pozwanemu drogą elektroniczną scany faktur VAT potwierdzających najem pojazdu (k. 70), wobec czego należy uznać, że dopiero z tym dniem zgłoszono roszczenie o naprawienie szkody w tym zakresie.

Należy podkreślić, że powódka – poza powyższą kwotą – wbrew przepisowi art. 6 kc nie wykazała wysokości roszczenia ponad uwzględnioną przez Sąd kwotę. Z tego względu Sąd orzekł jak w punkcie 2 wyroku, oddalając powództwo w zakresie przekraczającym różnicę pomiędzy kosztami najmu ustalonymi przy uwzględnieniu ustaleń opinii biegłego oraz kwotą przyznaną w postępowaniu likwidacyjnym oraz w zakresie odsetek ustawowych za okres od 8 kwietnia 2013 roku do 17 maja 2013 roku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98, 99 i 100 kpc, przyjmując, że powódka wygrała proces w 26%. Powódka poniosła koszty opłaty od pozwu (160,00 zł) oraz koszty zastępstwa procesowego i opłaty od pełnomocnictwa (617 zł). 26% z kwoty 777,00 zł to 202,02 zł. Natomiast pozwany poniósł koszty zastępstwa procesowego i opłaty od pełnomocnictwa (617 zł) oraz zaliczkę na poczet wynagrodzenia biegłego 500 zł oraz 235,31 zł, łącznie 1352,31 zł, z której 74 % to 1000,71 zł. Różnicę pomiędzy powyższymi kwotami zasądzono w puncie 3 wyroku (798,69 zł). O pokryciu na rzecz Skarbu Państwa nieuiszczonych wydatków pokrytych tymczasowo przez Skarb Państwa (łącznie 447,58 zł – postanowienia na k. 199, k. 230, k. 257) Sąd orzekł w pkt 4 wyroku zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu w oparciu o przepis art. 83 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Z: (...)