Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 października 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Jacek Matusik (spr.)

Sędziowie: SO Grażyna Szczęsna-Malowany

SO Małgorzata Bańkowska

protokolant: protokolant sądowy - stażysta Monika Oleksy

przy udziale prokuratora Wojciecha Groszyka

po rozpoznaniu dnia 21 października 2016 r. w Warszawie

sprawy I. G. (1) syna R. i K., ur. (...) w L.

oskarżonego o przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i inne

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonego, jego obrońcę i prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie

z dnia 16 grudnia 2015 r. sygn. akt III K 482/14

I.  wyrok w zaskarżonej części zmienia w ten sposób, że:

- uchyla rozstrzygnięcie z pkt. 3 o karze łącznej,

- w zakresie czynu opisanego w punkcie XXVIII ustala, iż wysokość kwoty pobranego czynszu wynosiła 600 zł,

- w zakresie rozstrzygnięcia z punktu 4, wysokość obowiązku naprawienia szkody na rzecz S. W. podwyższa do kwoty 600 (sześćset) zł,

- z ciągu przestępstw opisanego w punkcie 1 eliminuje czyn opisany w punkcie XXXVIII i od popełnienia tego czynu I. G. (1) uniewinnia,

- orzeczoną za ciąg przestępstw na podstawie art. 286 § 1 kk w zw. z art. 91 § 1 kk karę łagodzi do 6 (sześciu) lat i 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności;

II.  w pozostałej zaskarżonej części tenże wyrok utrzymuje w mocy;

III.  na podstawie art. 85 kk, art. 86 § 1 kk oraz art. 91 § 2 kk łączy kary orzeczone w punkcie 1 zaskarżonego wyroku i wymierza oskarżonemu karę łączną 9 (dziewięciu) lat i 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności;

IV.  zwalnia oskarżonego od kosztów sądowych w sprawie przejmując wydatki na rachunek Skarbu Państwa;

V.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. S. (1) kwotę 516,60 zł obejmująca wynagrodzenie za obronę z urzędu w II instancji oraz podatek VAT.

SSO Grażyna Szczęsna-Malowany SSO Jacek Matusik SSO Małgorzata Bańkowska

Sygn. akt VI Ka 498/16

UZASADNIENIE

I. G. (1) wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ
w Warszawie z 16 grudnia 2015 roku, sygn. akt III K 482/14 został skazany za popełnienie 51, spośród 55 zarzucanych mu, czynów za które została mu wymierzona kara łączna 10 lat pozbawienia wolności.

Apelację od powyższego wyroku wnieśli prokurator, oskarżony oraz jego obrońca.

Prokurator zaskarżył wyrok na niekorzyść oskarżonego w części dotyczącej tylko jednego z czynów przypisanych oskarżonemu i wyrokowi temu zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na jego treść, poprzez błędne ustalenie, że oskarżony pobrał od S. W. kwotę 500 złotych, kiedy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala na uznanie, że pobrał od pokrzywdzonej kwotę 600 złotych. Tym samym prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez ustalenie, że oskarżony od S. W. pobrał kwotę 600 złotych tytułem pierwszego czynszu oraz poprzez orzeczenie od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonej kwotę 600 złotych tytułem obowiązku naprawienia szkody.

Obrońca oskarżonego wniósł apelację, co do winy w zakresie czynów opisanych w punktach: I, VIII, X, XXXVIII wyroku oraz co do kary w odniesieniu do pozostałych czynów przypisanych oskarżonemu, jak również w zakresie orzeczonej kary łącznej. Podnosząc powyższe wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia wskazanych powyższej czynów, a w zakresie pozostałych czynów przypisanych oskarżonemu o złagodzenie wymierzonej za nie kary.

W swojej apelacji oskarżony zaskarżył wyrok w całości podnosząc zarzut rażącej niewspółmierności wymierzonej mu kary.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja prokuratora okazała się w pełni zasadna, natomiast apelacja wniesiona przez obrońcę oskarżonego zasługiwała na uwzględnienie, jedynie w zakresie zarzutu dotyczącego, przypisanego oskarżonemu, czynu opisanego w punkcie XXXVIII zaskarżonego wyroku, zaś apelacja osobista oskarżonego była niezasadna.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutu podniesionego w apelacji prokuratora wskazać należy, iż rację ma skarżący podnosząc, że przypisując I. G. (1) popełnienie przestępstwa opisanego w punkcie XXVIII wyroku, Sąd Rejonowy dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia powyższego, bowiem niezasadnie ustalił, że I. G. (1) pobrał od pokrzywdzonej S. W. tytułem pierwszego czynszu za wynajem pokoju kwotę 500 złotych., co skutkowało również błędnym ustaleniem wysokości szkody, jaką poniosła pokrzywdzona S. W. na 500 złotych i orzeczenie wobec oskarżonego I. G. (1) obowiązku naprawienia szkody na rzecz w/w pokrzywdzonej w tej właśnie wysokości. Istotnie, w tym zakresie Sąd Rejonowy powielił błąd zawarty w akcie oskarżenia chociaż z materiału dowodowego wprost wynika jednoznacznie, iż pokrzywdzona przekazała oskarżonemu tytułem pierwszego czynszu za wynajem pokoju kwotę 600 złotych (vide zeznania S. W. - k.738 oraz k.1849). W związku z tym, zachodzi konieczność zmiany zaskarżonego wyroku w zakresie dotyczącym czynu zarzuconego oskarżonemu w punkcie XXVIII aktu oskarżenia i przypisanego w pkt 1 wyroku poprzez ustalenie, iż oskarżony pobrał od pokrzywdzonej S. W. 600 złotych tytułem pierwszego czynszu. W związku z taką zmianą zaistniała konieczność modyfikacji wyroku również w zakresie rozstrzygnięcia z jego pkt 4 poprzez orzeczenie wobec I. G. (1) obowiązku naprawienia szkody na rzecz S. W. w kwocie 600 zł.

Przechodząc do apelacji obrońcy I. G. (1) wskazać należy, iż zasługuje ona uwzględnienie wyłącznie w zakresie w jakim kwestionuje przypisanie oskarżonemu przestępstwa opisanego w punkcie XXXVIII, które miało być popełnione na szkodę R. i K. S. (2). Zgodzić należy się w tym zakresie z obrońcą, że działania oskarżonego opisane przez Sąd w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, jak również przedstawione w zeznaniach samych pokrzywdzonych, nie stanowiły jeszcze usiłowania oszustwa, a można je jedynie oceniać, jako niekaralne przygotowanie do popełnienia tego przestępstwa. Istotnie bowiem, jak wynika z zeznań pokrzywdzonych, oskarżony nie podjął czynności bezpośrednio zmierzających do pobrania od nich pieniędzy, a co więcej to sam I. G. (1) swoim zachowaniem (nie odpowiadał na telefony, nie przybył na umówione spotkania) uniemożliwił zawarcie umowy z pokrzywdzonymi, a tym samym również przekazanie pieniędzy w kwocie 1.000 zł. mających stanowić kaucję za wynajem mieszkania. Nie można w związku z tym uznać, jak uczynił to Sąd Rejonowy, że to pokrzywdzeni odmówili wypłaty pieniędzy, skoro na skutek postawy oskarżonego odstąpili oni w ogóle od zawarcia umowy najmu, po podpisaniu której dopiero miała zostać wpłacona kaucja. Z tych powodów zasadnym było dokonanie zmiany zaskarżonego wyroku w tej części i uniewinnienie oskarżonego od popełnia omawianego czynu, który tym samym należało wyeliminować z ciągu, przypisanych I. G. (1), przestępstw opisanego w punkcie 1 sentencji zaskarżonego wyroku.

Nie można natomiast zgodzić się z argumentami podniesionymi w apelacji obrońcy w części w jakiej kwestionuje on przypisanie oskarżonemu popełnienia czynów opisanych w punktach I, VIII oraz X komparycji wyroku. Wbrew stanowisku skarżącego, nie sposób uznać, że Sąd Rejonowy poczynił błędne ustalenia faktyczne dotyczące wskazanych czynów. Podkreślenia wymaga w tym miejscu, że sam oskarżony przyznał się do popełnienia, kwestionowanych przez obrońcę, przestępstw (vide wyjaśnienia k.631-635, k.644-646 dot. czynów z punktów VIII i X oraz z k.1757-1759 dot. wszystkich trzech czynów). Również odpowiedzi na akt oskarżenia oraz osobistej apelacji I. G. (1) nie zakwestionował swej winy w omawianym zakresie. Niezależnie jednak od tego, również pozostałe dowody w postaci zeznań pokrzywdzonych jednoznacznie wskazują, że działania oskarżonego w pełni wyczerpały znamiona występku z art. 286 § 1 k.k.

W przypadku czynu z punktu I popełnionego na szkodę P. G., Sąd Okręgowy w pełni podziela wywody przedstawione na stronie 24 pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku, zaś apelacja obrońcy, po za gołosłownym zakwestionowaniem faktu doprowadzenia pokrzywdzonego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, nie zawiera żadnych argumentów mogących podważyć ustalenia poczynione przez Sąd I instancji. Tylko gwoli podsumowania wskazać należy, iż wręcz oczywistym jest, że oskarżony:

- po pierwsze działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej albowiem uzyskiwanych od pokrzywdzonego pieniędzy nie przekazywał w całości rzeczywistemu właścicielowi mieszkania i co najmniej w części przeznaczał je na własne potrzeby,

- po drugie wprowadził pokrzywdzonego w błąd, co do faktu że jest osobą uprawnioną do dysponowania mieszkaniem podczas gdy w rzeczywistości był jedynie jego najemcą i

- po trzecie doprowadził pokrzywdzonego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, albowiem oczywistym jest, że gdyby pokrzywdzony znał rzeczywistą sytuację prawną lokalu to nie zawarłby umowy z oskarżonym, na co zresztą wskazuje sam skarżący w uzasadnieniu swojej apelacji. Nadto w wyniku działań oskarżonego pokrzywdzony musiał dwukrotnie uiścić miesięczny czynsz za lokal, co w sposób oczywisty jest niekorzystnym rozporządzeniem. Nie zmienia tego w żaden sposób fakt, że pokrzywdzony mieszkał w przedmiotowym lokalu oraz że następnie porozumiał się z faktycznym właścicielem mieszkania i wynajął je od niego.

Także w zakresie czynu opisanego w punkcie VIII, popełnionego na szkodę R. J. apelacja obrońcy, po za gołosłownym zanegowaniem istnienia u oskarżonego zamiaru dokonania oszustwa, nie zawiera żadnych argumentów mogących podważyć ustalenia faktyczne, które poczynił Sąd I instancji. Przedstawione w zeznaniach pokrzywdzonego okoliczności zdarzenia, a zwłaszcza zachowanie oskarżonego po dowiedzeniu się przez pokrzywdzonego, że wzięta przez niego dla I. G. (1) pożyczka nie jest spłacana, w ocenie Sądu Okręgowego jednoznacznie świadczą, że oskarżony od samego początku działał z zamiarem oszukania pokrzywdzonego. Skoro bowiem do otwarcia sklepu miało nie dojść, jak tłumaczył się oskarżony, z powodu nieopłacalności, to winien on był zwrócić pokrzywdzonemu lub też pożyczkodawcy pieniądze, które przecież przeznaczone miały być na uruchomienie sklepu. Oskarżony nie uczynił tego, a co więcej zwodził w dalszym ciągu pokrzywdzonego, że rozłożył zadłużenie na raty, co było nieprawdą (vide zeznania pokrzywdzonego k.222). w tej sytuacji oczywistym jest, że oskarżony od samego początku nie miał zamiaru uruchamiania działalności i otwierania sklepu, a dążył jedynie do uzyskania od pokrzywdzonego pieniędzy zwodząc go, co do celu na jaki przeznaczone miały być pieniądze uzyskane z zaciągniętej pożyczki.

Podobnie przedstawia się sytuacja w zakresie dotyczącym czynu opisanego w punkcie X, popełnionego na szkodę K. Ś.. Również w tym przypadku, opisane w zeznaniach K. Ś., działania oskarżonego po udzieleniu mu pożyczki przez pokrzywdzoną, świadczą dobitnie o tym, że I. G. (1) od samego początku nie miał zamiaru wywiązania się z umowy z pokrzywdzoną. Także ze złożonego przez pokrzywdzoną wydruku korespondencji sms-owej z oskarżonym (k.353-358) wynika, że od samego początku oskarżony nie miał zamiaru zwrócić pożyczki w umówionym terminie (2 dni), a częściowej jej spłaty dokonał dopiero po wielokrotnych monitach ze strony pokrzywdzonej. Oskarżony od samego początku wiedział, że nie zwróci pieniędzy w terminie, a jednak wskazał pokrzywdzonej tenże krótki termin, mając świadomość, że w innym wypadku nie udzieliłaby ona pożyczki, gdyż pieniądze przeznaczone były na czynsz za wynajem mieszkania. Fakt późniejszego spłacenia połowy zadłużenia, a nawet uznanie, że oskarżony miał zamiar jej spłaty w całości po ustalonym terminie, nie zmienia oceny prawnej zachowania oskarżonego, który wprowadził pokrzywdzoną w błąd, co do zamiaru terminowego wywiązania się z umowy, działając w celu uzyskania pieniędzy w kwocie 800 zł, wiedząc jednocześnie, że pożyczki nie uzyskałby, gdyby pokrzywdzona miała świadomość, iż zakreślony termin spłaty nie jest realny do spełnienia.

W apelacji obrońcy, a tym samym również w osobistej apelacji oskarżonego, niezasadnie podniesiono zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonych wobec oskarżonego kar, zarówno jednostkowych, jak i łącznej. Rozstrzygając w tym zakresie Sąd Rejonowy uwzględnił wszystkie okoliczności, istotne z punktu widzenia art. 53 k.k. słusznie wskazując, iż okoliczności obciążające znacznie przeważają nad okolicznościami łagodzącymi. Nie powtarzając w tym miejscu trafnych wywodów Sądu I instancji, wskazać należy, iż oskarżony ma już bardzo bogatą przeszłość kryminalną, a przypisanych mu czynów dopuścił się zarówno w warunkach powrotu do przestępstwa określonego w art. 64 § 1 k.k., jak również z popełniania tychże przestępstw uczynił sobie stałe źródło dochodu. W tym miejscu należy wskazać, iż nie ma racji obrońca kwestionując w uzasadnieniu apelacji, przypisanie oskarżonemu działania w warunkach art. 65 § 1 k.k. okoliczność ta bowiem wynika jednoznacznie, nie tylko z okoliczności sprawy – popełnienie 50 przestępstwa przeciwko mieniu, ale również z wyjaśnień samego oskarżonego, który wskazał że robił to by dorównać innym osobom, które zarabiały więcej od niego, a zatem aby zwiększyć swoje dochody, które w jego ocenie były niewystarczające. Okoliczności te w powiązaniu z faktem, że I. G. (1) został skazany za 50 przestępstw, krzywdząc w ten sposób wiele osób, w tym także bliskich mu, świadczą, o tym, że tylko surowa kara pozbawienia wolności będzie adekwatna do stopnia winy oskarżonego, stopnia szkodliwości społecznej jego czynów. Jednocześnie tylko taka, w ocenie Sądu Okręgowego, zapobiegnie w przyszłości popełnieniu przez oskarżonego kolejnych przestępstw, albowiem dotychczas odbywane przez niego, znacznie krótsze, kary nie doprowadziły do jego resocjalizacji, zaś deklarowana przez oskarżonego chęć naprawienia wyrządzonych szkód jest, zdaniem tutejszego Sądu, prezentowana wyłącznie na w celu uzyskania łagodniejszego wymiaru kary.

Na koniec, odnosząc się krótko do kwestii podniesionej w piśmie obrońcy z dnia 20.10.2016 r. (k.2341-2343), chociaż nie jest on podniesiona jako zarzut apelacyjny, stwierdzić należy, iż nie ma racji obrońca wskazując, że wbrew stanowisku Sądu I instancji względniejsze dla oskarżonego są przepisy kodeksu karnego obowiązujące w dacie wydawania zaskarżonego wyroku. W realiach niniejszej sprawy, bowiem granica kary łącznej pozbawienia wolności przy zastosowaniu przepisów nowych wynosiłaby 20 lat, zaś na podstawie przepisów zastosowanych przez Sąd I instancji, tylko lat 15. Jednocześnie stwierdzić należy, iż przepis art. 91 § 1 k.k. w nowym brzmieniu również miałby zastosowanie w niniejszej sprawie, albowiem przestępstwa popełnione przez oskarżonego w ramach ciągu opisanego w punkcie 1 wyroku zostały, wbrew temu co sugeruje obrońca, popełnione przy wykorzystaniu takiej samej sposobności – to jest faktu, ze szereg osób odpowiedziało na zamieszczone przez niego ogłoszenia.

Reasumując zaskarżony wyrok podlegać musiał zmianie tylko w takim zakresie w jakim uwzględniono apelacje prokuratora oraz obrońcy. W związku z uniewinnieniem oskarżonego od jednego z czynów wchodzących w skład ciągu przestępstw zachodziła konieczność określenia na nowo wysokości kary wymierzonej za tenże ciąg. Sąd Okręgowy orzeczoną w I instancji karę złagodził w związku z tym o 2 miesiące uznając, z uwagi na stosunkowo niską, w porównaniu z innymi przestępstwami wchodzącymi w skład ciągu, wagę tego czynu będzie to adekwatne. Jednocześnie w związku z tym zachodziła konieczność wymierzenia nowej kary łącznej, która tylko i wyłącznie z uwagi na uniewinnienie oskarżonego od jednego z czynów obniżono do 9 lat i 10 miesięcy. Wobec tego zaś, że apelacje obrońcy i oskarżonego w pozostałym zakresie nie zasługiwały na uwzględnienie zaskarżony wyrok, w pozostałej części należało utrzymać w mocy.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 624 § 1 k.p.k.

Mając na względzie powyższe Sąd Okręgowy orzekł, jak w sentencji wyroku.

SSO Grażyna Szczęsna-Malowany SSO Jacek Matusik SSO Małgorzata Bańkowska