Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 października 2013 roku

Sąd Okręgowy w Płocku VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Hanna Parzybut- Dan

Protokolant: sekret. sąd. J. Z.

po rozpoznaniu w dniu 30 września 2013 roku w Płocku

sprawy J. J. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o emeryturę

na skutek odwołania J. J. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 4 marca 2013r., znak (...), z dnia 10 kwietnia 2013 r. znak (...), z dnia 6 maja 2013 r., znak (...)

zmienia zaskarżone decyzje ten sposób, że przyznaje J. J. (1) prawo do emerytury od 1 stycznia 2013 r.

SSO Hanna Parzybut- Dan

Sygn. akt VI U 1226/13

UZASADNIENIE

J. J. (1) odwołał się do Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Płocku od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 4 marca 2013 roku, z dnia 10 kwietnia 2013 roku, z
dnia 6 maja 2013 roku.

W uzasadnieniu odwołań wniósł o zaliczenie do stażu pracy zatrudnienia w Wojewódzkim Związku Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych w C. od 5 marca 1981 roku do 31 grudnia 1982 roku , w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) w C. od 14 grudnia

1983 do 31 grudnia 1984, w gospodarstwie rolnym od 1 stycznia od 1988 do 13 lipca 1995 roku, okresu prowadzenia działalności gospodarczej od 1 03 1998 r. do 17 05 2001 r.

Odwołujący wskazał również, że pracował w Chłodni (...) w C., w której był zatrudniony na stanowisku kierownika administracyjnego w okresie od 15.01.1973 roku do 13.06.1974 roku nie
ma jednak świadectwa pracy, jedynie pieczątkę w legitymacji ubezpieczeniowej. Ponadto w okresie od 1.03.1983r. do 15.08 1983 roku pracował w (...) B., prowadząc motel (...), ale spółdzielnia ta już nie istnieje i nie może wydać świadectwa pracy.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał w toku postępowania okres zatrudnienia w Wojewódzkim Związku Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych w C.. Ostatecznie więc z ww. zakładem pracy okres składkowy i nieskładkowy wyniósł łącznie 18 lat, 11 miesięcy i 27 dni okresów. Natomiast w pozostałym zakresie wniósł o oddalenie odwołania.

Organ rentowy nie zaliczył do stażu pracy zatrudnienia od 1 stycznia 1984 r. do 15 10 1984 r. w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) jako agent restauracji (...) na podstawie zaświadczenia Urzędu Skarbowego o dochodzie za 9 miesięcy i 15 dni, ponieważ ww.
zaświadczenie oraz dodatkowo złożone oświadczenie wnioskodawcy i kserokopia wpisu w legitymacji ubezpieczeniowej nie są wystarczającymi dowodami na uznanie tego okresu zatrudnienia. ZUS nie posiada informacji, czy wnioskodawca był zgłoszony jako ajent, ponieważ płatnik składek rozliczał się na podstawie deklaracji bezimiennych. Brak też dokumentów, na podstawie których można by ustalić, że roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne nie była niższa od sześciokrotnej kwoty najniższego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce uspołecznionej lub jednocześnie praca ta była wykonywana w wymiarze nie niższym niż połowa wymiaru czasu pracy.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie uwzględnił również pracy wnioskodawcy w gospodarstwie rolnym od 16 01 1986 r. do 13 07 1995 r.
na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej, ponieważ po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego z KRUS ustalono, że wnioskodawca nie figurował i nie figuruje w ewidencji KRUS jako osoba opłacająca składki na ubezpieczenie społeczne rolników. Przedłożone dokumenty: zaświadczenie z Urzędu Gminy S. i KRUS nie dają podstaw do zaliczenia spornego okresu, gdyż brak dowodów na podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników i opłacania składek.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. J. (1), urodź. 13 03 1947 r., wystąpił w dniu 23 stycznia 2013 r. z wnioskiem o emeryturę.

W okresie od 14 grudnia 1983 r. do 31 grudnia 1984 r. wnioskodawca był zatrudniony na podstawie umowy agencyjnej z Wojewódzkim Przedsiębiorstwem (...) w C.. W ww. okresie prowadził restaurację (...) w C..

W dniu 15 10 1984 r. Urząd Skarbowy w C. wystawił odwołującemu zaświadczenie, że prowadzi na zasadach umowy agencyjnej restaurację (...) „. Dochód netto za 9 miesięcy tego roku wyniósł 432.900 zł, co w skali miesięcznej stanowi kwotę 48.100 zł( k.10 akt ZUS).

Ponadto ubezpieczony prowadził wraz z żoną gospodarstwo rolne o pow. 40,272 ha położone w obrębie M. i K. , w okresie
od 16 stycznia 1986 r. do 13 lipca 1995 r. ( k.63 akt ZUS).Nie opłacał
jednak składek na ubezpieczenie społeczne rolników z tytułu działalności rolniczej.

J. J. (1) od 1 marca 1998 r. prowadził działalność gospodarczą w ramach spółki cywilnej z J. N. pod nazwą Przedsiębiorstwo Handlowo- Usługowe (...) s.c.( k.70 ZUS).Odwołujący opłacił składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej od 1 09 1990 r. do 20 07 1992 r.( 1 rok 10 miesięcy i 20 dni)oraz od 1 04 1998 r. do 28 02 2002 r. tj. 3 lata, 11 miesięcy i decyzją z dnia 4 marca 2013 r. okresy te zostały doliczone do okresów podlegania ubezpieczeniu.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach ZUS, aktach osobowych z Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa (...) w C.- k. 60-68, dowodu zeznań świadka B. C.- k. 54-55, dokumentacji ZUS z kat emerytalnych dotyczącej świadka B. C..

Spór dotyczył zaliczenia do okresów podlegania ubezpieczeniu: zatrudnienia odwołującego w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) w C. od 14 grudnia 1983 r. do 31 grudnia 1984 r., w (...) B., jako agenta motelu (...) od 1 marca 1983r. do 15 sierpnia 1983 roku; pracy wnioskodawcy w gospodarstwie rolnym od 16 01 1986 r. do 13 07 1995 r., zatrudnienia w Chłodni (...) od 15 01 1973 roku do 13 06.1974 r., okresu prowadzenia działalności gospodarczej od 1 03 1998 r. do 17 05 2001 r.

Odnośnie zaliczenia do okresów składkowych okresu podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników, trzeba wskazać, że odwołujący nie udowodnił, że od 16 01 1986 r. do 13 07 1995 r. opłacał składki na ubezpieczenie społeczne rolników. W aktach emerytalnych znajdują się dwa zaświadczenia ze Starostwa Powiatowego, że G. i J. małż. J. byli właścicielami gospodarstwa rolnego o pow. 40,272 ha położonego w obrębie M. i K. od 1 stycznia 1988 r. do 13 lipca 1995 r. oraz drugie, że byli właścicielami także od 16 stycznia 1986 r. gospodarstwa rolnego o pow. 12, 0019 ha( k.63).Bezsprzecznie dokumenty te dowodzą, że wnioskodawca był właścicielem gospodarstwa rolnego, natomiast nie udowodnił, że opłacał składki na ubezpieczenie społeczne rolników w latach 1986-1995. Z kolejnych z zaświadczeń KRUS z dnia 18 04 2013 r. i Urzędu Gminy w S. wynika, że żadna z tych instytucji nie może potwierdzić opłacania składek( k.64, 65 ).

Również okres prowadzenia działalności gospodarczej w spornym okresie od 1 03 1998 r. do 17 05 2001 r. może być zaliczony do okresów podlegania ubezpieczeniu pod warunkiem opłacenia składek na ubezpieczenie emerytalno- rentowe. Odwołujący wykazał, że uzyskał wpis do ewidencji działalności gospodarczej od 1 marca 1998 r. w ramach spółki cywilnej z J. N. Przedsiębiorstwo Handlowo- Usługowe (...).c.( k.70 ZUS)i działalność tą prowadził do 17 maja 2001 r.( k. 74 -75 ZUS). Zgodnie z ustaleniami ZUS odwołujący opłacił składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej od 1 09 1990 r. do 20 07 1992 r.( 1 rok 10 miesięcy i 20 dni)oraz od 1 04 1998 r. do 28 02 2002 r. tj. 3 lata, 11 miesięcy i decyzją z dnia 4 marca 2013 r. okresy te zostały doliczone do okresów podlegania ubezpieczeniu. Zatem sporny okres części został uznany.

Na podstawie przeprowadzonych dowodów Sąd uwzględnił również okres podlegania ubezpieczeniu od 14 grudnia 1983 r. do 31 grudnia 1984 r. z tytułu pracy na podstawie umowy agencyjnej z Wojewódzkim Przedsiębiorstwem (...) w C..

Odwołujący złożył dowód z zaświadczenia wystawionego dnia 15 10 1984 r. przez Urząd Skarbowy w C., że prowadzi na zasadach umowy agencyjnej restaurację (...) „ w C., a dochód netto za 9 miesięcy tego roku wyniósł 432.900 zł. Organ rentowy, choć nie uznał tego zaświadczenia jako dowodu podlegania ubezpieczeniu, to wskazał, że zaświadczenie dokumentuje, że odwołujący w okresie 9 miesięcy i 15 dni 1984 r. osiągnął wynagrodzenie nie niższe niż 6- krotna kwota wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce uspołecznionej( k. 75 a.s.).W związku z powyższym Sąd uznał, że w 1984 r. zgodnie z przepisami dotyczącymi podlegania ubezpieczeniu osób zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia lub umowy agencyjnej wnioskodawca podlegał ubezpieczeniu. Okresami składkowymi są również okresy opłacania składek przez niepracownicze grupy zawodowe od momentu objęcia ich obowiązkiem ubezpieczenia społecznego: w tym przypadku dotyczy to osób, które prowadziły zakłady gastronomiczne oraz stacje benzynowe oraz osób z nimi współpracujących za okres od dnia 1 października 1966 r.( art.6 ust,2 pkt.l3a ustawy o emeryturach i rentach z FUS).Zgodnie z ustawą z dnia 19 grudnia 1975 r. o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia( Dz. U. z 1975 r. Nr 45 poz. 232) ubezpieczony pracujący na podstawie umowy agencyjnej musi wykazać, że roczna podstawa wymiaru składek nie byłam niższa niż 6-miesięczne wynagrodzenie pracowników w gospodarce uspołecznionej lub udowodnić, że przepracował ten okres w pełnym wymiarze czasu pracy.

Odwołujący wykazał, że w całym 1984 r. podlegał ubezpieczeniu na podstawie umowy agencyjnej, skoro już 15 10 1984 r. osiągnął przychód stanowiący całoroczną podstawę wymiaru składek na to ubezpieczenie. Niesporne jest bowiem, że pracował w restauracji (...) od 14 12 1983 r. do 31 grudnia 1984 r. zgodnie z dokumentami znajdującymi się w aktach osobowych. Ponadto na podstawie zeznań świadka B. C. Sąd ocenił, że wnioskodawca w całym okresie zatrudnienia wykonywał pracę codziennie w pełnym wymiarze czasu pracy. Świadek był szefem kuchni w restauracji (...) i jednocześnie razem z odwołującym prowadził restaurację na zasadach umowy agencyjnej. B. C. zeznał, że najczęściej pracowali od 6.00 do 22.00, na pewno było to minimum 10 godzin dziennie. Powyższe okoliczności potwierdził odwołujący, zeznając, że było duże zapotrzebowanie na usługi restauracji, ludzie zamawiali jedzenie na imieniny, były też specjalne zamówienia.

Sąd uznał z wiarygodne zeznania B. C., bowiem okres pracy jako agenta został potwierdzony zaświadczeniem w aktach ZUS( k.28).Okres pracy na podstawie umowy agencyjnej uznany przez Sąd wynosi 1 rok i 16 dni(14 grudnia 1983 r. do 31 grudnia 1984 r.).

Sąd nie uwzględnił natomiast zatrudnienia odwołującego na podstawie umowy agencyjnej w (...) w B. w motelu (...) od 1 marca 1983r. do 15 sierpnia 1983 r., ponieważ nie zostało potwierdzone żadnymi dokumentami pracowniczymi. Samo zeznanie świadka B. C. nie może jedynym miarodajnym dowodem pracy w sytuacji, gdy nie zachowała się żadna dokumentacja.

Odwołujący nie zaoferował żadnych dowodów odnośnie zatrudnienia w Chłodni (...) w C. w latach 1973-1974, toteż Sąd nie uwzględnił tego okresu zatrudnienia do stażu pracy.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest częściowo uzasadnione i prowadzi do zmiany zaskarżonych decyzji.

Organ rentowy rozpoznawał wniosek o emeryturę na podstawie art. 27 i 55 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych( tekst jedn. Dz.U. z 2009 r., Nr 153 poz. 1227)zwanej dalej ustawą emerytalną.

Zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

1)  osiągnęli wiek emerytalny określony w ust. 2 albo 3;

2)  mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 27a.

2. Wiek emerytalny dla kobiet wynosi co najmniej 60 lat.

3. Wiek emerytalny dla mężczyzn urodzonych w okresie:

1)  do dnia 31 grudnia 1947 r. wynosi co najmniej 65 lat;

2)  od dnia 1 stycznia 1948 r. do dnia 31 marca 1948 r. wynosi co najmniej 65 lat i 1 miesiąc;

3)  od dnia 1 kwietnia 1948 r. do dnia 30 czerwca 1948 r. wynosi co najmniej 65 lat i 2 miesiące;

4)  od dnia 1 lipca 1948 r. do dnia 30 września 1948 r. wynosi co najmniej 65 lat i 3 miesiące;

5)  od dnia 1 października 1948 r. do dnia 31 grudnia 1948 r. wynosi co najmniej 65 lat i 4 miesiące.

J. J. (1) nie spełnia przesłanek art. 27 cyt. ustawy emerytalnej, bowiem nie udowodnił 25- letniego okresu składkowego i nieskładkowego. Zachował jednak prawo do niepełnej emerytury na podstawie art. 28 ustawy emerytalnej, zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., którzy nie osiągnęli okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w art. 27 ust. 1 pkt 2, przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

1)  osiągnęli wiek emerytalny, o którym mowa w art. 27 ust. 2 i 3;

2)  mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 15 lat dla kobiet i co najmniej 20 lat dla mężczyzn.

Wnioskodawca nie legitymuje się wprawdzie 25- letnim okresem składkowym i nie składkowym, ale wykazał 20- letni okres podlegania ubezpieczeniu. Sąd uwzględnił bowiem do okresów podlegania ubezpieczeniu zatrudnienie wnioskodawcy na podstawie umowy agencyjnej w okresie od 14 12 1983 r. do 31 12 1984 r. w restauracji (...).

Na okoliczność podlegania ubezpieczeniu przedstawił zaświadczenie Urzędu Skarbowego o wysokości dochodu, którego suma wynosi ponad 6 -krotne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce uspołecznionej w 1984 r. Ponadto od 14 12 1983 r. do 31 12 1984 r. J. J. (1) wykonywał pracę w tej restauracji w pełnym wymiarze czasu pracy.

Organ rentowy nie uznając zaświadczenia Urzędu Skarbowego za dowód wysokości dochodów ubezpieczonego, kierował się przepisami § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.), który określa, że środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobku lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty są: dla pracowników - zaświadczenie zakładów pracy wystawione według wzoru ustalonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych albo legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokości osiąganych zarobków.

W postępowaniu przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych sprawa z odwołania od decyzji ZUS staje się sprawą cywilną, a co za tym idzie nie obowiązują strony ograniczenia dowodowe regulowane przepisami administracyjnymi.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2006 r., I UK 115/06, OSNP 2007/17-18/257 wysokość zarobków, której pochodną jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, jest faktem mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c), który w postępowaniu przed sądem może być udowadniany wszelkimi środkami dowodowymi. Nie obowiązuje wówczas ograniczenie wynikające z § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.). Podobne orzeczenia w zakresie braku ograniczeń w inicjatywie dowodowej przed sądem, dla porównania wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1996 r., sygn. akt II URN 3/95, OSNAPiUS 1996, nr 16, poz. 239; z dnia 25 lipca 1997 r., sygn. akt II UKN 186/97, OSNAPiUS 1998, nr 11, poz. 342; z dnia 8 sierpnia 2006 r., sygn. akt I UK 27/06, niepubl.j.W Orzecznictwie sądów powszechnych ukształtowały się poglądy, że wysokość wynagrodzenia czy dochodu stanowiącego podstawę wymiaru składki może być ustalana na podstawie dowodów z zeznań świadków, dokumentów z akt osobowych, a nawet, w okresowych przypadkach na podstawie zarobków zastępczych innego pracownika zatrudnionego w tym samym zakładzie pracy w tym samym czasie. Sąd meriti podziela także pogląd wyrażony w wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 19 01 1994 r., III AUr 494/93 ,PS-wkł. 1994/6/18, że „w sytuacji gdy fakt zatrudnienia odwołującej jest niewątpliwy, dopuszczalne jest ustalenie wysokości wynagrodzenia na podstawie dowodów pośrednich". Zatem okres ubezpieczenia odwołującego 14 grudnia 1983 r. do 31 grudnia 1984 r. na podstawie umowy agencyjnej mógł być ustalony na podstawie dowodu z zaświadczenia US i uzupełniająco na podstawie zeznań świadka będącego współpracownikiem.

Zgodnie z art. 36 ustawy z dnia 19 grudnia 1975 r. o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia( Dz. U. z 1975 r. Nr 45 poz. 232)

1. Ilekroć przepisy ustawy uzależniają prawo do świadczeń od osiągnięcia dochodu z wykonywania umowy lub ze współpracy w wysokości co najmniej najniższego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej -warunek ten uważa się za spełniony również wówczas, gdy czas pracy określony w umowie lub piśmie jednostki gospodarki uspołecznionej udzielającej zgody na współpracę odpowiada co najmniej pełnemu wymiarowi czasu pracy obowiązującego pracowników jednostki gospodarki uspołecznionej, która zawarła umowę lub udzieliła zgody na współpracę.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli przepisy ustawy uzależniają prawo do świadczeń od osiągnięcia dochodu z wykonywania umowy lub ze współpracy z wysokości co najmniej połowy najniższego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej.

Na podstawie art. 28 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jeżeli po upływie roku kalendarzowego okaże się, że w ciągu tego roku przeciętny miesięczny dochód z wykonywania umowy nie osiągnął połowy najniższego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej, składki opłacone za ten rok podlegają zwrotowi, a tego roku nie wlicza się do okresu ubezpieczenia wymaganego do uzyskania świadczeń na podstawie ustawy. Kwotę składek podlegającą zwrotowi pomniejsza się o kwotę pobranych w ciągu tego roku zasiłków przewidzianych w art. 6 ust. 1 pkt 2 i 3.

Ponieważ odwołujący wykazał podleganie ubezpieczeniu od 14 grudnia 1983 r. do 31 grudnia 1984 r., razem okres składkowy wynosi 20 lat i 13 dni.

Na podstawie art.47714 §2 k.p.c. Sąd zmienił zaskarżone decyzje i przyznał wnioskodawcy emeryturę na podstawie art. 28 ustawy emerytalnej od 1 stycznia 2013 r.

SSO Hanna Parzybut- Dan