Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 29 października 2013 r. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy w następującym składzie:

Przewodniczący SSO Barbara Jamiołkowska po rozpoznaniu w dniu 29 października 2013r. w Bydgoszczy na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Zakładu (...)_Zakładu (...)" Spółka z o.o. w B.

przeciwko K. M. o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanej na postanowienie Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 28 czerwca 2013 r. w sprawie VIII GC 1787/12 postanawia: oddalić zażalenie.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy oddalił wniosek pozwanej o zwolnienie od kosztów sądowych. W uzasadnieniu postanowienia sąd wskazał, iż ze złożonego przez pozwaną oświadczenia o jej stanie rodzinnym, majątku i dochodach nie wynika jakoby nie była ona w stanie ich ponieść bez uszczerbku dla utrzymania siebie i rodziny, bowiem aktualne koszty ograniczają się do kwoty 563 zł opłaty od apelacji, co przy wykazanych przez pozwaną przychodach, majątku oraz faktu, iż nie ma ona nikogo na utrzymaniu jawi się jako kwota nieznaczna.

Sąd podkreślił, iż pozwana posiada znaczne zobowiązania jak i wierzytelności, których dochodzi przed sądem. Sąd I instancji ocenił w związku z tym, iż bez względu na

okoliczność niezaspokojenia pozwanej przez niektórych jej dłużników, sytuacja majątkowa i rodzinna pozwanej odbiega korzystnie od przeciętnej, zaś instytucja zwolnienia od kosztów stanowi formę pomocy państwa dla najuboższych, którzy nie są w stanie ich ponieść bez uszczerbku dla koniecznego, a więc niezbędnego tylko utrzymania siebie i rodziny. W ocenie sądu pierwszej instancji sytuacja ta nie dotyczyła pozwanej.

W zażaleniu na powyższe postanowienie pozwana domagała się zmiany zaskarżonego postanowienia i zwolnienia jej z kosztów postępowania sądowego w całości.

Pozwana wskazywała w uzasadnieniu na relację pomiędzy zawartą w oświadczeniu kwotą zobowiązań - łącznie 537.767,65 zł oraz stanem należności łącznie 296.543,13 zł. Przy czym podkreślała, iż kwota należności odzwierciedla stan należności spornych, co do których postępowania sadowe wszczęte przez pozwaną w sprawie VIII GC 1787/12 są w toku, a których uzyskanie stanowi zdarzenie przyszłe i niepewne.

Pozwana podała ponadto, iż miesięcznie, na pokrycie należności wynikających ze zobowiązań związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą ponosi koszty w kwocie 14.200,00 zł, przy czym kwota ta nie uwzględnia niezbędnego utrzymania oraz zobowiązań wynoszących 285.443,87zł. Są to zobowiązania wynikające z faktur na dostawy zrealizowane w związku z pracami, za które pozwana nie otrzymała wynagrodzenia. Pozwana podkreślała, iż w chwili obecnej toczą się postępowania z wytoczonych przez nią powództw o zapłatę (przed Sądem Okręgowym w Toruniu VI GC 9/13 oraz przed Sądem Rejonowym we Włocławku V GC 476/12), jednak wynik tych postępowań jest niepewny, a czas prawomocnego rozstrzygnięcia, a co za tym idzie możliwości uregulowania należności odległy.

Pozwana wyjaśniała również, iż kwota wykazana jako przychód za ostatnie 6 miesięcy oraz uzyskiwany dochód z tytułu umowy o pracę został wydatkowany w całości na pokrycie najdalej wymagalnych zobowiązań. Mimo to, stan zobowiązań (spornych) w stosunku do stanu należności wykazuje saldo ujemne.

2

Zdaniem pozwanej także sam fakt posiadania majątku w postaci dwóch samochodów nie może determinować odmowy zwolnienia od ciężaru ponoszenia kosztów, gdyż konieczne jest odniesienie się do uzyskiwanych dochodów i ponoszonych niezbędnych kosztów. Według pozwanej zaś, sąd I instancji całkowicie pominął kwestię ponoszonych kosztów.

Pozwana zwracała również uwagę na art. 110 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, zgodnie z którym sąd cofa zwolnienie od kosztów sądowych jeżeli okazało się, iż okoliczności na podstawie których je przyznano nie istniały lub przestały istnieć. W obu wypadkach strona obowiązana jest uiścić wszystkie przepisane opłaty oraz zwrócić wydatki. W ocenie pozwanej, w przypadku rozstrzygnięcia na jej koszt prowadzonych postępowań sądowych ten przepis miałby zastosowanie.

Sąd Okręgowy, zważył co następuje:

Zażalenie skarżącej nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 102. ust 1. ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.) zwolnienia od kosztów sądowych może się domagać osoba fizyczna, jeżeli złoży oświadczenie, z którego wynika, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Skarżąca w złożonym do sądu oświadczeniu o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania wykazała osiąganie znacznych dochodów netto miesięcznie: z tytułu umowy o pracę 3.116, 62 zł, z działalności gospodarczej 10.953,11 zł, oraz 730.00 zł z tytułu umowy zlecenia. Ponadto skarżąca posiada ruchomości w postaci dwóch samochodów osobowych.

W świetle powyższego słusznie więc Sąd Rejonowy ocenił skarżącą jako osobę majętną, której stan finansowy znacznie odbiega od przeciętnego, nawet przy nieuwzględnieniu obecnie dochodzonych należności.

3

Jak słusznie wskazał sąd pierwszej instancji instytucja zwolnienia od kosztów stanowi zaś formę pomocy państwa dla najuboższych, którzy nie są w stanie ich ponieść bez uszczerbku dla koniecznego, a więc niezbędnego tylko utrzymania siebie i rodziny. Pozwana, co prawda, wykazała znaczne zobowiązania miesięczne, którymi jest obciążona jednak jako przedsiębiorca powinna uwzględniać konieczność posiadania środków finansowych zarówno w celu dochodzenia roszczeń przed sądem, jak i obrony swych praw w procesach przeciwko nim wytoczonych przed sądem.

Jak podkreśla się bowiem w doktrynie i orzecznictwie należności z tytułu kosztów sądowych nie mogą być traktowane gorzej niż inne koszty, jakie ponoszą przedsiębiorcy, czy to z tytułu danin publicznych, czy też innych zobowiązań. Preferowanie innych zobowiązań stanowi bowiem naruszenie zasady równoważności powinności finansowych i obrony swych praw w procesach przeciwko nim wytoczonych. Strona powinna zatem poczynić oszczędności na poczet kosztów sądowych do granic utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby było to niemożliwe może uzyskać pomoc Państwa.

Tymczasem skarżąca wskazała, iż spłaca ponad 14 200 zł miesięcznie z tytułu obciążających ją zobowiązań kredytowych. Skoro zatem skarżąca jest w stanie ponosić miesięcznie koszty tych zobowiązań, brak jest podstaw do kredytowania jej kosztów sądowych przez Skarb Państwa.

W tej sytuacji rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji należało uznać za prawidłowe.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

4