Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 listopada 2016 r.

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie Wydział X Gospodarczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 października 2016 r.

na rozprawie

w sprawie z powództwa Biura (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ś.

przeciwko (...) spółce akcyjnej z siedzibą w L.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej (...) spółki akcyjnej z siedzibą w L. na rzecz powódki Biura (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ś. kwotę 20 443,44 zł (dwadzieścia tysięcy czterysta czterdzieści trzy złote 44/100) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 14 grudnia 2012r. ,

II.  oddala powództwo w pozostałej części

III.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 5 551 zł (pięć tysięcy pięćset pięćdziesiąt jeden złotych) tytułem kosztów procesu.

Sygn. akt X GC 1673/13

UZASADNIENIE

W dniu 18 grudnia 2013 roku powódka Biuro (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ś. wniosła pozew przeciwko (...) spółce akcyjnej w L. o zapłatę kwot: 30 129,44 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwot 29 303 zł od dnia 14 grudnia 2012 roku; 846,44 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o ustalenie odpowiedzialności pozwanej za szkody przyszłe powódki związane z niewykonaniem umowy stron z dnia 5 września 2011 roku, stanowiącej podstawę dochodzonych roszczeń wraz z kosztami postępowania. Uzasadniając żądanie pozwu, powódka wskazała, że zawarła z pozwaną umowę na podstawie której pozwana zobowiązała się do zarezerwowania w terminach od dnia 5 – 11 listopada 2012 roku 1200 miejsc noclegowych (3 grupy po 400 osób) w hotelu (...) w Ś., zobowiązania tego jednak nie wykonała, co doprowadziło do powstania po stronie powodowej szkody, m.in. w postaci utraconych korzyści, jakie powodowa spółka miała osiągnąć w wyniku realizacji umowy - marży. Powódka wyjaśniła przy tym, że na żądanie dochodzone pozwem składają się koszty przedprocesowej obsługi prawnej, tłumaczeń i koszty poniesione w wyniku postępowania pojednawczego w łącznej wysokości 9 706 zł oraz kwota (...) EUR (20 443,44 zł) tytułem utraconych korzyści.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania, oraz podniosła zarzut niewłaściwości miejscowej tut. Sądu i wniosła o przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Legnicy. W uzasadnieniu pozwana zaprzeczyła, ażeby pomiędzy stronami postepowania doszło do zawarcia umowy, zaś pism powódki nie sposób poczytywać jako ofertę, tym bardziej, ze nie zawierała przedmiotowo istotnych elementów umowy. Pozwana zauważyła także, że jedno z pism w których powódka upatrywała podsta do przyjęcia, że umowa została zawarta, skierowane zostało nie do pozwanej, a do (...). Ponadto pozwana wskazała, że odpowiedzi na pismo powódki udzieliła osoba niebędąca uprawniona do reprezentacji pozwanej. Powyższe zdaniem pozwanej uzasadnia stwierdzenie, że brak jest po jej stronie legitymacji do występowania w niniejszym postepowaniu. W odniesieniu natomiast do żądania pozwu pozwana zarzuciła, że przedstawione przez powódkę wyliczenia mają charakter jedynie hipotetyczny i nieudowodniony, zaś w części w ogóle nieuzasadniony. Pozwana wskazała, że wyliczenia powódki nie mogą być w tym zakresie wystarczające, a nadto zarzuciła, że na szkodę mogą składać się wymienione przez powódkę koszty obsługi przedprocesowej i koszty tłumaczeń dokumentów. Pozwana zakwestionowała także żądanie o ustalenie jej odpowiedzialności zawarte w pkt 2 petitum pozwu zwracając uwagę, że nie znajduje ono uzasadnienia w przypadku szkód majątkowych wynikających z umowy.

W odpowiedzi na pozew powódka podtrzymała swoje dotychczasowe twierdzenia.

Pismem z dnia 16 kwietnia 2014 roku powódka sprecyzowała żądanie zawarte w pkt. 2 petitum pozwu wskazując, że domaga się ustalenia odpowiedzialności pozwanej za szkodę do kwoty 24 842,03 EUR (104,150,21 zł).

Na rozprawie w dniu pełnomocnik powódki zmodyfikował żądanie w w/w zakresie wskazując, że ogranicza żądanie do kwoty 5 000 EUR, co na dzień 16 kwietnia 2014 roku stanowi równowartość 20 962,50 zł.

W piśmie z dnia 9 marca 2015 roku powódka ponownie zmodyfikowała żądanie określone w pkt 2 petitum pozwu, zmieniając je na roszczenie regresowe w kwocie 12 421 EUR.

Postanowieniem z dnia 21 kwietnia 2015 roku Sąd ustalił, że wartość roszczenia oznaczonego przez powódkę na kwotę 12 421 EUR stanowi równowartość kwoty 51 211,78 zł wg średniego kursu NBP z dnia 10 marca 2015 roku i na podstawie art. 193 § 2 k.p.c. przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Szczecinie, VIII Wydziałowi Gospodarczemu, jako miejscowo i rzeczowo właściwemu.

Zarządzeniem z dnia 30 listopada 2015 roku Sąd Okręgowy w Szczecinie, VIII Wydział Gospodarczy, wobec nieuiszczenia opłaty od powództwa co do kwoty 51 211,78 zł zwrócił pozew w zakresie tego żądania, a następnie postanowieniem z tego samego dnia przekazał sprawę do rozpoznania tut. Sądowi, jako miejscowo i rzeczowo właściwemu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Strony postępowania prowadziły współpracę w ramach umowy nr (...), obowiązującej od dnia 14 czerwca 2011 roku, jednostronnie wypowiedzialnej przez pozwaną pismem z dnia 20 stycznia 2012 roku. Wskazana umowa (allotment) ustalała warunki współpracy pomiędzy powódką Biuro (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w Ś., a pozwaną (...) spółką akcyjną w L. w zakresie przyznanego kontyngentu dotyczącego sprzedaży pobytów kuracyjnych w hotelu (...) w Ś..

Bezsporne, a nadto dowód:

-

zeznania świadka A. P., k. 199-202,

-

przesłuchanie reprezentanta powódki E. K., k. 202-204,

-

przesłuchanie reprezentanta pozwanej D. R., k. 301

Poza w/w umową strony postępowania w okresie od czerwca 2011 roku do września 2011 roku prowadziły negocjacje dotyczące rezerwacji w Hotelu (...) w Ś. pobytu łącznie 1200 osób podzielonych na 3 grupy po 400 osób w terminie od dnia 5 – 11 listopada 2012 roku. Wyjazd organizowany był na potrzeby kontrahenta powódki z Niemiec – (...).

Powódka w trakcie negocjacji korespondowała z pozwaną reprezentowaną przez A. M., określanego zmienienie jako prezes zarządu pozwanej i (...) Sp. z o.o. w L., bądź też przez pracowników pozwanej w tym B. D. (S. Biura Zarządu pozwanej), K. Ś. (Pracownika D. Marketingu i Sprzedaży pozwanej .

W wiadomości e-mail z dna 26 sierpnia 2011 roku, w nawiązaniu do prowadzonych negocjacji, pozwana przedstawiła powódce ofertę pobytu dla łącznie 1200 osób, w terminach 5 – 11 listopada 2012 roku. Oferta ustalała cenę pobytu 48 EUR od osoby za dobę, przy czym co 20 osoba gratis. Cena obejmowała 2 noclegi, wyżywienie i oddanie do użytku na jeden wieczór sali konferencyjnej.

W odpowiedzi na złożoną ofertę powódka pismem z dnia 30 sierpnia 2011 roku, kierowanym do A. M. na adres Hotel (...) w Ś. podziękowała za sprawne załatwienie sprawy, a następnie skierowała do pozwanej sprecyzowane oferty dotyczące pobytu gości, wg wcześniejszych ustaleń.

Dowód:

-

Wydruki e-mail, k. 23-25,

-

Pismo z dn. 30.08.2011r., k. 26,

-

Oferta, k. 27,

-

Zeznania świadka A. P., k. 199-202,

-

przesłuchanie reprezentanta powódki E. K., k. 202-204,

Pismem datowanym na dzień 5 września 2011 roku, przesłanym faxem w dniu 6 września 2011 roku, pozwana potwierdziła rezerwacje w terminach 5-7 listopada.2012 roku, 7-9 listopada 2012 roku i 9-11 listopada 2012 roku dla trzech grup w ilości max 200 pokoi (...)-osobowych H., co 10 pokój (...)-osobowy H.(max 20 pokoi) + 1 pokój jednoosobowy dla kierowcy H., łącznie za cenę 9 648 EUR dla każdej z grup. W uwagach zaznaczono, że realizacja następuje poza allotmentem. Pod pismem złożył podpis D. D. ds. Sprzedaży i Marketingu.

Dowód:

-

Pismo z dn. 5.09.2011e, k. 22,

-

Zeznania świadka A. P., k. 199-202,

-

przesłuchanie reprezentanta powódki E. K., k. 202-204,

Strony postępowania na bieżąco czyniły dodatkowe ustalenia, w tym miedzy innymi w zakresie organizacji przyjęcia w sali konferencyjnej i konkretnej ilości osób, które będą korzystały z pobytu w każdej ze zgłoszonych grup. Wszelkie ustalenia prowadzone były bezpośrednio z dyrektorem Hotelu (...).

Wiadomością e-mail z dnia 13 marca 2012 roku powódka przekazała pozwanej listę gości.

Wiadomością e-mail z dnia 9 maja 2012 roku pozwana poinformowała powódkę, że na chwile obecna nie może potwierdzić zapytania w przedmiocie wyjazdu studyjnego dla przedstawicieli i pracowników niemieckich biur podróży.

Dowód:

-

Wydruki e-mail, k. 28-48,

-

Zeznania świadka A. P., k. 199-202,

-

przesłuchanie reprezentanta powódki E. K., k. 202-204,

Pismem z dnia 24 maja 2012 roku powódka, nawiązując do wcześniej prowadzonych uzgodnień, zwróciła się do pozwanej o wyjaśnienie stanowiska przedstawionego w treści wiadomości e-mail z dnia 9 maja 2012 roku.

Dowód:

-

Pismo z dn. 24.05.2012r. z potwierdzeniem nadania, k. 52-54.

W dniu 30 lipca 2012 roku powódka zwróciła się bezpośrednio do (...) w Ś. z prośbą o potwierdzenie przyjęcia trzech grup uczestników (...) w terminie 5-11 listopada 2012 roku. W odpowiedzi dyrektor Hotelu (...) w Ś. M. B. poinformowała, że w podanych terminach nie ma dostępnych miejsc noclegowych

Dowód:

-

Wydruki e-mail, k. 49-51,

-

Zeznania świadka A. P., k. 199-202,

-

przesłuchanie reprezentanta powódki E. K., k. 202-204,

Pismem z dnia 4 sierpnia 2012 roku powódka wezwała pozwaną do niezwłocznego potwierdzenia realizacji umowy dotyczącej przyjęcia trzech grup z niemieckich biur podróży w obiekcie (...) w Ś. w okresie 5-11 listopada 2012 roku z uwzględnieniem dotychczasowych ustaleń.

Dowód:

-

Pismo z dn. 4.08.2012r. z potwierdzeniem nadania i odbioru, k. 58-61,

Powódka o interwencje w sprawie odmowy realizacji umowy przez pozwaną zwróciła się także do Prezydenta Miasta Ś.. O podjętych krokach mailem z dnia 14 sierpnia 2012 roku poinformowała pozwaną.

W dniu następnym pozwana przesłała powódce ofertę na pobyt w terminie od dnia 10 - 24 listopada, dla 7 grup o ilości (160 os.; 3x180 os.; 3x200 os.). W odpowiedzi pozwana pismem z dnia 17 sierpnia 2012 roku poinformowała, że zarówno ona, jak i jej zagraniczny kontrahent nie akceptują zmienionej oferty pozwanej i zwróciła się o realizację umowy w trzech, ewentualnie w czterech terminach na warunkach dotychczasowych.

Dowód:

-

Pismo z dn. 14.08.2012r., k. 57,

-

Pismo z dn. 17.08.2012r. z załącznikami, k. 62-68,

-

Zeznania świadka A. P., k. 199-202,

Pismem z dnia 21 sierpnia 2012 roku powódka ponownie zwróciła się do pozwanej o potwierdzenie realizacji umowy do dnia 22 sierpnia 2016 roku. Pozwana na wezwanie powódki odpowiedziała po zakreślonym terminie i wystąpiła z propozycją spotkania. Powódka pismem z dnia 31 sierpnia 2012 roku poinformowała, że propozycję w sprawie spotkania przekazała niemieckim kontrahentom.

Dowód:

-

Pismo z dn. 21.08.2012r. z potwierdzeniem nadania, k. 69-70,

-

Pismo z dn. 31.08.2012r., k. 77-73

Wobec braku odpowiedzi pozwanej na zapytanie w zakreślonym terminie kontrahent powódki zrezygnował z realizacji umowy z udziałem pozwanej i zdecydował się przeprowadzić akcję w innych hotelach. O powyższym powódka poinformowała pozwaną.

Dowód:

-

Pismo wraz z tłumaczeniem, k. 74-75,

-

Zeznania świadka A. P., k. 199-202,

W związku z niewykonaniem przez pozwaną umowy i powstałą w związku z tym szkodą, powódka pismem z dnia 26 września 2012 roku wezwała pozwaną do podjęcia negocjacji ugodowych.

Dowód:

-

Pismo z dn. 26.09.2012r. z potwierdzeniem odbioru, k. 76-78

Pismem z dnia 10 grudnia 2012 roku powódka przedstawiła pozwanej propozycję ugodową, wedle której pozwana pokryje koszt obsługi prawnej powódki oraz koszty tłumaczeń w łącznej wysokości 7 545 zł oraz wg wariantu I kwotę 5 580 EUR, lub wg wariantu II kwotę 4 944 EUR tytułem utraconych przez powódkę korzyści (utraconej marży) w związku z niewykonaniem umowy, proponując przyjęcie średniej w/w kwot. Pozwana na pismo nie odpowiedziała.

Dowód:

-

Propozycja ugodowa, k. 79-84,

-

Pismo z dn. 27.02.2013r., 95-96

Kontrahent powódki, w związku z niewywiązaniem się z umowy przez (...) w Ś. pismem z dnia 19 grudnia 2012 roku poinformował, że wyliczona w związku z tym na dzień dzisiejszy szkoda wynosi 1 497,71 EUR, wskazując jednocześnie, że organizator przedsięwzięcia wystąpił z również z roszczeniem odszkodowawczym i pełna kwota odszkodowania wskazana zostanie po weryfikacji żądań organizatora, którą mogą sięgnąć kwoty ok. 42 000 EUR. Pismem z dnia 20 lutego 2013 roku kontrahent powódki skonkretyzował żądanie odszkodowawcze do kwoty 24 842,03 EUR. Kontrahent powódki w związku z niewykonaniem umowy wpłacił do chwili obecnej na rzecz swojego kontrahenta kwotę 5 000 EUR.

Dowód:

-

Pismo z dn. 4.01.2013r, k. 85,

-

Pismo z dn. 19.12.2012r. z tłumaczeniem, k. 86-90,

-

Wydruk e-mail, k. 91,

-

tłumaczenie pisma z dn. 20.02.2013r. , k. 92-94,

-

pismo z dn. 10.12.2013r. z tłumaczeniami, k. 169-174,

-

wydruki e-mail, k. 191-192

Kontrahent niemiecki powódki kontaktował się z nią w sprawie wypłaty odszkodowania za anulację pobytu w (...). W odpowiedzi powódka informowała, że zgłosiła żądania odszkodowawcze do pozwanej oraz wystąpiła do kontrahenta niemieckiego o zapłatę nieuregulowanych należności.

Dowód:

-

wydruki e-mail, k. 97-98,

-

pismo z dn. 12.11.2013r., k. 99-100, 175-177

-

wydruk e-mail z tłumaczeniem, k. 101-103,

-

pismo z dn. 4.12.2013r., k. 177,

-

pismo z dn. 22.08.2014r. z tłumaczeniem, k. 312-314

-

pismo z dn. 4.08.2014r., k. 324-327,

-

wezwanie do zapłaty, k. 328-330

Pismem z dnia 11 grudnia 2013 roku powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 30 149,44 zł tytułem odszkodowania za niewykonanie umowy z dnia 5 września 2011 roku, na którą złożyły się kwota 9 706,00 zł koszty przed procesowej obsługi prawnej powódki koszty tłumaczeń tłumacza przysięgłego oraz kwota 20 443,44 zł tytułem odszkodowania za utracone w związku z niezrealizowaniem umowy korzyści.

Wezwanie pozostało bezskuteczne.

Dowód:

-

wezwanie do zapłaty z dn. 11.12.2013r. z potwierdzeniem nadania, k. 19-21.,

-

faktury VAT wraz z potwierdzeniami przelewów, k. 104-137,

-

Zeznania świadka A. P., k. 199-202,

Kontrahent powódki ostatecznie sprecyzował wysokość odszkodowania przysługującego na kwotę 12 421 zł EUR. Powódka uregulowała należność.

Dowód:

-

Potwierdzenia przelewów, k. 315-317,

-

Wydruki e-mail z tłumaczeniem, k. 318-323

Szkoda powódki z tytułu utraconych realnych korzyści (marży) pozostających w związku przyczynowym z niewykonaniem umowy przez pozwaną winna zamknąć się kwotą 5 340 EUR (21851,28 zł)

Dowód:

-

Opinia biegłego sądowego M. A. (1), k. 398-412

Sąd zważył co następuje:

Powództwo okazało się uzasadnione w przeważającej części.

Na wstępie wskazać należało, że początkowo powódka domagała się zapłaty kwoty 30 129,44 zł (pkt 1 petitum pozwu) oraz ustalenia dalszej odpowiedzialności pozwanej (pkt 2 petitum pozwu), które ostatecznie zostało sprecyzowane na kwotę 51 211,78 zł (12 421 EUR). W związku z przekroczeniem wartości przedmiotu sporu właściwej do rozpoznania sprawy przez sąd rejonowy, sprawa została przekazana do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Szczecinie, który wobec nieuiszczenia opłaty od sprecyzowanego żądania, zwrócił pozew w tym zakresie i ponownie przekazał sprawę do rozpoznania tut. Sądowi. W konsekwencji powyższego rozpoznaniu w niniejszym postępowaniu podlegało jedynie żądanie wskazane pkt 1 petitum pozwu.

Niniejszym pozwem powódka domagała się zapłaty odszkodowania w kwocie 30 129,44 zł w związku z niewykonaniem umowy, na podstawie której pozwana zobowiązała się do zapewnienia bazy noclegowej dla 1200 osób w okresie od dnia 5-11 listopada 2012 roku.

Pozwana z kolei w toku postępowania zaprzeczała, ażeby umowa na którą powołuje się powódka została skutecznie zawarta, wskazując, że dołączone do akt postepowania dokumenty nie zawierają elementów przedmiotowo istotnych właściwych dla tego rodzaju umowy oraz podniosła zarzut braku legitymacji biernej, wskazując, że powódka z zapytaniem o zorganizowanie noclegu zwróciła się do Hotelu (...) w Ś., który nie jest jednostką organizacyjną pozwanej. Niezależnie pozwana kwestionowała umocowanie osoby, która na ofertę odpowiedziała i podnosiła zarzuty przeciwko szkodzie, która jej zdaniem jako hipotetyczna nie została wykazana w sposób dostateczny.

W ocenie Sądu twierdzenia pozwanej jakoby stron postępowania nie łączył stosunek zobowiązaniowy okazały się nieuzasadnione.

Na wstępie wskazać należy, że umowę będącą przedmiotem sporu zakwalifikować należało jako umowę o świadczenie usług hotelarskich w rozumieniu art. 3 ust.8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o usługach turystycznych (tj. z dnia 28 stycznia 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 187)), który to definiuje ów usługi jako krótkotrwałe, ogólnie dostępne, wynajmowanie domów, mieszkań, pokoi, miejsc noclegowych, a także miejsc na ustawienie namiotów lub przyczep samochodowych oraz świadczenie o obrębie obiektów usług z tym związanych. Zaznaczenia przy tym wymaga, że wobec faktu iż umowa tego rodzaju zawiera w sobie elementy różnych umów nazwanych (w szczególności umowy najmu, sprzedaży, przechowania, o dzieło) i nienazwanych (np. umowy o usługi podobne do zlecenia - art. 750 k.c.), właściwym zdaje się zatem zakwalifikowanie jej jako umowy mieszanej, co oznacza, że dla tego rodzaju umowy należy stosować przepisy części ogólnej kodeksu cywilnego i części ogólnej zobowiązań, a także przepisy o umowach nazwanych wprost lub w drodze analogii, w zależności od podobieństwa określonych świadczeń z tej umowy do świadczeń z odpowiedniej umowy nazwanej. Do postanowień przedmiotowo istotnych (essentialia negotii) umowy hotelowej należy zaliczyć: określenie ilości osób, na rzecz których usługi hotelarskie mają być świadczone, zakresu tych usług i oznaczenie wynagrodzenia za świadczone usługi hotelarskie lub wskazanie podstaw jego wyliczenia. Ustawa nie zakreśla szczególnej formy dla skuteczności zawarcia tego rodzaju umowy, co oznacza, że jednym ze sposobów jej zawarcia umowy jest także tryb ofertowy, określony w art. 66 k.c. i nast.

Zgodnie z art. 66 § 1 k.c. oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy. W judykaturze wyrażony został pogląd, zgodnie z którym prawidłowe odróżnienie oferty od zaproszenia do zawarcia umowy wymaga przeprowadzenia oceny, czy w konkretnym wypadku do potencjalnego kontrahenta kierowana była informacja o możliwości zawarcia określonej umowy i płynących z niej korzyściach, czy też sprecyzowana została jednoznaczna propozycja zawarcia z nim określonej umowy. Pierwsza sytuacja odpowiadać będzie zaproszeniu do zawarcia umowy, drugą należy już kwalifikować jako ofertę (wyr. SN z dnia 17 czerwca 2010 r., III CSK 297/09, Lex nr 852669).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy nie sposób było nie przyznać racji pozwanej, że brak jest wśród zgromadzonych w aktach sprawy dokumentu, który jednoznacznie można było zdefiniować jako skierowaną do pozwanej ofertę dotyczącą nawiązania współpracy poza allotmentem (poza obowiązująca umową) - co jednak nie mogło okazać się wystarczające do przyjęcia, że strony żadnej umowy nie zawarły. Podkreślenia bowiem wymaga, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pośrednio wskazuje, że powódka w celu nawiązania współpracy poza jeszcze wówczas obowiązująca umową, wystąpiła do pozwanej, nie z ofertą, a z zaproszeniem do zawarcia umowy, której warunki następnie strony negocjowały (w szczególności w zakresie ceny), ustalając korzystny dla obu stron wariant, który to z kolei został przedstawiony w treści e-maila z dnia 26 sierpnia 2011 roku skierowanego przez przedstawiciela pozwanej do powódki, a który powódka pismem z dnia 30 sierpnia 2011 roku zaakceptowała. Wskazać przy tym należy, że osiągnięte wskutek negocjacji, a zaakceptowane przez obie strony porozumienie co do warunków umowy, zawierało wszystkie essentialia negotti umowy o świadczenie usług hotelarskich, w tym w szczególności cenę i zakres objętych nią usług i termin ich wykonania.

W tym stanie rzeczy, mając na uwadze treść art. 72 § 1 k.c., zgodnie z którym jeżeli strony prowadzą negocjacje w celu zawarcia oznaczonej umowy, umowa zostaje zawarta, gdy strony dojdą do porozumienia co do wszystkich jej postanowień, które były przedmiotem negocjacji, Sąd doszedł do wniosku, że mimo braku pisma odpowiadającego ofercie w rozumieniu art. 66 § 1 k.c., które pochodziłoby od powódki, pomiędzy stronami postępowania w efekcie przeprowadzonych negocjacji doszło do skutecznego zawarcia umowy, której warunki oraz co istotne zamiar realizacji poza allotmentem zostały potwierdzone przez pozwaną w treści pisma z dnia 5 września 2011 roku.

Odnosząc się natomiast do zarzutów pozwanej Sąd stwierdził, że bez znaczenia dla oceny skuteczności złożonego pisma pozostał fakt, że pismo z dnia 30 sierpnia 2011 roku potwierdzające przyjęcie warunków współpracy zostało skierowane do Hotelu (...), skoro po pierwsze zostało imiennie zaadresowane na A. M. (który jak wskazują wydruki e-mail brał także udział w początkowej fazie negocjacji) – ówczesnego prezesa zarządu pozwanej, jak i zarządzającej hotelem (...) Sp. z o.o. w L. (e-mail, k. 23, gdzie A. M. został oznaczony jako prezes zarządu obu spółek), a po drugie adres na jaki pismo skierowano był także adresem pozwanej. Nie obojętny w tym miejscu pozostaje także fakt powiązania Hotelu (...) z (...) Sp. z o.o. oraz pozwaną, jako mniejszościowym udziałowcem tej drugiej.

Skuteczności podjętych pomiędzy stronami czynności prowadzących do zawarcia umowy nie mogły podważyć także zarzuty dotyczące wadliwej reprezentacji pozwanej podczas jej zawierania. Podkreślenia bowiem wymaga, że choć niewątpliwym jest, że niniejsza umowa została zawarta przy udziale pracowników obu stron postepowania, to zarówno na etapie jej zawierania, jak i w późniejszym czasie nikt uprawnień tych osób nie kwestionował, również wówczas, gdy powódka zwróciła się o interwencję do prezydenta Ś., na które to działanie odpowiedział D. L. (dyrektor ds. marketingu i sprzedaży). Powyższe okoliczności dają, zdaniem Sądu, uzasadnioną podstawę do przyjęcia, że zarzut ten został sformułowany wyłącznie na potrzeby niniejszego postępowania. Nie bez znaczenia dla oceny skuteczności podejmowanych przez pracowników stron czynności, okazały się być oświadczenia złożone podczas przesłuchania przez obecnego reprezentanta pozwanej, który w toku składanych wyjaśnień nie zakwestionował uprawnień tych osób, ograniczając się jedynie do oświadczeń dotyczących praktyki panującej u pozwanej po tym jak objął zarząd i lakonicznie wskazując, że okoliczności te nie są mu wiadome. W ocenie Sądu brak jakichkolwiek kategorycznych stwierdzeń w tym zakresie lub dalszych środków dowodowych nie pozwoliły na ustalenie, że osoby, które w imieniu pozwanej przy zawieraniu umowy działały nie były do tego upoważnione. Co istotne, jak wynika z oświadczeń złożonych przez przedstawiciela pozwanej, zdecydował się on zrezygnować ze współpracy z pozwaną, wobec nieuiszczenia przez nią zaliczki na poczet realizacji umowy zawartej poza allotmentem. Pomimo zatem podniesionych w odpowiedzi na pozew zarzutów – pozwana ostatecznie przyznała, iż kwestionowaną umowę zawarła, jednak z przyczyn powyżej wskazanych zrezygnowała z jej realizacji.

W tym stanie rzeczy zarzuty przeciwko skuteczności zawartej pomiędzy stronami umowy Sad uznał, za nieuzasadnione.

Podstawy prawnej powództwa powódka upatrywała w treści art. 471 k.c., zgodnie z którym dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Wskazać w tym miejscu należy, że naprawienie szkody obejmuje - w granicach wyznaczonych przez związek przyczynowy zgodnie z art. 361 § 1 k.c. – straty, jakie poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby szkody mu nie wyrządzono. Zgodnie z wskazanym art. 361 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Szkodę zatem ujmuje się jako wszelki uszczerbek dotykający osobę bez prawnego uzasadnienia, wyrażający się w różnicy pomiędzy stanem majątku poszkodowanego, jaki istniał (lub w normalnej kolei rzeczy mógłby istnieć) a stanem, jaki powstał skutkiem zdarzenia wywołującego zmianę. Co oznacza, ze szkoda może przejawiać się w dwóch postaciach, tzw. szkody rzeczywistej (damnum emergens), jak i utraconych korzyści (lucrum cessans). Podkreślenia wymaga, że utracone korzyści stanowią tę część majątku poszkodowanego, o którą się jego aktywa nie powiększyły lub pasywa nie zmniejszyły, a skutek ten nastąpiłby, gdyby zdarzenie sprawcze nie miało miejsca (np. utrata zarobków, czy utrata spodziewanego zysku z zamierzonych transakcji handlowych).Ustalenie szkody w postaci lucrum cessans ma więc ze swej natury charakter hipotetyczny, co zgodnie ze stanowiskiem zajętym przez doktrynę i judykaturę powoduje konieczność wykazania realności tej postaci szkody z takim prawdopodobieństwem, które uzasadnia przyjęcie wniosku, że utrata korzyści rzeczywiście nastąpiła. Wyraźny pogląd w tym zakresie przedstawił także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 listopada 2002 roku, I CKN 1215/00 stwierdzając, że normalny związek przyczynowy - w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. - między określonym zdarzeniem, a szkodą zachodzi wówczas, gdy w danym układzie stosunków i warunków oraz w zwyczajnym biegu rzeczy, bez zaistnienia szczególnych okoliczności, szkoda jest normalnym następstwem tego rodzaju zdarzeń (zob. także Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 2006 r. II CSK 259/06; Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2004 r. III CK 495/02; Sądu Najwyższego z dnia 3 października 1979 r. II CR 304/79). Przy czym zaznaczyć trzeba, że normalny związek przyczynowy nie oznacza, że pewien skutek musi być koniecznym następstwem zdarzenia. Oceniając, czy skutek jest normalny należy mieć na uwadze całokształt okoliczności danej sprawy, zasady doświadczenia życiowego, a czasem także zasady wiedzy naukowej.

Zgodnie z obowiązującym rozkładem ciężaru dowodu (art. 6 k.c. w zw. z art. 3 k.c.), to zadaniem powódki było wykazanie koniecznych dla zaistnienia odpowiedzialności odszkodowawczej przesłanek w postaci: niewykonania umowy przez pozwaną; faktu zaistnienia szkody i jej wysokości oraz związku przyczynowego pomiędzy działaniem, bądź zaniechaniem pozwanej a powstałą szkodą.

W niniejszej sprawie niesporna pozostała okoliczność związana z niewykonaniem przez pozwaną – jak już wyżej ustalono skutecznie zawartej – umowy. Ziściła się zatem pierwsza spośród trzech wymaganych przepisem przesłanek.

Analizując z kolei wystąpienie dalszych przesłanek aktualizujących odpowiedzialność pozwanej Sąd zwrócił uwagę, że powódka wysokość poniesionej szkody w postaci utraconej w wyniku niewykonania umowy marży, jaką w przypadku jej realizacji by uzyskała oparła na postawie sporządzonych przez siebie wyliczeń, które to – jako wymagające weryfikacji - nie mogły okazać się wystarczające. Dostrzegając zatem konieczność zasięgnięcia wiadomości specjalnych, uwzględniając jednocześnie zgłoszone do przeprowadzenia wnioski dowodowe Sad postanowieniem wydanym w dniu 19 lutego 2016 roku, dopuścił dowód z opinii biegłego sadowego M. A. (1), na okoliczność ustalenia wysokości poniesionej przez powódkę Biuro (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ś. szkody polegającej na utracie spodziewanych realnych korzyści (marży), pozostających w związku przyczynowym z niewykonaniem umowy przez pozwaną (...) spółkę Akcyjną w L., w tym na okoliczność ustalenia prawidłowości wyliczeń dokonanych przez powódkę, przy uwzględnieniu materiału dowodowego zebranego w aktach niniejszego postępowania oraz dokumentów źródłowych wymienionych w piśmie powódki z dnia 9 marca 2015 roku ( k. 308 i nast.).

W złożonej opinii, sporządzonej w oparciu o całokształt zebranego w sprawie materiału dowodowego, biegły ustalił, że wysokość poniesionej przez powódkę w wyniku niewykonania umowy przez pozwaną szkody, w postaci utraconej potencjalnej marży z realizacji kontraktu wynosi 5 340 EUR, co daje kwotę 21 851,28 zł.

W ocenie Sądu złożona przez biegłego opinia, pomimo zgłoszonych przez pozwaną zastrzeżeń, okazała być się rzetelna logiczna i jasna. Biegły w sposób stosunkowo obszerny wyjaśnił na jakiej podstawie obliczeń dokonał oraz jakie dokumenty w tym celu wykorzystał i częściowo w niezbędnym zakresie przytaczał ich treść, co w ocenie Sądu, na potrzeby niniejszego postępowania okazało się być wystarczające., tym bardziej, że pozwana wielkości tych kwestionowała. W tym stanie rzeczy Sąd uznał opinię biegłego za w pełni przekonująca i mogąca stanowić podstawę ustaleń w sprawie.

Sąd nie miał przy tym także wątpliwości co do istnienia związku przyczynowego pomiędzy powstałą po stronie powódki szkodą z tytułu utraconej marży, a niewykonaniem przez pozwaną umowy, albowiem fakt jego istnienia jest niewątpliwy i oczywisty.

W tym stanie rzeczy, biorąc jednocześnie pod uwagę, że wyliczona przez powódkę szkoda z tytułu utraconej marży okazała się być mniejsza niż ta ustalona przez biegłego, Sąd uwzględnił powództwo w tym zakresie zgodnie z żądaniem pozwu, tj. co do kwoty 20 443,44 zł

O odsetkach Sad orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. zgodnie z żądaniem pozwu.

Nieco odmiennie ukształtowała się sytuacja dotycząca kosztów poniesionych przez powódkę przed wszczęciem niniejszego postepowania ustalonych na łączną kwotę 9 706,00 zł, na które złożyły się: 7 834 zł tytułem profesjonalnej obsługi prawnej, kwota 1 375 zł tytułem kosztów tłumaczeń, kwota 440 zł koszty noclegu pełnomocnika i kwota 57 zł tytułem opłaty sądowej i skarbowej od pełnomocnictwa. Sąd uznał bowiem, że celowość poniesionych przed wszczęciem niniejszego postępowania wydatków należało wliczyć do kosztów postępowania i ich celowość ocenić przy uwzględnieniu art. 98 § 1 k.p.c., co z kolei musiało doprowadzić do oddalenia powództwa głównego w tym zakresie

Dokonując ustaleń stanu faktycznego Sąd oparł się na treści przedstawionych do akt postępowania dowodów z dokumentów, zeznaniach świadka A. P. i przesłuchaniu reprezentantów stron postępowania, do których wiarygodności Sąd nie miał wątpliwości. Odnosząc się pokrótce do zeznań przedstawiciela pozwanej Sąd ocenił je jako ostrożne i przemyślane. D. R. unikał kategorycznych stwierdzeń i oświadczeń, w szczególności co do zakresu umocowania D. L.. Nienależnie Sąd zwrócił uwagę, że D. R. podczas składanych wyjaśnień w znakomitej większości odnosił się do sytuacji spółki po objęciu przez niego funkcji w zarządzie, a w konsekwencji jego zeznania w dużej mierze okazały się być nieprzydatne, tym bardziej, że objął on stanowisko w marcu 2012 roku, podczas gdy negocjacje dotyczące zawartej umowy prowadzone były na początku drugiej połowy 2011 roku. Sąd oparł się także na opinii biegłego M. A. (2), jako rzetelnej, logicznej i jasnej.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje postawę prawną w art. 98 § 1 k.p.c. zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę zobowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). W niniejszej sprawie, mając na uwadze, że Sąd uwzględnił w całości żądanie powódki dotyczące utraconych korzyści, zaś w przedmiocie pozostałych wydatków rozstrzygał przy okazji ustalania kosztów postępowania, za stronę wygrywającą postępowanie uznać należało powódkę, która jako taka uprawniona jest do żądania zwrotu kosztów procesu w całości.

Na koszty poniesione przez powódkę złożyły się prócz kwoty 9 706,00 zł, także opłata sądowa od pozwu w wysokości 1 508 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 2400 zł (ustalone zgodnie z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.2013.490).

W pierwszej kolejności Sąd oceniał celowość kosztów poniesionych przez powódkę tytułem przedsądowej obsługi prawnej. Odwołując się do dominującego poglądu orzecznictwa, na wstępie wskazać należało, że zasadność żądania zwrotu kosztów pełnomocnika poniesionych w postępowaniu przedsądowym analizować należy przy uwzględnieniu okoliczności konkretnej sprawy, przy uwzględnieniu rzeczywistej celowości i konieczności ich poniesienia w żądanej wysokości (por. uzasadnienie do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012 r. (III CZP 75/11 OSNC 2012/7-8/81)) Koszty tego rodzaju jedynie wyjątkowo mogą zostać uznane za element kosztów procesu jako niezbędne do celowego dochodzenia praw, przy czym na gruncie okoliczności konkretnej sprawy musi istnieć przede wszystkim zasadność ustanowienia takiego pełnomocnika, albowiem zwrotowi podlegają jedynie uzasadnione i koniecznie koszty pomocy.

Nawiązując do powyższego, Sąd przede wszystkim nie znalazł podstaw do uwzględnienia żądania zwrotu kosztów poniesionych w związku z obsługą (...), albowiem w aktach sprawy brak jest jakiegokolwiek środka dowodowego, który wskazywałby, że adwokat M. O. reprezentowała powódkę w niniejszej sprawie przed wytoczeniem powództwa. W aktach sprawy brak jest jakiegokolwiek pisma, które mogłoby pochodzić od wskazanego wyżej pełnomocnika, a które miałoby na celu bądź doprowadzenie do wykonania przez pozwaną umowy, bądź też wyegzekwowania roszczeń odszkodowawczych. Brak jakichkolwiek dowodów w tym zakresie uniemożliwił Sądowi weryfikację, czy koszty te zostały poniesione w związku z przedmiotem sporu, a w konsekwencji, czy były celowe i uzasadnione.

W ocenie Sadu nieuzasadnione okazało się także żądanie zwrotu kosztów obsługi prawnej przez J. K., pomimo, że niewątpliwie brała ona czynny udział w postępowaniu przedsądowym. Zaznaczyć bowiem należy, iż ustalenie zasadności i celowości poniesienia kosztów wynagrodzenia pełnomocnika na etapie przedsądowym uzależnione jest każdorazowo od okoliczności danej sprawy oraz adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem szkodzącym, a poniesionym wydatkiem. Zaznaczyć w tym miejscu należy, że w normalnym związku pozostaje niewątpliwie sięgnięcie po pomoc prawną w okolicznościach, w których kwalifikacje osobiste, tj. jak brak odpowiedniej świadomości co do możliwości podjęcia konkretnych czynności usprawiedliwiają stanowisko o niezbędności takiej pomocy.

Dokonując zatem analizy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego pod katem przydatności profesjonalnego pełnomocnika przed wystąpieniem na drogę sądową, Sąd zwrócił uwagę, że znakomita część prowadzonej pomiędzy stronami postępowania korespondencji była prowadzona bez jego udziału i pomimo tego powódka w sposób jasny i precyzyjny konstruowała swoje żądania i oczekiwania, co z kolei wskazuje, że udział pełnomocnika w postępowaniu przedsądowym nie był niezbędny.

Wskazać przy tym należy, że rzeczywiście uiszczone przez stronę wynagrodzenie na rzecz pełnomocnika nie może być jedyna okolicznością, uzasadniającą zwrot tych kosztów w postulowanej wysokości. Sąd dokonując oceny poniesionych przez stronę kosztów w postępowaniu przedsądowym uprawniony jest do kontroli ich celowości i nie jest w żadnym stopniu związany ustaleniami poczynionymi pomiędzy pełnomocnikiem, a stroną dotyczącymi wysokości wynagrodzenia.

Do nieuzasadnionych kosztów obsługi prawnej Sąd zaliczył także kwotę 440 zł tytułem kosztów noclegu pełnomocnika w celu omówienia zasad postępowania w postępowaniu przedsądowym. W pierwszej kolejności Sąd ponownie zwrócił uwagę, że przedstawienie faktury VAT dokumentującej, że strona rzeczywiście takowy wydatek poniosła nie determinuje konieczności jego uznania za uzasadniony i celowy. Przechodząc do dalszych rozważań w tym zakresie Sąd zwrócił uwagę, że celowość poniesienia kosztów w takiej wysokości pozostaje przede wszystkim wątpliwa z uwagi na nieznaczna odległość (ok. 100 km) pomiędzy siedzibą kancelarii pełnomocnika (S.), a miejscem spotkania (Ś.) . W ocenie Sądu nic nie stało bowiem na przeszkodzie, ażeby pełnomocnik, po zakończonych rozmowach udał się w podróż powrotną. Niezależnie Sąd nie znalazł uzasadnienia skorzystania z noclegu na jedną dobę za taką cenę, tym bardziej, że poza sezonem bez trudu możliwe wynajęcie pokoju hotelowego za kwotę wielokrotnie niższą, niż ta rzeczywiście poniesiona.

Reasumując Sąd nie znalazł podstaw do zwrotu tych kosztów uznając za po pierwsze za wygórowane i nieadekwatne, ale przede wszystkim niepozostające w związku przyczynowym z powstałą w wyniku pozwanej szkoda.

W tym stanie rzeczy Sąd rozstrzygając o kosztach uwzględnił zgłoszone przez powódkę wydatki w postaci poniesionych i udokumentowanych prawidłowo kosztów tłumaczeń w wysokości 1375 zł, kosztów postępowania pojednawczego zgodnych z żądaniem w kwocie 57 zł, a ponadto opłatę sądowa od pozwu w wysokości 1 508 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 2400 zł (ustalone zgodnie z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.2013.490).

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.