Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2016 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 października 2016 r. w G.

sprawy z powództwa B. L. (1)

przeciwko K. L.

o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym

I.  uzgadnia treść księgi wieczystej (...) z rzeczywistym stanem prawnym w ten sposób, że w miejsce wpisanego w dziale II tej księgi wieczystej wyłącznego właściciela K. L. nakazuje wpisać w udziałach po ½ K. L. i B. L. (1),

II.  zasądza od pozwanego K. L. na rzecz powódki B. L. (1) kwotę 7217 zł (siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) z tytułu zwrotu kosztów postępowania.

Sygnatura akt: I C 23/16

UZASADNIENIE

Powódka B. L. (1) wniosła przeciwko pozwanemu K. L. pozew o uzgodnienie treści księgi wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Gdyni dla lokalu nr (...) położonego w budynku przy ul. (...) w G. z rzeczywistym stanem prawnym poprzez wpisanie w dziale II. tej księgi stron jako współwłaścicieli lokalu w udziałach po ½ części w miejsce dotychczasowego właściciela K. L..

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, że strony zawarły związek małżeński w dniu 26 czerwca 1971r., który został rozwiązany przez rozwód wyrokiem z dnia 7 października 1988r. W trakcie trwania małżeństwa pomiędzy stronami istniał ustrój ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej. W 1979r. ze środków pochodzących z majątku wspólnego oraz kredytu zaciągniętego w (...) strony nabyły udział w nieruchomości gruntowej objętej księgą wieczystą nr (...) i wraz z pozostałymi współwłaścicielami działki posadowili na niej budynek mieszkalny. Następnie, w lipcu 1980r. pozwany zawarł umowę o ustanowienie odrębnej własności lokalu i został wpisany w księdze wieczystej jako właściciel. O powyższym powódka powzięła wiedzę po upływie wielu lat. Strona powodowa podnosi, że zgodnie z art. 31 k.r.o. przedmioty nabyte w trakcie trwania związku małżeńskiego przez oboje małżonków lub jednego z nich wchodzą w skład majątku wspólnego małżonków. Powódka podnosi, że pozwany nie dysponował żadnym majątkiem osobistym, za który miałby nabyć przedmiotowy lokal.

(pozew k. 2-4)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie zwrotu kosztów procesu.

K. L. kategorycznie zaprzeczył, aby udział w nieruchomości gruntowej został nabyty ze środków finansowych pochodzących z majątku wspólnego stron i kredytu zaciągniętego w (...). Zdaniem pozwanego, w rzeczywistości w czasie zakupu nieruchomości strony nie dysponowały oszczędnościami, czego dowodem jest pożyczka zaciągnięta w celu wykazania się dochodami przed organami skarbowymi. Pozwany nabył przedmiotową nieruchomość z majątku osobistego, czemu dał wyraz w akcie notarialnym. Jak wskazuje pozwany udział został nabyty z darowizny otrzymanej od jego rodziców w wysokości 15.000 $ w postaci bonów (...). Otrzymane bony pozwany spieniężył, a uzyskane środki stanowiły źródło finansowania budowy całej kondygnacji, na której znajduje się lokal nr (...). W chwili darowizny sytuacja majątkowa stron była zła i nie pozwalała na kontynuowanie budowy. Natomiast, sytuacja materialna darczyńców była bardzo dobra, ojciec pozwanego pracował jako oficer marynarki handlowej na statkach morskich (...) w żegludze międzynarodowej, a matka pozwanego była właścicielką dobrze prosperującej dyskoteki (...) w G.. Pozwany zwrócił uwagę, że powódka nigdy nie kwestionowała własności pozwanego, a także nie ponosiła żadnych kosztów związanych z korzystaniem z nieruchomości ani też nie płaciła podatków i danin publicznych.

(odpowiedź na pozew k. 86-87)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 26 czerwca 1971r. przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w G. powódka B. L. (2) zawarła z pozwanym K. L. związek małżeński. W małżeństwie stron obowiązywał ustój wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o odpis skrócony aktu małżeństwa nr 769/1971 k. 31)

Na podstawie umowy warunkowej sprzedaży zawartej w dniu 12 kwietnia 1978r. K. L. w imieniu R. P. sprzedał za kwotę 66.670 zł samemu sobie udział w wysokości 1/3 części w prawie własności nieruchomości gruntowej położonej w G. przy ul. (...), stanowiącej plac budowlany obszaru 336 m ², objętej księgą wieczystą nr (...) Sądu Rejonowego w Gdyni pod warunkiem, że Prezydent Miasta G. nie wykona prawa pierwokupu przewidzianego w art. 29 ustawy o gospodarce terenami w miastach i osiedlach. Jednocześnie K. L. oświadczył, że nabycia dokonuje z majątku odrębnego.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o umowę warunkowej sprzedaży nieruchomości rep. A 5806/1978 k. 180-181 akt księgi wieczystej nr (...) Sądu Rejonowego w Gdyni)

Na podstawie umowy o przeniesienie własności nieruchomości zawartej w dniu 10 lipca 1979r. w wykonaniu obowiązku wynikającego z ww. warunkowej umowy sprzedaży z dnia 12 kwietnia 1978r. K. L. w imieniu R. P. przeniósł na samego siebie udział w wysokości 1/3 części w prawie własności powyższej nieruchomości. Jednocześnie pozwany wniósł o dokonanie wpisu w księdze wieczystej nr (...) prawa własności ww. nieruchomości w udziale 1/3 części na jego rzecz, wskazując, że nabycia dokonał do swojego majątku odrębnego.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o umowę o przeniesienie własności nieruchomości rep. A 10912/1979 k. 182 akt księgi wieczystej nr (...) Sądu Rejonowego w Gdyni)

Na podstawie umowy ustanowienia odrębnej własności lokali zawartej w dniu 2 lipca 1980r. współwłaściciele nieruchomości gruntowej, w tym pozwany K. L., ustanowili odrębną własność m.in. lokalu mieszkalnego nr (...) położonego na pierwszym piętrze, składającego się z czterech pokoi, kuchni, łazienki, wc i przedpokoju o powierzchni użytkowej 103,70 m ², który miał stanowić wyłączną własność pozwanego.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o umowę ustanowienia odrębnej własności lokali rep. A 1091/1980 k. 162-163v akt księgi wieczystej nr (...) Sądu Rejonowego w Gdyni)

W dniu 10 lipca 1980r. dla ww. nieruchomości lokalowej została założona księga wieczysta nr (...), a w dziale II. tej księgi jako właściciel nieruchomości został wpisany pozwany K. L..

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o akta księgi wieczystej nr (...) Sądu Rejonowego w Gdyni)

W dniu 15 września 1980r. – na podstawie wniosku z dnia 9 września 1980r. – w dziale IV. księgi wieczystej nr (...) wpisano hipotekę na rzecz (...) Oddział w G. w kwocie 185.000 zł tytułem zabezpieczenia pożyczki oprocentowanej w wysokości 4,5 % w stosunku rocznym od kwoty 150.000 zł oraz w wysokości 6,6 % w stosunku rocznym od kwoty 35.000 zł, udzielonej na budowę lokalu w małym domu mieszkalnym. Pismem z dnia 30 stycznia 2002r. (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. wyraził zgodę na wykreślenie powyższej hipoteki. Hipoteka została wykreślona w dniu 7 marca 2002r. na podstawie wniosku pozwanego z dnia 11 lutego 2002r.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o akta księgi wieczystej nr (...) Sądu Rejonowego w Gdyni, oświadczenie wyrażające zgodę na wykreślenie hipoteki tamże)

Ojciec pozwanego był oficerem marynarki handlowej i pływał na statkach morskich (...), zaś matka prowadziła działalność gospodarczą tj. dyskotekę (...) w G.. W okresie 1978-1980 pozwany pracował jako szatniarz w dyskotece matki. Pozwani mieli wówczas dwoje dzieci. Rodzice pozwanego nie darzyli powódki sympatią.

(dowód: przesłuchanie pozwanego płyta CD k. 90, zeznania świadka D. K. (1) płyta CD k. 96, zeznania świadka D. R. płyta CD k. 105, zeznania świadka A. G. płyta CD k. 105)

W okresie od 1 czerwca 1977r. do 30 września 1977r. oraz od 10 lutego do 31 grudnia 1980r. powódka pracował jako agent w (...) S.A. i uzyskiwała z tytułu wynagrodzenie w wysokości 7.600 zł (w 1977r.) oraz w kwocie 103.456 zł (w 1980r.).

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 101-102)

Na mocy wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 7 października 1988r. wydanego w sprawie o sygnaturze akt R III C 1887/88 związek małżeński stron został rozwiązany przez rozwód.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o wyrok Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 7 października 1988r. k. 32)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, dowodów z zeznań świadków D. K. (1), D. R. i A. G. oraz dowodu z przesłuchania stron.

W ocenie Sądu wszystkie dokumenty, zawarte w aktach ksiąg wieczystych nr (...) prowadzonych przez Sąd Rejonowy w Gdyni, są wiarygodne i autentyczne. Zważyć przy tym należało, że część dokumentów w postaci odpisów aktów notarialnych miała charakter dokumentów urzędowych i korzystała z domniemań określonych w art. 244 k.p.c. tj. domniemania autentyczności oraz z domniemania zgodności z prawdą. Żadna ze stron nie obaliła powyższych domniemań w toku niniejszego postępowania. Żadnych wątpliwości Sądu nie budziły także dokumenty prywatne, z których Sąd przeprowadził dowód w niniejszej sprawie.

Jeśli natomiast chodzi o ocenę zeznań przesłuchanych w niniejszej sprawie świadków to wskazać należy, iż nie miały one większego znaczenia dla rozstrzygnięcia zawisłego sporu. Przede wszystkim należało mieć na uwadze, że zeznania wszystkich trojga świadków były bardzo ogólne. Świadkowie całą wiedzę o wskazywanej przez pozwanego darowiźnie uzyskali bądź od rodziców pozwanego bądź od samego pozwanego, niemniej wiedza ta była bardzo powierzchowna, gdyż żadna z przesłuchanych osób nie była naocznym świadkiem przekazania pieniędzy, ani też nie wiedziała jaką faktycznie kwotę rodzice przekazali pozwanemu. Jedynie świadek D. K. (1) zeznała, że kwota darowizny to „około 15.000 $”. Zeznania świadka nie są jednak stanowcze, powyższa kwota została podana w pewnym przybliżeniu, nadto należy zwrócić uwagę, że świadek nie wiedziała czy była to darowizna wyłącznie w bonach dolarowych (...) czy w gotówce, a jak wiadomo wymiana bonów dolarowych na gotówkę odbywała się po kursie państwowym, znacznie niższym niż kurs czarnorynkowy, stąd też na podstawie zeznań świadka nie można ustalić jaką rzeczywiście gotówką miał dysponować pozwany. Z kolei świadek A. G. nie miał nawet wiedzy, czy przedmiotowa czynność dokonana miała postać darowizny czy też pożyczki. Wreszcie, należy wskazać, że zeznania świadków nie były przydatne do ustalenia czy darowizna została do majątku osobistego pozwanego czy też na rzecz obojga małżonków do ich majątku wspólnego.

Z kolei zeznaniom stron Sąd dał wiarę w takim zakresie w jakim znajdują one potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym. W związku z powyższym Sąd za niewiarygodne uznał zeznania pozwanego, że do 1984r. powódka nie uzyskiwała żadnych dochodów. Zeznania pozwanego stoją w sprzeczności z przedłożonymi przez powódkę dowodami w postaci zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu.

Przechodząc do meritum należy wskazać, że w niniejszej sprawie powódka B. L. (2) domagała się uzgodnienia treści księgi wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Gdyni dla lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku przy ul. (...) w G. z rzeczywistym stanem prawnym poprzez wykreślenie z działu II. wpisu prawa własności na rzecz pozwanego K. L. i wpisanie w to miejsce jako współwłaścicieli nieruchomości obu stron w udziałach po ½ części. Powódka wywodziła, że nabycie prawa własności przedmiotowej nieruchomości zostało dokonane w czasie trwania małżeństwa stron za środki pochodzące z ich majątku wspólnego. Podstawę prawną powództwa stanowił przepis art. 10 ust. 1 ustawy z dnia o księgach wieczystych i hipotece (tekst jednolity Dz.U.2016.790), zgodnie z którym w razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo jest dotknięte wpisem nieistniejącego obciążenia lub ograniczenia, może żądać usunięcia niezgodności.

W przedmiotowej sprawie bezsporne było, że w latach 1971-1988 strony pozostawały w związku małżeńskim, w którym obowiązywał ustrój ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej. W świetle stanowisk stron podstawową kwestią sporną pozostawała natomiast okoliczność czy nabycie prawa własności nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Gdyni zostało sfinansowane ze środków pieniężnych pochodzących z majątku wspólnego stron czy też z majątku osobistego pozwanego. K. L. wywodził, że pieniądze, za które nabył przedmiotową nieruchomość i wybudował dom pochodziły z darowizny udzielonej mu przez jego zamożnych rodziców. Nadto, pozwany powoływał się na treść aktów notarialnych dotyczących zakupu udziału w nieruchomości gruntowej, a następnie ustanowienia odrębnej własności lokalu, wskazując, że przed notariuszem złożył on oświadczenie, że nabycia dokonuje do majątku odrębnego i nieruchomość będzie stanowiła wyłącznie jego własność. Zważyć jednak należy, iż zawarte w akcie notarialnym oświadczenie pozwanego w przedmiocie nabycia udziału w nieruchomości gruntowej, a następnie prawa własności lokalu mieszkalnego do majątku osobistego nie ma żadnego znaczenia dla ustalenia osoby faktycznego właściciela tej nieruchomości. Jak bowiem podnosi się w judykaturze o zaliczeniu poszczególnych przedmiotów majątkowych do majątku wspólnego lub majątku osobistego (odrębnego) małżonków nie decydują złożone przez nich oświadczenia, że nabywany przedmiot wchodzi w skład określonej masy majątkowej, gdyż samo takie oświadczenie – w razie pozostawania małżonków w ustroju małżeńskiej wspólności ustawowej – nie może stanowczo wyłączać skutków wynikających z przepisów art. 31-34 k.r.o. Przynależności konkretnego przedmiotu majątkowego do majątku wspólnego albo osobistego nie może zatem przesądzać ocena przez sąd przesłanek sposobu wyrażania woli osoby dokonującej czynności prawnej, ani przesłanek tłumaczenia oświadczeń woli oraz badania zgodnego zamiaru stron i celu umowy (por. postanowienie SN z dnia 2 marca 2012 r., II CSK 363/11, LEX nr 1211142; postanowienie SN z dnia 18 stycznia 2008 r., V CSK 355/07, LEX nr 371389). W innym orzeczeniu Sąd Najwyższy zauważył, że w sytuacji gdy nieruchomość nabyta została w czasie trwania związku małżeńskiego, a małżonkowie pozostają we wspólności majątkowej, zasadą jest, że wchodzi ona do majątku wspólnego (art. 32 § 1 k.r.o.). Odstępstwa od zasady sformułowanej w art. 32 § 1 k.r.o. nie może uzasadniać jedynie okoliczność, że stroną umowy był tylko jeden z małżonków, a także okoliczność, że tylko jeden z małżonków ujawniony został w księdze wieczystej. Wyjątki wyliczone zostały bowiem wyczerpująco w art. 33 k.r.o. (por. postanowienie SN z dnia 16 października 1997 r., I CKU 130/97, Prok. i Pr.-wkł. 1998, nr 2, poz. 34, LEX nr 32279). Jeżeli nabywanym przedmiotem jest własność nieruchomości albo inne prawo podlegające wpisowi do księgi wieczystej, także ujawnienie w księdze tylko małżonka będącego stroną umowy nie przesądza definitywnie o przynależności takiej nieruchomości (innego prawa). Sytuacja, kiedy w dziale drugim księgi wieczystej ujawnione jest jedno z małżonków bez wskazania, że ujawnione prawo wchodzi do majątku wspólnego małżonków, stanowi o niezgodności stanu ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym i otwiera możliwość skorzystania z powództwa o usunięcie istniejącej niezgodności (art. 10 u.k.w.h.). Występowanie interesu prawnego jest oczywiste, gdyż usunięcie niezgodności pomiędzy stanem ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym zapobiegnie negatywnym skutkom ewentualnego działania rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych wynikającej z art. 5 u.k.w.h. (por. wyrok SN z 6 marca 1981 r., III CRN 3/81, LEX nr 2661, OSNCP 1981, nr 11, poz. 218). W świetle przytoczonych judykatów zarówno zawarte w aktach notarialnych oświadczenie pozwanego o dokonaniu nabycia nieruchomości do majątku osobistego, jak też wpisanie w księdze wieczystej prawa własności wyłącznie na jego rzecz nie są wystarczającymi przesłankami do uznania, że prawo własności spornej nieruchomości przysługuje jedynie jemu.

Dla rozstrzygnięcia niniejszego sporu istotne znaczenie ma treść przepisu art. 31 § 1 k.r.o. Zgodnie z pierwotnym brzmieniem tego przepisu (obowiązującym do 20 stycznia 2005r.), z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa obejmująca ich dorobek (wspólność ustawowa). Przedmioty majątkowe nie objęte wspólnością stanowią majątek odrębny każdego z małżonków. W orzecznictwie za utrwalone należy uznać stanowisko, że powyższy przepis stwarza domniemanie przynależności do majątku dorobkowego przedmiotów majątkowych nabytych w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich, a przynależność tych przedmiotów do majątku odrębnego (obecnie: osobistego) obowiązany jest udowodnić zainteresowany tym małżonek (por. wyrok SN z dnia 11 września 1998 r., I CKN 830/97, niepublikowany; postanowienie SN z dnia 6 lutego 2003 r., IV CKN 1721/00 niepublikowany; wyrok SN z dnia 29 czerwca 2004 r., II CK 397/03 niepublikowany; wyrok SN z dnia 16 kwietnia 2003 r., II CKN 1409/00, OSNC 2004 r., nr 7-8, poz. 113; wyrok SN z dnia 30 czerwca 2004 r., IV CK 513/03, niepublikowany, postanowienie SN z dnia 18 stycznia 2008 r., V CSK 355/07, LEX nr 371389). W innym orzeczeniu Sąd Najwyższy zauważył, że w systemie obowiązującego prawa rodzinnego, przyjmującego jako zasadę reżim ustawowej wspólności majątkowej, można skonstruować domniemanie, według którego określone rzeczy w transakcji dokonywanej przez jednego tylko z małżonków zostały nabyte z majątku dorobkowego w interesie (na rzecz) ustawowej majątkowej wspólności małżeńskiej. Natomiast nabycie określonej rzeczy z majątku odrębnego małżonka musi wynikać wyraźnie nie tylko z oświadczenia współmałżonka, ale także – i to przede wszystkim – z całokształtu okoliczności istotnych prawnie z punktu widzenia przepisów k.r.o. (por. wyrok SN z dnia 17 maja 1985 r., III CRN 119/85, OSP 1986, z. 9-10, poz. 185, LEX nr 5224).

Zatem, w świetle powyższego w niniejszym sporze to na pozwanym spoczywał ciężar wykazania, że składnik majątkowy w postaci prawa własności przedmiotowego lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku przy ul. (...) w G. został nabyty do jego majątku osobistego. Zgodnie z poglądem prawnym Sądu Najwyższego zawartym w postanowieniu z dnia 10 kwietnia 2013 r., IV CSK 521/12, LEX nr 1331353 o zaliczeniu nabywanego przedmiotu do majątku wspólnego lub odrębnego powinno decydować porównanie wielkości środków użytych z każdego z tych majątków. W konsekwencji, nabyty przedmiot należy zaliczyć do tego z majątków, z którego pochodzi podstawowa część środków. Jeżeli środki z drugiego majątku są nieznaczne, stanowią nakład rozliczany zgodnie z art. 45 KRO, jeżeli natomiast wskazane kryterium nie może znaleźć zastosowania ze względu na brak daleko idącej różnicy między zaangażowanymi środkami, to – w braku odmiennej woli małżonków – nabyty przedmiot wchodzi do każdego z majątków w częściach ułamkowych proporcjonalnych do wysokości zaangażowanych środków. Wobec powyższego pozwany w toku niniejszego postępowania winien był wykazać, że środki pieniężne, z których został sfinansowany zakup nieruchomości oraz wybudowanie przedmiotowego lokalu mieszkalnego pochodziły z wyłącznie jego majątku osobistego. Niemniej, w ocenie Sądu, pozwany nie sprostał temu ciężarowi. Przede wszystkim pozwany nie udowodnił, że cała cena za jaką nabył sporną nieruchomość albo jej podstawowa, przeważająca część pochodziły z darowizny uczynionej na jego rzecz przez rodziców. Co prawda na powyższą okoliczność pozwany zgłosił wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań trojga świadków, jednak jak już wskazano powyżej zeznania tych świadków były bardzo ogólne i powierzchowne. Świadkowie całą wiedzę o rzekomej darowiźnie posiadali z drugiej ręki tj. od rodziców pozwanych lub samego pozwanego. Zatem, świadkowie wiedzieli wyłącznie tyle, ile chcieli im przekazać uczestnicy rzekomej umowy darowizny. Istotne jest to, że świadkowie nie mieli wiedzy o wysokości darowizny. D. R. zeznała, że od matki pozwanego wie, że J. L. chciała wspomóc syna w budowie domu, lecz nie potrafiła sobie przypomnieć kiedy dokładnie uzyskała wiedzę w tym przedmiocie, nie znała także kwoty ani sposobu przekazania środków z tytułu darowizny. Świadek A. G. zeznał, że ojciec pozwanego odmówił mu sprzedaży bonów dolarowych (...), oświadczając, że zamierza wspomóc pozwanego przy budowie domu. Świadek nie wiedział jednak, czy czynność prawna miała charakter darowizny czy też pożyczki, ani też jaką kwotę rodzice przekazali pozwanemu, gdyż o kwestiach finansowych z pozwanym nie rozmawiał. Jedynie świadek D. K. (2) podała przybliżoną kwotę darowizny, wskazując, że od rodziców pozwanego słyszała o kwocie około 15.000 dolarów. D. K. (2) podobnie jak pozostali świadkowie nie była jednak naocznym świadkiem przekazania pieniędzy, stąd wiedza świadka jest nie do zweryfikowania. Nadto, świadek podała, że była to kwota „około” 15.000 dolarów i nie wiadomo jak bardzo przybliżona do rzeczywistej jest to suma. Bez wątpienia, w świetle zeznań świadków, rodzice pozwanego byli jak na ówczesne czasy ludźmi zamożnymi – ojciec był oficerem marynarki handlowej, pływał w żegludze międzynarodowej, zaś matka prowadziła popularną dyskotekę (...) w G., a zatem posiadali środki na darowiznę, jednak na podstawie tak bardzo ogólnych zeznań świadków nie sposób ustalić jaka była rzeczywista kwota darowizny. Nadto, należy zwrócić uwagę, że w zeznaniach świadków przewijało się, że rodzice chcieli „wspomóc” syna, co nie jest równoznaczne z tym, że zamierzali sfinansować całą inwestycję. Udzielona pomoc mogła pokryć jedynie część ceny zakupu działki czy część inwestycji obejmującej budowę domu, jednak z uwagi na zbyt skąpy materiał dowodowy, jakim dysponował w niniejszej sprawie Sąd ustalenie stosunku w jakim rzekoma darowizna pokryła powyższe koszty inwestycji było niemożliwe. Jednocześnie należy zauważyć, iż nie jest tak, że w okresie 1978-1980 strony nie miały żadnych dochodów, które stanowiłyby ich majątek wspólny. Z zeznań świadków jak też samego pozwanego wynika, że pozwany pracował jako szatniarz w prowadzonej przez jego matkę dyskotece i z tego tytułu posiadał jakieś dochody. Pozwany nie wskazał jednak wysokości powyższych dochodów. W myśl podówczas obowiązującego przepisu art. 32 § 2 k.r.o. – podobnie jak obecnie – pobrane wynagrodzenie za pracę oraz za inne usługi świadczone osobiście przez któregokolwiek z małżonków stanowiło dorobek małżonków. Nie jest również prawdą, że powódka nie przyczyniła się w żaden sposób do powiększania aktywów wchodzących w skład majątku wspólnego. Jak bowiem wynika z przedłożonych do akt sprawy dowodów w postaci zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu w okresie od 1 czerwca 1977r. do 30 września 1977r. oraz od 10 lutego do 31 grudnia 1980r. powódka pracowała jako agent w (...) S.A. i uzyskiwała w 1977r. wynagrodzenie w wysokości 7.600 zł, a w 1980 r. w kwocie 103.456 zł. Powódka wywodziła także, że strony miały również dochody ze sprzedaży innego lokalu, jednak zeznań tych w żaden sposób nie można zweryfikować. Ponadto, należy mieć na uwadze, co wynika z akt księgi wieczystej nr (...), że na sfinansowanie budowy przedmiotowego lokalu w 1980r. został zaciągnięty kredyt w wysokości 185.000 ówczesnych złotych. Z aktu notarialnego wiadomo, że cena zakupu działki wynosiła jedynie 66.670 zł, nieznany pozostaje jednak koszt budowy lokalu mieszkalnego. Wobec braku dokładnego określenia wysokości rzekomej darowizny, dochodów pozwanego z tytułu pracy w dyskotece, a także niemożności ustalenia dokładnego kosztu inwestycji nie można stanowczo stwierdzić, że zakup działki oraz budowa lokalu zostały sfinansowane wyłącznie z darowizny. Wobec sygnalizowanych powyżej wątpliwości, zarówno kredyt, pobrane wynagrodzenie pozwanego, jak też dochody powódki mogły stanowić istotne źródło sfinansowania inwestycji. Reasumując tę część rozważań należy stwierdzić, że pozwany nie wykazał, że dokonał nabycia przedmiotowego lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku przy ul. (...) w G. do majątku osobistego. W konsekwencji, zgodnie z regułą wyrażoną w art. 31 § 1 k.r.o. należało uznać, że nieruchomość ta wchodziła w skład majątku wspólnego stron.

Niezależnie jednak od powyższego, nawet gdyby przyjąć, że przedmiotowa darowizna rzeczywiście miała miejsce to w toku niniejszego postępowania strona pozwana nie wykazała, że darowizna została dokonana wyłącznie do majątku osobistego pozwanego. Co prawda, zgodnie z pierwotną treścią art. 33 pkt 2 k.r.o. przedmioty majątkowe nabyte przez darowiznę co do zasady stanowią odrębny majątek każdego z małżonków, jednak darczyńca może postanowić inaczej. Bardzo ogólne zeznania świadków nie pozwoliły rozstrzygnąć czy przysporzenie majątkowe zasiliło majątek osobisty pozwanego czy też majątek wspólny ówczesnych małżonków. Nadto, co już sygnalizowano powyżej, świadkowie wskazywali, że rodzice zamierzali „wspomóc syna”, co jednak nie jest równoznaczne z dokonaniem darowizny do majątku osobistego pozwanego. W przedmiotowej sprawie istotny jest fakt, że strony miały wówczas już dwójkę małoletnich dzieci, a doświadczenie życiowe Sądu pozwala przyjąć, że darowizna mogła stanowić zabezpieczenie potrzeb całej rodziny stron i w związku z powyższym mogła zostać dokonana na rzecz obojga małżonków. Pozwany podnosił co prawda, że jego rodzice nie darzyli powódki sympatią, niemniej z okoliczności sprawy nie wynika, aby relacje powódki z teściami były na tyle złe, że uniemożliwiałyby dokonanie takiej darowizny na rzecz obojga małżonków. Z zeznań zarówno świadków jak i samego pozwanego nie wynika jakie konkretnie zachowania powódki nie podobały się rodzicom pozwanego. Nadto, rozkład pożycia małżonków nastąpił niemal dziesięć lat później, zaś skoro na przełomie lat 70 i 80-tych ub. wieku strony realizowały inwestycję w celu wspólnego zamieszkiwania, to należy uznać, że ich relacje w tym czasie były co najmniej dobre. Wreszcie, kierując się doświadczeniem życiowym należy stwierdzić, że stosunki synowych z teściowymi bardzo często należą do niełatwych, co jest zresztą powodem powstawania licznych anegdot. W tym kontekście sformułowania typu „rodzice nie mieli zaufania do żony” czy „powódka nie była wymarzoną synową” nie są niczym nadzwyczajnym, a wręcz należą do najbardziej oględnych i najmniej dosadnych.

Mając zatem na uwadze wszystkie wskazane powyżej okoliczności na mocy art. 10 ust. 1 ustawy z dnia o księgach wieczystych i hipotece w zw. z art. 31 § 1 k.r.o. Sąd uwzględnił powództwo w całości, uznając, że nabycie przedmiotowej nieruchomości nastąpiło do majątku wspólnego stron. Jednocześnie należało mieć na względzie, że związek małżeński stron został rozwiązany przez rozwód wyrokiem Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 7 października 1988r. i z chwilą uprawomocnienia się tego wyroku własność na zasadach wspólności łącznej uległa przekształceniu we współwłasność w częściach ułamkowych. Przyjmując – zgodnie z art. 43 § 1 k.r.o. – iż udziały małżonków w majątku wspólnym są równe, należało ustalić, że powódce i pozwanemu przysługują udziały po ½ części w prawie własności dla lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku przy ul. (...) w G..

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 98 k.p.c. w zw. z § 5 pkt 8 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800) – zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy – zasądził od przegrywającego pozwanego na rzecz powódki kwotę 7.217 zł, na którą składają się: opłata za czynności fachowego pełnomocnika powódki – adwokata w kwocie 7.200 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.