Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 czerwca 2014 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie, Wydział III Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Aleksandra Westra

Protokolant: pomocnik biurowy Rafał Gajecki

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 czerwca 2014 roku w Warszawie

sprawy z powództwa Z. R.

przeciwko I. Z.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda Z. R. na rzecz pozwanej I. Z. kwotę 7.217 zł (siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 7.200 zł ( siedem tysięcy dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3.  przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego Warszawa - Praga w Warszawie na rzecz pełnomocnika z urzędu radcy prawnego P. S. wynagrodzenie w wysokości 13.284 złote ( trzynaście tysięcy dwieście osiemdziesiąt cztery złote) – w tym 23 % VAT oraz kwotę wydatków 69,95 zł (sześćdziesiąt dziewięć złotych dziewięćdziesiąt pięć groszy) z tytułu pomocy prawnej świadczonej z urzędu powodowi;

4.  nieopłacone koszty sądowe przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

III C 1496/12

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 26 października 2012 r. powód Z. R. wniósł o zasądzenie od pozwanej I. Z. (dawniej Z.-E.) kwoty wynikającej z wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 7 grudnia 2007 r. wydanego w sprawie o sygn. akt III C 1091/06, w którym tut. Sąd ustalił, że umowa sprzedaży nieruchomości zawarta pomiędzy stronami niniejszego postępowania w dniu 6 października 1992 r. w formie aktu notarialnego nr Rep.(...) jest nieważna. Powód wskazał, iż pozwana posiadała świadomość pozorności powyżej opisanej umowy, a mimo to nie wydała powodowi nieruchomości czym naraziła go powoda na poważne straty. Powód nie mogąc dysponować swoją własnością – trapiony ciężką chorobą – popadł w niedostatek i długi, co zmusiło go do zaciągnięcia licznych pożyczek.

Pozwana I. Z. wniosła o oddalenie powództwa w całości jako bezzasadnego i przedawnionego oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według przepisanych norm.

W piśmie z dnia 6 września 2013 r. (k. 95) powód sprecyzował powództwo wnosząc o zasądzenie od pozwanej I. Z. kwoty 502.114,35 zł z ustawowymi odsetkami od 7-go dnia po doręczeniu pełnomocnikowi pozwanej powyższego pisma. Na powyższą sumę składają się:

- kwota 492.000 zł tytułem odszkodowania za utracone korzyści w postaci czynszu najmu nieruchomości, alternatywnie tytułem zapłaty za korzystanie przez pozwaną z nieruchomości jako zabezpieczenia spłaty swoich lub jej męża długów

- oraz kwota 10.114,35 zł tytułem odszkodowania za stratę stanowiącą koszt trzech pożyczek zaciągniętych w (...) Bank S.A. przez powoda i jego małżonkę.

Na rozprawie w dniu 14.04.2014r. peł. powoda sprecyzował powództwo wnosząc o zasądzenie ustawowych odsetek od dnia 16.09.2013r. ( protokół k. 258)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Powód wraz z mężem pozwanej – N. E. współpracowali ze sobą przy prowadzeniu różnorodnych interesów gospodarczych (protokół przesłuchania K. M. w sprawie III C 1091/06 k. 139, protokół przesłuchania Z. L. k. 168-169, zeznania pozwanej k. 310-312).

W 1991 r. powód wraz z małżonką udzielili mężowi pozwanej pożyczki w wysokości 100.000 dolarów. Mąż pozwanej nie wywiązał się z zobowiązania spłaty długu (zeznania świadka D. R. k. 223, K. Z. k. 258-259, K. L. k. 260, zobowiązanie-oświadczenie k. 286, zeznania powoda Z. R. k. 307). Powód wraz z małżonką z jednej strony a mąż pozwanej z pozwaną z drugiej strony ustalili, że zostanie zawarta pomiędzy powodem i jego żoną a pozwaną pozorna umowy sprzedaży nieruchomości przy ul. (...) w W.. Chcąc uniknąć wymogu uzyskania zgody od Ministra Spraw Wewnętrznych na sprzedaż nieruchomości obywatelowi państwa obcego, umowa pozorna zawarta została pomiędzy powodem i jego małżonką a pozwaną – nie zaś mężem pozwanej (zeznania powoda k. 308, zeznania pozwanej k. 310). Zarówno powód, jak i pozwana pozornie przenosząc własność nieruchomości położonej przy ul. (...) wiedzieli, że pozwana nie staje się właścicielką nieruchomości oraz że niezapłacona została cena sprzedaży. Powód wiedział również, iż użycza pozwanej nieruchomość w celu wykorzystania jej przez pozwaną i męża jako zabezpieczenie do uzyskania potrzebnego im kredytu bankowego. Pozwana wiedziała, że pod pozorną umową sprzedaży nieruchomości nie kryje się rzeczywiste przeniesienie własności nieruchomości. Pozwana, wiedziała że po uzyskaniu środków z planowanych przedsięwzięć ma zwróci nieruchomość powodowi (zeznania świadka K. Z. k. 258-259, K. L. k. 260, zeznania powoda k. 309-310).

Dnia 6 października 1992 r. Pomiędzy Z. R. i jego małżonką D. R., jako sprzedającymi a I. Z. jako kupującą została zawarta - w formie aktu notarialnego nr Rep. (...) – umowa sprzedaży nieruchomości stanowiącej zabudowaną działkę gruntu nr (...) z obrębu (...), o pow. 640 m ^{( 2)} położoną w W. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie prowadzi księgę wieczystą o nr KW (...). W umowie zawarto, że na nieruchomości znajduje się stary budynek mieszkalny zajęty przez lokatorów oraz budynek z mieszkalnym poddaszem – w stanie surowym (akta sprawy o sygn. 1091/06 k. 44-45). Wbrew treści zapisu aktu notarialnego cena nabycia przez pozwaną nie została uiszczona. Pozornie nabyta nieruchomość nie posłużyła zabezpieczeniu kredytu w banku. Została zastawiona przez męża pozwanej w lombardzie M. K. (1). W chwili zawarcia pozornej umowy sprzedaży na nieruchomości znajdował się niewykończony budynek wybudowany przez powoda (zeznania świadka D. R. k. 223-224, K. Z. k. 258-259, K. L. k. 260, protokół zeznań powoda ze sprawy III C 1091/06 k. 173-174).

9 września 1993 r. pozwana wraz z mężem podpisali z M. K. (1) i jego żoną przedwstępną umowę sprzedaży przedmiotowej nieruchomości, z ustaleniem, że przyrzeczona umowa sprzedaży zostanie zawarta najpóźniej do dnia 28.03.1994r., zmienioną aktem notarialnym z dnia 6 grudnia 1993 r. (okoliczność bezsporna, akta sprawy III C 1091/06 k. 12-16)

Pozwana została wpisana do księgi wieczystej (...) jako właściciel w dniu 17.06.1993r. w dniu 27.06.2013r. zostali wpisani jako właściciele powód i jego małżonka. W dniu 11.10.1993r. w Dziale III – prawa, roszczenia i ograniczenia został dokonany wpis praw i roszczeń na rzecz M. K. (1) i M. K. (2) wynikające z umowy z dnia 09.09.1993r. – przedwstępnej umowy sprzedaży. Kolejne wpisy związane z w/wym. umową były dokonywane w dniu 09.12.1994r., a w dniu 27.06.2013r. wykreślono wpis tego prawa na podstawie oświadczenia M. K. (1) i M. K. (2) z dnia 22.06.2001r. – uzyskanego dzięki staraniom powoda (dowód odpis zupełny z KW k. 334-338, k. 16 akt III C 1091/06, niekwestionowane twierdzenia powoda).

W budynku znajdującym się na nieruchomości zamieszkała wraz z mężem i dziećmi córka powoda – E. C., która była tam zameldowana na pobyt stały od 1995 r. (zeznania świadka D. R. k. 224, K. L. k. 260, E. C. k. 260, zeznania powoda k. 308). Córka powodów nie uiszczała pozwanej żadnych opłat z tytułu zamieszkiwania na przedmiotowej nieruchomości (pismo pozwanej k. 119, zeznania świadka E. C. k. 260-261). Pozwana nie ponosiła żadnych kosztów utrzymywania nieruchomości, ani nie czerpała żadnych pożytków z nieruchomości (protokół przesłuchania K. M. w sprawie III C 91/06 k. 138, zeznania pozwanej k. 311). Wszystkie obowiązki właściciela wykonywał powód – pobierał czynsz od lokatorów, dokonywał napraw wynajmowanych mieszkań i opłacał rachunki oraz podatki za nieruchomość, na niego wystawione były rachunki, on zawierał umowy o świadczenie usług (zeznania świadka E. C. k. 260, zeznania powoda k. 309, zeznania pozwanej k. 311, akta sprawy o sygn. III C 1091/06 – k. 95-102).

Powód zezwolił mężowi pozwanej na prowadzenie na terenie przedmiotowej nieruchomości biura jego firmy, który korzystał z domu na nieruchomości przez okres niecałego roku od dnia zawarcia umowy (dowód zeznania powoda k. 308.). W momencie dowiedzenia się przez powoda się o zastawieniu domu Państwu K., powód pojechał wraz z małżonką do mieszkania pozwanej i jej męża i zabrał klucze od nieruchomości oraz akt notarialny (dowód zeznania powoda k. 308-309). Po tym zdarzeniu mąż pozwanej już nie pojawiał się na nieruchomości. Pozwana nie korzystała z przedmiotowej nieruchomości w sensie faktycznym, nie posiadała kluczy do nieruchomości i budynku się na niej znajdującego (zeznania powoda k. 308-309, zeznania pozwanej k. 311). Pozwana była tylko jeden raz na nieruchomości, przed sporządzeniem umowy (dowód zeznania pozwanej, protokół przesłuchania D. R. ze sprawy III C 1091/06). Na nieruchomości stał wybudowany budynek przez powoda oraz stary budynek, w którym mieszkali lokatorzy z przydziału, zamieszkujący tę nieruchomość jeszcze przed jej zakupem przez powoda. Powód dokonywał remontów lokali zajmowanych przez lokatorów, otrzymywał od lokatorów po niecałe 100 zł. czynszu miesięcznie. Powód nigdy nie próbował wynająć nieruchomości, nie zwracał się do pozwanej celem wynajęcia, nie zwracał się do niej o zapłatę wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości czy też o zapłatę odszkodowania (dowód zeznania D. R. k. 223, zeznania powoda k. 308-309).

Nie było umowy między stronami odnośnie terminu zwrotu nieruchomości ( zeznania D. R. k. 224), formy zwrotnego przeniesienia nieruchomości oraz wskazania strony ponoszącej koszty zwrotnego przeniesienia nieruchomości ( zeznania stron).

W dniu 3 czerwca 2003 r. Sąd Okręgowy w Warszawie zasądził od męża pozwanej na rzecz powoda kwotę 239.500 zł tytułem spłaty długu zaciągniętego w 1991 r. Powództwo wobec pozwanej zostało oddalone (kopia wyroku z dnia 3 czerwca 2003 r. k. 75).

Powód zwracał się do męża pozwanej o zwrot przedmiotowej nieruchomości (zeznania świadka D. R. k. 224, K. Z. k. 258-259, K. L. k. 260). Powód korzystał z usług firm windykatorskich w celu wyegzekwowania niespłaconej pożyczki z 1991 r. zaciągniętej przez męża pozwanej. Windykatorzy zwracali się do pozwanej o zwrot należnych powodowi pieniędzy i zwrot domu (zeznania świadka K. Z. k. 258-259, Z. L. k. 259, zeznania pozwanej k. 311-312, protokół przesłuchania świadka R. S. w sprawie III C 1091/06 k. 166-168).

Na skutek pozwu wniesionego przez Z. R. i D. R. Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie wydał w dniu 7 grudnia 2007 r. wyrok w sprawie o sygn. akt III C 1091/06, w którym ustalił, że umowa sprzedaży zawarta w dniu 6 października 1992 r. w formie aktu notarialnego za nr Rep. (...) jest nieważna. W uzasadnieniu do powyższego Sąd wskazał, że obie strony czynności sprzedaży złożyły oświadczenie woli drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru (akta sprawy o sygn. III C 1091/06 k. 179 i 183-189). Pozwana w toku tego postępowania wnosiła o oddalenie powództwa ponieważ bała się konsekwencji sporządzenia fikcyjnej umowy, ewentualnych zobowiązań podatkowych oraz z uwagi na swoją sytuację życiową – mąż pozwanej porzucił ją w tym czasie, pozostawiając z trójką małych dzieci, oraz licznymi długami oraz windykatorami nękającymi ją i jej rodzinę. Powód zwracał się również do pozwanej o zwrotne przeniesienie nieruchomości ale bezskutecznie ( dowód zeznania pozwanej k. 310- 311)

Powód wniósł o dokonanie zmiany prawa wpisu prawa własności na podstawie wyroku z dnia 7.12.2007r. – jego wniosek został oddalony postanowieniem z dnia 9.09.2008r. (dowód postanowienie k. 219)

D. R. pozwem z dnia 7 grudnia 2011 r. skierowanym przeciwko I. Z. wniosła o uzgodnienie treści księgi wieczystej przedmiotowej nieruchomości. Pozwana uznała powództwo. Wyrokiem z dnia 7 stycznia 2013 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie uzgodnił rzeczywisty stan prawny nieruchomości przy ul. (...) – poprzez wpisanie jako właścicieli D. R. i Z. R. na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej. Pozwana nie skarżyła powyższego orzeczenia (akta sprawy o sygn. II C 724/11 k. 1-2, 50 i nast.). Poprzedni pozew żony powoda z dnia 28.12.2009r. w tym samym przedmiocie został zwrócony zarządzeniem z dnia 15.06.2011r. wobec nieuiszczenia przez żonę powoda opłat od pozwu ( dowód pozew i zarządzenie o zwrocie –k. 220,221)

Powód wraz z małżonką aktem notarialnym z dnia 16 sierpnia 2013 r. darował przedmiotową nieruchomość na rzecz swojej córki E. C. (kopia aktu notarialnego Rep. (...) k. 193-195).

Powód na przestrzeni 2008 i 2009 r. zaciągnął w bankach trzy pożyczki gotówkowe których koszt całkowity (na który składają się umówione odsetki, prowizja, opłata przygotowawcza oraz ubezpieczenie spłaty) wynosił 10.114,35 zł (pismo powoda k. 108-109, umowy pożyczki k. 35-46). W dniu 20.11.2008r. żona powoda D. R. zawarła pożyczkę gotówkową nr (...) z (...) Bank na kwotę 6510,28 zł. ( dowód umowa pożyczki k 206-207), w dniu 0-9.06.2009r. na kwotę 13543,96 zł. ( dowód umowa k. 208-211). W dniu 30.06.2009r. powód zawarł umowę pożyczki z (...) Bank na kwotę 1595,54 zł. ( dowód umowa k. 213-216). Powód zaciągał pożyczki wraz z małżonką na leki, na życie, wobec braku środków ( dowód zeznania D. R. k. 223-224).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty złożone przez obie strony oraz zeznania powoda, pozwanej i przywołanych świadków, Sąd oparł się również na wskazanych wyżej dokumentach ze sprawy III C 1091/06. Dokumenty, na których Sąd oparł swe ustalenia faktyczne, nie były kwestionowane przez strony i nie budziły wątpliwości Sądu. W ocenie Sądu wyżej powołane dowody umożliwiły Sądowi dokonanie ustaleń faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Sąd nie znalazł podstaw pozwalających na zakwestionowanie zeznań złożonych w sprawie przez świadków. Sąd orzekający w przedmiotowej sprawie nie wynikał jakie były motywy i prawdziwy cel zawarcia pozornej umowy albowiem nie miało to znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. Należy jednak wskazać, że strony przedstawiły zupełnie sprzeczne wersje odnoszące się do motywów i celu zawarcia pozornej umowy sprzedaży, a jednocześnie brak było w sprawie jednoznacznych dowodów wskazujących na przyczynę zawarcia przedmiotowej umowy przez strony, i jednocześnie wykluczających jedną z wersji stron. Biorąc pod uwagę zasady doświadczenia życiowego oraz fakt prowadzenia przez powoda i męża pozwanej wspólnych przedsięwzięć finansowych, nie można wykluczyć żadnej wersji. Nie zmienia tego faktu również zaświadczenie w przedmiocie braku towaru w składzie celnym z marca 92r. złożonego przez powoda do sprawy II 1091/06 – k 121, albowiem to zaświadczenie nie przesądza o tym, że nie było prowadzonych żadnych spraw przez Urząd Celny. Należy również wskazać, że powód mógł zabezpieczyć kredyt dla przedsięwzięcia organizowanego przez małżonka pozwanej ustanawiając hipotekę na własnej nieruchomości bez przeniesienia własności tej nieruchomości, czego jednak strony nie uczyniły.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo należało oddalić w całości. W odniesieniu do żądania zapłaty odszkodowania w kwocie 10.114, 35 zł. z tytułu straty stanowiącej koszt trzech pożyczek zaciągniętych przez powoda i jego małżonkę wskazać należy, że powód nie udowodnił, iż fakt zawarcia przedmiotowych umów pożyczek pozostawał w adekwatnym związku przyczynowym z zachowaniem pozwanej polegającym na zaniechaniu zwrotu nieruchomości należącej do powoda wbrew zawartej między stronami umowie. Nie można zgodzić się z twierdzeniami powoda, że na skutek zachowania pozwanej powód oraz jego żona zostali pozbawieni możliwości osiągania dochodów z nieruchomości, a tym samym - przy braku spłaty pożyczki udzielonej mężowi pozwanej – zmuszeni do zaciągnięcia przedmiotowych pożyczek. Fakt zaciągnięcia przedmiotowych pożyczek z uwagi na trudną sytuację finansową powoda i konieczność spłacenia wcześniejszych pożyczek nie był normalnym i koniecznym następstwem niezwrócenia przez pozwaną nieruchomości. Zgodnie z treścią art. 361 par. 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania i zaniechania, z którego szkoda wynikła. Zgodnie z utrwalonym poglądem w doktrynie związek przyczynowy zachodzi tylko wtedy, gdy w zestawie wszystkich przyczyn i skutków mamy do czynienia jedynie z takimi przyczynami, które normalnie powodują określone skutki. Trudna sytuacja finansowa rodziny powoda mogła wynikać z różnorodnych przyczyn, a miedzy innymi z niekorzystnych i nieprzemyślanych decyzji majątkowych i finansowych związanych z ryzykiem gospodarczym, za które nie można obciążać odpowiedzialnością osoby trzecie. Jednocześnie nie wykazano w prowadzonym postępowaniu, że powód wraz z rodziną został pozbawiony dochodów z przedmiotowej nieruchomości albowiem na nieruchomości zamieszkiwali lokatorzy płacący czynsz powodowi oraz jego córka wraz z rodziną. Nie istniały również żadne przeszkody uniemożliwiające powodowi wynajęcie przedmiotowej nieruchomości. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa osoba wynajmująca nie musi figurować jako właściciel w KW, a powód i tak nie uprawdopodobnił, że w ogóle chciał wynająć tę nieruchomość, czy też czerpać jakiekolwiek inne pożytki.

W odniesieniu do roszczenia o zapłatę kwoty 492.000,00 zł. z tytułu odszkodowania za utracone korzyści w postaci czynszu najmu nieruchomości, alternatywnie z tytułu wynagrodzenia za korzystanie przez pozwaną z nieruchomości jako zabezpieczenia spłaty swoich lub jej męża długów Sąd uznał, że roszczenie powoda nie jest zasadne. W kontekście wskazanej podstawy faktycznej utraconych korzyści w postaci czynszu najmu, to jak już wskazano powyżej w uzasadnieniu, powód w przedmiotowej sprawie nawet nie uprawdopodobnił, że utracił jakiekolwiek korzyści. Powód nie wykazał, że w okresie po zawarciu umowy z pozwaną, kiedykolwiek nosił się z zamiarem wynajmu przedmiotowej nieruchomości. Ze starego budynku korzystali dotychczasowi lokatorzy, którzy płacili powodowi symboliczny czynsz, a w nowym budynku od 95 roku była zameldowana córka powoda, która zaraz po krótkim czasie wyszła za mąż i tam zamieszkała. Mieszka tam z rodziną do dnia dzisiejszego. Jak już wskazano w uzasadnieniu, fakt, że powód nie figurował jako właściciel w księdze wieczystej, nie wpływał w żaden sposób na możliwość wynajmu tej nieruchomości. Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie jednoznacznie wskazuje, że to faktycznie powód decydował o tym, kto zamieszkuje na przedmiotowej nieruchomości. Nie przedstawiono żadnych dowodów wskazujących, że powód nosił się z zamiarem wynajmu tej nieruchomości, czy też chciał ją zastawić albo korzystać z niej w jakikolwiek inny sposób niż faktycznie wykorzystywał nieruchomość. W związku z powyższym Sąd uznał, że powód nie wykazał zaistnienia szkody w postaci utraconych korzyści, a w toku postępowania Sąd oddalił wniosek dowodowy w przedmiocie dopuszczenia dowodu z opinii biegłego celem ustalenia wysokości rynkowej miesięcznego czynszu najmu za przedmiotową nieruchomości uznając, że wniosek ten jest w tej sytuacji bezprzedmiotowy.

W odniesieniu do alternatywnej podstawy faktycznej, a mianowicie zapłaty odszkodowania z tytułu wynagrodzenia za korzystanie przez pozwaną z nieruchomości jako zabezpieczenie spłaty swoich lub jej męża długów to również Sąd uznał, że roszczenie powoda nie jest zasadne. Powód wywodził, że wskutek sprzecznego z zawartą umową z powodem zachowania pozwanej był on pozbawiony prawnej i faktycznej możliwości dysponowania nieruchomością, w tym faktycznej możliwości jej wynajęcia. Twierdził, że w tym samym czasie pozwana miała możliwość rozporządzania nieruchomością i faktycznie korzystała z tego we własnym interesie. Ponadto powód wskazał, że roszczenie o zwrotne przeniesienie nieruchomości stało się wymagalne, gdy okazało się, że cel umowy nie może być zrealizowany, gdyż pozwana i jej mąż nie uzyskali kredytu bankowego, a więc najpóźniej do końca 92r. Niezależenie od twierdzeń powoda odnośnie obowiązku pozwanej do zwrotnego przeniesienia własności nieruchomości na powoda i wymagalności tego obowiązku, oceny zachowania pozwanej, która przez długi okres czasu nie wykonywała tego obowiązku, choć postępowanie dowodowe nie wykazało, że strony zawarły jakąkolwiek umowę w przedmiocie określenia terminu zwrotu oraz warunków formalnych przyszłej umowy, ale niewątpliwie zwrot według ustaleń stron miał nastąpić, to te okoliczności nie mają w sprawie znaczenia w kontekście roszczeń sformułowanych w przedmiotowej sprawie. Bezspornym jest, że pozwana nie dokonała zwrotnego przeniesienia własności nieruchomości na powoda, ani nie złożyła wniosku o wykreślenie swojego wpisu prawa własności do księgi wieczystej. Zachowanie pozwanej, niezależnie od jego etycznej oceny, nie ograniczyło jednak powodowi możliwości faktycznego władania nieruchomością przez cały okres od zawarcia umowy w 1992r. Faktem jest, że pozwana wykonywała władztwo w sensie prawnym przedmiotową nieruchomością, była bowiem wpisana jako właściciel w księdze wieczystej, zawarła w 1993r., umowę przedwstępną sprzedaży przedmiotowej nieruchomości z osobami trzecimi, na podstawie której osoby te uzyskały wpis swych praw i roszczeń do przedmiotowej nieruchomości, ale z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika jednoznacznie, że pozwana władztwo prawne wykonywała efektywnie do 09.12.1994 – dnia wpisu zmiany praw i roszczeń na rzecz M. K. (1) i jego żony. Po tej dacie pozwana nie wykonywała swojego władztwa ani w sensie formalnym ani prawnym i nie korzystała w żaden sposób z przedmiotowej nieruchomości. Pomimo korzystania przez pozwaną z nieruchomości powoda do 9.12.1994r. – data ostatniego wpisu w KW, i uznając, że do tej daty zachowywała się jak samoistny posiadacz w złej wierze, to roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie przez pozwaną z nieruchomości, przy przyjęciu podstawy z art. 225 k.c., za okres od początku 1.01.1993r. do 9.12.1994r. należało oddalić jako przedawnione. Uznać należy, że pozwana skutecznie podniosła zarzut przedawnienia za cały okres od 1.01.1993r. do 25.10.2002r. – przyjmując okres dziesięcioletni wskazany w art. 118 k.c. w kontekście podstawy faktycznej wskazanej przez powoda jako odszkodowanie za utracone korzyści, przyjmując comiesięczne rozpoczynanie się jego biegu w odniesieniu do poszczególnych rat utraconego czynszu. 10 letni okres przedawnienia dotyczy również roszczenia o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z rzeczy ( orzeczenie SN III CZP 70/72). Okres przedawnienia z art. 229 k.c. dotyczy roszeń o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy na podstawie umowy, i w zakresie takiego roszczenia terminu przedawnienia rozpoczął bieg z upływem roku od zabrania mężowi pozwanej klucza i dokumentów przedmiotowej nieruchomości – a więc najpóźniej od końca 1994r. ponieważ klucz został zabrany w roku 1993r. W tej dacie należy przyjąć zwrot - wydanie nieruchomości powodowi. Data wpisania praw powoda do księgi wieczystej nie ma znaczenia dla ustalenia daty zwrotu rzeczy, albowiem wobec zawarcia pozornej umowy sprzedaży to powód wraz z małżonką był cały czas właścicielem nieruchomości i wpis prawa nie miał tylko znaczenie dla rękojmi KW oraz wpisu samego prawa własności. Natomiast w przedmiotowej sprawie powód twierdził, że wbrew zawartej umowie pozwana korzystała z nieruchomości w okresie od 1.01.1993r. do czerwca 2013r. a więc bezumownie, w tej sytuacji roszczenia powoda za okres do dnia 25.10.2002r. przedawniły się z upływem 10 letniego okresu, mając na uwadze treść art. 120 par. 1 k.c., 455 k.c. tj. przed wniesieniem przedmiotowego powództwa.

Po dacie ostatniego wpisu w KW z dnia 9.12.1994r. nie zostały w sprawie przedstawione żadne dowody pozwalające na stwierdzenie, że pozwana wykonywała władztwo nad przedmiotową nieruchomością w sensie prawnym czy faktycznym. Pozwana nie była na przedmiotowej nieruchomości, nie miała do klucza, nie wynajmowała nieruchomości, nie korzystała z niej w żaden sposób w przeciwieństwie do rodziny powoda. Okoliczność, że w sprawie o ustalenie nieważności umowy zainicjowanej przez powoda pozwem wniesionym w dniu 7.09.2006r. III C 1091/06 pozwana wnosiła o oddalenie powództwa należy potraktować jako przyjętą przez nią taktykę obrony, natomiast nie ma to wpływu na ocenę zachowania pozwanej w kontekście wykonywania posiadania. Jak już wcześniej wskazano w uzasadnieniu, ocena zachowania pozwanej nie ma znaczenia przy rozstrzygnięciu przedmiotowej sprawy. Fakt, iż powód wraz z małżonką został wpisany do KW dopiero w dniu 27.06.2013r. nie może obciążać pozwanej, a dokonanie wpisu na rzecz powoda i jego małżonki w tej dacie nie zmienia faktu, że to powód wraz ze swoją rodziną korzystał przez cały czas z przedmiotowej nieruchomości. Powód od samego początku nieskutecznie dochodził swych praw. Najpierw w 1992r. zawarł pozorną umowę sprzedaży nieruchomości, a dopiero pozew o ustanie nieważności umowy wniósł w dniu 7.09.2006r., choć kwestia nieważności umowy mogła być rozpoznawana w toku sprawy o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym i nie było konieczności prowadzeniu dwóch spraw. Nieskuteczność podejmowanych środków prawnych przez powoda nie może obciążać strony pozwanej, tym bardziej, że to obydwie strony świadomie zawarły pozorną umowę. Powód powinien zdawać sobie sprawę z konsekwencji podejmowanych czynności prawnych, tym bardziej podejmowanych w ramach ryzyka prowadzonych interesów gospodarczych. Nie powinien również obarczać innych osób odpowiedzialnością za swoje niepowodzenia i nietrafność decyzji majątkowych. Nie zmienia oceny w sprawie fakt, że wpis do księgi wieczystej praw z umowy przedwstępnej na rzecz M. i M. K. (2) został wykreślony dopiero z dniem 27.06.2013r. skoro to sam powód od 2001r. dysponował oświadczeniem w/wym. osób w przedmiocie zgody na wykreślenie ich praw z działu III KW, a po dacie ostatniej zmiany wpisu w 1994r. nie były podejmowane żadne czynności ani przez pozwaną ani przez M. i M. K. (2) celem zawarcia przyrzeczonej umowy sprzedaży nieruchomości. Podkreślić należy, że podniesiony zarzut przedawnienia nie jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Przedmiotowy pozew powód wniósł 26.10.2012r. domagając się odszkodowania za okres od 1.01.1993r. Nigdy wcześniej nie wzywał pozwanej do zapłaty odszkodowania za utracone korzyści bądź jako wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy. Nie wzywał pisemnie pozwanej wskazując termin i formę zwrotu nieruchomości. Ponadto wskazać należy, że powód powoływał się w sprawie III C 1091/06 na okoliczności związane z władaniem nieruchomością przez niego jako właściciela w celu uzyskania wyroku stwierdzającego nieważność umowy, a w przedmiotowej sprawie powód wskazuje, że to pozwana władała i korzystała z nieruchomości, pozbawiając go prawa czerpania pożytków i powodując szkodę w jego majątku. Powyższe w ocenie Sądu świadczy o tym, że na potrzeby konkretnych spraw – w zależności od celu postępowania, powód konstruuje twierdzenia, domagają się obrony swych praw, i przedstawiając swoją osobę jako pokrzywdzoną, pomimo, że sam jako strona – będąc osobą dorosłą i świadomą zawarł w 1992r. pozorną umowę sprzedaży. Faktem jest, że pozwana nie zwróciła powodowi przedmiotowej nieruchomości i w konsekwencji powód musiał wystąpić na drogę procesu cywilnego, ale to powód zdecydował o wniesieniu pozwu dopiero w 2006r., choć jak sam twierdzi pozwana była obowiązana do zwrotu już od daty 1.01.1993r. Ponadto pozwana nie może odpowiadać w tej sprawie za skutki decyzji podejmowanych przez powoda współpracującego z jej mężem i niewywiązywania się przez jej byłego męża z zaciągniętych przez niego zobowiązań. Zgodzić się należy, że powód może czuć się pokrzywdzony koniecznością prowadzenia wieloletnich zabiegów o zwrot nieruchomości i mieć poczucie wykorzystania, nadużycia zaufania, krzywdy, czy też oszukania. Nie zmienia to faktu, że podjął niekorzystne decyzje finansowe za które poniósł konsekwencje, że podejmował przez długi okres czasu nieskuteczne działania prawne, i zamiast od razu skorzystać z przysługujących właściwych środków prawnych prowadził wieloletnie działania nasyłając na pozwaną indykatorów, a w przedmiotowej sprawie wystąpił przeciwko pozwanej z roszczeniem obejmującym prawie 20-letni okres czasu, nie wzywając wcześniej pozwanej do zapłaty z jakiegokolwiek tytułu w związku z korzystaniem z nieruchomości, w sytuacji, gdy już w 1993r. mógł skorzystać ze środków prawem przewidzianych regulując kwestię prawną nieruchomości albo domagając się odszkodowania bądź wynagrodzenia. Zauważyć należy, że pozwana nie zbyła przedmiotowej nieruchomości, nie obciążyła jej hipoteką, a jedynie takie działania pozwanej doprowadziłyby do powstania faktycznej szkody w majątku powoda i jego małżonki. Sam fakt figurowania pozwanej jako właścicielki w księdze wieczystej na pewno nie był zdarzeniem korzystnym dla powoda ale doprowadził do zaistnienia szkody.

Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Powód w przedmiotowej sprawie był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika.

Wobec powyższego, wobec nieudowodnienia przez powoda swoich roszczeń wobec pozwanej, na zasadzie art. 6 k.c. powództwo należało oddalić w całości. Ponadto, roszczenia powoda obejmujące okres od 1.01.1993r. do 25.10.2002r. uległy przedawnieniu.

Na podstawie art. 98 par. 1 i 3 k.p.c. zasądzono od powoda jako strony przegrywającej na rzecz pozwanej, jako wygrywającej koszty procesu poniesione przez pozwaną celem obrony jej praw na które składa się wynagrodzenie dla profesjonalnego pełnomocnika, w stawce wynikającej z par. 6 pkt. 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

O wynagrodzeniu dla pełnomocnika z urzędu orzeczono na podstawie par. 2 w zw. z par. 6 pkt. 7 i par. 15 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu przyznając wynagrodzenie łącznie z Vat w wysokości 13284,00 zł. – z uwagi na skomplikowany charakter sprawy i nakład pracy oraz zwrot wydatków udokumentowanych wydatków, zgodnie ze spisem w wysokości 69,95 zł. Koszty pomocy prawnej nie zostały opłacone w żadnej części.

Nieopłacone koszty sądowe zostały przejęte na rachunek SP.