Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 17 maja 2016 roku

Pozwem z dnia 13 lipca 2015 roku (data stempla pocztowego) Skarb Państwa – Najwyższa Izba Kontroli wniósł o zasądzenie od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwoty 1.224,80 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 4 lutego 2015 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż w dniu 14 stycznia 2014 roku Skarb Państwa – Najwyższa Izba Kontroli zawarł z pozwaną spółką umowę, której przedmiotem był wywóz i unieszkodliwienie odpadów niebezpiecznych. Jednym z obowiązków pozwanej, wynikających z zawartej pomiędzy stronami umowy było przedstawienie powodowi każdorazowo w terminie 7 dni po unieszkodliwieniu odpadów, jednakże nie później niż w ciągu 14 dni od zakończenia miesiąca rozliczeniowego, dokumentu potwierdzającego unieszkodliwienie odpadów odebranych od powoda w formie pisemnego oświadczenia, a w przypadku wejścia w życie przepisów prawnych regulujących sposób dokumentowania potwierdzania unieszkodliwiania odpadów, w formie i treści wymaganej tymi przepisami. Z powodu nieuzasadnionego braku okazania powodowi dokumentu potwierdzającego unieszkodliwienie odpadów odebranych od powoda przez pozwaną, powód odstąpił od umowy ze skutkiem od dnia 31 lipca 2014 r. i nałożył na pozwaną karę umowną, która zgodnie z postanowieniami umowy z dnia 14 stycznia 2014 r. wynosiła 10 % łącznej wartości przedmiotu umowy brutto której wysokość stanowiła kwota 17.000,00 zł. Roszczenie dochodzone przez powoda w niniejszej sprawie stanowi karę umowną w wysokości 1.700 zł, z której została potrącona należność z tytułu wynagrodzenia pozwanej w kwocie 475,20 zł ( pozew k. 22-26).

W dniu 24 sierpnia 2015 roku Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w W. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, sygn. akt I Nc 4759/15, którym nakazał, aby (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W. zapłacił na rzecz Skarbu Państwa –Najwyższej Izby Kontroli kwotę 1.224,80 zł wraz z odsetkami ustawowymi oraz kwotę 180 zł tytułem kosztów procesu, w terminie 14 dni od otrzymania nakazu zapłaty bądź wniesienia w tym terminie sprzeciwu (nakaz zapłaty k. 40).

W skutecznie wniesionym sprzeciwie od wydanego nakazu zapłaty pozwana (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W. zaskarżyła nakaz w całości i wniosła o oddalenie powództwa.

W uzasadnieniu pozwana wskazała, że jako podmiot, który na mocy zawartej między stronami umowy, zajmował się odbieraniem odpadów od wytwórcy – Najwyższej Izby Kontroli i przekazaniem ich do (...) Sp. z o. o. z siedzibą w R., który to podmiot zajmował się unieszkodliwieniem odpadów, nie mógł wystawić dokumentu potwierdzającego unieszkodliwienie odpadów, dokument ten mógł wydać tylko podmiot, które dane odpady unieszkodliwiał. Aby otrzymać powyższy dokument pozwana nie mogła działać we własnym imieniu, ponieważ dokument (...) wystawiany był na wniosek wytwórcy odpadów, w związku z czym pozwana zwróciła się do powoda o wydanie upoważnienia do działania w imieniu powoda w sprawie wydania (...). Pozwana wielokrotnie zwracał się do powoda o udzielenie stosownego pełnomocnictwa, jednak nigdy go nie otrzymała (sprzeciw od nakazu zapłaty k. 45-50).

W odpowiedzi na sprzeciw powód podtrzymał dotychczasowe stanowisko, nadto podniósł, iż zgodnie z art. 20 ust. 3 pkt 2 i ust. 4 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach zakazane jest unieszkodliwianie zakaźnych odpadów medycznych i zakaźnych odpadów weterynaryjnych poza obszarem województwa, na którym zostały wytworzone. Na terenie województwa (...) w miejscowościach P. oraz O. znajdują się instalacje, które dokonują unieszkodliwiania odpadów medycznych, pozwana natomiast zlecała unieszkodliwianie odpadów odbieranych od powoda w R.. Pozwana w żaden sposób nie uzasadniła, dlaczego po odbiorze odpadów medycznych od powoda nie przewoziła ich do unieszkodliwiania na terenie województwa (...), a tym samym nie przedstawiła dokumentu, że moce przerobowe instalacji w województwie (...) nie pozwalają na dokonanie unieszkodliwienia odpadów przez te instalacje (pismo z dnia 8 stycznia 2016 roku k. 123-125).

W piśmie procesowym z dnia 13 kwietnia 2016 r. pozwana wskazała, że podniesiony przez powoda zarzut naruszenia przez pozwaną zasady bliskości nie miał żadnego znaczenia przy odstąpieniu przez powoda od łączącej strony umowy i nie była powodem tego odstąpienia. Powód nigdy nie wzywał pozwanej do okazania dokumentu, z którego by wynikało, dlaczego pozwana wybrała tę, a nie inną spalarnię. Pozwana podniosła także, że ustawa o odpadach ustanawia tzw. zasadę bliskości, jednak od zasady tej wprowadzono wyjątki tj.: odpady mogą być unieszkodliwiane na terenie innego województwa, gdy odległość od miejsca wytwarzania odpadów do miejsca unieszkodliwiania położonego na obszarze innego województwa jest mniejsza niż odległość do miejsca unieszkodliwiania położonego na obszarze tego samego województwa oraz dopuszcza się unieszkodliwianie odpadów medycznych i zakaźnych odpadów weterynaryjnych na obszarze województwa innego niż to, na którym zostały wytworzone, w najbliżej położonej instalacji, w przypadku braku instalacji do unieszkodliwiania tych odpadów na obszarze danego województwa lub gdy istniejące instalacje nie mają wolnych mocy przerobowych. Z uwagi na fakt, iż wobec spalarni w O. prowadzone było postępowanie karne dotyczące niewłaściwego postepowania z odpadami oraz ze względu, iż spalarnia ta może przetwarzać jedynie 70 kg odpadów na godzinę i w pierwszej kolejności musi obsłużyć szpital, który jest właścicielem spalarni, nie była ona w stanie przyjąć odpadów powoda do unieszkodliwienia. Natomiast spalarnia w P. nie mogła przyjąć odpadów przekazanych pozwanemu przez powoda, ponieważ w trakcie obowiązywania między stronami umowy z dnia 14 stycznia 2014 r. nie posiadała uprawnień w zakresie unieszkodliwiania odpadów tego rodzaju, co odpady powoda. Z wyżej wymienionych przyczyn pozwana miała prawo zawrzeć umowę dotyczącą unieszkodliwiania odpadów z firmą znajdująca się poza granicami województwa, w którym odpady zostały wytworzone (pismo procesowe z dnia 13 czerwca 2016 r. k. 135-141).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją nr (...) wydaną w dniu 14 sierpnia 2012 r. Prezydent Miasta Stołecznego W. zezwolił (...) Spółce z o. o. z siedzibą w W. na transport odpadów innych niż niebezpieczne zgodnie z załącznikami nr 1 i 2 (dowód: decyzja nr (...) k. 171-172, załącznik nr 1 k.172v-180, załącznik nr 2 k. 181-186).

Decyzją nr (...).O wydaną w dniu 21 listopada 2013 r. Marszałek Województwa (...) zezwolił (...) Spółce z o. o. z siedzibą w W. na zbieranie zakaźnych odpadów medycznych i zakaźnych odpadów weterynaryjnych (dowód: decyzja nr (...).O k. 167-170).

W wiadomości elektronicznej z dnia 2 grudnia 2013 r. Najwyższe Izba Kontroli zwróciła się do (...) Spółką z o. o. z siedzibą w W. o nadesłanie oferty cenowej dotyczącej usługi odbioru, transportu i utylizacji odpadów niebezpiecznych, pochodzących z działalności służb medycznych (dowód: wydruk wiadomości elektronicznej k. 206).

W odpowiedzi na zapytanie ofertowe, (...) Spółką z o. o. z siedzibą w W. przesłała Najwyższej Izbie Kontroli ofertę cenową wraz z warunkami odbioru i unieszkodliwienia odpadów (dowód: wydruk wiadomości elektronicznej k. 143-144, oferta cenowa k. 142).

Dnia 14 stycznia 2014 roku Skarb Państwa – Najwyższa Izba Kontroli zawarł z (...) Spółką z ograniczona odpowiedzialnością z siedzibą w W. umowę nr (...). Przedmiotem umowy był wywóz i unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych, pochodzących z działalności służb medycznych oraz związanych z nimi badań. Umowa została zawarta na czas określony do dnia 31 grudnia 2016 r. Łączna należność za wykonanie przedmiotu umowy w całym okresie jej obowiązywania nie mogła przekroczyć 17.000,00 zł brutto. Zgodnie z par. 3 ust. 7 niniejszej umowy wykonawca każdorazowo w terminie 7 dni od unieszkodliwienia odpadów, jednakże nie później niż w ciągu 14 dni od zakończenia miesiąca rozliczeniowego, zobowiązany był przedstawić zamawiającemu dokument potwierdzający unieszkodliwienie odpadów odebranych od zamawiającego tj. pisemne oświadczenie potwierdzające unieszkodliwienie odebranych odpadów, a w przypadku wejścia w życie przepisów prawnych regulujących sposób dokumentowania potwierdzenia unieszkodliwienia odpadów, dokument w formie i treści wymaganej tymi przepisami. Na mocy par. 6 ust. 2 w razie odstąpienia od umowy z przyczyn leżących po stronie wykonawcy, wykonawca zapłaci zamawiającemu karę umowną w wysokości 10 % łącznej wartości przedmiotu umowy brutto. Zgodnie z par. 7 ust. 1 pkt 1 zamawiający będzie mógł odstąpić od umowy, w całości lub części, bez wyznaczania terminu dodatkowego w przypadku nieuzasadnionego braku okazania zamawiającemu dokumentu o którym mowa w par. 3 ust. 7, w terminie 30 dni od dnia, kiedy zamawiający powziął wiadomość o okolicznościach uzasadniających odstąpienie od umowy z tej przyczyny (dowód: umowa nr (...) k. 28-30).

(...) Sp. z o. o. z siedzibą w W. przekazywała odbierane odpady medyczne do unieszkodliwiania firmie (...) Sp. z o. o. z siedzibą w R. (dowód: potwierdzenia unieszkodliwiania odpadów k. 70-81, karty przekazania odpadów k. 82-92).

Zgodnie z procedurą otrzymania dokumentu unieszkodliwienia odpadów wystawionego przez (...) Sp. z o. o. z siedzibą w R., konieczne jest wypełnienie wniosku oraz wypełnienie pełnomocnictwa/upoważnienia przez wytwórcę odpadów oraz odesłania go na adres firmy. Otrzymanie prawidłowo wypełnionego wniosku oraz pełnomocnictwa/upoważnienia było niezbędne, aby otrzymać od (...) Sp. z o. o. z siedzibą w R. dokumentu potwierdzający unieszkodliwienie odpadów (dowód: instrukcja dla wytwórców odpadów w zakresie procedury dokumentowania unieszkodliwiania odpadów k. 56-57, wzór wniosku wytwórcy odpadów k. 58, wzór pełnomocnictwa/upoważnienia k. 58v).

Pismem z dnia 28 marca 2014 r. (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W. poinformowała Najwyższą Izbę Kontroli, że po wejściu w życie rozporządzenia z dnia 13 stycznia 2014 r. wydanego na podstawie art. 95 ust. 13 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach dokument potwierdzenia unieszkodliwienia zakaźnych odpadów medycznych ( (...)) wydaje się na wniosek wytwórcy. Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W. nie posiada umocowania prawnego umożliwiającego dostarczanie na rzecz Najwyższej Izby Kontroli dokumentu przewidzianego przez ustawodawcę. Ponadto w związku z możliwością powstania zdarzeń losowych (np. awaria instalacji do unieszkodliwiania odpadów) posiadacz odpadów zmuszony będzie przekazać innemu podmiotowi odpady do unieszkodliwienia i na tę okoliczność wymagane jest uzyskanie na rzecz (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W. od Najwyższej Izby Kontroli pełnomocnictwa do wnioskowania w imieniu Najwyższej Izby Kontroli o wystawienie dokumentu potwierdzającego unieszkodliwienie odpadów (dowód: pismo z dnia 28 marca 2014 r. k. 51-52).

W odpowiedzi na pismo z dnia 28 marca 2014 r., pismem z dnia 11 kwietnia 2014 r. Najwyższa Izba Kontroli poinformowała (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W., że uprawnienie do otrzymania w imieniu Najwyższej Izby Kontroli dokumentu (...) wynika wprost z umowy zawartej między stronami z dnia 14 stycznia 2014 r. w związku z czym (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W. posiada wszelkie uprawnienia do przekazania Najwyższej Izbie Kontroli dokumentu (...) (dowód: pismo z dnia 11 kwietnia 2014 r. k. 53).

W odpowiedzi na pismo z dnia 11 kwietnia 2014 r., pismem z dnia 17 kwietnia 2014 r. (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W. przesłała do Najwyższej Izby Kontroli wzór pełnomocnictwa w zakresie wydania dokumentu potwierdzającego unieszkodliwienie wraz z prośba o jego wypełnianie i odesłanie. (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W. wskazał także, (...) Sp. z o. o. z siedzibą w R. zajmująca się utylizacją odpadów dostarczanych przez (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W., na podstawie wewnętrznej „Instrukcji dla wytwórcy odpadów w zakresie procedury dokumentowania unieszkodliwiania odpadów” wskazuje na konieczność wypełnienia i dostarczenia właściwego wniosku wytwórcy odpadów wraz ze stosownym pełnomocnictwem lub upoważnieniem, jest to niezbędne do wydania (...) (dowód: pismo z dnia 17 kwietnia 2014 r. k. 54, wzór pełnomocnictwa k. 55, instrukcja dla wytwórców odpadów w zakresie procedury dokumentowania unieszkodliwiania odpadów k. 56-58).

W piśmie z dnia 30 maja 2014 r. Najwyższa Izba Kontroli poinformowała (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W., że zgodnie z literalnym brzmieniem art. 95 ust. 4 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach jednoznacznie wynika, że podmiotem zobowiązanym do wystąpienia z wnioskiem o potwierdzenie unieszkodliwienia odpadów jest posiadacz. (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W. jako podmiot realizujący przedmiot umowy jest posiadaczem odpadów, co powoduje, że to (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W. ustawodawca nałożył obowiązek występowania z odpowiednim wnioskiem do podmiotu utylizującego odpady o wystawienie (...) (dowód: pismo z dnia 30 maja 2014 r. ).

W odpowiedzi na pismo z dnia 30 maja 2014 r., pismem z dnia 23 czerwca 2014 r. (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W. wskazała, że obowiązek przedstawienia pełnomocnictwa wynika z wewnętrznej instrukcji podmiotu zajmującego się utylizacja odpadów dostarczanych przez (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W.. W związku nieotrzymaniem od Najwyższej Izby Kontroli wymaganego pełnomocnictwa, (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W. podejmie próbę uzyskania wymaganych dokumentów w oparciu o zapisy łączącej strony umowy, które według oceny Najwyższej Izby Kontroli są wystarczającym upoważnieniem (dowód: pismo z dnia 23 czerwca 2014 r. wraz z potwierdzeniem nadania k. 60).

Oświadczeniem z dnia 16 lipca 2014 roku Skarb Państwa – Najwyższa Izba Kontroli na podstawie par. 7 ust. 1 odstąpiła od umowy nr (...) zawartej w dniu 14 stycznia 2014 roku z (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W. z dniem 31 lipca 2014 r. oraz poinformował (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W. o nałożeniu kary umownej w wysokości 10% wartości umowy (dowód: oświadczenie woli o odstąpieniu od umowy k. 31, zwrotne potwierdzenie odbioru k. 32).

W dniu 16 lipca 2014 r. Skarb Państwa – Najwyższa Izba Kontroli wystawiła notę obciążeniową, którą obciążył (...) Spółką z o. o. z siedzibą w W. kwotą 1.700 zł zgodnie z par. 7 ust. 1 umowy nr (...) zawartej w dniu 14 stycznia 2014 roku, za nienależyte wykonanie umowy. Należność miała zostać uiszczona w terminie 7 dni od dnia otrzymania noty (dowód: nota obciążeniowa k. 33).

Pismem z dnia 18 lipca 2014 r. Najwyższa Izba Kontroli poinformowała (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W., że na poczet kary umownej została potrącona kwota 237,60 zł z faktury nr (...) z dnia 30.06.2014 r. (dowód: pismo z dnia 18 lipca 2014 r. k. 96).

Pismem z dnia 28 lipca 2014 r. (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W. zwrócił Najwyższej Izbie Kontroli notę obciążeniową z dnia 16 lipca 2014 r. oraz pismo w sprawie potrącenia kwoty za fakturę czerwcową na rzecz noty obciążeniowej, gdyż została ona wystawiona wbrew zapisom umowy nr (...) z dnia 14 stycznia 2014 roku (dowód: pismo z dnia 28 lipca 2014 r. k. 93, zwrotne potwierdzenie odbioru k. 94).

(...) Spółką z o. o. z siedzibą w W. pismem z dnia 19 sierpnia 2014 r., w odpowiedzi na oświadczenie woli z dnia 16 lipca 2014 r. w przedmiocie odstąpienia przez Skarb Państwa – Najwyższą Izbę Kontroli od umowy nr (...), wskazała, że jest ono całkowicie nieuzasadnione. (...) Spółką z o. o. z siedzibą w W. wskazała, że w niniejszej sprawie nie może być mowy o nieuzasadnionym braku przedłożenia dokumentu potwierdzającego unieszkodliwienia odpadów odebranych od zamawiającego, ponieważ wykonawca w kierowanej do zamawiającego korespondencji informował, że (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R., która dokonywała utylizacji odpadów dostarczanych jej przez (...) Spółką z ograniczona odpowiedzialnością z siedzibą w W. uzależnia wydanie dokumentu potwierdzającego unieszkodliwienie odpadów od dostarczenia jej stosownego wniosku wytwórcy odpadów wraz z pełnomocnictwem lub upoważnieniem udzielonym posiadaczowi odpadów ( dowód: pismo z dnia 19 sierpnia 2014 r. k. 36-37, instrukcja dla wytwórców odpadów w zakresie procedury dokumentowania unieszkodliwiania odpadów k. 56-58).

Pismem z dnia 20 października (...). (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W. odmówiła zapłaty nałożonej przez Najwyższą Izbę Kontroli kary umownej w wysokości 1.224,80 zł, wskazując na skuteczne zakwestionowanie przez (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W. odstąpienie przez Najwyższą Izbę Kontroli od umowy nr (...) w piśmie z dnia 19 sierpnia 2014 r. (dowód: pismo z dnia 20 października 2014 r. k. 97, zwrotne potwierdzenie odbioru k. 98).

Ostatecznym wezwaniem do zapłaty z dnia 12 stycznia 2015 roku Skarb Państwa – Najwyższa Izba Kontroli wezwał (...) Spółką z ograniczona odpowiedzialnością z siedzibą w W. do zapłaty kwoty 1.224,80 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia następnego po upływie terminu płatności tj. 29 lipca 2014 r. do dnia zapłaty tytułem nieuregulowanej noty obciążeniowej z dnia 16 lipca 2014 r. (...) Spółką z ograniczona odpowiedzialnością z siedzibą w W. odmówił przyjęcia powyższego wezwania do zapłaty. (dowód: ostateczne wezwania do zapłaty k. 34, zwrotne potwierdzenie odbioru k. 35).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów. Sąd dał wiarę obiektywnym dowodom z dokumentów, jako że nie budzą one wątpliwości, a ich wiarygodność nie była kwestionowana w toku postępowania przez żadną ze stron. Stwierdzone dokumentami okoliczności, Sąd mógłby zatem uznać za ustalone już na podstawie art. 229 k.p.c. i 230 k.p.c., jako fakty przyznane lub bezsporne.

Sąd ocenił wiarygodność i moc zebranego materiału dowodowego według własnego przekonania uwzględniając zasady logicznego rozumowania, wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego (art. 233 § 1 k.p.c.) oraz zasady postępowania dowodowego określone w art. 6 k.c. i art. 227-309 k.p.c.

Na rozprawie w dniu 10 maja 2016 r. pełnomocnik pozwanego cofnął wnioski o przesłuchanie świadków zgłoszonych w sprzeciwie od nakazu zapłaty albowiem okoliczności, na które mieliby zeznawać świadkowie były między stronami niesporne. Podtrzymane zostały jednak wnioski o przesłuchanie stron: J. B. w imieniu pozwanego na okoliczność dokonywanych przez niego ustaleń co do braku możliwości unieszkodliwiania odpadów w spalarniach w O. i P. oraz D. K. w imieniu strony powodowej na okoliczność zgodnej woli stron zawartej umowy w zakresie realizacji przedmiotu umowy, czyli wywozu i unieszkodliwianiu odpadów niebezpiecznych. Sąd oddalił jednak wnioski o przesłuchanie stron, albowiem w ocenie Sądu fakty mające znaczenie dla rozstrzygnięcia sporu zostały już ustalone na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy. Natomiast bez znaczenia dla wyniku sporu pozostawała kwestia ewentualnego naruszenia przez pozwanego zasady bliskości, albowiem nie to było podstawą odstąpienia przez powoda od umowy i nałożenia na (...) E. kary umownej, o czym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia. Również jeśli chodzi o treść zawartej przez strony umowy to nie budziła ona wątpliwości, zbędne było zatem ustalanie zgodnej woli stron na podstawie zeznań stron. Należy zauważyć, że w sytuacji, gdy wszystkie istotne dla sprawy okoliczności zostały wyjaśnione, to prowadzenie przez sąd dowodu z zeznań stron jest zbędne a nawet niedopuszczalne ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 sierpnia 1982 r., I CR 258/82, L. ).

Na rozprawie w dniu 10 maja 2016 r. zwrócono w trybie art. 207 § 7 k. p. c. pismo pełnomocnika powoda z dnia 2 maja 2016 r. oraz pismo pełnomocnika pozwanej z dnia 9 maja 2016 r., gdyż pisma te zostały złożone z naruszeniem art. 207 § 2 k.p.c., czyli bez wezwania Przewodniczącego. Nadto w ocenie Sądu twierdzenia zawarte w pismach nie miały dla rozstrzygnięcia sporu znaczenia.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Powód dochodził w niniejszej sprawie roszczenia z tytułu kary umownej zastrzeżonej w umowie nr (...) z dnia 14 stycznia 2014 roku, której przedmiotem był wywóz oraz unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych, pochodzących z działalności służb medycznych oraz związanych z nimi badań - w związku z odstąpieniem przez powoda od powyższej umowy ze względu na brak dostarczenia przez pozwaną dokumentu potwierdzającego unieszkodliwienie odpadów ( (...)).

Podstawę prawną tak sformułowanego żądania stanowi art. 483 § 1 k.c., w myśl którego można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna) oraz art. 484 § 1 k.c. , zgodnie z którym w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody; żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły.

W myśl § 6 ust. 2 zawartej między stronami umowy, wykonawca zapłaci zamawiającemu karę umowną za odstąpienie od umowy z przyczyn leżących po stronie wykonawcy – w wysokości 10% łącznej wartości przedmiotu umowy brutto, która zgodnie z § 4 ust. 1 wynosi 17.000,00 zł. Strona powodowa jako przyczynę odstąpienia od umowy podała § 7 ust. 1 pkt 1 umowy, zgodnie z którym zamawiający będzie mógł odstąpić od umowy, bez wyznaczenia dodatkowego terminu w przypadku nieuzasadnionego braku okazania zamawiającemu dokumentu potwierdzającego unieszkodliwienie odpadów o którym mowa w § 3 ust. 7.

Pozwana w sprzeciwie od nakazu zapłaty wskazała, że niewykonanie umowy w postaci braku okazania powodowi dokumentu potwierdzającego unieszkodliwienie odpadów jest następstwem okoliczności, za które odpowiedzialności nie ponosi, w związku z czym powodowi nie przysługuje względem pozwanej roszczenie o zapłatę kary umownej. Pozwana wskazała także, że jako podmiot odbierający od wytwórcy odpady i przekazujący je do unieszkodliwienia nie posiadała umocowania do wystąpienia do podmiotu dokonującego unieszkodliwienia o wystawienie dokumentu potwierdzającego unieszkodliwienie odpadów ( (...)). Pomimo wielokrotnych prób uzyskania od powoda stosownego pełnomocnictwa, pozwana nigdy go nie otrzymała.

Stwierdzić należy, iż kara umowna jest sankcją cywilnoprawną na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Najistotniejszą jej funkcją jest funkcja kompensacyjna. Kara umowna jest surogatem odszkodowania za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania niepieniężnego. Ma na celu naprawienie szkody poniesionej przez wierzyciela na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (wyrok SN z dnia 17 czerwca 2003 r., III CKN 122/01, LEX nr 141400).

Kara umowna przewidziana w art. 483 k.c. stanowi odszkodowanie umowne i jak każde odszkodowanie przysługuje na zasadzie winy. Od odszkodowania sensu stricto kara umowna różni się tylko tym, że należy się bez względu na wysokość szkody (art. 484 § 1 k.c.), jeżeli chodzi natomiast o podstawy odpowiedzialności, ustawodawca nie wprowadził w tym zakresie zasad odrębnych. Zobowiązany do zapłaty kary umownej może więc bronić się zarzutem - podobnie jak każdy dłużnik zobowiązany do naprawnienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania - że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi (art. 471 k.c.) (wyrok SN z dnia z dnia 20 marca 1968 r., II CR 419/67, LEX nr 6299).

Należy zauważyć, że jednym z obowiązków umownych pozwanego było przedstawianie zamawiającemu dokumentu potwierdzającego unieszkodliwienie odpadów odebranych od zamawiającego tj. pisemnego oświadczenia potwierdzającego unieszkodliwienie odebranych odpadów, a w przypadku wejścia w życie przepisów prawnych regulujących sposób dokumentowania potwierdzenia unieszkodliwienia odpadów, dokument w formie i treści wymaganej tymi przepisami. Do dnia wejścia w życie rozporządzenia w sprawie dokumentu potwierdzającego unieszkodliwienie zakaźnych odpadów medycznych lub zakaźnych odpadów weterynaryjnych tj. do dnia 22 lutego 2014 r. pozwana potwierdzała unieszkodliwienie poprzez wystawienie Karty Przekazania (...) wraz z oświadczeniem pozwanej dotyczącym zrealizowania usługi i dokonania unieszkodliwienia odpadów. Oświadczenie to pozwany sporządzał na podstawie pisemnego potwierdzenia unieszkodliwiania odpadów wydanego przez podmiot, który dokonywał faktycznego unieszkodliwiania odpadów

Po wejściu w życie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 13 stycznia 2014 r. pozwany nie dostarczał zamawiającemu dokumentu potwierdzającego unieszkodliwienie odpadów - w formie i treści wymaganej przepisami Rozporządzenia, albowiem samodzielnie nie mógł wystawić tego dokumentu. Należało zatem rozważyć, czy można przypisać mu winę w niewykonaniu zobowiązania.

Zgodnie z art. 95 ust. 2 ustawy o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r. (Dz. U. Dz.U.2013.21) zakaźne odpady medyczne lub zakaźne odpady weterynaryjne unieszkodliwia się przez termiczne przekształcanie w spalarniach odpadów niebezpiecznych. W myśl ust. 4 posiadacz odpadów, który unieszkodliwia zakaźne odpady medyczne lub zakaźne odpady weterynaryjne przez termiczne przekształcenie w spalarniach odpadów niebezpiecznych, został zobowiązany do wydania dokumentu potwierdzającego ich unieszkodliwienie. „Dokument potwierdzający unieszkodliwienie zakaźnych odpadów medycznych i zakaźnych odpadów weterynaryjnych przez termiczne przekształcanie" jest wydawany na wniosek ich wytwórcy w trzech egzemplarzach.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy o odpadach przez wytwórcę odpadów rozumie się każdego, którego działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów (pierwotny wytwórca odpadów), oraz każdego, kto przeprowadza wstępną obróbkę, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów; wytwórcą odpadów powstających w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw jest podmiot, który świadczy usługę, chyba że umowa o świadczenie usługi stanowi inaczej. Natomiast przez posiadacza odpadów rozumie się wytwórcę odpadów lub osobę fizyczną, osobę prawną oraz jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej będące w posiadaniu odpadów.

Wspomniane już rozporządzenie z 13 stycznia 2014 r. reguluje szczegółowy sposób wydawania dokumentu potwierdzającego unieszkodliwienie zakaźnych odpadów medycznych lub zakaźnych odpadów weterynaryjnych, terminy przekazywania dokumentu potwierdzającego unieszkodliwienie zakaźnych odpadów medycznych lub zakaźnych odpadów weterynaryjnych, jak również wzór dokumentu potwierdzającego unieszkodliwienie zakaźnych odpadów medycznych lub zakaźnych odpadów weterynaryjnych.

Nie ulega wątpliwości, iż (...) może być wystawiony wyłącznie przez posiadacza, który unieszkodliwia zakaźne odpady medyczne przez termiczne przekształcenie w spalarniach odpadów niebezpiecznych. Jakkolwiek na gruncie niniejszej sprawy pozwany zobowiązał się w umowie do wywozu i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych, to nie miał możliwości dokonywania samodzielnego ich przekształcania, albowiem nie prowadził zakładu przeznaczonego do termicznego przekształcania odpadów z odzyskiem lub bez odzysku wytwarzanej energii cieplnej (spalarni), z czego powód zapewne zdawał sobie sprawę. W ofercie cenowej z dnia 3 grudnia 2013 r. przesłanej w związku z zapytaniem ofertowym z dnia 2 grudnia 2013 r. E. E. wskazała, że posiada stosowne decyzje umożliwiające jej odbiór i transport odpadów medycznych. Nie było zaś mowy o tym, że pozwana posiada możliwości fizyczne i stosowne zezwolenia na to, aby samodzielnie unieszkodliwiać odpady niebezpieczne, dlatego musiała działać w tym zakresie przez podwykonawcę, którym była spółka (...) prowadząca spalarnię w R.. Zaznaczyć trzeba, że strony w umowie nie wyłączyły tej możliwości, zastrzegając osobiste świadczenie usług przez pozwanego.

Jak zauważono powyżej, z treści art. 95 ust. 4 ustawy o odpadach wynika, że wystawienie (...) następuje na wniosek wytwórcy odpadów. Z tych też względów spółka (...) z siedzibą w R., która dokonywała unieszkodliwiania odpadów pochodzących od powoda wymagała celem wydania (...) złożenia stosowanego wniosku przez wytwórcę, ewentualnie przez działającego w jego imieniu posiadacza odpadów, który legitymował się stosowanym pełnomocnictwem do działania w imieniu wytwórcy. W spalarni w R. obowiązywała w tym zakresie „Instrukcja dla wytwórców odpadów w zakresie procedury dokumentowania unieszkodliwiania odpadów”, do której dołączony był zarówno wzór wniosku o wydanie (...), jak i wzór niezbędnego pełnomocnictwa dla posiadacza odpadów. Pomimo wielu prób uzyskania przez pozwaną wymaganego umocowania, powód takiego dokumentu pozwanej nigdy nie przekazał, mimo, że brak było ku temu żadnych obiektywnych przeszkód. Powód wskazywał, że sama umowa z pozwanym jest tu wystarczająca, aby uzyskać (...), jednak z twierdzeniem tym nie zgadzała się spółka (...), która wymagała, aby zarówno wniosek, jak i pełnomocnictwo od wytwórcy odpadów zostało złożone na odpowiednim wzorze obowiązującym u tego przedsiębiorcy, na co pozwany nie miał już żadnego wpływu.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 354 § 1 i 2 kodeksu cywilnego dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. W taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel. Dla oceny wykonania tego obowiązku należy stosować te same kryteria, które służą określeniu wzorca należytego zachowania dłużnika, ujęte w art. 354 § 1 k.c. Zakres obowiązku współdziałania określa treść zobowiązania. Może się on ograniczać do niepodejmowania działań, które uniemożliwiałyby spełnienie świadczenia przez dłużnika, może jednak polegać na pewnej aktywności, która niekiedy może nakładać obowiązek bardziej ścisłego współdziałania. Zasada powyższa ma tym większe znaczenie przy ocenie zachowania stron im bardziej skomplikowana pod względem faktycznym i prawnym jest umowa wiążąca strony ( por wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 20 sierpnia 2015 r., I ACa 133/15 LEX nr 1793849).

Na gruncie niniejszej sprawy należy zauważyć, że bez współdziałania wierzyciela, pozwany nie mógł należycie wypełnić swojego zobowiązania i dostarczyć powodowi (...), albowiem sam ani nie unieszkodliwiał odpadów, ani nie był legitymowany do złożenia wniosku o wydanie (...) przez podmiot dokonujący unieszkodliwienia. Jedynym sposobem na uzyskanie tego dokumentu było złożenie stosownego wniosku do spółki (...) z siedzibą w R. przez wytwórcę odpadów (czyli powoda), bądź przez podmiot uprawniony do działania w jego imieniu (pozwanego dysponującym niezbędnym pełnomocnictwem). Bez udzielenia stosownego umocowania uzyskanie (...) nie było możliwe.

W ocenie Sądu nie sposób dostrzec w postępowaniu pozwanego jakiejkolwiek winy w niewykonaniu zobowiązania, albowiem brak dostarczenia (...) był spowodowany przyczynami od niego całkowicie niezależnymi. To powód z niezrozumiałych względów odmawiał współpracy z pozwanym, a następnie rozwiązał łączącą strony umowę i obciążył EkoEuropa E. w sposób nieuprawniony karą umowną. Przy czym nie znajdowała aprobaty argumentacja podnoszona w toku postępowania przez powoda, że skoro przedmiotem umowy był nie tylko odbiór ale i unieszkodliwienie odpadów, to pozwany był posiadaczem, który miał unieszkodliwiać odpady w rozumieniu art. 95 ust. 3 ustawy o odpadach i dlatego to od niego powód oczekiwał wystawienia dokumentu (...). Należy zauważyć, że wystawienie (...) jest obowiązkiem ustawowym nałożonym na odpowiedni pomiot, który faktycznie dokonał unieszkodliwienia odpadów niebezpiecznych. Ma to związek ze szczególną procedurą postępowania z odpadami medycznymi i weterynaryjnymi obejmującą nie tylko poddanie odpadów unieszkodliwianiu, lecz również monitoring tego procesu. Nie sposób było zatem wymagać od podmiotu, który nie dokonał faktycznego unieszkodliwienia odpadów wystawienia (...) powołując się na zapisy łączącej strony umowy – zwłaszcza, że wykonawca zobowiązał się jedynie do przedstawienia dokumentów potwierdzających unieszkodliwienie odpadów, a nie ich wydania.

Na marginesie, odnosząc się do zarzutu powoda dotyczącego naruszenia przez pozwaną tzw. zasady bliskości, wynikającej z art. 20 ust. 3 pkt 2 i ust. 4 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, stwierdzić należy, że kwestia ta nie była nigdy podnoszona przez powoda w toku współpracy z pozwanym, a została wykreowana jedynie na potrzeby niniejszego sporu. Odstąpienie od umowy z pozwanym nastąpiło z konkretnej przyczyny wskazanej w wypowiedzeniu, a mianowicie ze względu na brak okazania dokumentów, o jakich mowa w § 3 ust. 7 umowy, nie zaś ze względu na naruszenie zasady bliskości. Należy zauważyć, że w przypadku dostrzeżenia nieprawidłowości wykonywania umowy przez pozwanego, zamawiający powinien był wezwać go najpierw do zmiany sposobu wykonywania umowy, a dopiero po bezskutecznym upływie terminu mógł od umowy odstąpić (vide: § 7 ust. 1 pkt 2 umowy). Skoro zatem odstąpienie od umowy nastąpiło z innych przyczyn, aniżeli naruszenie zasady bliskości i pozwany nie był wzywany do zmiany sposobu wykonywania umowy w tym zakresie, kwestia miejsca, w którym odbywało się unieszkodliwianie odpadów uzyskanych od powoda pozostawała poza zakresem zainteresowania Sądu w tym postępowaniu. Na marginesie wskazać tylko należy, że pozwany uprawdopodobnił za pomocą złożonych dokumentów, że spalarnie w O. i P. nie były w stanie przyjąć odpadów dostarczonych pozwanemu przez powoda, zaś najbliższą spalarnią była ta w R.. Nadto, jak wskazał prezes zarządu pozwanej spółki na rozprawie poprzedzającej wydanie wyroku, spółka pomimo przejścia wielu kontroli jej działalności, nigdy nie została ukarana za naruszenie przepisów ustawy o odpadach.

Mając na uwadze powyższe Sąd oddalił powództwo o zapłatę kary umownej w całości.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Zgodnie z zasadą wyrażona w tym przepisie, strona przegrywająca spór jest zobowiązana do zwrotu na żądanie przeciwnika kosztów procesu. Do niezbędnych kosztów procesu zaliczamy poniesione przez stronę opłaty sądowe oraz w sytuacji, gdy była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika – jego wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat wskazane w odrębnych przepisach i wydatki.

W niniejszej sprawie na koszty poniesione przez stronę pozwana składało się wynagrodzenie pełnomocnika będącego radcą prawnym ustalone na podstawie § 6 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2002, nr 163, poz. 1349 z późn. Zm.) w wysokości 180 zł oraz opłata od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

Wobec powyższego Sąd orzekł jak w wyroku.