Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 grudnia 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 grudnia 2016r. w S.

odwołania M. D. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą PHU (...) w G. z udziałem zainteresowanego A. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 15 marca 2016 r. Nr (...)

w sprawie A. D. i M. D. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą PHU (...) w G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o ustalenie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, iż A. D. jako osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą u płatnika składek PHU (...) nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu od dnia 2 czerwca 2015 r.

Sygn. akt IV U 417/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 marca 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. działając na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 i pkt 2, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a, art. 34 ust. 2, art. 6 ust. 1 pkt 1 i pkt 5, art. 8 ust. 11, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1 oraz art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.) stwierdził, że A. D. jako osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą- płatnikiem składek M. D.- PHU (...) od dnia 2 czerwca 2015 r. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. W uzasadnieniu stanowiska organ rentowy wskazał, że M. D. jest żoną A. D.. Prowadzi ona od 1 listopada 2011 r. pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie naprawy, konserwacji oraz sprzedaży samochodów, a od 2 czerwca 2015 r. dokonała zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń w ZUS. Płatnik składek nie zatrudniał dotąd żadnego pracownika. M. D. nie posiada wykształcenia w zakresie mechaniki i elektroniki, nie pracowała również w tych zawodach. Zdaniem ZUS, A. D. od początku współpracuje przy prowadzeniu działalności gospodarczej przez płatnika składek. Posiada on bowiem doświadczenie w pracy w zawodzie mechanika, nie jest nigdzie zatrudniony, a zatem dysponuje wolnym czasem, w którym ma możliwość świadczenia pomocy żonie. ZUS powołał się na wyjaśnienia M. D., w których przyznała, że rozpoczynając prowadzenie działalności kierowała się przede wszystkim kwalifikacjami, umiejętnościami i wiedzą męża. W ocenie ZUS, działania przedsięwzięte przez A. D. przy wykonywaniu współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej przyczyniły się do zwiększenia dochodu osiąganego w ramach prowadzenia tej działalności.

Od decyzji tej odwołanie złożył płatnik składek, który wskazał, iż z materiału dowodowego zebranego w sprawie nie wynika, by A. D. współpracował przy prowadzeniu przez niego pozarolniczej działalności gospodarczej. Działalność ta prowadzona jest bowiem w ograniczonym zakresie, co potwierdza wysokość osiągniętych z niej przychodów, które w 2015 r. wyniosły 5177,20 zł, przy czym dochody za ten sam okres wyniosły 237,76 zł. Naliczone zaś przez ZUS względem A. D. składki na ubezpieczenie społeczne za rok 2015 r. w kwocie 7576,41 zł są wyższe niż osiągnięte przez płatnika składek przychody. Odwołujący się wywodził, iż okoliczność ta również przemawia za zasadnością przedstawionych przez niego twierdzeń.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od płatnika składek na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. ZUS powtórzył argumentację wyrażoną w zaskarżonej decyzji i wskazał ponadto, iż A. D. w czasie swoich wyjazdów za granicę sprowadzał do Polski samochody, które następnie w szybkim czasie sprzedawał. Posiada on specjalistyczną wiedzę niezbędną do prawidłowego prowadzenia przez płatnika składek przedsiębiorstwa i dlatego zasadnym jest przyjęcie, iż podejmując czynności stale i w sposób zorganizowany, współpracował on przy prowadzeniu przez M. D. działalności gospodarczej. Wysokość zaś dochodów uzyskiwanych przez płatnika składek nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż istotny jest fakt podejmowania czynności służących prowadzeniu działalności gospodarczej, nie zaś kwoty osiąganych z tego tytułu zysków.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

M. D. posiada wykształcenie średnie w zakresie ogrodnictwa. Po ukończeniu technikum, co nastąpiło w 2002 r., nigdzie nie pracowała i była ubezpieczona jako rolnik i domownik rolnika. Od 2005 r. jest ona właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni ok. 20 ha.

A. D. jest od 2007 r. mężem M. D.. Ukończył on liceum zawodowe i zdobył wykształcenie w zawodzie blacharza samochodowego. A. D. przez kilka lat pracował w wyuczonym zawodzie.

M. D. od dnia 1 listopada 2011 r. rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie konserwacji i naprawy pojazdów samochodowych. M. D. zajmowała się elektronicznym diagnozowaniem aut. W tym samym roku nabyła sprzęt służący do diagnostyki pojazdów.

Z tytułu prowadzenia tej działalności osiągnęła ona w 2014 r. przychód w kwocie 3771,62 zł., a w 2015 r. w kwocie 5177,20 zł. W ostatnim z wymienionych lat dochód z tego samego tytułu wyniósł 237,76 zł.

Główne źródło utrzymania małżonków D. stanowi gospodarstwo rolne o powierzchni ok 20 ha, w którym hodowane są krowy oraz uprawiane jest żyto i owies. W ramach tego gospodarstwa dochód uzyskiwany jest ze sprzedaży żywca.

W latach 2014-2015 A. D. zajmował się pracą na roli oraz wyjeżdżał za granicę, gdzie dorywczo pracował fizycznie m. in. przy remontach mieszkań i skąd okazjonalnie sprowadzał samochody, które następnie sprzedał. A. D. sprowadził łącznie trzy pojazdy. W ostatnim czasie, tj. w 2016 r. oraz przez okres ok pół roku pracował on dorywczo w M. przy obróbce korpusów reduktorów gazowych. Aktualnie zajmuje się on działalnością rolniczą.

A. D. nie pomagał systematycznie żonie przy diagnozowaniu aut ani też nie zajmował się ich naprawą w ramach prowadzonej przez M. D. działalności gospodarczej (zeznania M. D. i A. D. k. 11v-13 i k. 30v-31 a. s., zeznania świadków: T. C. (1), M. S. i P. C. k. 29v-30v a. s., wyciąg z (...) k. 17 akt ZUS, zeznanie PIT 36 k. 41-61 akt ZUS informacja z Urzędu Skarbowego w M.- koperta k. 21 a. s., faktury VAT, paragony- akta ZUS bez numeracji).

Odwołanie płatnika składek zasługiwało na uwzględnienie.

W ocenie Sądu, zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwala na przyjęcie, iż A. D. nie był osobą współpracującą, w rozumieniu art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, przy prowadzeniu przez jego żonę pozarolniczej działalności gospodarczej. W pierwszej kolejności wskazać należy, iż M. D. prowadzi działalność gospodarczą w nieznacznym zakresie. O okoliczności tej świadczy chociażby wysokość uzyskiwanych przez nią z tego tytułu przychodów w latach 2014-2015, które to kształtowały się na poziomie kilku tysięcy złotych oraz to, że głównym źródłem utrzymania jej rodziny jest praca na roli. Tym samym nakład pracy koniecznej do prowadzenia przez płatnika składek działalności gospodarczej nie jest znaczny i możliwym jest, by M. D. samodzielnie wykonywała tę działalność.

Niezależnie od powyższego stwierdzić należy, iż nie ma dowodów świadczących o tym, by A. D. w sposób istotny współpracował przy prowadzeniu działalności M. D.. Oboje małżonkowie w swych zeznaniach wskazali, iż A. D. sporadycznie pomagał żonie przy wykonywaniu diagnostyki pojazdów. Zeznania te są logiczne i przekonujące. Zasługują na wiarę. Możliwość pomocy w większym wymiarze byłaby utrudniona również z tego powodu, iż A. D. pracował na roli oraz podejmował prace dorywcze- zarówno w kraju, jak i za granicą. Również świadkowie T. C. (2), M. S. oraz P. C. (k. 29v-30v) zgodnie stwierdzili, iż nie widzieli, by A. D. pracował jako blacharz samochodowy lub mechanik w warsztacie znajdującym się w miejscu zamieszkania małżonków D.. Zeznania te są logiczne i korespondują ze sobą, dlatego też zasługują na wiarę.

Tym samym nie ma dowodów wskazujących na podjęcie przez A. D. systematycznej współpracy przy prowadzeniu działalności przez płatnika składek, która polegać by miała na diagnostyce czy naprawie samochodów. Posiadane przez A. D. wykształcenie i doświadczenie w zawodzie blacharza samochodowego nie powinno samo w sobie przesądzać o tym, iż w istotnym zakresie pomagał on przy prowadzeniu przez jego małżonkę działalności gospodarczej. Taka argumentacja obarczona jest błędem tym bardziej, iż jak ustalił Sąd, płatnik składek prowadził w ograniczonym rozmiarze działalność gospodarczą, zaś A. D., co wynika złożonych w sprawie zeznań małż. D. oraz świadków, zasadniczo wykonywał się prace dorywcze oraz zajmował się rolnictwem. Jedynie okazjonalnie pomagał żonie przy diagnostyce pojazdów. Nieuprawnionym jest wywodzenie, iż z faktu sprowadzania przez A. D. samochodów zza granicy wynika, że współpracował on z płatnikiem składek przy diagnostyce i naprawie aut. M. D. podała, iż jej mąż sprowadził jedynie trzy samochody. Nie ma powodów do odmowy wiarygodności temu stwierdzeniu, tym bardziej, że nie zgromadzono dowodów, które podważałyby tę relację.

Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Białymstoku z dnia 10 marca 2016 r. III AUa 1022/15 cechami konstytutywnymi pojęcia "współpraca przy działalności gospodarczej" są występujące łącznie:

a) istotny ciężar gatunkowy działań współpracownika, które nie mogą mieć charakteru wtórnego,

b) bezpośredni związek z przedmiotem działalności gospodarczej,

c) stabilność i zorganizowanie,

d) znaczący czas i częstotliwość podejmowanych robót.

Podkreśla się również, że współpraca osoby bliskiej musi mieć znaczenie ekonomiczne dla prowadzącego działalność. Zgodnie ze słownikiem języka polskiego współpraca oznacza pracę wykonywaną wspólnie z kimś innym; działalność prowadzoną wspólnie; działanie wraz z innymi w ramach jednego przedsięwzięcia; branie udziału w zbiorowej pracy. Z wykładni literalnej wynika zatem, że termin współpraca przy prowadzeniu działalności, którym operuje art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zakłada, że współpracujący ma istotny wpływ na tę działalność. Wartość działania w ramach współpracy musi być także znacząca.

W świetle przedstawionych wyżej ustaleń Sądu, nie budzi wątpliwości, iż zachowanie A. D. w spornym okresie nie wpisuje się w pojęcie osoby współpracującej przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Nie można bowiem przyjąć, by pomoc, którą świadczył żonie, cechowała się stabilnością, zorganizowaniem oraz by była częstotliwa i by poświęcał na nią czas w znaczącym wymiarze. Wręcz przeciwnie, była to okazjonalna pomoc, gdyż wymieniony głównie zajmował się pracą na roli oraz świadczeniem dorywczej pracy.

Konsekwencją ustalenia, że A. D. w spornym okresie nie współpracował, w rozumieniu art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, przy prowadzeniu przez płatnika składek działalności gospodarczej jest to, iż, w myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 tej samej ustawy, nie podlegał on z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnym, rentowym i wypadkowemu.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku.