Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 października 2016r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący SSA Grzegorz Salamon (spr.)

Sędziowie: SA Marzanna Piekarska - Drążek

SO (del.) Anna Kalbarczyk

Protokolant sekr. sąd. Łukasz Jachowicz

przy udziale oskarżyciela posiłkowego (...) S.A.

po rozpoznaniu w dniu 19 października 2016r.

sprawy 1. S. K. (1) urodz. (...) w Z. s. A. i Z. z d. B.

oskarżonego z art. 284 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk, z art. 271 § 1 kk, z art. 585 ksh w zb. z art. 271 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk,

2. K. P. urodz. (...) w G. c. H. i U.

oskarżonej z art. 585 ksh w zb. z art. 271 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

na skutek apelacji wniesionych przez obrońcę oskarżonego oraz pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 16 listopada 2015r. sygn. akt XVIII K 56/10

I.  utrzymuje zaskarżony wyrok w mocy,

II.  wymierza oskarżonemu S. K. (1) opłatę za drugą instancję w kwocie 3.300 (trzy tysiące trzysta) złotych oraz obciąża go połową pozostałych kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze,

III.  wymierza oskarżycielowi posiłkowemu (...) S.A. opłatę za drugą instancje w kwocie 240 (dwieście czterdzieści) złotych oraz obciąża go połową pozostałych kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

S. K. (1) oskarżony został o to, że:

1.  w dniu 30 marca 2007 roku będąc członkiem zarządu Spółki (...) SA we W., przywłaszczył kwotę 255.000 zł na szkodę tej Spółki w ten sposób, że dokonał przelewu kwoty 255.000 zł z dwóch różnych rachunków firmowych Spółki w banku (...) SA na swój prywatny rachunek również w banku (...) SA bez ważnej podstawy prawnej,

to jest o czym z art. 284 § 1 kodeksu karnego w zb. z art. 296 § 1 kodeksu karnego, w zb. z art. 585 kodeksu spółek handlowych w związku z art. 294 § 1 kodeksu karnego

2.  w bliżej nieoznaczonym czasie w W. wystawił dokumenty poświadczające nieprawdę co do okoliczności mających znaczenie prawne w postaci aneksów do umów o pracę zawartych pomiędzy spółką (...) SA, a pracownikiem tej spółki (...), I. P. i P. M., jak również w postaci oświadczeń o rozwiązaniu umów o pracę z ww. wymienionymi osobami,

to jest za czyn z art. 271 § 1 kodeksu karnego.

Nadto S. K. (1) i K. P. oskarżeni zostali o to, że:

3.  w bliżej nieznanym czasie w 2007 roku, wspólnie i w porozumieniu, działali na szkodę spółki (...) SA poprzez zawarcie pozornego i niekorzystnego dla Spółki porozumienia zmieniającego umowę o pracę zawartą pomiędzy (...) SA a K. P. oraz poświadczenia nieprawdy w tym porozumieniu przez wskazanie w nim niezgodnie z rzeczywistym terminem zawarcie porozumienia daty 5 luty 2007r.,

to jest czyn z art. 585 kodeksu spółek handlowych w zb. z art. 271 § 1 kodeksu karnego w związku z art. 11 § 2 kodeksu karnego.

Wyrokiem z dnia 16 listopada 2015r. w sprawie XVIII K 56/10 Sąd Okręgowy w W. oskarżonego S. K. (1) w ramach zarzucanego mu w pkt 1 czynu uznał za winnego tego, że z dnia 30 marca 2007 roku w W. przywłaszczył sobie mienie znacznej wartości spółki (...) SA z siedzibą we W. w postaci pieniędzy w kwocie 225.000 złotych w ten sposób, że dokonał przelewu wyżej wskazanej kwoty z dwóch różnych rachunków firmowych Spółki w banku (...) SA na swój prywatny rachunek o numerze (...) prowadzony przez bank (...) SA to jest występku z art. 284 § 1 kodeksu karnego w zw. z art. 294 § 1 kodeksu karnego w związku z 4 § 1 kodeksu karnego i za to na podstawie w powołanych przepisów skazał go na kary 2 lat pozbawienia wolności oraz na podstawie art. 33 § 1, 2 i 3 kodeksu karnego – 150 stawek dziennych grzywny, określając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 100 zł. Na podstawie art. 69 § 1 i 2 kodeksu karnego w brzmieniu obowiązującym do 30 czerwca 2015 warunkowo zawiesił wykonanie tej kary na okres 4 lat próby.

Tymże wyrokiem Sąd Okręgowy uniewinnił S. K. (1) od popełnienia czynów zarzucanych mu w pkt 2 i 3 aktu oskarżenia, a K. P. od popełnienia zarzucanego jej czynu.

W dalszej części wyroku orzeczono o kosztach postępowania.

Apelacje od tego wyroku wnieśli obrońca oskarżonego S. K. (1) oraz pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego (...) SA we W..

Obrońca oskarżonego S. K. (1) zaskarżył wyrok w części tj. w zakresie punktów 01.02. i piątego części dyspozytywnej orzeczenia zarzucając:

1)  Obrazę przepisów postępowania - art. 424 § 1 pkt 1 Kodeks postępowania karnego, art. 6 kodeksu postępowania karnego w związku z art. 70 § 1 punkcie 2,3 i 5 kodeksu postępowania k karnego, art. 7 dni 410 kodeksu postępowania karnego, a nadto art. 4, 7,92 i 410 kodeksu postępowania karnego. Nadto słownie zarzut błędów w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który mógł mieć wpływ na treść orzeczenia będących konsekwencją obrazy przepisów postępowania ; w konkluzji obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od czynu przypisanego mu w pkt 1 wyroku ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania

Pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych zaskarżył wyrok w części uniewinniającej oskarżonych od dokonania czynów zarzucanych w punkcie drugim i trzecim aktu oskarżenia. Zarzucił wyrokowi błędy w ustaleniach faktycznych, które doprowadziły do obrazy prawa materialnego – art. 277 § 1 kodeksu karnego i art. 73 kodeksu karnego, Podnosząc powyższe zarzuty wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Żadna z wniesionych apelacji nie okazała się na tyle zasadna, aby mogły zostać uwzględnione zawarte w nich wnioski o zmianę zaskarżonego wyroku lub jego uchylenie i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Jeśli chodzi o apelację pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych to w pierwszej kolejności należało odnieść się w niej do zarzutu obrazy prawa materialnego – art. 271 § 1 kk i art. 273 kk, bowiem rodziło to określone konsekwencje dla zasadności zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych w zakresie daty sporządzenia porozumienia pomiędzy (...) S.A. a K. P. zmieniającego umowę o pracę. W tej kwestii trzeba z całą stanowczością stwierdzić, że istota zarzutu obrazy prawa materialnego oparta została przez skarżącego o zdecydowanie nietrafną i odosobnioną w relacji do jednolitego stanowiska orzecznictwa i doktryny, interpretację normy art. 271 § 1 kk. Zaznaczyć trzeba, że wykładnia tego przepisu proponowana przez skarżącego jest tak jednoznacznie sprzeczna z treścią zapisu ustawowego, że wręcz trudno podjąć z autorem apelacji rzeczową polemikę. W zasadzie wystarczające byłoby tu odwołanie się do stanowiska sądu I instancji (a także argumentacji w tym zakresie zawartej w odpowiedzi na apelację pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych złożoną przez obrońcę oskarżonego S. K.). I nie ma najmniejszej potrzeby powtarzania zawartych w nich tez. Podkreślić można co najwyżej, że pełnomocnik oskarżycieli proponuje interpretację zawartości normatywnej art. 271 § 1 kk z oczywistym pominięciem ustawowej definicji pojęcia „funkcjonariusz publiczny” zawartej w art. 115 § 13 kk oraz reguł wykładni gramatycznej, które mają zastosowanie przy ustalaniu znaczenia sformułowania „wystawienie dokumentu” i są w pełni wystarczające do jednoznacznego określenia tego znaczenia.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że uniewinnienie oskarżonych od czynów zarzucanych im w punktach II i III aktu oskarżenia było prostym i oczywistym skutkiem braku w ich działaniu znamion czynu zabronionego określonego w art. 271 § 1 kk, a w dalszej konsekwencji także art. 273 kk. W tej sytuacji bez znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie w postępowaniu przed sądem odwoławczym był zarzut błędu w ustaleniach faktycznych zawarty w apelacji pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych, a zatem nie wymagał on ustosunkowywania się przez Sąd Apelacyjny.

Przechodząc do apelacji obrońcy oskarżonego S. K. już na wstępie wskazać należy na oczywistą niezasadność zarzutu obrazy art. 424 kpk i twierdzenia skarżącego, że zaskarżony wyrok, z powodu mankamentów pisemnego uzasadnienia orzeczenia, nie poddaje się kontroli odwoławczej. W pierwszej kolejności należy wskazać na następczo – sprawozdawczy charakter części motywacyjnej orzeczenia. Musi ona … wskazywać logiczny proces, który doprowadził sąd do wniosku o winie lub niewinności oskarżonego. Sąd więc powinien wskazać w uzasadnieniu, jakie fakty uznaje za ustalone, na czym opiera poszczególne ustalenia i dlaczego nie uznaje dowodów przeciwnych, a następnie jakie wnioski wyprowadza z dokonanych ustaleń… (wyrok Sądu Najwyższego z 29.11.1973r., II KR 105/73, OSNPG 1973, z. 3-4, poz. 47). Lektura uzasadnienia apelacji obrońcy wskazuje, że zarzut obrazy art. 424 kpk podniesiony został bez należytego rozważenia tej jego istoty, zwłaszcza, że w części motywacyjnej środka odwoławczego nie przedstawiono żadnych przekonujących argumentów na poparcie tego zarzutu. W praktyce orzeczniczej zdarza się, że zarzut obrazy art. 424 kpk może skutecznie spowodować wzruszenie skarżonego wyroku (ale nie przez wykazywanie wpływu tej obrazy na treść orzeczenia), ale tylko wówczas, gdy uzasadnienie wyroku w sposób na tyle rażący odbiega od wymogów określonym ww. przepisie, że nie jest praktycznie możliwe dokonanie przez sąd odwoławczy pełnej i wszechstronnej kontroli odwoławczej. W sprawie niniejszej z taką sytuacją z pewnością nie mamy do czynienia, o czym świadczy właśnie treść pisemnego uzasadnienia, którego wartość merytoryczną i procesową gołosłownie kwestionuje obrońca oskarżonego. W uzasadnieniu tym Sąd Okręgowy w sposób jasny i jednoznaczny przedstawił dokonane w sprawie niniejszej ustalenia faktyczne, wskazał na jakich w tym zakresie oparł się dowodach, dlaczego tym, a nie innym dowodom dał wiarę, odrzucając jednocześnie wiarygodność materiału dowodowego w pozostałej części. Wskazał oraz należycie uzasadnił przyjętą kwalifikację prawną czynu przypisanego oskarżonemu oraz wymierzoną mu za ten czyn karę. Z pewnością nie było mankamentem dyskwalifikującym zaskarżony wyrok „zbiorcze wymienienie dowodów” zaś rzekome „ogólnikowe odwołanie się do dokumentów i zeznań świadków…” nie miało miejsca. Z pewnością o żadnej ogólnikowości nie może być mowy, gdy zarówno dokumenty jak i zeznania zostały precyzyjnie wskazane.

Jeśli zatem pisemne uzasadnienie wyroku sporządzone przez sąd I instancji w pełni odpowiadało wymogom art. 424 kpk należało przyjąć, że rzeczywistą intencją skarżącego było podjęcie polemiki z tym sądem na gruncie oceny materiału dowodowego oraz kompletności podstawy rozstrzygnięcia w rozumieniu art. 410 kpk.

W tym miejscu zaakcentować należy, że istotą kontroli odwoławczej jest skonfrontowanie krytycznej ze swej istoty argumentacji strony skarżącej orzeczenie, z wywodami przedstawionymi przez sąd meriti w jego części motywacyjnej, zawierającej podstawy rozstrzygnięcia. Ta metoda w szczególności sprawdza się wówczas, gdy podstawy apelacji odnoszą się do zagadnień ze swej natury ocennych, do których z pewnością należy kwestia analizy materiału dowodowego i wniosków co do wiarygodności bądź znaczenia dla orzekania tak poszczególnych jego elementów, jak i ich całokształtu, postrzeganego jako spójna i logicznie powiązana całość. Wynik konfrontacji w tym zakresie argumentów skarżącego odnoszących się do obrazy przepisów postępowania, w szczególności art. 7 i 410 kpk, z motywami rozstrzygnięcia przedstawionymi na piśmie przez sąd I instancji, jednoznacznie przemawia na niekorzyść autora apelacji.

Przypomnieć w tym miejscu należy, że dla skutecznego podniesienia zarzutu obrazy art. 7 kpk nie wystarczy, aby skarżący zanegował wyniki dokonanej przez sąd meriti analizy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a w to miejsce przedstawił własną analizę dowodów. Trzeba bowiem pamiętać, że prowadząca do ustaleń faktycznych, będących podstawą orzeczenia ocena dowodów, skutecznie podważona może zostać wtedy i tylko wtedy, gdy kwestionująca je strona postępowania wykaże jej obiektywną sprzeczność z zasadami prawidłowego rozumowania i doświadczeniem życiowym. Dość oczywistym przy tym jest, że jeśli na dowody spojrzy się w sposób tendencyjny, a jednocześnie w sposób wybiórczy dokona ich selekcji pod kątem określonej tezy (w szczególności założenia o niewinności oskarżonego), to możliwe będzie tą drogą zakwestionowanie każdego ustalenia sądu. Tyle tylko, że to właśnie taki sposób postępowania będzie pozostawał w oczywistej sprzeczności z regułami zawartymi przez ustawodawcę w dyspozycji art. 7 kpk. Wprawdzie przepis ten, zakazujący dowolności podczas analizy dowodów, poprzez sprzeczność z logiką i doświadczeniem życiowym, adresowany jest do orzekającego sądu, nie oznacza to jednak, że z obowiązku dochowania tych reguł zwolniona jest strona skarżąca wyrok. A zatem skarżący orzeczenie nie może powoływać się wyłącznie na własne koncepcje co do wiarygodności poszczególnych dowodów, bez jednoczesnego wskazania, że rozumowanie sądu dotknięte jest dowolnością poprzez kolizję z logiką i doświadczeniem życiowym.

W tym miejscu zaakcentować należy, że zebrany w sprawie niniejszej materiał dowody, w szczególności obciążające oskarżonego zeznania świadków S. D. i A. K., poddany został przez sąd I instancji wszechstronnej ocenie, na co wskazuje treść pisemnego uzasadnienia orzeczenia. Wszechstronność owej analizy polegała m. in. na tym, że poddane jej zostały wszystkie dowody mające znaczenie dla rozstrzygnięcia, a więc również te, które według skarżącego przemawiały na korzyść oskarżonego, a na które wskazuje w swej apelacji obrońca. To, iż te korzystne dla S. K. dowody, w tym częściowo jego wyjaśnienia, zostały przez sąd meriti pozbawione waloru wiarygodności nie upoważniało jeszcze do stawiania temu sądowi zarzutu braku obiektywizmu przez rozstrzyganie nie dających się usunąć wątpliwości na niekorzyść oskarżonego.

Dodać należy, że analiza zarówno dowodów jak i ustalonych faktów zaprezentowana w pisemnych motywach wyroku jest jasna, logiczna i kompletna, a tym samym przekonująca. Rozumowaniu sądu z pewnością nie można skutecznie postawić zarzutu sprzeczności z regułami prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego. Tym samym podlega ono ochronie z art. 7 kpk.

Nietrafny był także podnoszony przez obrońcę zarzut obrazy art. 170 § 1 kpk. Oddalenie przez sąd I instancji wniosków dowodowych zgłaszanych przez obrońcę oskarżonego było w pełni uzasadnione w realiach sprawy niniejszej. I tak z pewnością nie było obowiązkiem sądu I instancji badanie kwestii rzekomego podmienienia stron w umowach o zarządzaniu inwestycjami informatycznymi, skoro fakt owej podmiany nie znajdował żadnego, choćby śladowego obiektywnego uprawdopodobnienia dowodami. Z kolei kwestia świadomości oskarżonego, że nadal piastuje funkcję prezesa zarządu spółki, nie miała dla rozstrzygnięcia w sprawie znaczenia w sytuacji, gdy zasadniczą w tym względzie kwestią był zakres czasowy ww. umów. Okoliczności, o których mowa w dalszej części zarzutu obrazy art. 170 § 1 kpk, w szczególności dotyczących „powiązań gospodarczych” spółek zarządzanych przez oskarżonego oraz przelania przez S. D. na jego rachunek wynagrodzenia za wykonane usługi, nie miały znaczenia dla orzekania, a prowadzenie postępowania dowodowego w tym kierunku w rzeczywistością prowadziłoby jedynie do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania, nie wnosząc nic istotnego dla podstawy wyrokowania.

Odrzucenie przez sąd odwoławczy zarzutów obrazy przepisów postepowania prowadził w konsekwencji do nieuwzględnienia zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych. Skoro bowiem ustalenia przedstawione przez sąd I instancji w uzasadnieniu wyroku, stanowiące podstawę skazania S. K. za czyn I z aktu oskarżenia, znajdowały oparcie w zgromadzonych w sprawie i prawidłowo pod względem proceduralnym przeprowadzonym materiale dowodowym, zaś materiał ten został oceniony przez sąd w sposób zgodny z regułami zawartymi w dyspozycji art. 7 i 410 kpk, to o błędnych ustaleniach nie może być mowy.

W powyższej sytuacji brak było podstaw do uwzględnia zawartego w apelacji obrońcy S. K. wniosku o uchylenie zaskarżonego wyroku, a tym bardziej jego zmiany przez uniewinnienie oskarżonego od dokonania przypisanego mu czynu.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny orzekł jak w części dyspozytywnej.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 633 i art. 636 § 1 i 2 kpk.