Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 listopada 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Tomasz Pawlik (spr.)

Sędzia SO Leszek Dąbek

SO Roman Troll

Protokolant Agnieszka Wołoch

po rozpoznaniu w dniu 10 listopada 2016 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej V. (...)

w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 2 marca 2016 r., sygn. akt I C 148/14

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1200 zł (tysiąc dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

SSO Roman Troll SSO Tomasz Pawlik SSO Leszek Dąbek

Sygn. akt III Ca 995/16

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy zasądził na rzecz powódki od pozwanego ubezpieczyciela 19 500 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 13 stycznia 2014 r., w pozostałej części powództwo oddalił oraz zasądził od pozwanego na rzecz powódki 604,20 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

U podstaw tego rozstrzygnięcia legły następujące ustalenia faktyczne.

W dniu 2 października 2013 roku powódka została potrącona przez kierującego samochodem marki F. (...). Powódka przechodziła przez jezdnię w miejscu nie oznaczonym znakami poziomymi ani pionowymi jako przejście dla pieszych. Najbliższe przejście dla pieszych znajdowało się w odległości ponad 100 metrów od miejsca wypadku. Sprawca wypadku wyjeżdżał od strony posesji nr (...) na ul. (...) i skręcał w lewą stronę, wykonując manewr włączania się do ruchu z drogi dojazdowej. Włączył kierunkowskaz stojąc na drodze gruntowej i czekał aż przejedzie samochód z prawej strony. W momencie włączania się do ruchu nie widział, że powódka weszła na jezdnię. Zahamował ostro dopiero wówczas, gdy ją zobaczył. Pojazd uderzył powódkę w lewą nogę, w wyniku czego przewróciła się na jezdnię. Poszkodowana przed wejściem na jezdnię upewniła się, że droga jest wolna. Weszła na nią zanim sprawca wypadku rozpoczął manewr włączania się do ruchu. Wypadek został spowodowany przez kierującego F. (...) który nie ustąpił pierwszeństwa pieszej. Poszkodowana nie przyczyniła się do zaistnienia wypadku. Bezpośrednio po zajściu sprawca wypadku odwiózł pokrzywdzoną do domu. Potem pojechał z nią do szpitala.

Postępowanie karne prowadzone przeciwko sprawcy wypadku zostało warunkowo umorzone wyrokiem Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 6 lutego 2014 roku.

W wyniku wypadku z dnia 2 października 2013 roku doszło u powódki do awulsyjnego oderwania ścięgna A. od guza piętowego prawego z przebiegiem powikłanym zaburzeniami niedokrwiennymi tkanek miękkich. Nasilenie bólu w okresie bezpośrednio po zdarzeniu było znaczne, następnie ulegało stopniowemu zmniejszaniu. Zabieg chirurgiczny został przeprowadzony 3 tygodnie po zdarzeniu. W okresie bezpośrednio pooperacyjnym dolegliwości ponownie narosły. Podgajanie powłok było wydłużone, ze względu na zaburzenia naczyniopochodne u powódki. Łączny czas leczenia wraz z dojściem do sprawności wynosił około 6-8 miesięcy. Stan sprawności powódki na skutek wypadku uległ miernemu pogorszeniu. Zmniejszeniu uległ zakres ruchomości stawu skokowego. Zasadnicze funkcje kończyny uległy zachowaniu, jednak na miernie obniżonym poziomie. Rokowania w związku ze skutkami przebytego zdarzenia są dobre.

W dniu wypadku powódka miała 76 lat. Trwały uszczerbek na zdrowiu powódki wyniósł 10 %.

Powódka pismem z dnia 4 grudnia 2013 roku wezwała pozwanego do dobrowolnej zapłaty kwoty 50.000 zł do dnia 12 stycznia 2014 roku. Wezwanie zostało doręczone pozwanemu dnia 10 grudnia 2013 roku. Pozwany zapłacił na rzecz powódki kwotę 500 zł tytułem zadośćuczynienia, przelewem z dnia 17 lutego 2014 r.

Pozwem z dnia 22 stycznia 2014 roku powódka wniosła o zasądzenie od pozwanego ubezpieczyciela 40.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 13 stycznia 2014 roku

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, dowodu z zeznań świadka-sprawcy wypadku, przesłuchania powódki, a także opinii biegłego ortopedy traumatologa i biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków.

Na bazie powyższego stanu faktycznego Sąd Rejonowy uznał powództwo za zasadne w części. W tym zakresie stwierdził, że zasada odpowiedzialności pozwanego była bezsporna, a zastosowanie znajdowały: art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152) oraz przepisy art. 822 § 1 k.c. w związku z art. 436 § 1 k.c.. Wysokość zadośćuczynienia należnego powódce ustalił na podstawie art.445 § 1 k.c. biorąc pod uwagę zakres i charakter odniesionych przez nią obrażeń, rozmiar odczuwanych cierpień fizycznych, ustalony uszczerbek na zdrowiu w wysokości 10%, długotrwałość odczuwalnych następstw wypadku oraz wiek . Za adekwatną do doznanej przez powódkę krzywdy uznał kwotę 20 000 zł, wskazując jednocześnie, że kwota 500 zł została już powódce wypłacona przez pozwanego po wytoczeniu powództwa. Za nieuzasadnione uznał twierdzenia pozwanego o przyczynieniu się powódki do zaistnienia wypadku.

O ustawowych odsetkach Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 817 § 1 k.c. w zestawieniu z art. 481 § 1 i 2 k.c. W tym kontekście wskazał, że pozwany pismem doręczonym dnia 10.12.2013 roku został wezwany do dobrowolnej zapłaty zadośćuczynienia z terminem spełnienia świadczenia wyznaczonym na dzień 12 stycznia 2014 r. Termin ten odpowiadał zapisanemu w art. 817 § 1 k.c. ustawowemu terminowi na spełnienie świadczenia z ubezpieczenia. Należało zatem uznać, że pozwany pozostawał w zwłoce od dnia następującego po dniu wskazanym przez stronę powodową, czyli od dnia 13 stycznia 2014 roku.

O kosztach procesu Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone.

Od opisanego wyroku apelację wniósł pozwany w części dotyczącej zasądzenia odsetek za opóźnienie od dnia 13 stycznia 2014 r. do dnia poprzedzającego wydanie wyroku oraz w zakresie kosztów postępowania (pkt 1 i 3 wyroku).W apelacji zarzucono Sądowi Rejonowemu:

- naruszenie art.232 i art.6 w zw. z art.227 k.p.c. poprzez uznanie, że strona powodowa w należytym stopniu wykazała zasadność swojego roszczenia i jego wysokość, zwłaszcza co do roszczenia w zakresie terminu naliczania odsetek ustawowych od zadośćuczynienia za doznane krzywdy,

- obrazę art. 481 § 1 w zw. z art.455 i art.362 § 2 k.c. poprzez zasądzenie odsetek od dnia 13 stycznia 2014 r., podczas gdy dopiero z wydaniem wyroku w dniu 2 marca 2016 r. możliwe było ustalenie rozmiaru krzywdy jakiego doznała powódka,

- naruszenie art.100 zd.1 k.p.c. poprzez błędne ustalenie, iż powódka wygrała proces w 50 % podczas gdy wygrała go jedynie w 48,75 %.

W oparciu o powyższe skarżący wniósł o zmianę zasądzonego wyroku poprzez: zasądzenie ustawowych odsetek od uwzględnionej części powództwa od dnia wyrokowania z oddaleniem powództwa w pozostałej części, zmniejszenie zasądzonej od pozwanej na rzecz powódki tytułem zwrotu kosztów postępowania kwoty do 580,27 zł oraz nakazanie zwrotu pozwanej od Skarbu Państwa kwoty 76,59 zł tytułem niewykorzystanej zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego. Apelujący domagał się także zasądzenia na jego rzecz od powódki kosztów postępowania odwoławczego.

Alternatywnie skarżący domagał się uchylenia wyroku w zaskarżonej części z przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Powódka wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania odwoławczego. W odpowiedzi na apelację aprobowała generalnie stanowisko Sądu I instancji.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Nie ulega wątpliwości, że jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania (art. 455 k.c.).

W niniejszej sprawie wezwanie dotyczące zapłaty zadośćuczynienia w zakresie uwzględnionym przez Sąd Rejonowy zostało dokonane pismem doręczonym pozwanemu w dniu 10 grudnia 2013 r.. W piśmie tym wyznaczono termin spełnienia świadczenia na 12 stycznia 2014 r., co odpowiadało także regulacji z art.817 § 1 k.c., zgodnie z którym ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie 30 dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku.

Zasądzenie odsetek od kwoty przyznanej powódce tytułem zadośćuczynienia z uwzględnieniem powyższego terminu było uzasadnione, tym bardziej, że Sąd Okręgowy w niniejszym składzie podziela pogląd, zgodnie z którym jeżeli zobowiązany nie płaci zadośćuczynienia w terminie wynikającym z przepisu szczególnego lub w terminie ustalonym zgodnie z art. 455 in fine k.c., uprawniony nie ma możliwości czerpania korzyści z zadośćuczynienia, jakie mu się należy już w tym terminie. W konsekwencji odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia należnego uprawnionemu już w tym terminie powinny się należeć od tego właśnie terminu. Stanowiska tego nie podważa pozostawienie przez ustawę zasądzenia zadośćuczynienia i określenia jego wysokości w pewnym zakresie uznaniu sądu. Przewidziana w art. 445 § 1 k.c. możliwości przyznania przez sąd odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia za krzywdę nie zakłada bowiem dowolności ocen sądu, a jest jedynie konsekwencją niewymiernego w pełni charakteru okoliczności decydujących o doznaniu krzywdy i jej rozmiarze. Mimo więc pewnej swobody sądu przy orzekaniu o zadośćuczynieniu, wyrok zasądzający zadośćuczynienie nie ma charakteru konstytutywnego, lecz deklaratywny (wyrok SN z dnia 18 lutego 2011 r., I CSK 243/10).

W wyniku przeprowadzonego przez Sąd I instancji postępowania dowodowego określono ostatecznie rozmiar krzywdy powódki. Dokonano wówczas oceny okoliczności i skutków wypadku poznanych przez pozwanego w postępowaniu likwidacyjnym. Pozwany dokonał czynności niezbędnych dla ustalenia krzywdy powódki , skutkujących decyzją o częściowym zaspokojeniu jej roszczeń. Wypłacając natomiast powódce tylko część z dochodzonych przez nią świadczeń, zresztą już po wytoczeniu przez powódkę powództwa, miał świadomość znacznie większych roszczeń powódki i tym samym ryzyka ich uwzględnienia przez Sąd Rejonowy. Co za tym idzie Sąd Rejonowy, ustalając na dzień 13 stycznia 2014 r. termin początkowy dla odsetek od zasądzonego zadośćuczynienia nie dopuścił się żadnego uchybienia, które miałoby polegać na naruszeniu art. 481 § 1 w zw. z art.455 i art.362 § 2 k.c.

Strona powodowa wykazała za pomocą dokumentów, że skierowała do pozwanego wezwanie do zapłaty w określonej wyżej dacie w związku z zaistniałym wypadkiem ubezpieczeniowym. Czyni to bezzasadnym także zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art.232 i art.6 w zw. z art.227 k.p.c..

Sąd Rejonowy nie dopuścił się przy rozstrzyganiu o kosztach postępowania naruszenia art.100 zdanie 1 k.p.c.. Ustalając rozmiar wygranej powódki i przegranej pozwanego należało bowiem uwzględnić, że pozwany dopiero po wniesieniu pozwu wypłacił poszkodowanej 500 zł tytułem nieznacznej części należnego zadośćuczynienia. Uwzględnienie tej kwoty, o którą należało pomniejszyć przyznane zadośćuczynienie, potwierdza trafność oceny Sądu Rejonowego, że powódka wygrała proces w 50 %, a nie jak chce tego skarżący w 48,75 %.

Zgłoszony w apelacji wniosek o zwrot pozwanemu niewykorzystanej zaliczki wpłaconej na poczet wynagrodzenia biegłego nie mieścił się w granicach apelacji, gdyż w jej petitum skarżący wyraźnie zaznaczył, iż zaskarża jedynie część pkt 1 i 3 wyroku. Niezależnie od tego brak było w ogóle w tym zakresie rozstrzygnięcia Sądu I instancji, które mogłoby być przedmiotem kontroli odwoławczej. Nie zwalnia to rzecz jasna Sądu Rejonowego od obowiązku rozstrzygnięcia kwestii zwrotu niewykorzystanej zaliczki na zasadzie art.84 ust.1 ustawy o kosztach w sprawach cywilnych.

Z tych wszystkich względów, gdy apelacja okazała się bezzasadna, na zasadzie art.385 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.

O kosztach postępowania odwoławczego rozstrzygnięto na zasadzie art.98 § 1 i art.108 § 1 k.p.c.. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika powódki ustalono w oparciu o § 2 pkt 4 w związku z § 10 ust.1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. Mając na uwadze, że apelacja wpłynęła 25.04.2016 r., a sprawa została rozpoznana 10.11.2016 r. obowiązywała treść Rozporządzenia przed zmianami wprowadzonymi Rozporządzeniem z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U.2016.1668), co wynika z § 2 Rozporządzenia zmieniającego.

SSO Roman Troll SSO Tomasz Pawlik (spr.) SSO Leszek Dąbek