Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 28 listopada 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Barbara Braziewicz

Sędziowie: SO Artur Żymełka

SO Roman Troll (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2016 r. w Gliwicach na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi A. C.

przy udziale Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Rejonowego w Gliwicach

na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki w sprawie wszczętej z powództwa A. C. o zapłatę prowadzonej przed Sądem Rejonowym w Gliwicach pod sygn. akt I C 307/15

postanawia:

oddalić skargę.

SSO Roman Troll SSO Barbara Braziewicz SSO Artur Żymełka

Sygn. akt III S 176/16

UZASADNIENIE

Skarżący A. C. złożył skargę na naruszenie praw strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (wpłynęła 22 października 2016 r.) wnosząc o:

a)  stwierdzenie przewlekłości postępowania w sprawie o sygn. akt I C 307/15 toczącej się przed Sądem Rejonowym w Gliwicach I Wydział Cywilny,

b)  zlecenie sądowi prowadzącemu postępowanie odpowiednich czynności w wyznaczonym terminie,

c)  zasądzenie od Skarbu Państwa odpowiedniej sumy pieniężnej w wysokości 20000 zł.

W uzasadnieniu wskazał, że postępowanie przed Sądem Rejonowym w Gliwicach trwa od 3 marca 2015 r., przy czym odbyły się jedynie dwie rozprawy i wydano postanowienia, które mogłyby być wydane na jednym posiedzeniu. Od 23 września 2015 r. nie odbyła się żadna rozprawa. Skarżący twierdzi, że próbując skontaktować się z sądem jest informowany, że kolejny termin rozprawy nie został wyznaczony, a akta sprawy znajdują się u sędziego. W ocenie skarżącego przy rozpoznawaniu sprawy doszło do nieuzasadnionej zwłoki.

Skarb Państwa – Prezes Sądu Rejonowego w Gliwicach zgłosił udział w sprawie i wniósł o oddalenie skargi. W uzasadnianiu wskazał, że czynności w sprawie były podejmowane terminowo. Wskazano, że powodem długiego procedowania sprawy była konieczność przesłuchania świadków w drodze pomocy prawnej oraz konieczność wielokrotnego zwracania się do tłumacza przysięgłego, który tłumaczył sporządzane w sprawie dokumenty. Czynności były podejmowane niezwłocznie i prawidłowo, pomimo bardzo trudnej sytuacji kadrowej.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Skarżący wniósł 3 marca 2015 r. pozew o zapłatę wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych. Pozew został zadekretowany 4 marca 2015 r., a 6 marca 2015 r. sprawę skierowano na posiedzenie niejawne celem rozpoznania wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych. Postanowieniem z 15 kwietnia 2015 r. skarżący został zwolniony od kosztów sądowych w całości, a zarządzeniem wydanym tego samego dnia wyznaczono termin rozprawy na 12 czerwca 2015 r. oraz nakazano doprowadzenie skarżącego na rozprawę. Natomiast 14 maja 2015 r. wpłynęła do Sądu Rejonowego informacja, że nakaz doprowadzenia nie będzie mógł być zrealizowany – odwołano więc termin rozprawy i wyznaczono nowy na 19 czerwca 2015 r.

Na rozprawie, która odbyła się 19 czerwca 2015 r., przesłuchano skarżącego i świadka, a termin kolejnej rozprawy wyznaczono na 23 września 2015 r., w dniu rozprawy wpłynęła odpowiedź na pozew, akta przedłożono sędziemu referentowi 23 czerwca 2015 r., a zwrócono 3 lipca 2015 r. Zarządzeniem z 2 lipca 2015 r. nakazano wezwać świadków i przedłożyć akta w terminie 7 dni celem sporządzenia odezwy do sądu w Niemczech. Zarządzenie zostało wykonane 6 lipca 2015 r.

Dnia 8 lipca 2015 r. wpłynęło pismo pozwanej z pytaniami dla świadka, który miał zostać przesłuchany przed Sądem niemieckim, z kolei 15 lipca 2015 r. wpłynął wniosek dowodowy pozwanej. Zarządzeniem z 21 lipca 2014 r. zarządzono zwrócić się do tłumacza przysięgłego o przetłumaczenie pytań w terminie 7 dni. Zarządzenie wykonano 4 sierpnia 2015 r.

Z kolei 31 lipca 2015 r. wpłynęło pismo świadka, który wnosił o przesłuchanie go w drodze pomocy prawnej przed Sądem Rejonowym w Warszawie. Akta zostały przedłożone sędziemu referentowi 6 sierpnia 2015 r., który od 3 sierpnia 2015 r. przebywał na urlopie. Akta zwrócono 11 września 2015 r. wraz z zarządzeniem datowanym na 9 września 2015 r., w którym nakazano poinformować świadka, że zostanie przesłuchany zgodnie z jego prośbą. Zarządzenie wykonano 11 września 2015 r.

Zarządzeniem z 9 września 2015 r. nakazano przedłożono akta referendarzowi sądowemu z rachunkiem, a następnie asystentowi sędziego celem sporządzenia projektu odezwy. Na rozprawie 23 września 2015 r. postanowiono dopuścić dowód z zeznań świadków, którzy mają zostać przesłuchani w drodze pomocy sądowej – przed sądem w Niemczech i Sądem Rejonowym dla Warszawy Pragi-Południe w W.. Równocześnie w toku rozprawy przesłuchano jednego świadka.

Postanowieniem z 8 października 2015 r. przyznano tłumaczowi przysięgłemu wynagrodzenie. Zarządzeniem z tego samego dnia nakazano nadesłać odpis postanowienia stronom, a akta po upływie 14 dni przedłożyć asystentowi sędziego, zgodnie z zarządzeniem z 9 września 2016 r. Zarządzenie zostało wykonane 23 października 2015 r.

Z kolei 5 października 2015 r. wpłynęło pismo pozwanej zawierające pytania dla świadka, który ma zostać przesłuchany w W.. Zarządzeniem z 3 listopada nakazano zwrócić się do Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południa w W. z wnioskiem o przesłuchanie świadka w drodze pomocy prawnej, dołączając listę pytań dla świadka, jak również zarządzono, aby przedłożyć akta asystentowi celem sporządzenia projektu wniosku do sądu niemieckiego.

Zarządzeniem z 27 listopada 2015 r. stwierdzono, że postanowienie z 8 października 2015 r. jest prawomocne 7 listopada 2015 r. i skierowano je wraz z rachunkiem celem wypłaty. Zarządzenie zostało wykonane w tym samym dniu.

Dnia 3 grudnia 2015 r. wpłynęło potwierdzenie otrzymania odezwy przez Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w W., zaś 8 stycznia 2016 r. przesłano do sądu w Niemczech wniosek o przesłuchanie świadka sporządzony 7 stycznia 2016 r.

Z dniem 25 stycznia 2016 r. wpłynęło do Sądu zawiadomienie, że świadek będzie przesłuchiwany w Sądzie Rejonowym dla Warszawy Pragi-Południe w W. na rozprawie, która odbędzie się 6 kwietnia 2016 r., natomiast 10 lutego 2016 r. wpłynęło pismo sporządzone w języku niemieckim wraz z dołączonym formularzem, z którego wynika, że wniosek o przesłuchanie świadka wpłynął do sądu niemieckiego 19 stycznia 2016 r. Następnie 22 lutego 2016 r. wpłynęły kolejne dwa pisma sporządzone w języku niemieckim. Zarządzeniem z 29 lutego 2016 r. nakazano przesłać pisma tłumaczowi, celem sporządzenia ich tłumaczenia w terminie 14 dni. Zarządzenie zostało wykonane 30 marca 2016 r. – a przetłumaczone pisma wpłynęły nadeszły 13 kwietnia 2016 r. Z przesłanych pism wynika, że świadek zostanie przesłuchany 11 kwietnia 2016 r., a nadto, że koniecznym jest przesłanie do Niemiec umowy, która ma zostać okazana świadkowi. W dniu 15 kwietnia 2016 r. wpłynęły akta sygn. I Cps 183/15 po wykonaniu odezwy przez Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w W.. Postanowieniem z 29 kwietnia 2016 r. przyznano wynagrodzenie tłumaczowi. Odpis postanowienia przesłano zainteresowanym 12 maja 2016 r.

Dnia 9 maja 2016 r. wpłynęło pismo sporządzone w języku niemieckim, wraz z załącznikami. Zarządzeniem z 13 czerwca 2016 r. polecono przesłać dokumenty sporządzone w języku niemieckim tłumaczowi celem ich przetłumaczenia w terminie 14 dni – zarządzenie zostało wykonane 20 lipca 2016 r. Zarządzeniem z 21 lipca 2016 r. stwierdzono, że postanowienie z 29 kwietnia 2016 r. jest prawomocne 2 czerwca 2016 r. i polecono wypłatę wynagrodzenia. Zarządzenie wykonano 22 lipca 2016 r.

W dniu 4 sierpnia 2016 r. wpłynęły przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego dokumenty. Postanowieniem z 17 sierpnia 2016 r. przyznano tłumaczowi przysięgłemu wynagrodzenie. Odpisy postanowienia wraz z uzasadnieniem przesłano zainteresowanym 14 września 2016 r. Zarządzeniem z 12 października 2016 r. stwierdzono prawomocność postanowienia z dniem 11 października 2016 r. i skierowano postanowienie do Oddziału Finansowego celem wypłaty, po czym zarządzono przedstawić akta sędziemu. Zarządzenie wykonano 18 października 2016 r.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy z 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843 ze zm.) dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd, w celu wydania w sprawie rozstrzygnięcia co do istoty (...), uwzględniając charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania. Przewlekłość postępowania to brak czynności zmierzających do rozstrzygnięcia, zachodzący dłużej niż jest to konieczne do rozważenia sprawy bądź zgromadzenia dowodów, chodzi zatem o to, by czynności zmierzające do wydania orzeczenia kończącego zabierały odpowiednią ilość czasu, czyli odbywały się bez zbędnej zwłoki (por. art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki). Zbędną zwłoką nie jest przy tym każdy upływ czasu, ale dopiero nadmierne odstępstwo od czasu zwykle koniecznego dla wykonania określonych czynności, dlatego przewlekłość postępowania zachodzi wówczas, gdy zwłoka w czynnościach jest nadmierna (rażąca) i nie znajduje uzasadnienia w obiektywnych okolicznościach sprawy. [Por. postanowienie Sądu Najwyższego z 29 maja 2013r. KSP 3/13, LEX nr 1318217, postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 10 stycznia 2013 r. sygn. akt II S 33/12, LEX 1246709; por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 23 listopada 2010 r. sygn. akt II S 28/10 - KZS 2010/11/50, LEX nr 783363]. W postępowaniu ze skargi na przewlekłość postępowania sąd bada jedynie czy postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne do jego zakończenia, ocenia terminowość i prawidłowość czynności sądowych; nie ocenia zaś prawidłowości rozstrzygnięć wydanych w sprawie, ponieważ kwestie merytoryczne dotyczące istoty tej sprawy mogą być podnoszone jedynie w postępowaniu odwoławczym (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 7 marca 2014 roku, sygn. akt I OPP 18/14, LEX nr 1449840).

Ustawodawca w art. 14 ustawy z 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki uznał za przewlekłe takie postępowanie, które trwa dłużej niż 12 miesięcy (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 22 sierpnia 2014 roku, sygn. akt I OPP 99/14, LEX nr 1501740). To jest bowiem czas, który może już wskazywać na istnienie przewlekłości.

Prawdą jest, że przed Sądem Rejonowym w Gliwicach nie wyznaczono od 23 września 2015 r. terminu rozprawy, ale pomimo tego w rozpoznawanej sprawie nie doszło do rażącej zwłoki w jej rozpoznaniu. Opóźnienie w wyznaczeniu terminu kolejnej rozprawy wynika z faktu, że sprawa toczyła się z tzw. elementem obcym. W toku postępowania, na skutek złożonych przez strony wniosków dowodowych doszło do konieczności przesłuchania dwóch świadków w drodze pomocy prawnej, przy czym jednego świadka należało przesłuchać poza granicami kraju. Przesłuchanie świadków odbyło się w kwietniu 2016 r. – przed Sądem Rejonowym dla Warszawy Pragi-Południa w W. 6 kwietnia 2016 r., a przed Sądem Rejonowym w S. (Niemcy) świadka słuchano 11 kwietnia 2016 r., gdzie potwierdził, że żadnej umowy z powodem nie zawierał. Przeprowadzenie dowodu przed Sądem Rejonowym w S. skutkowało koniecznością przygotowania odpowiedniej dokumentacji sformułowanej w języku niemieckim, co wymagało skorzystania z pomocy tłumacza przysięgłego. Okoliczność ta również miała wpływ na przedłużenie przebiegu postępowania. Należało przetłumaczyć bowiem zarówno pisma, które przesyłano do tego Sądu, jak i te, które zostały przez ten Sąd nadesłane. Konsekwencją sporządzenia tłumaczeń, była konieczność wydania przez referendarza sądowego orzeczenia o wynagrodzeniu, jakie winno zostać przyznane biegłemu, co wiązało się również z doręczeniem odpisów postanowień stronom. Czynności te, w tym również obieg związanej z nimi korespondencji, obiektywnie uniemożliwiły dalsze procedowanie sprawy przed Sądem Rejonowym w Gliwicach, jednak nie można w tym upatrywać nadmiernej zwłoki w czynnościach. Sprawa jest procedowana sprawnie, a decyzje procesowe są determinowane przez chęć skrupulatnego wyjaśnienia wszelkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

W sprawie nie doszło więc do znaczących opóźnień, a czynności były dokonywane najwyżej w miesięcznych odstępach. Nie można więc zasadnie twierdzić, że zaistniały przesłanki przewlekłości postępowania na obecnym jego etapie.

Dlatego też nie doszło do przewlekłości postępowania.

Mając powyższe na uwadze, w oparciu o art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, skargę jako niezasadną należało oddalić.

SSO Roman Troll SSO Barbara Braziewicz SSO Artur Żymełka