Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 listopada 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2016 r. w Gliwicach

sprawy J. W. (W.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wysokość świadczenia

na skutek odwołania J. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 29 września 2015 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i zobowiązuje organ rentowy do przeliczenia podstawy wymiaru emerytury ubezpieczonego J. W. zgodnie z art.110 a ustawy
o emeryturach i rentach z FUS począwszy od 1 sierpnia 2015r.

(-) SSO Joanna Smycz

Sygn. akt: VIII U 2144/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 września 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. odmówił ubezpieczonemu J. W. ponownego przeliczenia podstawy wymiaru emerytury na podstawie art. 110a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W uzasadnieniu decyzji ZUS wskazał, iż ubezpieczony nie przedłożył dokumentów umożliwiających przeliczenie podstawy wymiaru świadczenia, tj. z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatniego 20-lecia przypadającego przed rokiem złożenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury ani z 20 lat kalendarzowych z całego okresu ubezpieczenia.

W odwołaniu od powyższej decyzji, ubezpieczony wniósł o jej zmianę
i przeliczenie świadczenia w myśl art. 110a. Wskazał, iż dostarczył niezbędne dokumenty wykazujące zarobki za sporne okresy jednak pomimo tego organ rentowy nie przeliczył ponownie jego świadczenia.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał stanowisko zawarte
w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy w Gliwicach ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony J. W. urodził się w dniu (...)

Z dniem 1 lipca 1984r. uzyskał prawo do emerytury. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury organ rentowy przyjął wynagrodzenie z ostatnich 12 miesięcy, tj. od sierpnia 1983r. do lipca 1984r.

Następnie, w związku z wnioskiem odwołującego oraz przedłożoną przez niego dodatkową dokumentacją, decyzją z dnia 27 lutego 1988r. organ przyznał mu prawo do emerytury górniczej od 1 stycznia 1988r., tj. od dnia zwolnienia z pracy, przyjmując do ustalenia podstawy wymiaru górniczej emerytury zarobki z okresu od stycznia 1987r. do grudnia 1987r. (...) ustalono na 375%,57 i zgodnie z przepisami ograniczono do 250%.

Kolejno, ubezpieczony wystąpił z wnioskiem o przeliczenie podstawy wymiaru emerytury przedkładając zarobki z 3 lat kalendarzowych, tj. 1981-1983. (...) wyniósł 420,39% i został ograniczony do 250%.

W dniu 11 czerwca 2015r. odwołujący wystąpił z wnioskiem o ponowne ustalenie wysokości świadczenia na podstawie art. 110a ustawy.

Dnia 29 września 2015r. organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję odmowną wskazując, iż celem przeliczenia świadczenia koniecznym jest aby ubezpieczony udokumentował zarobki z 10 kolejnych lat kalendarzowych z okresu 1995 do 2014 lub wynagrodzenie z dodatkowych 15 lat kalendarzowych z całego okresu ubezpieczenia, w tym przynajmniej 1 rok przypadający w całości lub w części po przyznaniu świadczenia, tj. od 1 stycznia 1988r.

Wraz z odwołaniem ubezpieczony przedłożył dodatkowe dokumenty, w tym kserokopię legitymacji ubezpieczeniowej z zarobkami z lat 1959-1962 oraz kserokopię świadectwa pracy z dnia 4 lutego 1992r. potwierdzającego zatrudnienie w okresie od
1 stycznia 1988r. do 31 stycznia 1992r., na którym wskazano wysokość wynagrodzenia zasadniczego oraz przysługujących dodatków i premii, jednak w odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wskazał, iż brak jednoznacznego określenia w jakim okresie wynagrodzenie we wskazanej wysokości przysługiwało. Organ wskazał ponadto, iż ubezpieczony nie przedłożył dokumentów umożliwiających przeliczenie podstawy wymiaru świadczenia tj. z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatniego 20-lecia przypadającego przed rokiem złożenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, ani z 20 lat kalendarzowych z całego okresu ubezpieczenia.

W toku postępowania w niniejszej sprawie Sąd powołał dowód z opinii biegłego z zakresu rent i emerytur K. S. celem ustalenia czy istnieją przesłanki do przeliczenia emerytury ubezpieczonego przy uwzględnieniu art. 110a ustawy o emeryturach i rentach z FUS po uprzednim odtworzeniu wysokości zarobków ubezpieczonego z 20 najkorzystniejszych lat z okresu zatrudnienia w KWK (...) od 1955r. do 1992r. w oparciu o dane dotyczące kształtowania się stawek płacy zasadniczej i dodatków do płacy znajdujących się w aktach osobowych ubezpieczonego z KWK (...) oraz przy uwzględnieniu przepisów UZP obowiązujących w okresie zatrudnienia ubezpieczonego oraz przy uwzględnieniu zapisów w legitymacji ubezpieczonego złożonej przez ubezpieczonego do akt ZUS za lata 1959-1962, wszystkich zgromadzonych dokumentów znajdujących się w aktach emerytalnych ubezpieczonego i dokumentów złożonych do akt sprawy przez odwołującego

Na podstawie opinii z dnia 26 kwietnia 2016r. i opinii uzupełniającej biegłego z dn. 30.06.2016r. Sąd ustalił iż podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne J. P. wynosi:

-

za rok 1955 kwotę 15.900 zł,

-

za rok 1956 - 25.372zł,

-

za rok 1957 – 18.867zł,

-

za rok 1959 – 72.705zł (wg legitymacji ubezpieczeniowej),

-

za rok 1960 – 73.173zł (wg legitymacji ubezpieczeniowej),

-

za rok 1961 – 68.722zł (wg legitymacji ubezpieczeniowej),

-

za rok 1962 – 61.797zł (wg legitymacji ubezpieczeniowej),

-

za rok 1964 – 47.137zł,

-

za rok 1965 – 45.280zł,

-

za rok 1966 – 50.080zł,

-

za rok 1967 – 50.080zł,

-

za rok 1968 – 52.960zł,

-

za rok 1969 – 52.960zł,

-

za rok 1970 – 55.660zł,

-

za rok 1971 – 61.040zł,

-

za rok 1972 – 65.810zł,

-

za rok 1973 – 66.440zł,

-

za rok 1974 – 84.850zł,

-

za rok 1975 – 136.740zł,

-

za rok 1976 – 139.240zł,

-

za rok 1977 – 139.240zł,

-

za rok 1978 – 139.840zł,

-

za rok 1979 – 145.580zł,

-

za rok 1980 – 158.480zł,

-

za rok 1981 – 334.250zł,

-

za rok 1982 – 632.401zł,

-

za rok 1983 – 774.359zł,

-

za rok 1984 – 981.213zł,

-

za rok 1985 – 254.660zł,

-

za rok 1986 – 430.000zł,

-

za rok 1987 – 1.314.219zł,

-

za rok 1988 –1.005.528 zł ,

-

za rok 1989 –3.070.325 zł,

-

za rok 1990 –18.327.190 zł,

-

za rok 1991 – 27.229.025 zł

Biegły odtwarzając powyższe zarobki ubezpieczonego, uwzględnił zapisy w jego dokumentacji osobowej i zasiłkowej, dotyczące stawek zaszeregowania, stałych dodatków, specjalnego wynagrodzenia z Karty Górnika, deputatu węglowego, ale również i okresów pobierania zasiłku chorobowego i treść wystawionych ubezpieczonemu druków Rp 7.

Ostatecznie Sąd w oparciu o wyliczenia biegłego z dnia 26 kwietnia 2016r. ustalił, iż (...) z najkorzystniejszych 20 lat przypadających częściowo przed przyznaniem emerytury i częściowo po przyznaniu emerytury, tj. z lat: 1959-1962, 1974-1984, 1987-1991 wynosi 293,48 %. Biegły podniósł, iż wskaźnik ten jest wyższy niż 250%, wobec czego ubezpieczony – zgodnie z przepisami art. 110a ustawy o emeryturach i rentach z FUS – ma prawo do przeliczenia emerytury.

Ww. opinię zakwestionował organ rentowy pismem procesowym z dnia 5 września 2016r., wskazując iż biegły błędnie obliczył wwpw za poszczególne lata pracy ubezpieczonego (lata 1955, 1956, 1976, 1977, 1979, 1985, 1986), zaś gdyby przyjąć korekty sugerowane przez organ rentowy wskaźnik wyniósłby 253,40%. Organ zaznaczył przy tym, iż biorąc pod uwagę, iż wskaźnik ten pozostaje wyższy niż 250% i ubezpieczony posiada prawo do ponownego przeliczenia świadczenia zgodnie z art. 110a ustawy o FUS.

W piśmie procesowym z dnia 5 października 2016r. odwołujący przychylił się do zdania organu rentowego odnośnie do korekty obliczeń wwpw za ww. lata pracy, zakwestionował jednak ostateczną wysokość wskaźnika, która w jego mniemaniu winna wynosić 302,61%, a nie 253,40%.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie akt emerytalnych ubezpieczonego i jego akt osobowych dołączonych do akt sprawy oraz opinii biegłego z zakresu emerytur, rent i kapitału początkowego K. S. z 26 kwietnia 2016r. (k.27 i in.) oraz opinii korygującej z dnia 30 czerwca 2016r. (k. 46 i n.).

Sąd zasadniczo podzielił wnioski płynące z opinii biegłego, gdyż były logiczne
i spójne. Biegły dokonał szczegółowych ustaleń w oparciu o dokumentację osobową
i pozostały materiał dowodowy i uzyskane w toku sporządzania opinii dane. Zarówno biegły jak i organ rentowy potwierdzili, iż wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury ubezpieczonego pozostaje wyższy niż 250% i ubezpieczony posiada prawo do ponownego przeliczenia świadczenia zgodnie z art. 110a ustawy o FUS.

Zgromadzony materiał dowodowy, Sąd uznał za kompletny, wiarygodny i mogący stanowić podstawę ustaleń faktycznych i rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Okręgowy w Gliwicach zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest wysokość emerytury ubezpieczonego. Ubezpieczony złożył bowiem w dniu 31 sierpnia 2015r. wniosek o przeliczenie emerytury w związku ze zmianą przepisów ustawy emerytalno-rentowej z dniem 1 maja 2015r. i wprowadzeniem art. 110a.

Ustawą z dnia 5 marca 2015r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015r. poz. 552) wprowadzono zmiany
w przepisach ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zgodnie z wprowadzonym wskazaną wyżej nowelizacją art. 110a ust. 1 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2015r., poz.748 ze zm.) wysokość emerytury oblicza się ponownie od podstawy wymiaru ustalonej w sposób określony w art. 15, z uwzględnieniem art. 110 ust. 3, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego przypadającą w całości lub w części po przyznaniu świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru przed zastosowaniem ograniczenia, o którym mowa w art. 15 ust. 5, jest wyższy niż 250%.

Zgodnie z ust. 2 ustalenie wysokości emerytury zgodnie z ust. 1 może nastąpić tylko raz.

Art. 110a znajduje zastosowanie do przeliczenia emerytur przyznanych na starych zasadach tj. obliczonych w myśl art. 53 ustawy emerytalno-rentowej, gdzie bezpośredni wpływ na wysokość świadczenia ma kwota bazowa oraz wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia.

Bezspornie ubezpieczony pobiera emeryturę obliczoną na starych zasadach. Nadto kontynuował zatrudnienie i wskazał podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne przypadającą w części po przyznaniu świadczenia, gdzie wskaźnik wysokości podstawy wymiaru przed zastosowaniem ograniczenia, o którym mowa w art. 15 ust. 5, jest wyższy niż 250%.

Art. 110a ustawy, znajdzie zatem zastosowanie do ubezpieczonego, który spełnił wymagane w nim przesłanki.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była wysokość emerytury ubezpieczonego, któremu zaskarżoną decyzją odmówiono przeliczenia świadczenia, organ uwzględnił bowiem w wyliczeniach stanowiących podstawę wydania tej opinii jedynie zarobki za okres zatrudnienia w KWK (...) za lata 1981 – 1985 oraz 1987, ze względu na nieprzedłożenie przez odwołującego dowodów pozwalających organowi rentowemu na wliczenie wynagrodzenia za pozostałe dochodzone przez niego okresy. Ponadto, po przedłożeniu przez ubezpieczonego dowodów na okoliczność wysokości jego zarobków w latach 1959-1962 oraz w okresie od 1 stycznia 1988r. do 31 stycznia 1992r. organ uznał, iż w dokumentach brak jednoznacznego określenia w jakim okresie wynagrodzenie w wskazanej wysokości przysługiwało.

Organ rentowy odmawiając wliczenia do podstawy wymiaru świadczenia wynagrodzenia za sporne okresy w kwotach wnioskowanych przez ubezpieczonego, kierował się treścią § 21 ust. 1 rozporządzenia z dnia 11 października 2011r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412), zgodnie
z którym środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Niemniej jednak przepisy rozporządzenia regulującego postępowanie
o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym, zawierające ograniczenia dowodowe, nie mają zastosowania w postępowaniu sądowym, opartym na zasadzie swobodnej oceny dowodów. Dopuszczalnym jest, więc ustalenie wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego w oparciu o dowody zastępcze (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2006r. w sprawie I UK 179/06, opubl. w LEX nr 342283; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi, z dnia 21 sierpnia 2013r., III AUa 1768/12).

Sąd orzekający w niniejszej sprawie w pełni akceptuje stanowisko wyrażone przez Sąd Apelacyjny w Lublinie z dnia 4 października 2012r., w sprawie III AUa 305/12, gdzie wskazano, iż w przypadku braku dokumentacji płacowej istnieje możliwość ustalenia wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego w oparciu o dokumentację zastępczą znajdująca się w aktach osobowych, takich jak umowy o pracę, angaże, w których zawarte są dane dotyczące wynagrodzenia, wówczas można uwzględniać tylko takie składniki, które są pewne, wypłacane były w danym okresie stale i w określonej wysokości.

Sąd zgodził się z ustaleniami biegłego sądowej, iż najbardziej optymalnym wariantem dla wyliczenia podstawy wymiaru świadczenia jest obliczenie jego podstawy
w oparciu o zarobki z 20 najkorzystniejszych lat podlegania ubezpieczeniu społecznemu tj. lat 1959-1962, 1974-1984, 1987-1991, gdzie wyliczony przez biegłego wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia wyniósł 293,48 %, był zatem wyższy od przyjętego przez ZUS.

Strony nie kwestionowały wyliczonej przez biegłego wysokości wynagrodzeń w spornym okresie ubezpieczonego, jedynie organ rentowy zgłaszał drobne zastrzeżenia co do matematycznych wyliczeń za poszczególne lata, jednak nieścisłości te nie wpływają na ostateczną ocenę, że po uwzględnieniu zarobków odtworzonych przez biegłego, wwpw emerytury odwołującego przekroczył 250%.

W konsekwencji, Sąd w sentencji wyroku – na mocy (...) § 2 k.p.c. – zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu J. W. prawo do przeliczenia emerytury na podstawie art. 110 a ust 1 ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych od 1 sierpnia 2015r. tj. od miesiąca złożenia wniosku.

(-) SSO Joanna Smycz