Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód Z. P., działający przez pełnomocnika - radcę prawnego J. K. , pozwem złożonym w dniu 14 czerwca 2016 r. domagał się uchylenie obowiązku alimentacyjnego względem M. P. (1), wynikającego z wyroku Sądu Rejonowego w Słupsku z dnia 30 marca 2011 r. w sprawie III RC 327/11 oraz zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych.

Żądanie uzasadnił tym, że po wyroku z dnia 22 lutego 2016 r. w sprawie III RC 800/15 Sądu Rejonowego w Słupsku oddalającego powództwo o uchylenie obowiązku alimentacyjnego lub o obniżenie alimentów, powód zauważył w maju 2016 r., że pozwany w godzinach przedpołudniowych, a więc w czasie, kiedy powinien przebywać w szkole, wykonuje pracę zarobkową w (...) Sp. z o.o. w S.. Z poczynionych przez powoda ustaleń wynika, że pozwany wykonuje te pracę już od kilku miesięcy. Praca ta ma charakter zmianowy. Wskazywano powodowi, że (...) Sp. z o.o. nie jest pracodawca pozwanego, a jest on zatrudniony przez firmę pośredniczącą w zatrudnieniu, jednak precyzyjnych informacji odmówiono powodowi, z uwagi na ochronę danych osobowych. Zdaniem powoda, wręcz niemożliwym jest, aby w czasie przeznaczonym na naukę pozwany wykonywał jednocześnie zmianową prace zarobkową. Wskazał, że pozwany jest uczniem II klasy Technikum (...).

Pozwany M. P. (1) na rozprawie w dniu 27 października 2016 r. wniósł o oddalenie powództwa w całości. Stwierdził, że pracuje dorywczo. Jest to praca na umowę zlecenia i w każdej chwili może ją stracić. W maju i w czerwcu miał bardzo dużo dni wolnych od nauki i wtedy pracował, a pracuje dlatego, że maja bardzo duży dług mieszkaniowy, wynoszący ponad 40.000 zł i pomaga matce go spłacić. Podkreślił, że nie było takich sytuacji by chodził do pracy, rezygnując ze szkoły. Czasem zdarzało mu się nie pójść na ostatnia godzinę wychowania fizycznego żeby pójść do pracy. Pracuje najczęściej w sobotę i niedzielę w godzinach od 22.00 do 6.00. Kilka razy zdarzyło mu się pójść do pracy we wrześniu od 18.00 do 22.00. Czasami zarabia 400-600 zł, a czasami 800 -1.000 zł. Zaznaczył, że pomaga matce. Matka pozwanego pracuje w Anglii. Przekazuje pozwanemu pieniądze na czynsz i na jego utrzymanie 300-400 zł. (k. 37-37v.)

Strony podtrzymały swoje stanowisko na rozprawie w dniu 9 stycznia 2017 r. (k. 76)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. P. (1), urodzony (...), pochodzi ze związku D. G. primo voto P. i Z. P.. W 1989r. orzeczono rozwód rodziców pozwanego. Rodzice pozwanego mają pięcioro wspólnych dzieci, przy czym czworo jest starszych od M. P. (1).

bezsporne.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Słupsku z dnia 30 marca 2011 r. w sprawie III RC 327/11, na skutek skargi Z. P. o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Słupsku z dnia 12 lipca 2010 r. w sprawie III RC 378/09, zmienionego na skutek apelacji Z. P. wyrokiem Sądu Okręgowego w Słupsku z dnia 17 czerwca 2011 r. w sprawie IV Ca 250/1, podwyższono alimenty ustalone ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w dniu 08 września 2000 r. w sprawie IV RC 535/00 od Z. P. na rzecz małoletnich wówczas P. P. (1) i M. P. (1) z kwoty po 150 zł do kwoty po 400 zł miesięcznie na rzecz każdego z nich, łącznie z kwoty po 300 zł do kwoty po 800 zł, płatne do rąk ich matki D. P., poczynając od 01 września 2010 r. do dnia 10-go każdego miesiąca z góry, z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności każdej z rat.

Z. P. miał wówczas 49 lat. Pozostawał w związku konkubenckim z J. D. (1). Ze związku tego pochodzi małoletni M. P. (2), który liczył ponad rok. Konkubina pozwanego z poprzedniego związku miała 10-letniego syna J. D. (2) i otrzymywała na siebie oraz na syna J. rentę rodzinną w łącznej wysokości 1.286,25 zł miesięcznie. Nadto otrzymywała także zasiłki rodzinne na małoletniego M. P. (2) i J. D. (2) w łącznej wysokości 159 zł miesięcznie. We wrześniu 2010r. otrzymała także jednorazowy dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego w kwocie 100 zł. Małoletni J. uczęszczał do IV klasy szkoły podstawowej. W szkole miał odpłatną naukę pływania, ponadto uczęszczał na lekcje języka angielskiego, co stanowiło koszt 450 zł za semestr.

Z. P. mieszkał razem z konkubiną w S. przy Al. (...), w lokalu mieszkalnym stanowiącym własność J. D. (1), a koszty utrzymania mieszkania wynosiły: gaz – około 270 zł za 2 miesiące, czynsz – 368,29 zł miesięcznie, energia – około 100-130 zł co pół roku.

W roku podatkowym 2008 Z. P. uzyskał dochód w wysokości 6.957,49 zł, w 2009r. – 13.647,70 zł. W latach 2008 - 2009r. pracował w zakładzie usługowo – budowlanym. Otrzymywał wynagrodzenie w wysokości 990 zł netto. Umowa wygasła. Od dnia 14 stycznia 2010r. przyznano mu zasiłek dla bezrobotnych w wysokości 860,40 zł miesięcznie przez okres pierwszych 3 miesięcy, a później 675,60 zł. Zasiłek ten utracił w dniu 14 lipca 2010r. Następnie był zarejestrowany jako osoba bezrobotna, bez prawa do zasiłku. Podejmował dorywcze prace murarsko – malarskie na rzecz osób fizycznych. Z prac tych uzyskiwał dochód w wysokości około 700-800 zł miesięcznie. Dwukrotnie miał możliwość podjęcia zatrudnienia w budownictwie, ale – jak podał – z uwagi na prowadzoną egzekucję komorniczą alimentów – pracodawcy wycofywali się z zawarcia umowy, z obawy o ingerencję urzędniczą w dokumentację firmy. Chorował na kręgosłup, ale nie miał ustalonego stopnia niepełnosprawności.

Przeciwko Z. P. prowadzona była egzekucja komornicza w sprawie alimentów. W sierpniu 2010r. posiadał on z tego tytułu zaległości w wysokości 8.400 zł.

Z. P. utrzymywał rzadki kontakt z synami P. i M.. P. P. (1) urodzony w (...) r., odwiedzał ojca, czego nie czynił małoletni M.. Zdarzało się, że Z. P. przekazywał P. P. (1) kieszonkowe w kwotach 20-50 zł. Nie czynił synom prezentów. P. P. (1) miał wtedy ponad 17 lat. Uczęszczał do zasadniczej szkoły zawodowej przy (...) w S., gdzie uczy się zawodu sprzedawcy. Powtarzał III klasę gimnazjum. W roku szkolnym 2010/2011 – do listopada 2010r. otrzymywał 82 zł wynagrodzenia z tytułu zajęć praktycznych. Przez dwa miesiące nie otrzymywał wynagrodzenia, bo korzystał z programu unijnego. Od lutego 2011r. ponownie pobierał wynagrodzenie w powyższej kwocie. Dodatkowo trenował boks i wschodnie sztuk walki. Opłata z tego tytułu wynosiła 90 zł miesięcznie, a od września 2010r. miała ona wynosić 120 zł miesięcznie.

M. P. (1) miał wtedy 14 lat i uczęszczał do II klasy gimnazjum Był alergikiem. Wymagał przyjmowania leków wziewnych.

Jego matka zarejestrowana była jako osoba bezrobotna, bez prawa do zasiłku. W okresie od 01 września 2007r. do 07 września 2008r. zatrudniona była na ¼ etatu jako sprzedawca. Stosunek pracy ustał w wyniku likwidacji punktu sprzedaży. W okresie od 01 września 2008r. do 31 sierpnia 2009r. pobierała z (...) w S. zasiłki rodzinne na małoletnich P. i M. w łącznej wysokości 124 zł miesięcznie. Jeszcze na początku lipca 2009r. wyjechała do pracy do Anglii i przebywała tam przez okres 7 miesięcy. Otrzymywała wynagrodzenie w wysokości około 140-170 funtów tygodniowo, z czego 50 funtów płaciła za mieszkanie. Pracowała przy segregacji odzieży. Zarobione pieniądze przesyłała dzieciom. Do Polski przywiozła kwotę 3.000 zł. Po powrocie otrzymywała jeszcze do końca lipca 2010r. - 200 funtów miesięcznie, stanowiących zasiłek z tytułu utraty pracy. Pobierała także dodatek w formie zasiłku rodzinnego w wysokości 25 funtów tygodniowo na dwoje małoletnich dzieci. We wrześniu 2010r. podjęła okresową pracę w firmie (...). Otrzymywała zróżnicowane wynagrodzenia – od 700 do 1.400 zł miesięcznie. Zatrudnienie ustało z końcem listopada 2010r. Od kwietnia 2011r. miała ponownie podjąć pracę w firmie (...) i zarabiać – 1.400 do 1.500 zł brutto miesięcznie. Systematycznie otrzymywała od Z. P. alimenty na małoletnich P. i M. w łącznej kwocie 500 zł miesięcznie.

D. P. mieszkała wraz z dziećmi tj. małoletnimi P. i M. oraz konkubentem M. G.. Konkubent, z zawodu dekarz pracował jeszcze w lutym 2011 r. w firmie dekarsko - budowlanej. Miał on dwoje dzieci – jedno z małżeństwa, drugie pozamałżeńskie w wieku 13 i 6 lat. Na oboje płacił alimenty w łącznej wysokości 700 zł.

Czynsz za mieszkanie wynosił 221,93 zł, lecz w związku z istniejącymi zaległościami w opłatach za czynsz, powstałymi jeszcze w okresie zamieszkiwania z Z. P., miesięczne łączne koszty na rzecz (...) Sp. z o.o. w S. wynosiły około 500 zł. Z tytułu zaległości czynszowych prowadzona była egzekucja komornicza, a zaległości na grudzień 2010r. wynosiły 23.811,46 zł wraz z należnością główną, odsetkami, oraz kosztami egzekucyjnymi. Samą zaległość czynszową, decyzją (...) w S. rozłożono na 24 raty, płatne po 192,48 zł miesięcznie każda.

Obaj dorośli synowie A. i R. wrócili z Wielkiej Brytanii, a córka K. pozostała za granicą. A. mieszkał na stancji, R. – jak twierdziła D. P. - mieszkał wraz z nią w ciągu dnia, a na noce chodził do swojej dziewczyny, z którą ma 5 – letnie dziecko, na rzecz którego płaci alimenty w wysokości 300 zł miesięcznie. R. P. nie partycypował w kosztach utrzymania mieszkania, nie dawał też pieniędzy na wyżywienie.

dowód: akta sprawy III RC 327/11 Sądu Rejonowego w Słupsku.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Słupsku w sprawie III RC z dnia 22 lutego 2016r. W sprawie III RC 800/16 oddalono powództwo powoda Z. P. wobec pozwanego M. P. (1) o uchylenie obowiązku alimentacyjnego lub o obniżenie alimentów.

Z. P., z zawodu tapicer, miał 54 lat. Pracował dorywczo na budowach. W okresie zimowym jego zarobki wynosiły 600-700 zł miesięcznie. Miał chory kręgosłup. Prace wykonywał w pasie wzmacniającym.

W dalszym ciągu tworzył rodzinę z J. D. (1), ich wspólnym synem M. (6 lat). W lutym 2016 r. zmarł syn jego konkubiny – J. (lat 15).

J. D. (1), która utrzymywała się z renty rodzinnej po mężu, wynoszącej 1.487,36 zł netto. Po śmierci syna utraciła prawo do tej renty. Nie pracowała. Za czynsz płaciła 410,01 zł, za gaz ok. 170 zł co dwa miesiące, za energie elektryczną 216,27 zł co dwa miesiące. Oplata za przedszkole M. P. (2) wynosiła 102 – 200 zł miesięcznie.

M. P. (1) miał 19 lat. W 2013 r. ukończył naukę w gimnazjum. Powtarzał drugą klasę gimnazjum. Następnie rozpoczął naukę w Zespole Szkół (...) w S. przy ul. (...), po czym przeniósł się do (...) Technikum w S. o profilu technik technologii żywności z rozszerzeniem na dietetykę, przy czym naukę w tej szkole rozpoczynał od pierwszej klasy. Uczył się w systemie dziennym. Przewidywany termin ukończenia szkoły przypadał na sierpień 2018 r.

Mieszkał z matką, która wyjechała w grudniu 2015 r. do Anglii do siostry pozwanego, ale pracę rozpoczęła w lutym 2016 r. Czynsz wynosił 500 zł, rachunki za energię elektryczną 80-120 zł miesięcznie.

Trenował boks tajski, ale ze względu na zwichnięcie barku, już nie trenował. Przyznał, że w wakacje 2015 r. wyjechał do pracy za granicę i zarobił ok. 6.000 zł. Twierdził że nie posiada stałych dochodów w ciągu roku. Zarobione pieniądze w części dał matce i żyli z tego prze kilka miesięcy.

dowód: akta sprawy III RC 800/15 Sądu Rejonowego w Słupsku.

Obecnie powód ma prawie 55 lat. Jest zatrudniony na ½ etatu w firmie budowlanej. Zajmuje się dociepleniami. Uzyskuje dochody w wysokości 800-900 zł miesięcznie. Czasami zdarzają się jemu tzw. „fuchy”.

Nadal pozostaje w związku nieformalnym z J. D. (1). Wspólnie wychowują syna M., który ma 7 lat i uczęszcza do klasy „0” w przedszkolu. Oplata za przedszkole syna wynosi ok. 120 zł miesięcznie. M. P. (2) często choruje na infekcje górnych dróg oddechowych; zaraża się w przedszkolu.

J. D. (1) nie pracuje. Pobiera świadczenie rodzinne z programu „500 plus” i zasiłek rodzinny. Za czynsz płaci 500 zł miesięcznie, ale korzysta z dodatku mieszkaniowego.

Z. P. łoży na utrzymanie M. P. (1) alimenty w ustalonej wysokości 400 zł. Alimenty wysyła pocztą. Od około 8 lat nie ma kontaktu z pozwanym.

dowód: zeznania Z. P. – k. 75v.

Pozwany M. P. (1) ma ponad 20 lat. Kontynuuje naukę w tej samej szkole. Obecnie jest w trzeciej klasie. Odbywa praktyczna naukę zawodu w stołówce Akademii (...) w S..

Mieszka sam w S. przy ul. (...), gdyż jego matka nadal przebywa za granicą. Przysyła pozwanemu środki na jego utrzymanie 300-400 zł i daje na czynsz.

Pozwany płaci za czynsz 464,02 zł miesięcznie, w tym rata spłaty zadłużenia czynszowego. Za energie elektryczna płaci ok. 100 zł miesięcznie, za telefon 50 zł miesięcznie. Twierdzi, ze nie gotuje, zatem więcej wydaje na obiady – ok. 300 zł miesięcznie, gdyż stołuje się w barze (...). Deklaruje, że na odzież wydaje ok. 200 zł miesięcznie.

Od stycznia 2017 r. wraca na treningi. Tym razem będzie trenował mieszane sztuki walki. Opłata za treningi wynosi 100 zł miesięcznie. Posiada sprzęt do treningów po swoim bracie.

dowód: zeznania M. P. (1) – k. 75v.-76. pismo ze szkoły – 19 i 54.

Pozwany M. P. (1) jest zatrudniony w agencji pracy (...) Sp. z o.o. SP. Komandytowa w P. na umowę zlecenia od dnia 7 lipca 2014r. (...) Sp. z o.o. w S. korzysta z usług w/w agencji w zakresie najmu pracowników pracujących na rzecz jej rzecz. Umowę miał zawartą do dnia 31 grudnia 2016 r., ale w 2017 r. nadal pracuje.

Od kwietnia 2016 r. do listopada 2016 r. do wypłaty otrzymał odpowiednio: 472 zł, 551 zł, 1.496 zł, 1.519,60 zł (za pracę w czerwcu 2016 r.), 2.095 zł (za pracę w lipcu 2016 r.), 2.262,60 (za pracę w sierpniu 2016 r.) 1.315 zł (za pracę we wrześniu 2016 r.), 1.270,10 zł.

W marcu 2016 r. przepracował 48 godzin, w kwietniu 56 godzin, w maju 152 godziny, w czerwcu 136 godzin, w lipcu 192 godziny, w sierpniu 144 godziny, we wrześniu 104 godziny, w październiku 196 godzin.

W okresie od 1 marca do 24 czerwca 2016 r. pozwany był nieobecny w szkole przez 21 dni na wszystkich zajęciach, w tym przez 3 dni na praktyce zawodowej oraz w dniu 10 marca 2016 r. na dwóch ostatnich lekcjach. Natomiast w okresie od 1 września do 31 października 2016 r. pozwany był nieobecny w szkole przez 13 dni na wszystkich zajęciach, w tym 4 dni na praktyce zawodowej.

Nieobecności w szkole nie pokrywają się z godzinami pracy pozwanego, bowiem pozwany prace wykonuje zazwyczaj od godziny 22.00 do 6.00 bądź od 18.00 do 6.00, z wyjątkiem dnia 26 października 2016 r., kiedy to pozwany ma zaliczoną obecność w szkole przez cały dzień czyli od godziny 10.10 do 15.05 (k. 56), natomiast z arkusza rozliczeniowego wynika, że od godziny 10.00 do godziny 22.00 (12 godzin) pozwany był w pracy (k. 69).

dowód: pismo (...) Sp. z o.o. – k. 14, zaświadczenie o zatrudnieniu – k. 36, zaświadczenie o zarobkach – k. 67., arkusz rozliczeniowy – k. 43-52 i 68-73, harmonogram zajęć w szkole i zestawienie nieobecności – k. 19-22 i 54-56, częściowo zeznania M. P. (1) – k. 75v.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne.

Stosownie do treści art. 133 § 1 k.r. i op., rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Obowiązek ten wygasa zatem z chwilą osiągnięcia przez dziecko odpowiedniego stopnia fizycznego i umysłowego rozwoju, potrzebnego do usamodzielnienia się i do uzyskania środków utrzymania z własnej pracy i z własnych zarobków. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 listopada 1994r. w sprawie III CKN 217/97 wskazał, iż obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka stanowi uszczegółowienie ogólnego obowiązku troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i należytego przygotowania go, odpowiednio do jego uzdolnień, do pracy zawodowej (art. 96 k.r. i op.). Obowiązek ten nie jest ograniczony przez żaden sztywny termin, a w szczególności – przez termin dojścia przez alimentowanego do pełnoletniości. Nie jest także związany ze stopniem wykształcenia w tym sensie, że nie ustaje z chwilą osiągnięcia przez alimentowanego określonego stopnia podstawowego lub średniego wykształcenia. Jedyną miarodajną okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku, jest to, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie.

Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się (§ 3 art. 133 k.r. i op.).

Pozwany osiągnął fizyczną i umysłową samodzielność. Pozwany ma ponad 20 lat. Uczy się w trzeciej klasie (...) Technikum w S.. Jest opóźniony w nauce o dwa lata na skutek powtarzania drugiej klasy gimnazjum i rozpoczynania dwukrotnie pierwszej klasy szkoły średniej po zmianie szkoły.

Zarobkuje od dnia 07 lipca 2014 r. w ramach umowy – zlecenia. Jego średnie zarobki za 8 miesięcy wynoszą 1.370 zł, w tym w wakacje zarabia nawet ponad 2.200 zł. Godzi się przy tym zauważyć, że pozwany zarabia tyle nawet w miesiącach kiedy uczęszcza do szkoły, w której uczy się w systemie dziennym. Alimenty od pozwanego w kwocie 400 zł są tylko niewielkim dodatkiem do dochodów pozwanego. Matka partycypuje w kosztach utrzymania pozwanego, dając od siebie 300-400 zł oraz na czynsz (jest najemcą mieszkania komunalnego). Zatem pozwany jest w stanie utrzymać się samodzielnie i żyć na godnym poziomie, jednocześnie kontynuując naukę. Pozwany podczas poprzedniego procesu w sprawie III RC 800/15 zataił, że ma źródło dochodu w postaci wynagrodzenia. Przyznawał jedynie, że pracował w wakacje 2015 r.

Sytuacja powoda Z. P. jest trudna. Ma prawie 55 lat. Pracuje na pół etatu na budowach przy dociepleniach. Ma na utrzymaniu niepracującą konkubinę i siedmioletniego syna M. P. (2).

Mając na względzie powyższe, w tym także dyspozycję art. 133 § 3 k.r. i op.– Sąd uchylił od dnia 14 czerwca 2016 r. tj. od daty złożenia pozwu obowiązek alimentacyjny obciążający powoda Z. P. wobec pozwanego M. P. (1), wynikający z treści wyroku Sądu Rejonowego w Słupsku z dnia 30 marca 2011 r. w sprawie III RC 327/11, bowiem pozwany nie tylko potencjalnie uzyskał zdolność samodzielnego utrzymania się, ale faktycznie zasadniczo utrzymuje się z własnych zarobków, a nadto świadczenia alimentacyjne powoda połączone są z nadmiernym dla niego uszczerbkiem.

W punkcie 3., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, na podstawie art. 98 § 1 kpc w zw. z art. 108 § 1 kpc, i § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804) przy zastosowaniu § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych, w świetle którego do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, czyli do dnia 27 października 2016 r. stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.457 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego w kwocie 1.217 zł (1.200 zł stawka minimalna plus 17 zł opłaty od pełnomocnictwa) oraz 240 zł opłaty stosunkowej.