Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie III Wydział Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 30 października 2012 r. w Krakowie

sprawy z wniosku S. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w K.

o emeryturę

na skutek apelacji wnioskodawcy S. S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach Wydziału VI Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 6 marca 2012 r. sygn. akt VI U 139/12

o d d a l a apelację.

Sygn. akt III AUa 688/12

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 30 października 2012 roku.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 6 marca 2012 roku Sąd Okręgowy w Kielcach VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie S. S. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w K. z dnia 14 grudnia 2011 roku oraz z dnia 27 stycznia 2012 roku, na mocy których odmówiono mu prawa do emerytury.

Sąd I instancji ustalił, że wnioskodawca urodził się w dniu 7 maja 1951 roku, nie przystąpił do OFE, od lipca 2011 roku nie pozostaje w zatrudnieniu. W okresie od dnia 1 września 1967 roku do dnia 16 sierpnia 1971 roku był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) w K., z tym że w okresie od 3 sierpnia 1970 roku do 13 maja 1971 roku na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony. W okresie od 26 września 1974 roku do 19 października 1987 roku ponownie został zatrudniony w ww. przedsiębiorstwie jako pomocnik kierowcy, natomiast od 20 października 1987 roku do 20 października 1991 roku na stanowisku kierowcy konwojenta. W tym czasie wnioskodawca kierował samochodem typu Nysa, Żuk o dopuszczalnym ciężarze całkowitym poniżej 3,5 ton. Przewoził kwasy, smary, rozpuszczalniki oraz części samochodowe. Przewożone artykuły musiał załadować i rozładować. Pracodawca nie wystawił mu świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych za wyjątkiem okresu od 3 sierpnia 1970 roku do 13 maja 1971 roku. Okresy składkowe i nieskładkowe wnioskodawcy do dnia 31 grudnia 1998 roku wynoszą łącznie 25 lat.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał, że wnioskodawca nie spełnia warunków nabycia prawa do emerytury określonych w art. 184 ust. 1 i art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późniejszymi zmianami). Wykonywana przez niego praca w okresie od dnia 26 września 1974 roku do 19 października 1987 roku oraz od 20 października 1987 roku do 20 października 1991 roku na stanowisku kierowcy konwojenta nie była pracą w warunkach szczególnych. Praca kierowcy samochodu o dopuszczalnym ciężarze całkowity poniżej 3,5 tony nie jest wymieniona w wykazie A lub B ww. rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Natomiast prace wyładunkowe i przeładunkowe materiałów toksycznych, żrących lub parzących nie były świadczone stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, gdyż wnioskodawca przede wszystkim był kierowcą.

Reasumując Sąd I instancji przyjął, że wnioskodawca nie udowodnił, iż legitymuje się wymaganym stażem pracy w szczególnych warunkach w wymiarze co najmniej 15 lat, a tym samym nie spełnia przesłanek nabycia prawa do emerytury i w konsekwencji oddalił złożone przez niego odwołanie od decyzji organu rentowego.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł wnioskodawca. Zarzucił niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy, w szczególności dotyczących faktu, iż pracując jako kierowca w przedsiębiorstwie (...) i przewożąc materiały szkodliwe dla zdrowia cały czas był narażony bezpośrednio na ich oddziaływanie, nie tylko przy załadunku i rozładunku, gdyż podczas prowadzenia samochodu przebywał w otoczeniu szkodliwych materiałów chemicznych, nadto zarzucił nieprzesłuchanie zgłoszonych na tą okoliczność świadków i w konsekwencji błędne przyjęcie przez Sąd Okręgowy, że w spornym okresie nie pracował stale w warunkach szczególnych w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. W konkluzji wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia i przyznanie mu świadczenia emerytalnego, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu apelacji skarżący podniósł, iż Sąd Okręgowy nie przesłuchał wskazanych przez niego świadków na okoliczność, iż cały okres zatrudnienia w (...) o/K. tj. w latach 1975 – 1991 pracował w warunkach szczególnie szkodliwych dla zdrowia. Świadkowie mogliby potwierdzić, iż przez cały okres pracy na stanowisku kierowcy w (...) przewożono głownie ładunki, takie jak materiały chemiczne i ropopochodne (lakiery w beczkach, rozpuszczalniki w beczkach, kwasy w galonach szklanych, oleje i smary). Był zatem bezpośrednio narażony na szkodliwe oddziaływanie tych materiałów znajdujących się wewnątrz samochodu, który prowadził codziennie przez czternaście i więcej godzin dziennie. Nie tylko więc stykał się z nimi podczas załadunku i rozładunku, jak to błędnie przyjmuje Sąd I instancji, ale także w czasie prowadzenia samochodu. W związku z tym apelujący stwierdził, że posiada ponad 15 – letni okres wykonywania pracy w warunkach szczególnych, uprawniający do uzyskania wcześniejszej emerytury.

Sąd Apelacyjny rozważył, co następuje.

Apelacja nie jest zasadna.

Przedmiot sporu w niniejszej sprawie sprowadzał się do ustalenia, czy okres pracy wnioskodawcy świadczonej w ramach zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) w K. od 26 września 1974 roku do 20 października 1991 roku podlega zaliczeniu do okresu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, prowadzącej do nabycia prawa do emerytury na podstawie art.184 w zw. z art. 32 powołanej wyżej ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Zgodnie z treścią wskazanej powyżej regulacji wiek emerytalny oraz rodzaje prac lub stanowisk i warunki uprawniające do świadczenia emerytalnego z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, a zatem na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przy uwzględnieniu (posiłkowym) wydanych na jego podstawie przepisów resortowych. Zasadnicze znaczenie z punktu widzenia nabycia prawa do emerytury w obniżonym w stosunku do powszechnie obowiązującego wieku emerytalnym mają wykazy prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zamieszczone w załącznikach do ww. rozporządzenia, natomiast wykazy zawarte w zarządzeniach resortowych, które nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa, mają jedynie znaczenie pomocnicze, gdyż precyzują rodzaje stanowisk, na których świadczona jest praca w szczególnych warunkach, określona w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. W wykazie A stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia do prac wykonywanych w szczególnych warunkach została zaliczona między innymi praca kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony oraz ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe oraz przeładunek materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących w transporcie (dział VIII, poz. 1 i poz. 2).

Po dokonaniu całościowej analizy zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego, tj. dokumentów zalegających w aktach rentowych oraz zeznań wnioskodawcy, Sąd Apelacyjny doszedł do przekonania, że w spornym okresie wnioskodawca nie świadczył w pełnym wymiarze czasu pracy prac uznanych przez ustawodawcę za szczególnie uciążliwe i szkodliwe dla zdrowia, kwalifikowanych jako wykonywane w szczególnych warunkach w rozumieniu przepisów powołanego wyżej rozporządzenia. Z przedłożonych przez niego w postępowaniu administracyjnym przed organem rentowym świadectw pracy wynika, iż począwszy od 26 września 1974 roku był zatrudniony jako pomocnik kierowcy, a następnie kierowca furgonu i kierowca – konwojent. Podejmowane przez niego obowiązki pracownicze nie podlegały zatem na prowadzeniu samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Wnioskodawca słuchany w postępowaniu pierwszoinstancyjnym potwierdził, iż w spornym okresie pracował w charakterze kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym do 3,5 tony. Powołał się jedynie na fakt dokonywania załadunku i rozładunku oraz przewożenia substancji szkodliwych dla zdrowia, takich jak kwasy, smary, rozpuszczalniki itp. Zdaniem Sądu Apelacyjnego sygnalizowane przez skarżącego prace rozładunkowe, w trakcie których występowało niekorzystne oddziaływanie czynników chemicznych na jego organizm, nie były świadczone w pełnym wymiarze czasu pracy. Powierzone wnioskodawcy w spornym okresie obowiązki pracownicze sprowadzały się przede wszystkim do wykonywania pracy kierowcy. Uciążliwość związana z podejmowaniem czynności przeładunkowych i rozładunkowych substancji szkodliwych dla zdrowia nie dotyczyła zatem pełnego dobowego wymiaru świadczonej przez niego pracy. Ponadto wnioskodawca – co sam przyznał w złożonych w postępowaniu przed Sądem Okręgowym zeznaniach – przewoził nie tylko substancje toksyczne, ale także części pojazdów. W ramach powierzonych obowiązków pracowniczych nie zajmował się zatem wyłącznie załadunkiem i rozładunkiem szkodliwych materiałów chemicznych, a jedynie przy obciążeniu działaniem tych substancji na organizm pracownika w pełnym wymiarze czasu pracy dane zatrudnienie może być uznane za okres pracy wykonywanej w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 powołanej wyżej ustawy, uprawniający do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym. Akcentowana przez wnioskodawcę okoliczność, iż przewożąc szkodliwe materiały był narażony na ich niekorzystne oddziaływanie nie ma decydującego znaczenia, gdyż sam transport substancji toksycznych nie został zaliczony przez ustawodawcę do prac wykonywanych w szczególnych warunkach.

Podsumowując Sąd Apelacyjny stwierdził, że sporny okres zatrudnienia nie może zostać uwzględniony przy ustalaniu okresu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. W tym czasie wnioskodawca nie pracował w charakterze kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, ani też nie świadczył stale i w pełnym wymiarze dobowym czasu pracy ciężkich prac załadunkowych, wyładunkowych oraz przeładunkowych materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących w transporcie, wymienionych w załączniku do powołanego wyżej rozporządzenia tj. wykazie A, dziale VIII, pod pozycją 1 i 2.

W tych uwarunkowaniach faktycznych trafnie Sąd Okręgowy przyjął, że wnioskodawca nie legitymuje się 15 – letnim okresem wykonywania pracy w szczególnych warunkach, a tym samym nie spełnia przesłanek nabycia prawa do świadczenia emerytalnego, Zaskarżony wyrok jest prawidłowy.

Apelacja nie zawiera zarzutów mogących podważyć zasadność rozstrzygnięcia Sądu I instancji. Nie można się zgodzić ze skarżącym, iż poprzez oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z zeznań wskazanych przez niego świadków Sąd Okręgowy nie wyjaśnił wszystkich okoliczności sprawy. Rodzaj wykonywanej w spornym okresie pracy wynika zarówno z dokumentujących ten okres zatrudnienia świadectw pracy, jak i zeznań wnioskodawcy. Sąd I instancji nie zakwestionował prawdziwości podanych przez niego okoliczności, obdarzając zeznania walorem wiarygodności. Odmiennie niż to czyni skarżący ocenił charakter podejmowanych w spornym okresie zatrudnienia obowiązków pracowniczych, nie kwalifikując ich do prac wykonywanych w szczególnych warunkach. Wszelkie kwestie istotne z punktu widzenia rozstrzygnięcia niniejszej sprawy zostały należycie wyjaśnione. Przedstawiona przez skarżącego teza dowodowa nie daje podstaw do przyjęcia, iż wskazane przez niego osoby, o których przesłuchanie wnosi, dysponują dodatkowymi – nie ujawnionymi w dotychczasowym postępowaniu – informacjami odnoszącymi się do rodzaju świadczonej przez niego w spornym okresie pracy.

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny podzielił poczynione przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne oraz zaprezentowaną w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku argumentację prawną i stwierdził, że nie zostały spełnione przesłanki umożliwiające nabycie przez wnioskodawcę emerytury, określone w art. 184 ust. 1 i ust. 2 oraz art. 32 ww. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 4 ust. 1 i § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 385 kpc orzeczono, jak w sentencji.