Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 22 marca 2016 roku Sąd Rejonowy w Zgierzu w sprawie, I Ns 513/14 stwierdził, że spadek po L. Z. z domu P., córce I. i H., zmarłej w dniu 21 listopada 2010 roku w G., ostatnio stale zamieszkałej w G., na podstawie testamentu notarialnego z dnia 23 czerwca 2010 roku, otwartego i ogłoszonego przez Sąd Rejonowy w Zgierzu w dniu 25 lipca 2013 roku, nabyli P. K. i T. K. (1) po ½ części spadku każdy z nich, ustalił, że każdy z uczestników ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie, nie obciążył uczestników nieuiszczonymi kosztami sądowymi.

Od opisanego postanowienia apelację wywiódł uczestnik postępowania P. K. zaskarżając je w całości i zarzucając naruszenie prawa procesowego:

- art. 233 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny zebranego materiału dowodowego skutkujące błędnym ustaleniem, iż P. K. i T. K. (1) wiedzieli o sporządzonym przez L. Z. testamencie wcześniej niż na dzień przed terminem wyznaczonej na dzień 25 lipca 2013 roku rozprawy – wbrew zebranemu w sprawie materiałowi dowodowemu w postaci zeznań świadków,

- art. 510 k.p.c. poprzez uznanie, że (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest podmiotem zainteresowanym i w efekcie dopuszczenie do udziału w postępowaniu jako uczestnika (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.

Skarżący wniósł o zmianę tego postanowienia bądź jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez Sąd I instancji.

Sąd Okręgowy zważył:

apelacja jest niezasadna.

Nieskuteczny jest zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 233 § 1 k.p.c. Przepis ten wyznacza ramy dla sądu w zakresie oceny wiarygodności i mocy dowodów, która winna być dokonana na podstawie wszechstronnego rozważania całego zebranego materiału dowodowego, zgodnie z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Wbrew wywodom apelacji, Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił zebrane dowody i na ich podstawie dokonał trafnych ustaleń faktycznych, które Sąd Okręgowy w pełni podziela i uznaje za własne.

Wywody apelacji w sprawie ograniczają się w istocie do polemiki z dokonaną przez Sąd I instancji oceną dowodów bez równoczesnego wykazania, by ocena ta była sprzeczna z zasadami logicznego rozumowania lub z innych względów naruszała art. 233 § 1 k.p.c. Samo przytoczenie w apelacji odmiennej, własnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego nie może być uznane za wystarczające do podważenia dokonanych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych (wyrok SN z dnia 03.09.1969r., I PR 228/69, LEX nr 6553).

Przypomnieć należy, że jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, choćby w równym stopniu na podstawie tego materiału dowodowego dawały się wysnuć wnioski odmienne (wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00, opubl. L.). W przypadku wystąpienia sprzeczności w twierdzeniach uczestników, co miało miejsce w sprawie, Sąd zobligowany jest oprzeć się na jednej z alternatywnych wersji, uzasadniając zajęte stanowisko.

Sąd Rejonowy oceny takiej dokonał i szczegółowo w pisemnych motywach rozstrzygnięcia wyjaśnił, dlaczego przyjął, że P. K. i T. K. (1) wiedzieli o sporządzonym przez L. Z. testamencie wcześniej niż w dniu 24 lipca 2013 roku

Jak wynikało z wyjaśnień informacyjnych T. K. (1) i P. K., wnuków spadkodawczyni, odwiedzali oni L. Z.. T. K. (2), ojciec spadkobierców, który był obecny przy sporządzaniu testamentu zeznał, że spotykał się z synami conajmniej raz w miesiącu. Z zabranego materiału dowodowego w sprawie nie wynikało aby relacje pomiędzy spadkodawczynią L. Z. a jej wnukami, czy pomiędzy T. K. (2) a jego synami były w jakikolwiek sposób zaburzone. Świadek B. J., notariusz sporządzający testament zeznała, że nie odniosła wrażenia, aby w rodzinie państwa K. nie było przepływu informacji co do wykonywanych czynności (k. 231). Zasadnie Sąd Rejonowy kierując się zasadami doświadczenia życiowego i zasadami logiki nie dał wiary zeznaniom świadka T. K. (2), że zarówno on jak i L. Z. nie poinformowali P. K. i T. K. (1) o sporządzonym testamencie. Biorąc pod uwagę poprawne relacje łączące T. K. (2) z synami jak również niezaburzone relacje babci z wnukami, trudno przyjąć aby T. K. (1) i P. K. nie wiedzieli o sporządzonym testamencie od swojego ojca czy babci. Podkreślić należy, że z zeznań świadka T. K. (2) wynikało, że o testamencie wiedzieli wszyscy spadkobiercy ustawowi - dzieci spadkodawczyni (k. 180 odwrót). Prawidłowo Sąd Rejonowy ocenił, że twierdzenie dotyczące braku wiedzy o testamencie spadkobierców testamentowych stanowiło raczej próbę ograniczenia odpowiedzialności rodziny K. za zobowiązania. Wiadomym jest, że odnośnie nieruchomości wchodzącej w skład spadku toczyło się postępowanie o stwierdzenie nieważności sprzedaży tej nieruchomości L. Z.. Słusznie zatem Sąd Rejonowy ustalił, że spadkobiercy wiedzieli o testamencie zaraz po jego sporządzeniu, zaś o tytule swego powołania – z chwilą otwarcia spadku tj. w dniu 21 listopada 2010 roku.

W takiej sytuacji wbrew zarzutom apelacji należało przyjąć, że termin do złożenia oświadczeń spadkowych zaczął biec od dnia następującego po dniu otwarcia spadku, tj. 22 listopada 2010 roku. Oświadczenia złożone na rozprawie w dniu 25 lipca 2013 roku o odrzuceniu spadku przez P. K. i przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza przez T. K. (1) należało uznać za spóźnione i bezskuteczne wobec upływu terminu (art. 1015 § 1 k.c. w brzmieniu sprzed 18 października 2015 roku) ). Spadkobiercy nabyli zatem spadek wprost.

Chybiony jest również zarzut naruszenia art. 510 k.p.c. wynikający z apelacji. Podkreślenia wymaga, iż cytowana regulacja art. 510 § 1 k.p.c. nakazuje szerokie ujmowanie pojęcia osoby zainteresowanej. Wedle przywołanego przepisu zainteresowanym w sprawie jest każdy, czyich praw dotyczy wynik postępowania. Wskazuje to na szerokie ujęcie tego wyrażenia w tym znaczeniu, że zainteresowanie wynikiem obejmuje zarówno bezpośredni, jak i pośredni interes, wskazujący na udział w postępowaniu. Co więcej określone obowiązki w zakresie prawidłowego ukształtowania kręgu uczestników w postępowaniu nieprocesowym spoczywają także na sądzie (art. 510 § 2 k.p.c.).

Zdaniem Sądu Okręgowego (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością posiada przymiot osoby zainteresowanej w sprawie w rozumieniu art. 510 § 1 k.p.c. Spółka podejmowała czynności zmierzające do stwierdzenia nieważności umowy sprzedaży nieruchomości, dla której prowadzona jest księga wieczysta (...), wchodzącej w skład spadku po L. Z.. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest wierzycielem spadkobierców L. Z. z tytułu skargi pauliańskiej. Skutkiem wyroku wydanego w wyniku uwzględnienia powództwa opartego na przepisie art. 527 k.c. jest ukonstytuowanie takiego stanu prawnego, w wyniku którego dla powoda zaskarżona czynność prawna jest bezskuteczna. Powoduje to możliwość kierowania przez powoda egzekucji do przedmiotowego majątku tak jakby nadal stanowił on własność jego dłużnika.

W tym miejscu należy zgodzić się ze skarżącym, że L. Z. nie była dłużnikiem (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Okoliczność ta nie ma jednak znaczenia dla oceny zainteresowania w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością była wierzycielem spadkodawczyni a następnie jest wierzycielem spadkobierców ze skargi pauliańskiej. Okoliczność ta czyni spółkę zainteresowaną wynikiem postępowania w rozpoznawanej sprawie spadkowej, gdyż jej praw dotyczy wynik tego postępowania. Tym samy prawidłowo została dopuszczona przez Sąd pierwszej instancji do udziału w postępowaniu jako uczestnik.

W tym stanie rzeczy, wobec bezzasadności zarzutów sformułowanych przez apelującego Sąd Okręgowy oddalił apelację w oparciu o art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.