Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 stycznia 2017r.

Sąd Okręgowy w Koninie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący : SSO Agata Wilczewska

Protokolant : st. sekr. sąd. Irena Bąk

przy udziale Mirosława Wilińskiego Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Turku

po rozpoznaniu w dniu 13 stycznia 2017r.

sprawy A. M.

oskarżonego z art.178a§1k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez obrońcę oskarżonego oraz przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Turku

z dnia 26 września 2016r. sygn. akt II K 135/16

uchyla zaskarżony wyrok w całości i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu
w Turku do ponownego rozpoznania.

Agata Wilczewska

Sygn. akt II Ka 307/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 26 września 2016 r. Sąd Rejonowy w Turku, sygn. akt II K 135/16, na podstawie art. 66 § 1 i 2 k.k. w zw. z art. 67 § 1 k.k., warunkowo umorzył postępowanie karne wobec oskarżonego A. M. o to, że w dniu 31 stycznia 2016 r. w miejscowości T. w woj. (...), kierował samochodem marki M. (...) o nr rej. (...) w ruchu lądowym będąc w stanie nietrzeźwości z wynikiem 0,55 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, tj. o przestępstwo z art. 178a § 1 k.k., na okres próby 2 lat.

Na podstawie art. 67 § 3 k.k. Sąd orzekł wobec oskarżonego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne
w wysokości 1.000 zł.

Na podstawie art. 67 § 3 k.k. Sąd orzekł wobec oskarżonego zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych kategorii (...) prawa jazdy na okres 2 lat, na poczet którego, na podstawie art. 63 § 4 k.k. zaliczył okres zatrzymania prawa jazdy od dnia 31 stycznia 2016 r.

Nadto, na podstawie art. 67 § 3 k.k. w zw. z art. 72 § 1 pkt. 5 k.k. Sąd zobowiązał oskarżonego do powstrzymania się od nadużywania alkoholu.

Apelację od powyższego wyroku wnieśli prokurator oraz obrońca oskarżonego A. M..

Prokurator wyrok Sądu Rejonowego zaskarżył w całości. Orzeczeniu zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść, polegający na wyrażeniu poglądu, że wina i społeczna szkodliwość czynu zarzucanego A. M. nie są znaczne, a jego postawa uzasadnia przypuszczenie pozytywnej prognozy kryminologicznej, podczas gdy prawidłowo oceniony materiał dowodowy nie pozwala na przyjęcie takiej oceny, co
w konsekwencji doprowadziło do wydania wyroku z obrazą przepisu art. 66 § 1 k.k.

Stawiając ten zarzut prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku
i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Obrońca oskarżonego A. M. wyrok Sądu Rejonowego zaskarżył
w części tj. w zakresie określenia okresu próby na 2 lata, orzeczenia wobec oskarżonego zakazu prowadzenia pojazdów dla których wymagane jest prawo jazdy kategorii (...) na okres 2 lat oraz zobowiązania oskarżonego do powstrzymania się od nadużywania alkoholu.

Na podstawie art. 438 pkt. 2 k.p.k. orzeczeniu zarzucił obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na jego treść tj. art. 7 k.p.k. polegającą na błędnej ocenie materiału dowodowego w zakresie właściwości i warunków osobistych oskarżonego oraz jego dotychczasowego sposobu życia, co w konsekwencji doprowadziło do uznania, że zasadnym jest warunkowe umorzenie postępowania karnego na okres próby 2 lat oraz orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych dla których wymagane jest prawo jazdy kategorii (...) na okres 2 lat, podczas gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że wystarczającym byłby okres próby 1 roku oraz zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych dla których wymagane jest prawo jazdy kategorii (...) na okres 1 roku oraz błędnej ocenie materiału dowodowego, w szczególności wyjaśnień oskarżonego, co w konsekwencji doprowadziło do uznania, że zasadnym jest zobowiązanie oskarżonego do powstrzymania się od nadużywania alkoholu, podczas gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że oskarżony nie nadużywa alkoholu,
a zdarzenie miało charakter wyjątkowy i incydentalny.

Sąd odwoławczy zważył, co następuje:

Apelacja prokuratora jest zasadna i zasługuje na uwzględnienie, albowiem postawiony w niej zarzut oraz przytoczone na jego poparcie argumenty są trafne. Tym samym koniecznym było uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy A. M. do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Nadmienić jedynie należy, że stanowiące podstawę orzeczenia ustalenia faktyczne w kwestii sprawstwa oskarżonego nie budzą zastrzeżeń. Sprawstwo A. M. nie było zresztą w niniejszej sprawie przez którąkolwiek ze stron kwestionowane. Sam oskarżony będąc przesłuchany w toku postępowania przyznał się do popełnienia zarzuconego mu czynu składając wyjaśnienia, w których nie podważał swojego sprawstwa. Wina jego w realiach niniejszej sprawy nie budzi wątpliwości. Poczynione przez Sąd I instancji w oparciu o właściwie zebrany i oceniony materiał dowodowy ustalenia faktyczne odnośnie sprawstwa oskarżonego uznać należy za trafne, zgodne ze zgromadzonymi i ujawnionymi w toku rozprawy dowodami, które Sąd ocenił w sposób pozostający pod ochroną art. 7 k.p.k.

Słusznie natomiast podnosi prokurator, iż Sąd Rejonowy dopuścił się błędu
w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mającego wpływ na jego treść. Jakkolwiek oskarżony nie był dotychczas karany, a okoliczności popełnienia czynu nie budzą wątpliwości, to jednak nie można zgodzić się ze stanowiskiem Sądu I instancji co do tego, iż wina i społeczna szkodliwość czynu jakiego dopuścił się oskarżony nie są znaczne. Świadczą o tym wprost okoliczności ujawnione w toku postępowania oraz ustalony przez Sąd Rejonowy przebieg wydarzeń, dający obraz zachowania oskarżonego.

Zgodnie z art. 66 § 1 k.k. sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa.

Przede wszystkim, wbrew twierdzeniom Sądu I instancji, o znacznym stopniu winy i społecznej szkodliwości świadczy stopień nietrzeźwości oskarżonego, który bardzo wyraźnie przekracza wartość graniczną między stanem po użyciu alkoholu,
a stanem nietrzeźwości. Zgodnie z art. 115 § 16 pkt. 2 k.k. stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu w 1 dm ³ wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość. W dniu 31 stycznia 2016 r. po zatrzymaniu oskarżonego do kontroli drogowej: o godz. 4.52 stwierdzono 0,55 mg/l alkoholu w wydychanym przez niego powietrzu, o godz. 5.07 był to poziom 0,51 mg/l, a o godz. 5.18 wynosił on 0,44 mg/l. W chwili zatrzymania zawartość alkoholu
w wydychanym przez oskarżonego powietrzu ponad dwukrotnie przekraczała zatem granicę określoną w przepisie art. 115 § 16 pkt. 2 k.k. Należy także zauważyć, że A. M. alkohol spożywał w pubie do około godziny 22.00 dnia poprzedniego i było to około 1,5 litra piwa oraz wódka w ilości 4 kieliszków (k. 75v-76). W tej sytuacji nie sposób uznać, by oskarżony nie odczuwał o godz. 4.52 żadnych skutków spożytego alkoholu. Twierdzenie to uzasadnione jest tym bardziej, skoro sam oskarżony przyznał, że po spożyciu 3 piw jest zmęczony i „nie kontroluje
w zupełności wszystkiego co akurat robi” (k. 75). W przypadku zatem gdy spożywał zarówno piwo w ilości odpowiadającej 3 piwom o pojemności 0,5 litra ale również wódkę, to okoliczność ta nakazywała daleko idącą ostrożność przy podejmowaniu decyzji o kierowaniu pojazdem. Zauważyć przy tym należy, że A. M. za kierownicą samochodu zasiadł już o godz. 4.52. Z zeznań oskarżonego wynika, że
w godzinach nocnych, po powrocie z pubu przebywał w domu kolegi (k. 75). Pojawia się zatem pytanie dlaczego nie podjął decyzji o późniejszym powrocie do domu skoro miał możliwość pobytu u znajomego. Niezrozumiałe jest także dlaczego oskarżony zdecydował się prowadzić samochód skoro przebywał w towarzystwie innych osób, które nie spożywały alkoholu i miały uprawnienia do prowadzenia pojazdów.
Z zeznań M. G. wynika bowiem, że po stwierdzeniu alkoholu w powietrzu wydychanym przez oskarżonego, pojazd przekazany został jednemu z pasażerów, by dalej nim kierował (k. 83). Całkowicie nieprzekonujące są wyjaśnienia oskarżonego, który fakt kierowania pojazdem uzasadniał obawą pozostawienia samochodu oraz chęcią jego zwrotu rodzicom. Zauważyć przecież należy, że przebywając wcześniej
w pubie a następnie u kolegi do godz. około 4-5 rano nie miał takich obaw. W tej sytuacji uznać należy, że oskarżony kierował pojazdem bez jakiegokolwiek ważnego powodu. Nie można także pomijać faktu, że A. M. prowadząc samochód
w znacznym stanie nietrzeźwości narażał bezpieczeństwo nie tylko innych uczestników ruchu ale również swoich pasażerów. Już tylko te okoliczności przemawiają przeciwko uznaniu, że społeczna szkodliwość czynu oskarżonego i jego wina nie były znaczne. Wszystkie opisane powyżej czynniki wskazują na bardzo wysoki poziom lekkomyślności oskarżonego oraz znaczną wagę naruszonych przez niego obowiązków. Nie można także pominąć faktu, że oskarżony składając wyjaśnienia w początkowym toku postępowania istotnie zaniżał ilość alkoholu, którą miał spożyć, a o wypiciu 4 kieliszków wódki wskazał na końcowym etapie postępowania sądowego. Okoliczności te należy mieć na uwadze przy ocenie postawy oskarżonego.

Sąd Rejonowy podejmując decyzję o warunkowym umorzeniu postępowania uwzględnił na korzyść oskarżonego jego dotychczasową niekaralność. Tej okoliczności nie należy jednak przeceniać z uwagi na bardzo młody wiek oskarżonego. W dniu 31 stycznia 2016 r. miał bowiem dopiero 19 lat (por. wyr. SN z 04.08.1978 r., Rw 282/78, OSNKW 1978, Nr 10, poz. 113). Sąd odwoławczy zwraca także uwagę na fakt, że A. M. prawo jazdy uzyskał w dniu 7 kwietnia 2015 r., a zatem zaledwie 9 miesięcy przed jego zatrzymaniem. Jest to kolejna okoliczność obciążająca, którą Sąd Rejonowy winien mieć także na uwadze.

Znaczne nasilenie okoliczności obciążających, nawet przy istniejących okolicznościach łagodzących, nie dawało Sądowi podstaw do przyjęcia, iż wina oraz społeczna szkodliwość czynu oskarżonego nie są znaczne. W konsekwencji Sąd odwoławczy zgodził się ze stanowiskiem prokuratora, że Sąd Rejonowy zbyt pobieżnie ocenił przesłanki warunkowego umorzenia postępowania wobec A. M. i uchylił zaskarżony wyrok, przekazując sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, który ponownie rozstrzygając sprawę, powinien dokonać wszechstronnej i wnikliwej oceny zgromadzonego materiału oraz wziąć pod uwagę przedstawione wyżej wskazania. Sąd odwoławczy nie mógł we własnym zakresie wydać orzeczenia reformatoryjnego, ponieważ nie zezwala na to przepis art. 454 § 1 k.p.k.

Wobec takich ustaleń Sądu Okręgowego rozpoznanie zarzutu apelacyjnego podniesionego w apelacji obrońcy A. M. uznać należało za bezprzedmiotowe, a to ze względu, że zmierzał on do dalszego złagodzenia zapadłego wobec oskarżonego wyroku (art. 436 k.p.k.).

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 437 § 1 i 2 k.p.k. Sąd odwoławczy orzekł jak w wyroku.

Agata Wilczewska