Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 lipca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach XII Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2015 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa F. T. (T.)

przeciwko Skarbowi Państwa – Staroście (...), Skarbowi Państwa – Prezesowi Sądu Rejonowego w T.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  odstępuje od obciążania powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu.

Sygn XIIC 6/13

UZASADNIENIE

Powód w pozwie z dnia 14 stycznia 2013 r. (data stempla pocztowego) wniósł o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Starostę (...) i Prezesa Sądu Rejonowego w T. oraz od pozwanego Burmistrza Miasta T. kwoty 5.000.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu (sprecyzowane na rozprawie w dniu 14 kwietnia 2015r k.451) za szkody osobowe i materialne, wskazując na postanowienie Urzędu Miejskiego w T. z dnia 17 września 1975 r., sfałszowanie rzekomego zrzeczenia się własności przez urzędnika Urzędu Miejskiego, sporządzenie fałszywego zrzeczenia się własności, ustanowienie nowej treści księgi KW (...) w zakresie własności przez Sąd Rejonowy w T. Wydział Ksiąg Wieczystych, przyjęcie postanowienia Urzędu Miejskiego w T. z dnia 17 września 1975 r. przez Sąd Rejonowy w T. Wydział Ksiąg Wieczystych oraz o zasądzenie od pozwanych kosztów postępowania.

Powód podał, iż na skutek postanowienia Urzędu Miejskiego w T. z dnia 17 września 1975 r. został pozbawiony własności działki nr (...) w T. objętej księgą wieczystą KW (...), skutkiem czego nie mógł prowadzić na niej działalności rolniczej a nadto został wyeksmitowany z domu znajdującego się na działce. Fakty te spowodowały powstanie u niego szkody. Odpowiedzialność Prezesa Sądu Rejonowego w T. wywodzi stąd, iż w oparciu o decyzję z dnia 17 września 1975 r. ustanowiono nową treści księgi wieczystej KW (...).

Postanowieniem z dnia 6 września 2013 r. (k.102) Sąd odrzucił pozew w zakresie żądania przeciwko Burmistrzowi Miasta T.. Postanowienie to stało się prawomocne z dniem 17 lutego 2014 roku (k.243).

Pozwany Skarb Państwa reprezentowany przez Starostę (...) i Prezesa Sądu Rejonowego w T., zastępowany przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa, wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. Pozwany zakwestionował powództwo w całości co do zasady, jak i wysokości. Pozwany zgłosił zarzut braku legitymacji czynnej powoda. Podniósł, iż roszczenia powoda nie zostały w żaden sposób udowodnione. Pozwany podniósł również zarzut przedawnienia roszczeń (art. 160 § 6 k.p.a. w brzmieniu obowiązującym przed 1 września 2004 r., art., 442 (1) kc). Pozwany wskazał w szczególności, iż od wydania ostatecznej decyzji nadzorczej Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z 8.11.1996 r., na którą powód się powoływał, upłynął 3-letni termin przedawnienia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 7.03.1962 r. W. T. (1) i M. T. (1) zawarli umowę z małżonkami G., na mocy której nabyli jako współwłaściciele, nieruchomość stanowiącą działkę oznaczoną nr geodezyjnym (...), o pow. 0,1050 ha, opisaną w księdze wieczystej nr KW nr (...). W dniu 12 kwietnia 1962 r. prawo W. i M. T. (1) zostało ujawnione w księdze wieczystej nr KW (...).

W 1968 r. wszczęto postępowanie rozgraniczeniowe, w wyniku którego nieruchomość z księgi wieczystej KW nr (...), stanowiącą działkę oznaczoną nr geodezyjnym (...), o pow. 0,1050 ha, podzielono na dwie działki o nr (...), każda z nich o powierzchni 0,0505 ha. W księdze wieczystej KW nr (...) pozostała dokumentacja dla działki (...). Dla działki (...) utworzono KW nr (...), gdzie jako właściciele wpisani byli M. i W. T. (2), a ponadto p. P., p. S., p. (...) (umieszczenie trzech ostatnich nazwisk w księdze wieczystej było oczywistą omyłką). W 1970 r. zakończono podział nieruchomości i wprowadzono nowy stan własności decyzją Prezydium Powiatowej Rady Narodowej Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa w T. Nr (...) z 11.02.1970 r. (niesporne).

W dniu 17.02.1975 r. W. T. (1) zrzekł się swojego udziału w działce (...) na rzecz syna M.. Oświadczenie złożone zostało tylko w formie pisemnej, bez zachowania formy aktu notarialnego, i przedstawione urzędnikowi Urzędu Powiatowego w T. (k.468).

Postanowieniem z 17.09. (...)., nr (...) Prezydent Miasta T. sprostował decyzję z dnia 11.02.1970 r. w sprawie podziału terenów pod budownictwo domów jednorodzinnych poprzez ustalenie M. T. (1) jako jedynego właściciela zabudowanej nieruchomości położonej w T. przy ul. (...) (dz. Nr (...) o pow. 487 m2) - wskutek zrzeczenia się udziału przez W. na rzecz syna M. - oraz wykreśleniu wpisanych omyłkowo współwłaścicieli, w tym W. T. (1), który zrzekł się swego udziału na rzecz syna M. T. (1) (k.217).

Wojewoda (...) decyzją z 12.10.1993 r., Nr (...) stwierdził wydanie postanowienia z 17.09.1975 r. z naruszeniem prawa (k.220). Następnie - Minister Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa decyzją z 8.11.1996 r., znak (...) uchylił decyzję Wojewody (...) z 12.10.1993 r. i stwierdził nieważność postanowienia Prezydenta Miasta T. z 17.09.1975 r.(k.5,6). W motywach tej decyzji wskazano, iż postanowieniem z dnia 17.09.1975r nie sprostowano oczywistej omyłki czy też błędu rachunkowego lub pisarskiego, lecz rozstrzygając w odmienny sposób kwestię własności działki nr (...), nadano decyzji z dnia 11.02.1970r. nową treść.

Dokonany wpis prawa własności przez Państwowe Biuro Notarialne w T. na rzecz M. T. (1) w księdze wieczystej KW nr (...) w dniu 29.10.1975 r. (sprawa Dz. Kw (...)) został dokonany na podstawie prawomocnego postanowienia z 17.09.1975r., znak (...), a wpis ten wobec jego niezaskarżenia stał się prawomocny i korzystał z domniemania, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym (k.470,471).

W. T. (1) zmarł 21 lutego 1983 r. Spadek po W. T. (1), na podstawie ustawy odziedziczyli żona M., syn F. T., syn M. T. (1), każde z nich w 1/3 części, a wchodzące w skład spadku gospodarstwo rolne dziedziczyli żona M. i syn F. po połowie (postanowienie Sądu Rejonowego w T. z z 31.08.1983 r.(...)). Po M. T. (2), zmarłej 28.09.1985r. spadek odziedziczyli po połowie synowie: F. i M. (postanowienie Sądu Rejonowego w T. 30.11.1989r., (...) – k.186).

Wyrokiem z 13.03.2009 r. w sprawie z powództwa F. T. przeciwko M. T. (1) i innym o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, sygn. akt (...), Sąd Rejonowy w T. uzgodnił treść księgi wieczystej KW nr (...) poprzez wpisane w dz. II jako współwłaścicieli K. T. w 5/8 części oraz F. T. - w 3/8 części. Wyrok stał się prawomocny z dniem 12.01.2010r. (k.7). Do czasu wydania wyroku z dnia 13.03.2009r. powód podejmował próby uzgodnienia treść księgi wieczystej KW nr (...) z rzeczywistym stanem prawnym, lecz żadnego postępowania sądowego w tym przedmiocie nie zainicjował skutecznie.

Zanim powód doprowadził do uzgodnienia treść księgi wieczystej KW nr (...) z rzeczywistym stanem prawnym, został on przez M. T. (1) wyeksmitowany z domu położonego na działce nr (...), powód zaprzestał również działalności rolniczej na nieruchomości.

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie przeprowadzonego postępowania dowodowego. W zakresie ustaleń dokonanych w oparciu o przytoczone dokumenty, sąd oparł się na nich, pomimo, że w powód złożył jedynie kserokopie dokumentów, albowiem ich istnienie i treść były bezsporne.

Odnośnie dowodu z przesłuchania stron, sąd dał wiarę zeznaniom powoda w przyjętym w stanie faktycznym zakresie albowiem korespondowały one ze złożonymi dokumentami. Sąd nie dał wiary zeznaniom powoda w części, iż pozwany wyrządził mu szkodę i co do wysokości szkody albowiem nie zostało to poparte żadnymi innymi dowodami, są one całkowicie nieprzekonujące i niewiarygodne.

Sąd oddalił wnioski dowodowe powoda ( w tym: biegli, świadkowie) (k.547) albowiem okoliczności na które były powoływane zostały już ustalone innymi dowodami, były one nieprzydatne dla ustalenia wnioskowanych okoliczności a ich przeprowadzenie spowodowałoby jedynie zbędna zwłokę w postępowaniu, były przy tym spóźnione.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie, było bezzasadne. Powód nie wykazał, by skutkiem działań bądź zaniechań pozwanego doznał szkody pozostającej w adekwatnym związku przyczynowym z tymi działaniami bądź zaniechaniami, nie wykazał również wysokości ewentualnej szkody. Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach, a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.), co w przypadku niniejszej sprawy dotyczy strony powodowej.

W pierwszym rzędzie jednak roszczenie powoda było przedawnione. Już samo stwierdzenie faktu przedawnienia roszczenia prowadzi do oddalenia powództwa, bez przeprowadzania zbędnego postępowania dowodowego mającego na celu ocenę zasadności żądań. Powód nie wykazał by korzystanie z zarzutu przedawnienia było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, by zaistniały szczególne okoliczności mogące skutkować uznaniem, iż korzystanie z zarzutu przedawnienia nie zasługuje na ochronę.

Pozwany, jako podstawę prawną przedawnienia wskazywał art. 160 § 6 k.p.a. w brzmieniu obowiązującym przed 1 września 2004 r. a sąd podzieli ten pogląd.

Powód kreował swe roszczenie na fakcie wydania przez Prezydenta Miasta T. postanowieniem z dnia 17.09.1075 r., nr (...) i stwierdzenia jej nieważności decyzją Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z 8.11.1996 r. Należy zauważyć, że od wydania ostatecznej decyzji nadzorczej Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z 8.11.1996 r. upłynął 3-letni termin przedawnienia. Zgodnie bowiem z przepisem art. 160 § 6 k.p.a. w brzmieniu obowiązującym przed 1 września 2004 r., roszczenie o odszkodowanie przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym stała się ostateczna decyzja stwierdzająca nieważność decyzji wydanej z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 k.p.a. albo decyzja, w której organ stwierdził, w myśl art. 158 § 2 k.p.a., że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 k.p.a.

Jak wynika z treści pozwu i załączonych do niego dokumentów oraz kolejnych pism procesowych powoda, strona powodowa nie wystąpiła z powództwem w terminie trzech lat od daty wydania decyzji nadzorczej, nigdy też nie został przerwany bieg 3-letniego terminu przedawnienia – tym samym uznać należało, iż roszczenie powoda jest przedawnione. W szczególności biegu terminu przedawnienia nie przerwały wskazywane przez powoda postępowania sądowe - nie miały one bowiem związku z dochodzeniem, ustaleniem, zaspokojeniem bądź zabezpieczeniem roszczenia o odszkodowanie wywodzone z wydania wadliwej decyzji administracyjnej. W stanie faktycznym niniejszej sprawy nie znajduje zatem zastosowania art. 123 k.c. Nadto, roszczenie powoda było przedawnione z mocy przepisów ogólnych – art. 442 (1) kc (art. 442 kc w brzmieniu obowiązującym do 10.08.2007r.), w szczególności co do roszczeń kierowanych wobec Prezesa Sądu Rejonowego w T.. Sąd Rejonowy odpowiadać według powoda miał za to, iż w oparciu o decyzję z dnia 17 września 1975 r. ustanowiono nową treści księgi wieczystej KW (...). Wpis dokonany na podstawie prawomocnego postanowienia z 17.09.1975r., znak (...), został dokonany przez Państwowe Biuro Notarialne w T. w dniu 29.10.1975 r. i stał się prawomocny gdyż nie został zaskarżony ani przez powoda ani jego poprzedników prawnych. Przedawnienie następuje z upływem 3 lat od dowiedzenia się o szkodzie i o osobie zobowiązanej do jej naprawienia. Nawet gdyby przyjąć, iż bieg terminu przedawnienia nastąpił z chwilą uprawomocnienia się wyroku Sądu Rejonowego w T. z dnia 13.03.2009 r. w sprawie z powództwa F. T. przeciwko M. T. (1) i innym o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, sygn. akt (...), to i tego terminu powód nie dochował: wyrok stał się prawomocny z dniem 12.01.2010r. a powód niniejsze powództwo wniósł w dniu 14 stycznia 2013 r. (data stempla pocztowego). Na marginesie wskazać można, iż do czasu zainicjowania postępowania sygn (...), zakończonego wyrokiem z dnia 13.03.2009r., powód nie zainicjował skutecznie żadnego postępowania sądowego w przedmiocie uzgodnienia treść księgi wieczystej KW nr (...) z rzeczywistym stanem prawnym.

Roszczenie powoda kierowane względem Sądu Rejonowego niezasadne było również z tej przyczyny, iż sąd jest związany prawomocnymi decyzjami administracyjnymi.

Niezależnie od powyższego wskazać trzeba, iż powód nie wykazał by wskutek działań pozwanego Skarbu Państwa poniósł szkodę oraz nie wykazał wysokości tej szkody. Jego twierdzenia o szkodzie w wysokości 5.000.000 zł są zupełnie abstrakcyjne, mając w szczególności na względzie, iż legitymacja czynna powoda wiąże się z prawem własności w wysokości 3/8 części działki nr (...) o pow.487 m.kw., objętej księgą wieczystą KW nr (...).

Mając wszystko powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji wyroku.

Sąd na zasadzie art. 102 kpc odstąpił od obciążania powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu, mając na uwadze jego trudną sytuację materialną oraz stan zdrowia, jak również uwzględniając okoliczności sprawy (fakt wydania przez organ administracyjny naruszającej prawo decyzji z dnia 17.09.1975r).

SSO Andrzej Kieć

z/

1.  (...)

2.  (...)

(...)

- (...)

(...)

(...)