Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 24 stycznia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy Wydział VIII Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący : SSO Wojciech Wołoszyk

Sędziowie : SSO Wiesław Łukaszewski

SSO Elżbieta Kala

po rozpoznaniu w dniu 24 stycznia 2017 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku J. M. nieprowadzącego działalności gospodarczej

o ogłoszenie upadłości

na skutek zażalenia wierzyciela (...) sp. z o.o. w P.

na postanowienie Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 4 października 2016 r. , sygn.. akt XV GU 247/16

postanawia:

1.  oddalić zażalenie ,

2.  przyznać ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bydgoszczy na rzecz adwokata K. J. kwotę 553,50 zł ( pięćset pięćdziesiąt trzy złote 50/100 ) brutto w tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu upadłemu w postępowaniu zażaleniowym.

Wiesław Łukaszewski Wojciech Wołoszyk Elżbieta Kala

UZASADNIENIE

(...) sp. z o. o. w dniu 15 listopada 2016 r. wniósł zażalenie na postanowienie z dnia 4 października 2016 r. o ogłoszeniu upadłości , domagając się zmiany zaskarżonego postanowienia i oddalenia wniosku. Sąd Rejonowy wskazał , iż zgodnie z treścią art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2013 r. Prawo upadłościowe uczestnikiem postępowania o ogłoszenie upadłości jest każdy, kto złożył wniosek o ogłoszenie upadłości, oraz dłużnik. Zgodnie natomiast z art. 54a ust. 1 p.u. wierzycielowi w terminie tygodnia od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości … przysługuje zażalenie na postanowienie o ogłoszeniu upadłości wyłącznie w części dotyczącej jurysdykcji sądów polskich. W niniejszej sprawie wniosek o ogłoszenie upadłości złożył dłużnik, a zatem jedynie on jest uczestnikiem postępowania. Obwieszczenie o ogłoszeniu upadłości ukazało się w Monitorze Sądowym i Gospodarczym w dniu 17 października 2016r., a zatem dla wierzyciela nie będącego wnioskodawcą, termin do złożenia zażalenia na postanowienie w zakresie jurysdykcji sadów polskich, upłynął z dniem 24 października 2016 r. W niniejszym postępowaniu skarżący wierzyciel, który nie jest wnioskodawcą , nie posiada zatem legitymacji do wniesienia zażalenia na postanowienie o ogłoszeniu upadłości. Natomiast przewidziane w treści art. 54a ograniczenie zakresu zaskarżenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości jedynie do części dotyczącej jurysdykcji sadów polskich oznacza, że zażalenie pochodzące od wierzyciela niebędącego wnioskodawcą które kwestionuje inne elementy orzeczenia, podlega odrzuceniu jako niedopuszczalne. Ponadto zażalenie w niniejszej sprawie zostało złożone po upływie siedmiodniowego terminu, który dla skarżącego wierzyciela, mającego swą siedzibę na terenie Polski, upłynął z dniem 24 października 2016r.

Z tych też względów Sąd odrzucił zażalenie na zasadzie art. 370 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. oraz w zw. z art. 229 ustawy z dnia 28 lutego 2003r. Prawo upadłościowe (tekst jednolity Dz. U. z 2015, poz. 233 ze zm.).

Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł wierzyciel , zarzucając rażące naruszenie prawa, które miało istotny wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 178 ust. 1 Konstytucji RP, poprzez oparcie zaskarżonego postanowienia jedynie na przepisach ustawy, z pominięciem norm konstytucyjnych oraz rażące naruszenie prawa, które miało istotny wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 35 Prawa upadłościowego w zw. z art. 361 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c., poprzez nieuzasadnienie poglądu o zgodności z Konstytucją zakwestionowanych przez wierzyciela przepisów Prawa upadłościowego.

Wierzyciel wskazał w szczególności , iż w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia Sąd I instancji nie odniósł się do zarzutu niezgodności przepisów Prawa upadłościowego z Konstytucja i wniosku o przedstawienie pytania prawnego Trybunałowi Konstytucyjnemu. Postępowanie Sądu I instancji jest rażąco niezgodne z art. 178 ust. 1 Konstytucji. Zgodnie z tym przepisem, sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu podlegają Konstytucji oraz ustawom. Sąd ma obowiązek zweryfikować w procesie orzekania zgodność przepisów ustawy zwykłej z Konstytucją a jeśli dojdzie do wniosku, że zgodność taka nie występuje, musi powstrzymać się od wydania orzeczenia i przedstawić Trybunałowi Konstytucyjnemu stosowne pytanie prawne (tak zamiast wielu: P. Wiliński, P. Karlik, Komentarz do art. 178, (w:) Konstytucja RP. Tom II. Komentarz do art. 87-243, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016).

Nie ulega wątpliwości, że dokonana przez Sąd weryfikacja zgodności ustawy z Konstytucją musi znaleźć wyraz w uzasadnieniu orzeczenia (art. 35 Prawa upadłościowego w zw. z art. 361 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c.). Jak słusznie zauważył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16.04.2004 r., sygn. akt I CK 291/03 (publ. OSNC 2005 nr 4, poz. 71, str. 91) , szczególnie w sytuacji, w której strona wskazuje argumenty świadczące w jej przekonaniu o niezgodności przepisu ustawy z Konstytucją, Sąd nie może oprzeć wyroku na kwestionowanym przepisie i w ten sposób milcząco przyjąć, że jest on zgodny z Konstytucją, lecz powinien uzasadnić swój pogląd, postępując zgodnie w wymogami określonymi w art. 328 § 2 KPC". Przy wydaniu zaskarżonego postanowienia Sąd I instancji nie wywiązał się ze wskazanych obowiązków, co uzasadnia jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Ponadto wierzyciel ponowił wniosek o przedstawienie Trybunałowi Konstytucyjnemu pytania prawnego , powołując się w szczególności , iż wykładnia art. 26 ust. 1 w zw. z art. 33 w zw. z art. 54 w zw. z art. 54a Prawa upadłościowego, prowadzi do wniosku, że wierzycielowi osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, który nie zgłosił wniosku o ogłoszenie jej upadłości, przysługuje prawo do zaskarżenia postanowienia o ogłoszeniu jej upadłości wyłącznie w części dotyczącej jurysdykcji sądów polskich. W świetle argumentów podniesionych w uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8.06.2016 roku, wydanego w sprawie o sygn. akt P 62/14 , aktualny stan prawny jest jaskrawo niezgodny z art. 78 w zw. z art. 45 ust. 1 i art. 176 ust. 1 Konstytucji RP.

Pełnomocnik dłużnika w odpowiedzi na zażalenie wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Zażalenie okazało się niezasadne.

Należy wskazać przede wszystkim , iż zażalenie wierzyciela na postanowienie o ogłoszeniu upadłości zostało złożone dnia 15 listopada 2016 roku. Obwieszczenie o ogłoszeniu upadłości zostało zaś dokonane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym z dnia 17 października 2016 roku. Jak słusznie podkreślił Sąd Rejonowy , zażalenie powyższe zostało zatem złożone po upływie terminu przewidzianego przez art. 54a ust. 1 Prawa upadłościowego , który upłynął dla wierzyciela w niniejszej sprawie 24 października 2016 r. Już to samo w sobie stanowiło wystarczającą podstawę do odrzucenia zażalenia. Wierzyciel nie kwestionuje zaś zgodności z Konstytucją RP owego przepisu w części dotyczącej terminu do zaskarżania postanowienia o ogłoszeniu upadłości oraz sposobu jego obliczania. Sąd Rejonowy – biorąc pod uwagę także treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8.06.2016 roku, sygn. akt P 62/14 – nie miał podstaw do przyjęcia , iż w owym zakresie ów przepis jest niezgodny z Konstytucją. Sąd I instancji nie naruszył zatem art. 178 ust. 1 Konstytucji RP. Faktem jest , że w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia nie przedstawiono stanowiska w kwestii pytania prawnego do TK. Niemniej naruszenie art. 35 Prawa upadłościowego w zw. z art. 361 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. nie wpływa w żaden sposób na prawidłowość rozstrzygnięcia , skoro i tak zażalenie podlegałoby odrzuceniu.

Wskazać także trzeba , iż w myśl art. 193 Konstytucji RP , każdy sąd może przedstawić Trybunałowi Konstytucyjnemu pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą, jeżeli od odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem. Oznacza to , iż jedną z przesłanek wystąpienia z pytaniem prawnym do TK jest związek pomiędzy odpowiedzią na to pytanie a rozstrzygnięciem sprawy. Formułując pytanie prawne, sąd jest zobowiązany – stosownie do charakteru sprawy – do wskazania, w jaki sposób zmieniłoby się rozstrzygnięcie sądu w toczącej się przed nim sprawie, gdyby określony przepis utracił moc obowiązującą wskutek orzeczenia negatoryjnego. Innymi słowy, sąd ma rozważyć, czy potencjalne stwierdzenie niezgodności każdej zakwestionowanej normy prawnej z normą hierarchicznie wyższą umożliwi odmienne rozstrzygnięcie sprawy ( tak M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP. Tom II. Komentarz do art. 87–243, CH Beck , Warszawa 2016 , w komentarzu do art. 193 ). W niniejszej sprawie nawet ewentualne uwzględnienie wniosku o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją RP kwestionowanego przez wierzyciela przepisu nie wpłynie na treść rozstrzygnięcia , gdyż zażalenie – jak wyżej wskazano – odrzucono również z uwagi na przekroczenie terminu do jego wniesienia.

Sąd Okręgowy nie znalazł zatem podstaw do zwrócenia się z pytaniem prawnym do TK a zażalenie oddalono na podstawie art. 397 § 2 kpc w zw. z art. 385 kpc w zw. z art. 35 Prawa upadłościowego.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu upadłemu sąd orzekł zgodnie z § 4 ust. 1 i ust. 3 w zw. z § 14 ust. 1 pkt 5 w zw. z § 16 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu ( Dz. U. poz. 1801 ).

Wiesław Łukaszewski Wojciech Wołoszyk Elżbieta Kala