Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 listopada 2013 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku

V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Rosłoń

Protokolant: Irena Prochowicz

po rozpoznaniu w dniu 5 listopada 2013 roku w Białymstoku

na rozprawie

sprawy U. D., K. D. (1) i K. D. (2) reprezentowanej przez przedstawicielkę ustawową U. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o rentę rodzinną

na skutek odwołania U. D., K. D. (1) i K. D. (2) reprezentowanej przez przedstawicielkę ustawową U. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 14 sierpnia 2013 roku

Nr (...)

Oddala odwołania.

Sygn. akt VU 1594/13

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzjami z dnia 14.08.2013 r. wydanymi na podstawie art. 65 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 153, poz. 1227 z 2009 r. ze zm.) odmówił K. D. (1), U. D. oraz małoletniej K. D. (2) prawa do renty rodzinnej po zmarłym w dniu 22.05.2013 r. L. D..

W uzasadnieniu obu decyzji organ rentowy wskazał, że L. D. na datę śmierci nie spełniał warunków do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, albowiem jego zgon nastąpił w okresie dłuższym niż 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia (tj. 30.04.2010 r. – ostatni okres za który zastała opłacona składka na ubezpieczenie społeczne) oraz na przestrzeni życia został udokumentowany okres ubezpieczenia wynoszący łącznie 23 lata 5 miesięcy i 7 dni, zamiast wymaganych ustawą 25 lat.

Decyzje niniejsze zaskarżyły w całości U. D., małoletnia K. D. (2) reprezentowana przez matkę U. D. jako ustawową przedstawicielkę oraz K. D. (1). W odwołaniu wnioskodawczynie wniosły o zmianę zaskarżonej decyzji w całości, ewentualnie o jej uchylenie i przekazanie sprawy do rozpatrzenia organowi rentowemu.

W uzasadnieniu wskazały, że są uprawnione do otrzymania przedmiotowego świadczenia bowiem stosownie do treści art. 57 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zostały spełnione wszystkie przesłanki wymienione w tym przepisie. L. D. prowadził pozarolniczą działalność od 1 lipca 1992 r. do
31 grudnia 2013 r. i wykonywał pracę mimo, że za ostatni okres nie zostały odprowadzone składki na ubezpieczenia społeczne. W ocenie odwołujących L. D. w chwili śmierci był uprawniony do otrzymania renty z tytułu niezdolności do pracy a w związku
z tym uprawnienie to przysługuje odwołującym się. Stosownie do treści art. 65 w/w ustawy renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w odpowiedzi na odwołania wniósł o ich oddalenie z przyczyn wskazanych w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje.

Zaskarżonymi decyzjami Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił wnioskodawczyniom przyznania dochodzonego świadczenia po zmarłym dnia (...)roku L. D.. W uzasadnieniu decyzji powołał się na treść art. 65
w zw. z art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wskazując, że L. D. na datę śmierci nie spełniał warunków do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Organ rentowy za udowodniony uznał łączny okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie 23 lata 5 miesięcy i 7 dni, zamiast wymaganych 25 lat. Jednocześnie wskazał, że zgon L. D. nastąpił w okresie dłuższym niż 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia. Ubezpieczenie ustało 30 kwietnia 2010 r.

Odwołania od powyższych decyzji złożyły K. D. (1) oraz U. D. w imieniu własnym oraz w imieniu małoletniej córki K. D. (2).

Sąd na podstawie art. 219 kpc połączył sprawę o sygnaturze akt VU 1604/13 ze sprawą o sygnaturze VU 1594/13 i postanowił rozpoznać je łącznie pod numerem V U 1594/13.

Zdaniem Sądu Okręgowego odwołania nie były zasadne.

Zgodnie z treścią art. 65 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 153, poz. 1227 z 2009 r. ze zm.) renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy (art. 65 ust. 2).

Stosownie do treści art. 57 ust. 1 tej ustawy, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1)jest niezdolny do pracy;

2)ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3)niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Zgodnie z treścią art. 57 ust. 2, przepisu ust.1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Okres składkowy i nieskładkowy w przypadku L. D. wynosi 23 lata 5 miesięcy i 7 dni zamiast wymaganych 25 lat. Zatem nie będzie miał w sprawie zastosowania art. 57 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Okres ten zakończył się z dniem 30 kwietnia 2010 r. bowiem do tego dnia została opłacona składka na ubezpieczenia społeczne. Jak wynika ze złożonego do akt sprawy wypisu z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, L. D. rozpoczął wykonywanie działalności 1 lipca 1992 r., natomiast zaprzestał 31 grudnia 2012 r. (k. 10). Jednocześnie z informacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wynika, że z tytułu prowadzenia tej działalności opłacał on składki do 30 kwietnia 2010 r. (k. 19,20 i 22 akt ZUS). Zatem okres od 1 maja 2010 r. do 31 grudnia 2012 r. nie jest okresem ubezpieczenia.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 205, poz. 1585 z 2009 r. ze zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi.

Z kolei stosownie do treści art. 5 ust. 4 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty dla płatników składek, zobowiązanych do opłacania składek na własne ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie uwzględnia się okresu, za który nie zostały opłacone składki, mimo podlegania obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w tym okresie.

Materiał dowodowy w sprawie pozwolił jednoznacznie ustalić, że od prowadzonej przez L. D. pozarolniczej działalności gospodarczej w okresie po 30 kwietnia 2010 r. nie były odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne, co definitywnie przesądza o braku możliwości zakwalifikowania spornego okresu do wymaganego ustawą stażu ubezpieczeniowego.

W uzasadnieniu wyroku z dnia 15 kwietnia 2011 r. I UK 375/10 Sąd Najwyższy stwierdził, że ,,obecny system ubezpieczeń opiera się na ogólnym założeniu, że tytułem do nabycia świadczeń jest pozostawanie w ubezpieczeniu i należą się one za składkę. Nie ma zatem uzasadnienia dla odstępowania od tej zasady w przypadku osób, które nie spełniły własnego obowiązku składkowego”.

W rozpoznawanej sprawie rację ma organ rentowy, który wskazywał, że L. D. nie spełniał warunków do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Należy bowiem podkreślić, że jego zgon nastąpił w okresie dłuższym niż 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia, które miało miejsce w dniu 30 kwietnia 2010 r., tj. od opłacenia po raz ostatni składek na ubezpieczenia społeczne. Ponadto na przestrzeni jego życia nie został udokumentowany okres ubezpieczenia wynoszący łącznie co najmniej 25 lat.

Jednocześnie wskazać należy, że prowadzone postępowanie egzekucyjne w związku z nieopłaconymi składkami nie może zmienić powyższej oceny.

Stosownie do treści art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość. Zatem wyegzekwowanie składek na ubezpieczenia społeczne może stanowić ewentualną podstawę do wydania nowej decyzji w przedmiocie prawa do świadczeń.

W takiej sytuacji brak było podstaw do przyznania renty rodzinnej i odwołania należało uznać za bezzasadne.

Dlatego też rozstrzygnięto jak w sentencji wyroku zgodnie z art. 477 ¹¹ § 1 kpc.