Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Mariusz Kurzępa (del. do SO)

Protokolant: sekretarz sądowy Ewa Wolniak

po rozpoznaniu w dniu 9 grudnia 2016 roku w Lublinie

na rozprawie

sprawy z powództwa S. P.

przeciwko (...) Company SE z siedzibą w R. ((...))

o zapłatę zadośćuczynienia i odszkodowania

I.  zasądza od pozwanego (...) Company SE z siedzibą w R. ((...)) na rzecz powoda S. P. kwotę 75.487,50 zł (siedemdziesiąt pięć tysięcy czterysta osiemdziesiąt siedem złotych pięćdziesiąt groszy) tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 28 lutego 2013 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego (...) Company SE z siedzibą w R. ((...)) na rzecz powoda S. P. kwotę 2.090 zł (dwa tysiące dziewięćdziesiąt złotych) tytułem odszkodowania z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 września 2014 roku do dnia zapłaty;

III.  oddala powództwo w pozostałej części;

IV.  zasądza od pozwanego (...) Company SE z siedzibą w R. ((...)) na rzecz powoda S. P. kwotę 6.117 zł (sześć tysięcy sto siedemnaście złotych), tytułem zwrotu kosztów procesu;

V.  nakazuje ściągnąć od pozwanego (...) Company SE z siedzibą w R. ((...)) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Lublinie kwotę 3.506,45 zł (trzy tysiące pięćset sześć złotych czterdzieści pięć groszy), tytułem nieuiszczonych w sprawie kosztów sądowych.

Sygn. akt I C 346/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia (...) kwietnia 2014 roku (data stempla pocztowego k. 45) powód S. P., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Company (...)E z siedzibą w R.:

- 75.487,50 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 26 lipca 2013 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę;

- 2.090 zł tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Nadto zwrócił się o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów procesu według norm prawem przepisanych .

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa wskazała, że w dniu 12 lipca 2012 roku, powód jako pasażer uczestniczył w wypadku drogowym, w wyniku którego doznał obrażeń ciała. Sprawcą przedmiotowego zdarzenia okazał się kierujący pojazdem marki O. (...) Ł. P., posiadający ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń.

Z treści uzasadnienia pozwu wynika, że na skutek wskazanego powyżej zdarzenia S. P. doznał urazu kręgosłupa, był hospitalizowany, operowany, przechodził długotrwałą rehabilitację. Obecnie nadal odczuwa silny ból kręgosłupa, na skutek czego doszło do pogorszenia jakości jego życia osobistego i zawodowego. Do dnia dzisiejszego nie odzyskał dawnej sprawności fizycznej. Na skutek doznanych obrażeń, bezpośrednio po wypadku powód wymagał opieki osób trzecich. Od dnia 30 sierpnia 2012 r. czyli od dnia zakończenia hospitalizacji do dnia 30 września 2012 r. opieka ta była sprawowana przez jego najbliższych przez (...) godziny dziennie. S. P. wymagał bowiem pomocy przy ubieraniu, porannej toalecie, kąpaniu, przygotowywaniu posiłków oraz przy wykonywaniu ćwiczeń zaleconych przez lekarza. Koszt powyższej opieki według obliczeń powoda stanowił kwotę 1408 zł (32 dni x 4h x 11 zł). W październiku 2012 r. powód potrzebował natomiast opieki w wymiarze 2 h dziennie, co stanowiło koszt 682 zł ( 31 dni x 2hx11 zł).

Z treści uzasadnienia pozwu wynika nadto, iż pozwany uznał swoją odpowiedzialność co do zasady i wypłacił S. P. tytułem zadośćuczynienia kwotę 14.512,50 zł (pozew k. 2-5).

W odpowiedzi na pozew z dnia 12 sierpnia 2014 roku (data wpływu) pozwany (...) Company SE z siedzibą w R. wnosił o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu.

Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie, pozwany wskazał, że nie kwestionuje swojej odpowiedzialności co do zasady, ale w jego ocenie przyznane dotychczas powodowi świadczenie tytułem zadośćuczynienia jest adekwatne do odniesionych przez S. P. obrażeń. Nadto podniósł, iż w jego ocenie powód nie wykazał w zakresie świadczenia odszkodowawczego, aby wskazywana opieka po hospitalizacji była konieczna i celowa (odpowiedź na pozew k. 56-59).

W piśmie procesowym, wniesionym na rozprawie w dniu 10 września 2014 roku, powód zmodyfikował powództwo w zakresie odsetek wnosząc o zasądzenie odsetek ustawowych od kwoty 75.486,50 zł od dnia 12 lutego 2012 roku do dnia zapłaty (pismo k. 76-78). Natomiast na rozprawie w dniu 10 września 2014 roku powód wnosił o zasądzenie odsetek ustawowych od kwoty 75.486,50 zł od dnia 13 lutego 2012 roku do dnia zapłaty
(protokół k. 83).

W toku postępowania strony podtrzymywały dotychczasowe stanowiska w sprawie. Pełnomocnik powoda popierał powództwo, wnosząc o jego uwzględnienie. Pełnomocnik pozwanego powództwa nie uznawał, wnosząc o jego oddalenie (protokół rozprawy k. 83-84v, nagranie k. 85; k.195-195v, k. 231-234).

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 12 lipca 2012 roku w miejscowości O. doszło do wypadku drogowego, w wyniku którego kierowca pojazdu marki O. (...) o nr rej. (...) –Ł. P., na skutek nieprawidłowo wykonanego manewru skrętu w lewo, doprowadził do zderzenia z pojazdem marki S. (...) o nr rej. (...), prowadzonym przez K. P. (okoliczność bezsporna, notatka k. 9).

Sprawca wypadku Ł. P. został ukarany grzywną w kwocie 250 zł, w drodze mandatu karnego (k. 10).

Właściciel samochodu osobowego marki O. (...) o nr rej. (...), posiadał ważną, w chwili krytycznego zdarzenia, polisę odpowiedzialności cywilnej zawartą z pozwanym (okoliczność bezsporna).

Bezpośrednio po zdarzeniu powód został przewieziony do (...) Szpitale Sp. z o.o. Zespołu (...) w B. do Oddziału Urazowo - Ortopedycznego, gdzie rozpoznano u niego złamanie kompresyjne trzonu kręgu L1. Wykonane w trakcie hospitalizacji badanie CT kręgosłupa lędźwiowego, wykazało cechy kompresyjnego złamania trzonu L1 kręgosłupa – obniżenie wysokości w części przedniej 12,5 mm, złamania tylno-górnego zarysu trzonu z przemieszczeniem odłamów do kanału kręgowo – centralnie: ok. 6 mm, po stronie lewej na 7 mm-wyraźny ucisk worka oponowego. Po przeprowadzonych badaniach diagnostycznych pacjent w dniu 17 lipca 2012 r. został przewieziony do SPSK Nr (...) do Kliniki (...) w L. celem dalszego leczenia. W dniu 26 lipca 2012 r. u poszkodowanego przeprowadzono leczenie operacyjne : odbarczenie kanału kręgowego na poziomie L1 poprzez lamienctomię oraz stabilizację segmentów (...)-L2, po złamaniu kręgu L1 (karta informacyjna k. 11-12, wynik KT kręgosłupa L-S k. 15, historia choroby k. 16-24, karta informacyjna k. 25).

Po leczeniu operacyjnym, powód w dniu 31 lipca 2012 r. został przeniesiony do (...) Szpitale Sp. z o.o. ZOZ w B. do Oddziału Urazowo-Ortopedycznego. Podczas hospitalizacji dokonano pionizacji i usprawniania pacjenta. Od dnia 8 sierpnia 2012 r. kontynuacja usprawniania odbywała się w Oddziale Rehabilitacji. Zastosowane leczenie rehabilitacyjne polegało na wykonaniu: ćwiczeń czynnych wolnych, ćwiczeń samowspomaganych, ćwiczeń czynnych w odciążeniu, ćwiczeń izometrycznych, odtwarzania gry stawowej, krioterapii miejscowej CO2 (staw biodrowy prawy i lewy), pola magnetycznego stałego i niskiej częstotliwości (obręcz biodrowa). W dniu 29 sierpnia 2012 r. poszkodowany został wypisany do domu w stanie ogólnym dobrym z zaleceniami systematycznego wykonywania wyuczonych ćwiczeń w warunkach domowych, przyjmowania zaleconych leków, wykonywania kontrolnych badań w Poradni Ortopedycznej w ustalonym terminie i unikania przeciążenia stawów kręgosłupa (karty informacyjne k. 26,27).

Do 16 grudnia 2012 roku S. P. przebywał na zwolnieniu lekarskim (zaświadczenia lekarskie k. 35-38).

Na skutek obrażeń doznanych w wypadku, w okresie koniecznego unieruchomienia i ograniczenia ruchomości odcinka piersiowo-lędźwiowego przez 3 miesiące od wypadku, powód wymagał czterogodzinnej pomocy innych osób przy przygotowywaniu posiłków i ich spożywaniu, przy porannej toalecie, kąpaniu, ubieraniu się, wstawaniu i siadaniu. Po tym okresie do 6 miesięcy wymagał pomocy osób trzecich w wymiarze 2 godzin dziennie. Poszkodowanym opiekowała się żona E. P. i syn K. P. (opinia biegłego w zakresie ortopedii i rehabilitacji medycznej k. 173-176, zeznania E. P. k. 83v, nagranie k.85, zeznania K. P. k. 83v-84, nagranie k. 85, zeznania A. P. k. 84, nagranie k. 85, zeznania S. P. k. 83v, nagranie k. 85; k. 234-234v).

W okresie od 14 do 18 lipca 2014 r. poszkodowany był ponownie hospitalizowany w (...) szpitale Sp. z o.o. ZOZ w B. z powodu ostrych dolegliwości bólowych kręgosłupa lędźwiowego (karta informacyjna k. 105-105v).

Od 2015 roku powód uczęszczał nadto na wizyty do psychiatry, początkowo w L., a następnie w L.. Rozpoznano u niego wówczas zespół stresu pourazowego i zespół depresyjny o złożonej etiologii i stwierdzono nadto konieczność dalszego leczenia psychiatrycznego (zaświadczenia lekarskie k. 108, k. 202).

Bezpośrednio po wypadku powód odczuwał bardzo silny ból, po czym jego natężenie stopniowo zmniejszało się. Ze względu na przewlekły zespół bólowy kręgosłupa L-S z lewostronnymi objawami korzeniowymi, które mogą okresowo ulegać nasileniu może jednak nadal wymagać rehabilitacji w zakresie refundowanym przez NFZ. Z punktu widzenia neurologicznego rokowania co do „wyleczenia” przewlekłego zespołu bólowego kręgosłupa L-S jest niekorzystne, gdyż doznany uraz kręgosłupa ze złamaniem kompresyjnym trzonu L 1 i stan po zabiegu operacyjnym będzie prawdopodobnie skutkować przyspieszeniem rozwoju związanych z wiekiem zmian zwyrodnieniowo-wytwórczych kręgosłupa, a w konsekwencji okresowym nasilaniem się dolegliwości bólowych kręgosłupa i występowaniem zespołów korzeniowych. Powód może odczuwać ograniczenie ruchomości odcinka piersiowo-lędźwiowego kręgosłupa. Z powodu kompensacyjnego przeciążenia dolnego odcinka lędźwiowego może odczuwać dolegliwości bólowe w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Będą się one nasilały po długotrwałym przebywaniu w pozycji siedzącej, w pozycji w pochyleniu. U poszkodowanego w związku z wiekiem metrykalnym rozwijają się nadto zmiany zwyrodnieniowe wielostanowe nie będące następstwem wypadku.

Przeciwwskazana obecnie dla powoda jest ciężka praca fizyczna, a szczególnie praca w pochyleniu i dźwiganiu ciężarów, może on natomiast wykonywać prace wymagające długotrwałego pozostawania w pozycji siedzącej, co może jednak spowodować nasilenie dolegliwości bólowych. Biegły neurolog, opiniujący w niniejszej prawie, określił łączny uszczerbek na zdrowiu u powoda na 20% (15%-pkt 94c, 5% pkt 10a), natomiast biegły ortopeda na 15% (pkt 90a) (opinia biegłego z zakresu neurologii k. 116-119, opinia uzupełniająca biegłego z zakresu neurologii k. 144-145, opinia biegłego z zakresu chirurgii, ortopedii i rehabilitacji medycznej k. 173-176).

S. P. w wyniku wypadku doznał również uszczerbku na zdrowiu psychicznym w postaci zaburzeń stresowych pourazowych i zaburzeń depresyjno-lękowych. Bezpośrednio po wypadku dominowały u niego dolegliwości somatyczne. Informacja o tym, że może nie odzyskać pełnej sprawności w nogach wpłynęła na niego destrukcyjnie. Aktualnie jest w nastroju obniżonym. Odczuwa lęk, niepokój, ma zaburzenia snu. Czuje się bezwartościowy gdyż dolegliwości powypadkowe utrzymują się nadal i powodują, że praktycznie w niczym nie może być pomocny. Powód wymaga stałego leczenia psychiatrycznego oraz terapii psychologicznej. Rokowania co do powrotu do pierwotnego stanu zdrowia somatycznego przed wypadkiem są niepewne, a leczenie psychiatryczne nie przyniosło dotychczas istotnej poprawy jego stanu zdrowia. Biegły psychiatra ocenił, iż trwały uszczerbek na zdrowiu psychicznym poszkodowanego stanowi 8% (opinia biegłego w zakresie psychiatrii k. 198-201, opinia pisemna uzupełniająca k. 214, opinia ustna uzupełniająca k. 232-233v).

Decyzją Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 20 lutego 2013 roku S. P. przyznano rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 stycznia 2013 roku do dnia 28 lutego 2014 r. w wysokości 827,73 zł miesięcznie (decyzja k. 29-30).

(...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w B. zaliczył powoda do stopnia niepełnoprawności lekkiego do dnia 31 sierpnia 2017 r. (orzeczenia k. 34, k.166, k.167 ).

Przed wypadkiem, powód był osobą aktywną zawodowo, od marca 1992 roku prowadził działalność gospodarczą (...) P. w zakresie transportu (k. 40). S. P. osobiście przewoził towar do innych krajów lub pilotował transport. Po wypadku, z uwagi na silne dolegliwości bólowe, musiał ograniczyć podróże, a w lipcu 2014 roku zawiesił indywidualną działalność gospodarczą. Do chwili obecnej odczuwa lęk przed prowadzeniem pojazdu, jest osobą bezrobotną, pozostaje na utrzymaniu żony ( k. 82, zeznania E. P. k. 83v, nagranie k.85, zeznania K. P. k. 83v-84, nagranie k. 85, zeznania A. P. k. 84, nagranie k. 85).

W toku postępowania likwidacyjnego, pozwany wypłacił powodowi tytułem zadośćuczynienia kwotę 14.512,50 zł (okoliczność bezsporna).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych powyżej dowodów.

Odnośnie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, należy wskazać, iż żadna ze stron nie zgłaszała zastrzeżeń, co do ich prawdziwości. Sąd z urzędu nie dostrzegł również jakichkolwiek podstaw do zakwestionowania ich mocy dowodowej. Stąd też, ta kategoria dowodów została obdarzona w całości walorem wiarygodności.

Ustalając zakres obrażeń jakich doznał powód w wyniku opisanego powyższej wypadku, jak też aktualnie odczuwanych przez niego dolegliwości zdrowotnych, Sąd oparł się na dokumentacji medycznej zgromadzonej w aktach sprawy oraz opiniach biegłych lekarzy. Dowody te są ze sobą zbieżne i zgodne.

Sąd nie miał zastrzeżeń co do wartości dowodowej wywołanych w niniejszej sprawie opinii sądowo – lekarskich, sporządzonych przez biegłych sądowych z zakresu chirurgii urazowej, ortopedii i rehabilitacji medycznej (opinia k. 173-176), neurologii (opinia k. 116-119, opinia pisemna uzupełniająca k. 144-145) oraz psychiatrii (opinia k. 198-201, opinia pisemna uzupełniająca k. 214, opinia ustna uzupełniająca k. 232-233v).

W ocenie Sądu, wywołane w sprawie opinie spełniają wymagania stawiane im przez przepisy proceduralne, są bowiem zupełne, jasne i niesprzeczne, a wyrażone w nich wnioski - stanowcze i wyważone. Ich sporządzenie poprzedzone zostało analizą akt sprawy oraz badaniem powoda, a zawarte w nich spostrzeżenia znajdują odzwierciedlenie w dołączonej do akt sprawy dokumentacji medycznej. Zarówno niekwestionowane kwalifikacje biegłych, jak też trafność wysnutych przez nich konkluzji nie wzbudziła wątpliwości Sądu. Powyższe argumenty pozwoliły Sądowi uznać te opinie za przekonywujące.

Należy podkreślić, iż Sąd nie znalazł podstaw do pominięcia rzetelnej i wyczerpującej opinii biegłego z zakresu psychiatrii. Wbrew twierdzeniom powoda zarówno opinie pisemne jak również opinia ustna uzupełniająca zostały oparte na dokumentacji medycznej znajdującej się w aktach sprawy oraz na wynikach badania powoda, przeprowadzonego w dniu 1 października 2016 roku.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania powoda S. P. (k. 83v, nagranie k. 85; k. 234-234v) oraz świadków: E. P., K. P. i A. P. (zeznania E. P. k. 83v, nagranie k. 85, zeznania Krystiania P. k. 83v-84, nagranie k.85, zeznania A. P. k. 84, nagranie k. 85) odnoszące się do długotrwałości i intensywności cierpień powoda w związku z krytycznym zdarzeniem. Sąd nie znalazł również podstaw do kwestionowania zeznań powoda, dotyczących odczuwanych przez niego obecnie dolegliwości. Sąd jednocześnie miał na uwadze, że zeznania te były subiektywne, ale po skonfrontowaniu ich z rzeczowymi opiniami biegłych, okazały się pomocne w ustaleniu stanu faktycznego niniejszej sprawy.

Dowody powołane wyżej tworzą łącznie spójną i jednolitą całość, na której oparł się Sąd wydając rozstrzygnięcie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne: co do żądań głównych – w całości, a co do żądań ubocznych - niemal w całości.

W przedmiotowej sprawie poza sporem pozostawał fakt odpowiedzialności pozwanego (...) Company SE z siedzibą w R., za skutki wypadku któremu uległ powód w dniu 12 lipca 2012 roku, bowiem przyjął on swoją odpowiedzialność cywilną za skutki przedmiotowego wypadku (okoliczność bezsporna).

Wobec powyższego, w tym miejscu należy jedynie przypomnieć treść art. 822 § 1 i § 2 k.c., z którego wynika, że przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa wyżej, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela (art. 822 § 4 k.c.).

Natomiast w świetle art. 34 ust. 1, art. 35 i art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, według którego, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu. Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

W niniejszej sprawie sprawca szkody – kierujący samochodem osobowym marki O. (...), posiadał polisę ubezpieczenia OC w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń, a dzień wypadku - tj. 12 lipca 2012 roku, objęty był okresem ubezpieczenia. W tej sytuacji za sprawcę szkody, odpowiedzialnego wobec powoda za szkodę na osobie powoda na podstawie art. 436 § 1 k.c. w zw. z art. 435 § 1 k.c. – na podstawie uprzednio powyżej wymienionych przepisów odpowiada gwarancyjnie pozwany.

Ubezpieczyciel uznał swoją odpowiedzialność co do zasady, ale zakwestionował co do wysokości. Wypłacił powodowi w toku postępowania likwidacyjnego kwotę 14.512,50 zł tytułem zadośćuczynienia.

Kwestię sporną jednak pomiędzy stronami niniejszego postępowania stanowiła wysokość dochodzonego pozwem zadośćuczynienia oraz zasadność przyznania odszkodowania.

Przechodząc do omówienia podstawy prawnej pierwszego roszczenia zgłoszonego w pozwie, należy wskazać, iż zgodnie z treścią art. 445 § 1 k.c., w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym, tj. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Powyższy przepis stanowi podstawę zasądzenia na rzecz powoda zasądzonego w wyroku na jego rzecz zadośćuczynienia.

Spowodowanie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia jest najczęstszą podstawą żądania zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Chodzi tu o krzywdę ujmowaną jako cierpienie fizyczne (ból i inne dolegliwości) i cierpienia psychiczne (ujemne uczucia) przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała albo rozstroju zdrowia. W literaturze prezentowane jest stanowisko, iż zadośćuczynienie pieniężne ma na celu przede wszystkim złagodzenie tych cierpień. Obejmuje ono wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane, jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości. Ma więc ono charakter całościowy i powinno stanowić rekompensatę pieniężną za całą krzywdę doznaną przez poszkodowanego, mowa jest bowiem o „odpowiedniej sumie tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę”, przyznawaną jednorazowo (G. Bieniek „Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania”, Wydawnictwo Prawnicze – Warszawa 1996, tom I, str. 368).

Zasądzenie na rzecz powoda S. P. zadośćuczynienia pieniężnego jest uzasadnione tym, że na skutek wypadku z dnia 12 lipca 2012 roku doznał on zarówno, cierpień fizycznych, jak również cierpień psychicznych.

Nie może bowiem budzić wątpliwości fakt, że doznany przez niego uraz kręgosłupa jak również przeprowadzony zabieg operacyjny oraz długotrwała rehabilitacja związane były ze znacznie nasilonymi cierpieniami fizycznymi. S. P. bezpośrednio po wypadku odczuwał bardzo silny ból, po czym jego natężenie stopniowo zmniejszało się. Obecnie powód nadal odczuwa przewlekłe dolegliwości bólowe i ograniczenie ruchomości odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Nasilają się one podczas długiego siedzenia w jednej pozycji, poszkodowany skarży się nadto drętwienie kończyn dolnych z przewagą zmian po stronie lewej.

Oprócz cierpień fizycznych, powód doznał również cierpień psychicznych. U S. P. po krytycznym zdarzeniu pojawiły się zaburzenia stresowe pourazowe i zaburzenia depresyjno-lękowe. Informacja o tym, że może nie odzyskać pełnej sprawności w nogach wpłynęła na niego destrukcyjnie. Aktualnie jest w nastroju obniżonym. Odczuwa lęk, niepokój, ma zaburzenia snu. Czuje się bezwartościowy gdyż dolegliwości powypadkowe utrzymują się nadal i powodują, że praktycznie w niczym nie może być pomocny. Wymaga stałego leczenia psychiatrycznego oraz terapii psychologicznej.

Podkreślenia wymaga fakt, iż analiza słowa „krzywda” prowadzi również do konieczności uwzględnienia sytuacji życiowej ofiary sprzed zdarzenia powodującego szkodę, tj. wypadku i po jego zaistnieniu. Krzywdą bowiem w rozumieniu art. 445 § 1 k.c. z reguły będzie trwałe kalectwo poszkodowanego, powodujące nie tylko cierpienia fizyczne, ale również ograniczenia ruchów i w wykonywaniu czynności życia codziennego.

Przed dniem 12 lipca 2012 roku, tj. dniem wypadku S. P. był zdrowym, sprawnym fizycznie mężczyzną, prowadzącym aktywne życie zawodowe i rodzinne.

Po wypadku przez okres kilku miesięcy występowały u niego ograniczenia w życiu codziennym. Istniała konieczność sprawowania nad nim opieki, obejmującej pomoc w podstawowych czynnościach codziennym. Obecnie powód został uznany za osobę niepełnosprawną w stopniu lekkim, zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd uznał oparte na art. 445 § 1 k.c. roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia pieniężnego za uzasadnione co do istoty.

Na wstępie podnieść należy, iż przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają żadnych kryteriów, jakie należy uwzględniać przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego, ponieważ wypracowała je judykatura, a w szczególności Sąd Najwyższy.

Zadośćuczynienie z art. 445 k.c. ma przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. Wysokość ta nie może być jednak nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa, a więc powinna być utrzymana w rozsądnych granicach (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 1962 roku, 4 CR 902/61, OSNCP 1963 rok, nr 5, poz. 107; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 1965 roku, I PR 203/65, OSPiKA 1966 rok, poz. 92; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1985 roku, II CR 94/85, lex nr 8713; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 2000 roku, II CKN 1119/98, lex nr 50884; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 września 2001 roku, III CKN 427/00, lex nr 52766).

Przy określaniu wysokości zadośćuczynienia należy przede wszystkim uwzględnić rodzaj i rozmiar ujemnych skutków wypadku, wiek poszkodowanego oraz czas trwania i intensywność cierpień fizycznych i negatywnych doznań psychicznych. Potwierdzeniem powyższego jest między innymi wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 17 stycznia 2006 roku, według którego przy ocenie słuszności zadośćuczynienia Sąd powinien przede wszystkim brać pod uwagę nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa, trwałość następstw zdarzenia oraz konsekwencje uszczerbku na zdrowiu w dziedzinie życia osobistego i społecznego (I ACa 1983/04, lex nr 186503, teza 2).

Mając na uwadze powyższe należy podkreślić, iż mimo, że zadośćuczynienie powinno być utrzymane w rozsądnych granicach to nie może być to symboliczna kwota, ale musi stanowić odczuwalną ekonomicznie korzyść majątkową (co potwierdza wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 3 listopada 1994 roku, III APr 43/94, OSA 1995/5/41).

Mając na uwadze wymienione powyżej kryteria ustalania wysokości zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, a z drugiej strony - rodzaj, rozmiar, czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych powoda, Sąd uznał, iż przyznana mu przez pozwanego kwota 14.512,50 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę jest kwotą znacznie zaniżoną, nieusprawiedliwioną okolicznościami niniejszej spawy, dochodząc jednocześnie do przekonania, iż żądana przez powoda globalna kwota tegoż świadczenia winna stanowić 90.000 zł.

Mając na uwadze, iż w toku postępowania likwidacyjnego powód uzyskał już od pozwanego tytułem zadośćuczynienia kwotę 14.512,50 zł, należało tak ustalone zadośćuczynienie pomniejszyć o już wypłaconą kwotę i zasądzić na rzecz S. P. ostatecznie kwotę 75.487,50 zł.

Podwyższając kwotę zadośćuczynienia wypłaconą przez pozwanego powodowi, Sąd kierował się przede wszystkim tym, iż w jego ocenie świadczenie przyznane i wypłacone dotychczas przez pozwanego było niewspółmierne do doznanej przez S. P. krzywdy.

Przekonanie pozwanego o właściwym spełnieniu świadczenia z tytułu zadośćuczynienia jest w świetle okoliczności niniejszej sprawy błędne i niezasadne. Wypłacona przez pozwanego kwota nie uwzględnia w pełni rozmiaru krzywdy doznanej przez powoda, a mianowicie charakteru obrażeń ciała doznanych przez powoda w wypadku (do którego zaistnienia powód w żaden sposób się nie przyczynił) i skutków wypadku dla zdrowia i życia powoda (niewątpliwie pozostających w normalnym związku przyczynowym z zaistniałym zdarzeniem szkodowym w rozumieniu art. 361 k.c.), przede wszystkim: faktu, że na skutek wypadku powód doznał dość poważnego urazu kręgosłupa – podpory ciała człowieka, okresu jego hospitalizacji i okresu czasu, kiedy powód z uwagi na doznane obrażenia wymagał opieki, będąc osobą niesamodzielną (do 6 miesięcy od wypadku), trwałych skutków wypadku, które dotykały go i dotykają zarówno w sferze fizycznej jak i psychicznej – kwalifikowanych jako trwały uszczerbek na zdrowiu: 15% w aspekcie ortopedycznym, 20% w aspekcie neurologicznym i 8 % w aspekcie psychiatrycznym, mających swoje stałe konsekwencje w życiu osobistym powoda, zawodowym i społecznym, w tym rodzinnym.

Tak zasądzona więc tytułem zadośćuczynienia kwota będzie współmierna do doznanej przez powoda krzywdy, będzie przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość i nie będzie nadmierna w stosunku do aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa.

Sąd zasądził również odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, od dnia 28 lutego 2013 r. do dnia zapłaty .

S. P. dokonał zgłoszenia szkody , domagając się wówczas kwoty 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w dniu 28 stycznia 2013 roku (płyta z aktami szkody). Pozwany zobowiązany był więc do spełnienia powyższego świadczenia już z upływem 30 dni od dnia zgłoszenia szkody (art. 14 ust. 1 w zw. z art. 136 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz art. 817 k.c.). Ubezpieczyciel nie wykazał bowiem aby wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela w terminie 30 dni było niemożliwe. Trudno natomiast znaleźć usprawiedliwienie do premiowania nieuzasadnionego opóźnienia ze strony ubezpieczyciela przy wypłacie żądanej przez powoda zasadnej kwoty.

Dlatego też Sąd zasądził odsetki ustawowe od zasądzonej kwoty zadośćuczynienia pieniężnego na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c., kierując się treścią przepisu art. 14 ust. 1 w zw. z art. 136 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych i treścią art. 817 k.c., tj. od dnia następującego po upływie 30 dni od dnia zgłoszenia przez powoda roszczeń odszkodowawczych. W pozostałej części Sąd powództwo w zakresie odsetek od zadośćuczynienia oddalił.

Przewidziane w art. 444 § 1 k.c. odszkodowanie, obejmuje wszelkie wydatki pozostające w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, jeżeli są konieczne i celowe. Przykładowo można wymienić koszty leczenia (pobytu w szpitalu, konsultacji, koszty lekarstw itp.), specjalnego odżywiania się, nabycia protez i innych koniecznych aparatów – por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 1981 r., I CR 455/80 (OSPiKA 1981, poz. 223), wydatki związane z przewozem chorego do szpitala i na zabiegi, z przejazdami osób bliskich w celu odwiedzin chorego w szpitalu, z koniecznością specjalnej opieki i pielęgnacji – por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 października 1973 r., II CR 365/73 (OSNCP 1974, nr 9, poz. 147), koszty zabiegów rehabilitacyjnych, przygotowania do innego zawodu.

W niniejszej sprawie powód żądał zwrotu kosztów opieki, jakiej wymagał po zakończeniu hospitalizacji. W ocenie Sądu przepis art. 444 § 1 k.c. daje podstawę normatywną zasądzenia na rzecz powoda zasądzonego w wyroku na jego rzecz odszkodowania.

Analizując materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie należy niewątpliwie uznać, iż S. P. z uwagi na doznane, podczas wypadku w dniu 12 lipca 2012 roku obrażenia, związane z urazem kręgosłupa oraz przeprowadzonym w związku z tym zabiegiem operacyjnym potrzebował pomocy innych osób w szeregu czynności życia codziennego, w tym między innymi podczas czynności higieny osobistej, przygotowywania i spożywania posiłków, podczas siadania i wstawania.

Biegły z zakresu chirurgii urazowej, w dołączonej do akt niniejszej sprawy opinii wskazał, iż S. P. po wypadku była osobą niesamodzielną i przez 3 miesiące od wypadku, w okresie koniecznego unieruchomienia i ograniczenia ruchomości odcinka piersiowo-lędźwiowego, wymagał pomocy osób trzecich w wymiarze czterech godzin dziennie. Po tym okresie do sześciu miesięcy zasadna była natomiast pomoc przez dwie godziny dziennie .

Biegła neurolog zaopiniowała natomiast, że powód wymagał opieki innych osób w okresie kiedy był osobą leżącą przez okres 4-6 tygodni.

Powód żądał w pozwie zasądzenia zwrotu kosztów opieki, sprawowanej na jego rzecz przez jego żonę i syna od dnia 30 sierpnia 2012 r. czyli od dnia zakończenia hospitalizacji do dnia 30 września 2012 r. - przez 4 godziny dziennie, czyli łącznie kwoty 1408 zł (32 dni x 4h x 11 zł). Nadto domagał się zwrotu kosztów opieki w wymiarze 2 h dziennie w miesiącu październiku 2012 roku, co stanowiło koszt 682 zł ( 31 dni x 2hx11 zł). Sąd kierując się w szczególności opiniami biegłych, zeznaniami świadków, jak również zasadami doświadczenia życiowego przyjął, że S. P. potrzebował pomocy innych osób w wymiarze czterech godzin na dobę przez trzy miesiące od wypadku, a następnie w wymiarze dwóch godzin przez okres do sześciu miesięcy. Miał na względzie również, że pomoc ta była realizowana i świadczona była przez osoby najbliższe - po zakończeniu hospitalizacji, czyli od dnia 30 sierpnia 2012 roku. Mając jednak na względzie, iż powód wskazał, że czterogodzinna pomoc była mu niezbędna jedynie przez 32 dni po opuszczeniu szpitala, a następnie przez kolejne 30 dni wymagał już tylko pomocy przez 2 godziny dziennie, Sąd nie mogąc orzekać ponad żądanie, zasądził tytułem odszkodowania kwotę 2.090 zł, zgodnie z żądaniem pozwu (32 dni x 4h x 11 zł-za okres od 30.08.2012 r. do 30.09.2012 r. oraz 31 dni x 2hx11 zł za okres od 01 - 31.10. 2012 r.). Powyższy koszt opieki niewątpliwie jest bowiem szkodą powoda pozostającą w normalnym związku przyczynowym z zaistniałym zdarzeniem szkodowym w rozumieniu art. 361 k.c. Sąd uznał za zasadne przyjęcie przez powoda stawki za godzinę usług opiekuńczych w wysokości 11 zł, bowiem wynikała ona z zaświadczenia z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w B. z dnia 4 lipca 2013 r. i stanowiła najniższą stawkę za opiekę nad jedną osobą, obowiązującą w 2012 r. (k. 39).

Odsetki od tak zasądzonej kwoty odszkodowania Sąd zasądził od dnia 1 września 2014 r. czyli po 30 dniach od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu – co miało miejsce w dniu 31 lipca 2014 roku (k. 73). Sąd miał bowiem na względzie, iż w toku postępowania likwidacyjnego powód nie zgłaszał żądania w zakresie zwrotu kosztów opieki. Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowi art. 481 § 1 i 2 k.c. oraz przepis art. 14 ust. 1 w zw. z art. 136 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych i art. 817 k.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł w myśl art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i art. 108 § 1 zd. 1 oraz art. 109 k.p.c. - stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Zgodnie bowiem z treścią przepisu art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). W związku z uwzględnieniem powództwa niemal w całości - stronę powodową uznać należy za wygrywającą proces, natomiast pozwanego za przegrywającego proces w całości. W związku z powyższą regulacją w pkt IV wyroku Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 6.117 zł, na którą składają się: 3.600 zł tytułem poniesionych przez S. P. kosztów zastępstwa procesowego, zgodnie z § 6 pkt 6 i § 2 pkt 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (t.j.: Dz. U. z 2013 roku, poz. 490), 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 1.000 zł tytułem poniesionej części opłaty od pozwu (k.54) oraz 1.500 zł uiszczonej zaliczki na opinie biegłych (k. 95).

W pkt V wyroku rozstrzygnięto o kosztach sądowych. Zgodnie z treścią przepisu art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 roku, Nr 90, poz. 594, tj. z późn. zm.), kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Opierając się na powyższej regulacji oraz stosując odpowiednio przepis art. 98 § 1 k.p.c., statuujący zasadę odpowiedzialności za wynik postępowania, Sąd obciążył pozwanego obowiązkiem poniesienia nieuiszczonej przez stronę powodową opłaty od pozwu w kwocie 2.879 złotych oraz kosztem wydatków na opinie biegłych poniesionych w toku procesu tymczasowo przez Skarb Państwa – Sąd Okręgowy w Lublinie - w łącznej wysokości 627,45 zł (k.148, k. 207, k. 220).

Mając na uwadze całokształt okoliczności sprawy, powyższe rozważania, na podstawie wyżej powołanych przepisów Sąd Okręgowy orzekł, jak w sentencji.