Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 listopada 2016 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Główczyński

Protokolant: star. sekr. sądowy Magdalena Teteruk

po rozpoznaniu w dniu 8 listopada 2016 r. w Legnicy

sprawy z wniosku F. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania F. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 23 czerwca 2016 r.

znak (...)

oddala odwołanie

SSO Krzysztof Główczyński

Sygn. akt VU 773/16

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 23 czerwca 2016 r. odmówił przyznania F. K. prawa do emerytury określonej art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), gdyż na dzień wejścia w życie tej ustawy, do dnia 01 stycznia 1999 r. udowodnił 24 lata, 1 miesiąc i 16 dni okresów składkowych i nieskładkowych wobec wymaganych co najmniej 25 lat takich okresów, a ponadto udowodnił 4 lata, 8 miesięcy i 17 dni pracy w szczególnych warunkach, wobec wymaganych na dzień 01 stycznia 1999 r. 15 lat. Jednocześnie organ rentowy wskazał, iż nadal podtrzymuje stanowisko zawarte w decyzji z dnia 19 lutego 2016 r. w przedmiocie nieuwzględnienia okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 09 marca 1972 r. do 07 października 1974 r. O/ZUS stwierdził, że w tym okresie wnioskodawca uczęszczał do szkoły położonej w innej miejscowości. W związku z tym nie była to stała praca. Przez pracę w gospodarstwie rolnym należy rozumieć wykonywanie wszelkich czynności o istotnym znaczeniu dla prowadzonej działalności rolniczej przez osobę uznaną za domownika. W świetle przepisów rolnych za domownika uznaje się osobę, która między innymi stale pracowała w tym gospodarstwie. Stała praca polega na gotowości do wykonywania pracy rolniczej, jeżeli sytuacja tego wymaga, a zatem osoba taka winna być dyspozycyjna. Warunków takich nie spełnia osoba ucząca się w innej miejscowości. Codzienny dojazd do szkoły oraz czas przeznaczony na naukę własną uniemożliwia uznanie, że ubezpieczony wykonywał pracę stałą w gospodarstwie rolnym. Praca ta mogła mieć jedynie charakter pomocy doraźnej. Poza tym, według ustaleń decyzji, wymieniony organ nie uwzględnił do stażu szczególnego okresów zatrudnienia od:

- 02 maja 1979 r. do 30 września 1989 r. z tytułu zatrudnienia w (...) Gospodarstwie (...) w G. ponieważ w załączonej dokumentacji zastępczej brak potwierdzenia, że F. K. wykonywał pracę w szczególnych warunkach. W zachowanej dokumentacji brak jest jakiejkolwiek informacji, że świadczył pracę jako spawacz,

- 06 października 1989 r. do 28 lutego 1994 r. w (...) w L., ponieważ w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie określono stanowiska pracy zgodnie z wykazem, działem, pozycja i punktem zarządzenia właściwego ministra.

W odwołaniu od powyższej decyzji F. K. stwierdził, że w gospodarstwie rolnym rodziców pracował stale i zawsze kiedy sytuacja tego wymagała. W okresie od 02 maja 1979 r. do 30 września 1989 r. pracował w (...) w G. Wydział (...) W.. Z kolei w okresie od 06 października 1989 r. do 28 lutego 1994 r. w (...) w L. wykonywał prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowodorowym, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

F. K., ur. (...) w postępowaniu przed organem rentowym niespornie udokumentował łącznie 24 lata, 1 miesiąc i 16 dzień okresów składkowych i nieskładkowych. Według ustaleń zaskarżonej decyzji udowodnił także 4 lata, 8 miesięcy i 17 dni okresów wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Wymieniony organ nie uwzględnił do stażu szczególnego okresów zatrudnienia od 02 maja 1979 r. do 30 września 1989 r. w (...) w G. i od 06 października 1989 r. do 28 lutego 1994 r. w (...) w L.. Poza tym, O/ZUS nie uznał okresu pracy wnioskodawcy w gospodarstwie rolnym rodziców od 09 marca 1972 r. do 07 października 1974 r.

(n i e s p o r n e)

Rodzice wnioskodawcy W. i S. K. byli właścicielami gospodarstwa rolnego, położonego na terenie obrębu W. od dnia 10 lipca 1961 r. 05 października 1983 r. o powierzchni 9,12 ha.

d o w ó d: zaświadczenie, k. 13 zał. do wniosku z dnia 15 lutego 2016 r.).

F. K. był zameldowany pod adresem ul. (...), (...)-(...) W. w okresie od 09 marca 1956 r. do 26 września 1979 r.

d o w ó d: zaświadczenie k. 7 (zał. do wniosku z dnia 15 lutego 2016 r.)

W latach 1972 – 1974 w gospodarstwie rolnym wnioskodawca zamieszkiwał wraz z rodzicami i urodzoną w (...) r. siostrą J., pracującą w banku. Pozostali starsi od F. K. rodzeństwo: K., ur. w (...) r., B. ur. w (...) r., A. ur. w (...) r., S. ur. w (...) r., K. ur. w (...) r. i I. ur. w (...) r. przebywali poza gospodarstwem rolnym. K. mieszkał we W., B. mieszkała w W., A. w - W., S. odbywał służbę wojskową, K. pracował w L. zaś I. pracował we W.. Rodzice ubezpieczonego nie pracowali poza gospodarstwem rolnym.

d o w ó d: wyjaśnienia wnioskodawcy, k. 25v.; e-protokół: 01:01:00-01:11:00.

We wskazanym wyżej okresie F. K. uczęszczał do zasadniczej szkoły zawodowej w odległym od W. o około 75 km W.. Podróż do W. wymagała przejazdu autobusem na trasie W. – Ż., a następnie (...), na trasie Ż. – W.. W drodze powrotnej z W. M. była przesiadka w R.. W celu dotarcia do W. przed rozpoczęciem zajęć w szkole o godz. 8:00 należało wyjechać z W. o 4:10 autobusem do Ż., a następnie pociągiem o 4:45 do W..

Na stałe w gospodarstwie rolnym pracowali rodzice wnioskodawcy i w okresie spiętrzenia prac korzystali z pomocy licznego potomstwa.

d o w ó d: wyjaśnienia wnioskodawcy, k. 25v. e-protokół: 01:06:00-01:11:00, wraz z pisemnym jego wyjaśnieniem, k. 7-9 (zał. do wniosku z dnia 06 czerwca 2016 r.).

Zamieszkujący w gospodarstwie rolnym F. K.jego starsza siostra J. oraz zamieszkujący w W. A.udzielali rodzicom pomocy w wykonywaniu niektórych prac.

d o w ó d: zeznanie świadka R. S. – w części, k. 24v.: e-protokół 00:06:00-00:12:00.

W czasie od 02 maja 1979 r. do 30 września 1989 r. F. K. w (...) w G. Zakład Usługowo - Produkcyjny (...) wykonywał prace ślusarza, tokarza i tokarza-frezera-ślusarza. Wykonywał także prace spawalnicze.

d o w ó d: w części - zeznania świadka: R. S., k. 25, e-protokół: 00:28:00-00:30:00,

kserokopia świadectwa pracy (w aktach kapitału początkowego),

kserokopie umowy o pracę, k. 23 i angaży, k. 23v. (za ł. do wniosku z dnia 06.06. 2016 r.).

W okresie zatrudnienia w (...) w L. od 06 października 1989 r. do 28 lutego 1994 r. wnioskodawca wykonywał prace ślusarza w (...) przy remontach urządzeń technologicznych Zakładu (...) ( (...)), w ciągu technologicznym obejmującym (...). Prace remontowe były wykonywane w ruchu ciągłym.

d o w ó d: zeznania świadków: T. D., k. 25; e-protokół: 00:44:00-00:48:00,

T. K. , k. 25.v.; e-protokół: 00:50:00-00:52:00,

M. O. , k. 25v., e-protokół: 00:53:00-00:55:00.

Uprawnienia spawalnicze F. K. uzyskał około 1992-1993 r.

d o w ó d: wyjaśnienie wnioskodawcy, k. 26; e-protokół: 01:12:00-01:15:00.

Sąd zważył co następuje.

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią przepisu art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 wskazanej ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 tj. 25 lat dla mężczyzn. Emerytura, o której mowa, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie zaś z treścią przepisu art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Wiek emerytalny, o którym mowa we wskazanym artykule, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W sprawie bezspornymi były fakty wskazujące na to, że na dzień 01.01.1999 r. wnioskodawca wykazał 24 lata, 1 miesiąc i 16 dni okresów składkowych i nieskładkowych oraz 4 lata 8 miesięcy i 17 okresów wykonywania prac w szczególnych warunkach. W dacie wydania zaskarżonej decyzji miał także skończony wiek 60 lat oraz nie był członkiem OFE.

Sporną kwestią wymagają ustalenia Sądu było natomiast to, czy wnioskodawca posiadał nadto wymagane co najmniej 25 lat pracy okresów składkowych i nieskładkowych oraz 15 lat okresów wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Zdaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczony nie spełnił powyższych warunków bowiem według stanu na dzień 01 stycznia 1999 r. wykazał 24 lata 1 miesiąc i 16 dni okresów składkowych i nieskładkowych oraz wykazał 4 lata, 8 miesięcy i 17 dni okresów wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Z przyczyn wskazanych w zaskarżonej decyzji organ rentowy nie uznał wskazanych w niej okresu pracy w gospodarstwie rolnym oraz nie uznał za wykonywaną w szczególnych warunkach okresów jego zatrudnienia od 02 maja 1979 r. do 30 września 1989 r. w (...) G. i od 06 października 1989 r. do 28 lutego 1994 r. w (...) w L..

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również, traktowane jak okres składkowy, przypadające przed dniem 01 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

W świetle zebranego w sprawie materiału w ocenie Sądu wnioskodawca nie wykonywał w spornym okresie, stale w wymiarze nie mniejszym niż 4 godziny na dobę, pracy w gospodarstwie rolnym. Zebrany w sprawie materiał wskazuje na to, że pracę w gospodarstwie rolnym wykonywali rodzice wnioskodawcy i to było ich jedyne zajęcie bowiem poza gospodarstwem nie pracowali zawodowo. W okresie spiętrzenia prac wspierały ich dzieci. W latach 1972 – 1974 podstawowym obowiązkiem F. K. była nauka w odległym od miejsca zamieszkania w W. o około 75 km W.. W tym czasie w W. mieszkali starsi od wnioskodawcy A. oraz siostra J.. To przede wszystkim oni w przekonaniu Sądu udzielali rodzicom największej pomocy w prowadzonym przez nich gospodarstwie rolnym. W odróżnieniu od nich, F. K. nie miał możliwości wykonywania stałej pracy w tym gospodarstwie. Przebywając od bardzo wczesnych godzin porannych do godzin popołudniowych, około 16:00 (według relacji świadka R. S., k. 24.v) poza gospodarstwem rolnym, wnioskodawca nie mógł pozostawać w gotowości do pracy w gospodarstwie rolnym ani też nie mógł być osobą dyspozycyjną. Sąd w pełni podziela podniesione w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji argumenty. W okolicznościach faktycznych sprawy ubezpieczony z całą pewnością wykonywał w gospodarstwie niektóre prace, raczej doraźnie, ale jednocześnie nie miał możliwości wykonywania stałej, w wymiarze co najmniej 4 godzin, pracy w gospodarstwie rolnym.

Zasadnie więc w przekonaniu Sądu organ rentowy nie uwzględnił okresu pracy wnioskodawcy w gospodarstwie rolnym i z tego względu oparta na ustaleniu, że ubezpieczony nie posiada wymaganego na dzień 01 stycznia 1999 r. okresu składkowego i nieskładkowego odmowa przyznania emerytury jest uzasadniona.

Gdyby nawet zasługiwałoby na uwzględnienie odwołanie w części dotyczącej okresu pracy w gospodarstwie rolnym i tym samym wnioskodawca wykazałby wymagane na dzień 01 stycznia 1999 r. co najmniej 25 lat okresów składkowych, to również ze względu na brak wymaganego okresu pracy w szczególnych warunkach odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. Należy bowiem podkreślić, że w czasie zatrudnienia w (...) G. od maja 1979 r. do września 1989 r. F. K. nie posiadał kwalifikacji spawacza; jak wynika bowiem z jego wyjaśnień, kwalifikacje takie uzyskał dopiero około 1992-1993 r. Nie mógł zatem, ze względu na brak wymaganych kwalifikacji, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywać pracy spawacza. Co najwyżej w przekonaniu Sądu, prace takie mógł wykonywać tylko doraźnie. Zwraca także uwagę sprzeczność pomiędzy treścią zeznań świadków a treścią dokumentów. O ile bowiem świadkowie twierdzą, że ubezpieczony wykonywał w (...) prace spawacza, to umowa o pracę i kolejne angaże wskazują na wykonywanie przez F. K. w Warsztacie (...) prac tokarza, a w Wydziale (...)- ślusarza. Także świadectwo pracy z okresu zatrudnienia w (...) G. potwierdza wykonywanie prac tokarza i ślusarza, a także stwierdza ponadto fakt wykonywania również prac frezera. Istotny jest również wynikający ze świadectwa pracy fakt uzyskania przez wnioskodawcę w czasie zatrudnienia w (...) G. tytułu mistrza w zawodzie tokarz. Skoro zatem zeznania świadków nie znajdują jakiegokolwiek oparcia w dokumentach, wobec faktu wskazującego na brak wymaganych do wykonywania prac spawalniczych kwalifikacji, Sąd nie dał wiary zeznaniom świadków R. S., M. Z. i S. C.. Należy ponadto wskazać, iż przy ustalaniu okresów zatrudnienia, winny być uwzględniane przede wszystkim dokumenty z przebiegu zatrudnienia – świadectwa pracy wystawione przez pracodawcę, umowy o pracę, angaże, legitymacje ubezpieczeniowe i inne dokumenty potwierdzające okresy ubezpieczenia. Dopiero gdy dokumentacja pracownicza jest niepełna lub zawiera pewne rozbieżności, dopuszczalne jest posiłkowanie się zeznaniami świadków, ale jako dowodem uzupełniającym, potwierdzającym przebieg zatrudnienia. Nie jest natomiast dopuszczalne oparcie się wyłącznie na zeznaniach świadków, w sytuacji, gdy z dokumentów wynikają okoliczności przeciwne (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 16 czerwca 2016 r., III AUa 323/16). Sąd w pełni podziela zaprezentowany wyżej pogląd. Ze wskazanych wyżej przyczyn zeznania wymienionych świadków nie pozwalają na ustalenie faktu wykonywania prac spawalniczych, szczególnie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Co prawda część akt osobowych stanowi podpisany przez dyrektora (...) dokument stwierdzający wykonywanie przez F. K. w okresie od 02 maja 1979 r. do 01 października 1989 r. pracy na stanowisku spawacza (k. 16 zał. do wniosku z dnia 06 czerwca 2016 r.), to jest to w swej treści dokument odosobniony. Poza tym należy przy tym podkreślić, że dokument ten stwierdza jedynie zatrudnienie na stanowisku spawacza. Dokument ten nie stwierdza jednak wykonywania prac spawacza stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W świetle zatem całokształtu zebranego w sprawie materiału oraz powyższych rozważań brak jest dostatecznie uzasadnionych podstaw do ustalenia, że w okresie zatrudnienia w (...) w G. F. K. wykonywał prace spawacza stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Wobec zatem ustalenia, że pracując w (...) G. ubezpieczony nie wykonywał prac w szczególnych warunkach, niespornie udokumentowany okres 4 lat 8 miesięcy i 17 pracy w szczególnych warunkach wraz z pozostałym okresem pracy w (...) jest krótszy od wymaganych co najmniej 15 lat okresów pracy w szczególnych warunkach. Tym samym F. K. nie spełnia przesłanek określonych art. 184 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach, bowiem nadal nie udokumentował zarówno wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego jak i okresu wykonywania prac w szczególnych warunkach.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. pozbawione uzasadnionych podstaw odwołanie oddalił.