Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 grudnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Piotr Sałamaj

Sędziowie: SO Natalia Pawłowska-Grzelczak

SR del. Jarosław Łazarski (spr.)

Protokolant: st. sekr. sądowy Joanna Witkowska

po rozpoznaniu w dniu 9 grudnia 2016 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa Skarbu Państwa - Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo S.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością

w P.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 14 czerwca 2016 roku, sygnatura akt V GC 301/16

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 600 zł (sześćset złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSR del. J. Ł. SSO P. S. SSO N. G.

Sygn. akt VIII Ga 429/16

UZASADNIENIE

W dniu 11 stycznia 2016 roku powód Skarb Państwa Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe - Nadleśnictwo S. wystąpił z pozwem przeciwko pozwanej (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w P. o zasądzenie kwoty 50.084,54 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 5 lutego 2015 roku i kosztami postepowania. Uzasadniając żądanie pozwu wskazał, że pozwana nie wywiązała się z postanowień łączącej strony umowy wykonawczej nr (...)-4 z dnia 15 listopada 2012 roku nie dokonując zapłaty należności w kwocie 50.084,54 zł, na którą składał się wyegzekwowany podatek od nieruchomości nałożony decyzją Burmistrza S. z dnia 09 października 2014 roku wraz z odsetkami i kosztami.

W dniu 9 lutego 2016 roku Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym w Gorzowie Wielkopolskim wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

Pismem z dnia 07 marca 2016 roku powód ograniczył powództwo i zrzekł się roszczenia w części co do należności głównej w kwocie 47.239,84 zł, wnosząc o zasądzenie kwoty 2 844,70 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 5 lutego 2015 roku oraz kwoty 3 966,97 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa tytułem skapitalizowanych odsetek od nieterminowej wpłaty tj. od dnia 5 lutego 2015 roku do dnia 6 lutego 2016 roku i kosztów postępowania.

Postanowieniem z dnia 08 marca 2016 roku Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym w Gorzowie W.. uchylił nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 09 lutego 2016 roku w części tj. co do kwoty głównej 47 239,84 zł i umorzył postępowanie w tym zakresie.

We wniesionym sprzeciwie pozwana zaskarżyła przedmiotowy nakaz zapłaty w całości i wniosła o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwana wskazała, że spór o uiszczenie wynagrodzenia za korzystanie ze służebności nie istnieje. Pozwana wskazała, że strony porozumiały się w tej kwestii i w następstwie tych ustaleń powód za okres 2009 – 2013 wystawił pozwanej fakturę VAT na kwotę 327 213,01 zł brutto, którą pozwana uiściła, a która to kwota w jej przekonania miała wyczerpywać żądanie powoda w całości. Pozwana wskazała, że z przyczyn jej nieznanych powód, nie objął wymienioną fakturą kwoty 2 844,70 zł, która najprawdopodobniej stanowi równowartość kosztów egzekucyjnych. Pozwana wskazywała, że powód po wystawieniu wspomnianej faktury VAT nie zgłaszał dalszych roszczeń wobec pozwanej, a o tym , że jakiekolwiek istnieją dowiedział się z nakazu zapłaty. Pozwana wskazała równocześnie, że rozważa możliwość jego spełnienia, jednak w wyniku braku szczegółowego rozliczenia nie jest w stanie się do jego zasadności w chwili obecnej ustosunkować. W odniesieniu do dochodzonej pozwem kwoty 3 966,97 zł, pozwana podniosła, że została ona objęta wystawioną przez powoda fakturą VAT i uregulowana. Zdaniem pozwanej, w przedstawionej sytuacji nie zachodzą podstawy do obciążenia jej kosztami postępowania.

Wyrokiem z dnia 14 czerwca 2016 roku Sąd Rejonowy w Gorzowie W.. Wydział V Gospodarczy zasądził od pozwanej (...) Spółka z o.o. w P. na rzecz powoda Skarb Państwa- Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo S. kwotę 3 844,70 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 03 marca 2016 roku do dnia zapłaty. Sąd umorzył postępowanie w pozostałej części. Ponadto Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 6.334,98 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu.

Wyrok zapadł na gruncie następujących ustaleń faktycznych:

Pozwana (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. jest właścicielem linii elektroenergetycznych, które przebiegają nad nieruchomościami będącymi własnością Skarbu Państwa i pozostającymi w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe - Nadleśnictwo S.. Sąd Rejonowy ustalił, że strony postępowania łączyła umowa wykonawcza nr (...)-4 z dnia 15 listopada 2012 roku, przedmiotem której było ustalenie szczegółowych zasad i warunków współdziałania między stronami w zakresie prowadzenia przez zakład przesyłowy eksploatacji, konserwacji, remontów i modernizacji linii i urządzeń elektroenergetycznych stanowiących własność pozwanej. Z tytułu umożliwienia pozwanej dostępu do linii i urządzeń elektroenergetycznych strony ustaliły wynagrodzenie przysługujące powodowi. W § 5 ust. 7 niniejszej umowy wskazano, iż w przypadku gdy właściwy organ podatkowy wyda ostateczną decyzję administracyjną, od której wniesione zostaną wszelkie przewidziane prawem zwyczajne środki odwoławcze, obciążające Nadleśnictwo inną wartością niż kwota zadeklarowanego podatku dla pasów gruntów wyszczególnionych w załączniku nr 1 do umowy to roczne wynagrodzenie Nadleśnictwa ulegnie skorygowaniu o wartość wynikającą z tej decyzji. Ponadto, jak wynika z dalszych ustaleń Sądu I instancji, strony w dniu 30 grudnia 2014 roku zawarły umowę o ustanowienie służebności przesyłu, objętej aktem notarialnym nr Rep. A nr 6506/2014. W § 29 ust. 8 niniejszej umowy strony ustaliły, iż w przypadku gdy właściwy organ podatkowy wyda ostateczną decyzję administracyjną, od której wniesione zostaną wszelkie przewidziane prawem zwyczajne środki odwoławcze, zmieniającą wysokość zapłaconego podatku w danym roku podatkowym od gruntów, na których zastała ustanowiona służebność przesyłu, to pozwana zobowiązuje się do wyrównania Nadleśnictwu kwoty zapłaconego podatku wraz z kwotą odsetek naliczonych od zaległego podatku za okres ustalony decyzją, a roczne wynagrodzenie Nadleśnictwa ulegnie skorygowaniu o wartość wynikającą z tej decyzji w terminie 30 dni od dnia powiadomienia przez Nadleśnictwo (...) o tym fakcie. Strony zastrzegły w niniejszej umowie, iż regulacja ta dotyczy również postępowań wszczętych przed podpisaniem umowy. Decyzją z dnia 09 października 2014 roku nr FB.3120.93.2013 Burmistrz S. postanowił określić Nadleśnictwu S. wysokość zobowiązania w podatku od nieruchomości za 2009 rok w wysokości 69.004,00 zł. Nadleśnictwo zadeklarowało i zapłaciło za 2009 rok na rzecz Burmistrza S. podatek od nieruchomości w kwocie 40.069,00 zł, a następnie złożyło odwołanie od decyzji. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w G. W.. decyzją z dnia 4 grudnia 2014 roku nr SKO.Go/400-G.M./ (...) utrzymało w mocy decyzję Burmistrza S. z dnia 09 października 2014 roku określającą Nadleśnictwu S. wysokość zobowiązania w podatku od nieruchomości za 2009 rok.

Od wskazanej decyzji powód złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w G. W.., który wyrokiem z dnia 11 marca 2015 roku sygn. akt I SA/Go 33/15 oddalił skargę Nadleśnictwa na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w G. W.. z dnia 4 grudnia 2014 roku nr SKO.GO/400-G.M./ (...). Burmistrz S. w oparciu o decyzję z dnia 09 października 2014 roku nr FB.3120.93.2013, której nadano rygor natychmiastowej wykonalności wszczął egzekucję obejmującą różnicę w podatku oraz odsetki i koszty. W wyniku zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego wyegzekwowano kwotę 50.084,54 zł. Z dalszych ustaleń Sądu I instancji wynika, że powód pismem z dnia 19 stycznia 2015 roku wezwał pozwaną do zapłaty niniejszej kwoty. Należność nie została jednak uregulowana. Następnie pismem z dnia 22 kwietnia 2015 roku Nadleśnictwo S. poinformowało pozwaną Spółkę o treści wyroku WSA w Gorzowie W.. z dnia 11 marca 2015 roku oraz przesłało potwierdzoną za zgodność z oryginałem kopię decyzji Burmistrza S. z dnia 9 października 2014 roku oraz kopię decyzji SKO z dnia 04.12.2014 roku i kopię wyroku WSA w Gorzowie W.. z dnia 11 marca 2015 roku. W niniejszym piśmie powód wskazał, iż nie widzi podstaw do wnoszenia skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie, której wniesienie byłoby oczywiście nieuzasadnione, wskazując przy tym na ugruntowane orzecznictwo sądów administracyjnych, zgodnie z którymi grunty pod liniami energetycznymi w oparciu o art. la punkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych są uznawane za związane z prowadzeniem działalności gospodarczej i opodatkowywane według najwyższych stawek podatku od nieruchomości. Pozwana w żaden sposób nie odniosła się do informacji zawartych w piśmie z dnia 22.04.2015 roku. Jak dalej ustalił Sąd Rejonowy, powód złożył w Rejonie (...) M. noty księgowe nr (...) obejmujące korektę podatku od nieruchomości i wezwał do zapłaty wskazanych w nich należności. Pozwana początkowo odmawiała zapłaty należności, jednakże ostatecznie wpłaciła na rzecz powoda kwotę 47 239,84 zł.

W przedstawionym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo za zasadne.

Roszczenie przedmiotowego pozwu powód oparł na fakcie braku wywiązania się przez pozwaną z postanowień łączącej strony umowy wykonawczej nr (...)- 4 z dnia 15 listopada 2012 roku. Pozwana uchylała się bowiem od zapłaty należności w kwocie 50.400,05 zł na którą składał się podatek nałożony decyzją Burmistrza S. z dnia 09 października 2014 roku wraz z odsetkami i kosztami. Rozstrzygnięcie zostało oparte na przepisie art. 471 k.c. Stan faktyczny w ocenie Sądu Rejonowego okazał się być w zasadzie niesporny, a istotnymi dla rozstrzygnięcia była treść łączących strony umów: umowy wykonawczej nr (...)-4 z dnia 15 listopada 2012 roku oraz z dnia 30 grudnia 2014 roku o ustanowienie służebności przesyłu, objęta aktem notarialnym nr Rep. A nr 6506/2014. Odnosząc się do postanowień niniejszych umów Sąd I instancji zwrócił szczególną uwagę na treść § 5 ust. 7 umowy wykonawczej nr (...)-4 z dnia 15 listopada 2012 roku, w treści którego strony ustaliły, iż w przypadku gdy właściwy organ podatkowy wyda ostateczną decyzję administracyjną, od której wniesione zostaną wszelkie przewidziane prawem środki odwoławcze, obciążającą Nadleśnictwo inną wartością niż kwota zadeklarowanego podatku dla pasów gruntów wyszczególnionych w załączniku nr 1 do niniejszej umowy, to roczne wynagrodzenie Nadleśnictwa ulegnie skorygowaniu o wartość wynikającą z tej decyzji. Zasada konieczności wykorzystania środków odwoławczych nie obowiązuje w sprawach, w których ich wniesienie byłoby oczywiście nieuzasadnione. Ponadto w ust. 8 wskazano, iż w przypadku, o którym mowa w ust. 7 Nadleśnictwo będzie przedstawiać Operatorowi w terminie 4 dni od daty doręczenia decyzji administracyjnej (wydanej w I bądź II instancji) opinię co do braku zasadności składania środków odwoławczych wraz ze stosownym uzasadnieniem. W terminie kolejnych 4 dni Operator przekaże Nadleśnictwu swoje stanowisko w tej sprawie. Brak stanowiska Operatora we wskazanym wyżej terminie będzie równoznaczne ze stanowiskiem negatywnym, tj. brakiem zasadności składania odwołania od decyzji administracyjnej. Również w § 29 ust. 8 niniejszej umowy strony ustaliły, iż w przypadku gdy właściwy organ podatkowy wyda ostateczną decyzję administracyjną, od której wniesione zostaną wszelkie przewidziane prawem zwyczajne środki odwoławcze, zmieniającą wysokość zapłaconego podatku w danym roku podatkowym od gruntów, na których zastała ustanowiona służebność przesyłu, to pozwana zobowiązuje się do wyrównania Nadleśnictwu kwoty zapłaconego podatku wraz z kwotą odsetek naliczonych od zaległego podatku za okres ustalony decyzją, a roczne wynagrodzenie Nadleśnictwa ulegnie skorygowaniu o wartość wynikającą z tej decyzji w terminie 30 dni od dnia powiadomienia przez Nadleśnictwo o tym fakcie Operatora - odpowiednio Rejon (...) w S., Rejon (...) w M., Rejon (...) w G. W.. Dotyczy to również postępowań wszczętych przed podpisaniem umowy ustanowienia służebności przesyłu. Do powiadomienia zostanie załączona kopia ostatecznej decyzji administracyjnej, potwierdzona przez Nadleśnictwo za zgodność z oryginałem. Sąd I instancji, mając na uwadze powyższe zapisy jak również zgromadzoną dokumentację niniejszej sprawy doszedł do wniosku, że powód postępował zgodnie z ustalonymi przez strony postanowieniami, wyczerpując całą procedurę administracyjną w tym zakresie. Dalej Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, że w toku postępowania pozwana wpłaciła na rzecz powoda kwotę 47.239,84 zł. Wpłata pozwanej spowodowała, iż powód ograniczył powództwo. W dalszym jednak ciągu nieuregulowana została kwota 2.844,70 zł wraz z należnymi odsetkami. Sąd I instancji wskazał przy tym, że w/w kwota to kwota poniesionych przez powoda kosztów egzekucyjnych, powstałych w związku z wszczęciem egzekucji przez Gminę S. na podstawie tytułu wykonawczego wydanego w oparciu o decyzję Burmistrza S. z 09.10.2014 roku nr FB.3120.93.2013. Nie ulegało zatem zdaniem Sądu I instancji wątpliwości, iż to wskutek działań pozwanej doszło do powstania wyżej wskazanych kosztów, a w konsekwencji jest ona zobowiązana do naprawienia szkody po stronie powoda w tym zakresie. Zgodnie bowiem z treścią art. 471 k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W ocenie Sądu I instancji twierdzenia pozwanej, iż wystawiona przez powoda faktura VAT nie objęła kwoty 2 844,70 zł, oraz że nie została ona objęta żadnym innym dokumentem księgowym wystawionym pozwanej nie polegały na prawdzie. Procedurę wystawienia pozwanej faktury VAT opisała podczas zeznań księgowa E. B., które zeznania Sąd Rejonowy ocenił jako wiarygodne

W tym stanie rzeczy Sąd I instancji stanął na stanowisku, że tak ustalony stan faktyczny pozwolił przyjąć, iż powód zasadnie domagał się od pozwanej zasądzenia kwoty kosztów postępowania egzekucyjnego oraz należnych odsetek. Mając jednak na uwadze, że na posiedzeniu z dnia 07 czerwca 2016 roku pełnomocnik powoda wskazał, iż pozwana zapłaciła odsetki od 26.06.2015 roku do 08.02.2016 roku i w tym zakresie pozew cofnął, domagając się odsetek od dnia 05.02.2015 roku do dnia 25.06.2015 roku od kwoty 47.239,84 zł. Pełnomocnik powoda wniósł o zasądzenie kwoty 1.000,00 zł za wskazany powyżej okres, mimo że rzeczywista kwota ustawowych odsetek za okres od dnia 06.02.2015 do dnia 25.06.2015 roku wynosiła 1.449,55 zł. Zgodnie bowiem z art. 481 k.c. jeśli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Sąd Rejonowy uznał przy tym, iż nie ma też znaczenia, że księgowa nieprawidłowo przyjęła odsetki na wystawionej fakturze tj. że obejmowały one krótszy okres jeśli oczywistym jest, że odsetki należne były od wyznaczonego w wezwaniu do zapłaty terminu czyli od dnia 5 lutego 2015 roku, do którego pomimo poprawnego doręczenia pozwana się nie odniosła.

W zakresie nieprawidłowo - dwukrotnie naliczonych odsetek - jak słusznie wskazała strona pozwana, powód cofnął pozew i w tej części został uznany za przegranego.

Sąd Rejonowy o kosztach procesu rozstrzygał na zasadzie art. 100 kpc. Zdaniem Sądu I instancji zapłata po wniesieniu pozwu powoduje uznanie pozwanej za przegraną w sprawie. Powód nie miał żadnego obowiązku na oczekiwanie z pozwem, pozwana nie odpowiadała też na pisma powódki. Pozwana dała powód do wniesienia pozwu. W części cofniętej wygrała pozwana tj. w 6%. Rozliczenie kosztów wynikało z poniesionych kosztów - przez powódkę 7200 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego wedle § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 5 listopada 2015 r. z tego 94 % to 6.768 złotych. Natomiast pozwana poniosła koszty pełnomocnika na podstawie tego samego przepisu z czego 6% stanowi kwotę 433,02 zł. Po potrąceniu powódce należne było 6334,98 zł.

Od wyroku Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 14 czerwca 2016 roku apelację złożyła pozwana, która wyrok zaskarżyła w części zasądzającej od pozwanej na rzecz powoda kwotę 3.844,70 zł wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty oraz w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu (pkt I i III wyroku) i wniosła o jego zmianę w zaskarżonej części i oddalenie powództwa co do kwoty 3.844,70 zł wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty od dnia 03.03.2016 r. do dnia zapłaty i o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za postępowanie przed sądami I i II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Zaskarżonemu wyrokowi pozwana zarzuciła:

-

naruszenie przepisów prawa materialnego art. 65 § 1 i 2 kc poprzez błędną wykładnię oświadczeń woli stron złożonych w umowie wykonawczej z dnia 15.11.2012 r. nr (...)-4 i umowie o ustanowienie służebności przesyłu z dnia 30.12.2014 r. rep. A 6506/2014, polegającej na:

-

przyjęciu, że pozwana nie wykonała lub nienależycie wykonała zobowiązanie względem powoda w zakresie zapłaty podatku od nieruchomości ustalonego decyzją podatkową, podczas gdy analiza treści umowy stron prowadzi do wniosku, że roszczenie powoda o zapłatę podatku od nieruchomości wynikającego z decyzji podatkowej staje się wymagalne z chwilą wystawienia i doręczenia pozwanej faktury VAT obejmującej różnicę podatku od nieruchomości,

-

przyjęciu, że z umowy stron wynika obowiązek zwrotu powodowi przez pozwaną kosztów prowadzonej przeciwko powodowi egzekucji administracyjnej, podczas, gdy obowiązek taki w treści umowy nie został przewidziany,

-

przyjęciu, że zobowiązanie pozwanej do zapłaty powodowi skorygowanego wynagrodzenia określonego w powyższych umowach stało się wymagalne w związku z doręczeniem pozwanej wezwania do zapłaty kwoty stanowiącej różnicę w podatku od nieruchomości za rok 2009 lub z chwilą wydania ostatecznej decyzji administracyjnej określającej powodowi wysokość zobowiązania podatkowego w zakresie podatku od nieruchomości za 2009 rok, podczas gdy z treści umów zawartych przez strony wynika, że podstawę zapłaty powodowi podatku ustalonego decyzją podatkową stanowi wystawiona i doręczona pozwanej przez powoda faktura VAT obejmująca kwotę tego podatku;

-

przyjęciu, że na podstawie w/w umów powód nie był zobowiązany do składania skarg do wojewódzkiego sądu administracyjnego, podczas gdy przewidziane w obu umowach zobowiązanie powoda do składania zwyczajnych środków zaskarżenia od decyzji administracyjnych wydanych w I i II instancji prowadzi do wniosku, że obowiązkiem powoda było składanie skarg do wojewódzkiego sądu administracyjnego, bowiem skarga taka jest jedynym zwyczajnym środkiem prawnym przewidzianym do zaskarżania ostatecznych decyzji administracyjnych, wydanych przez organy administracyjne w wyniku rozpoznania odwołania od decyzji administracyjnej organu I instancji;

naruszenie przepisu art. 471 kodeksu cywilnego poprzez jego niewłaściwe zastosowanie jako podstawy rozstrzygnięcia w stanie faktycznym sprawy wynikającym z przeprowadzonych dowodów i błędne przyjęcie, że pozwana nie wykonała lub nienależycie wykonała zobowiązanie względem powoda, podczas gdy analiza treści umowy stron prowadzi do wniosku, że roszczenie powoda o zapłatę podatku od nieruchomości wynikającego z decyzji podatkowej staje się wymagalne po zakończeniu postępowania administracyjnego i sądowoadministracyjnego dotyczącego ustalenia zobowiązania podatkowego pozwanej w podatku od nieruchomości oraz po wystawieniu i doręczeniu pozwanej faktury VAT obejmującej ustalony w tych postępowaniach podatek, a ponadto, że strony nie przewidziały w umowach wykonawczej i o ustanowienie służebności przesyłu, zwrotu powodowi kosztów prowadzonej przeciwko niemu egzekucji administracyjnej,

naruszenie art. 471 k.c. w zw. z art. 354 § 1 i 2 k.c. poprzez przyjęcie, że pozwana nienależycie wykonała zobowiązanie względem powoda, podczas gdy pozwana swoje zobowiązanie zrealizowała zgodnie z treścią umów stron,

naruszenie art. 476 k.c. poprzez błędne przyjęcie, że termin spełnienia świadczenia nie był określony, podczas, gdy został określony w umowach stron, a także naruszenie art. 481 § 1 k.c. poprzez błędne przyjęcie, że pozwana pozostawała w opóźnieniu w zapłacie określonego powodowi decyzją administracyjną w okresie od 05.02.2015 r. do 25.06.2015 r., podczas gdy w okresie tym nie był jeszcze wydany ani prawomocny wyrok przez WSA w Gorzowie W.. w przedmiocie skargi powoda na decyzję określającą zobowiązanie powoda w zakresie podatku od nieruchomości za 2009 r., a pozwanej nie była jeszcze wystawiona faktura obejmująca kwotę podatku określonego tą decyzją administracyjną (korektę wynagrodzenia rocznego).

błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia poprzez przyjęcie, że powód wystawił pozwanej fakturę VAT (lub inny dokument księgowy) obejmujący kwotę uiszczonych przez powoda kosztów egzekucji administracyjnej w wysokości 2.844,70 zł, podczas gdy żaden taki dokument nie został pozwanej przez powoda wystawiony, co wynika z zeznań świadka E. B. (głównej księgowej powoda w Nadleśnictwie S.), zaś wezwanie do zapłaty nie jest dokumentem księgowym w rozumieniu przepisów ustawy o rachunkowości;

naruszenie przepisu art. 917 k.c. poprzez jego niezastosowanie w sprawie, podczas gdy z treści dokumentów załączonych do pozwu i odpowiedzi na pozew należy wywieść wniosek, że strony ugodziły się w kwestii roszczeń powoda wobec pozwanej związanych z wydaniem i wykonaniem decyzji określającej wysokość podatku od nieruchomości za rok 2009 i korektą wynagrodzenia określonego w umowie wykonawczej za rok 2009;

naruszenie przepisów postępowania tj. art. 101 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie w sytuacji gdy pozwana nie dała powodowi powodu do wytoczenia powództwa bowiem w piśmie datowanym na dzień 29 grudnia 2016 r. znak (...) zadeklarowała zapłatę należności podatkowych w zakresie podatku od nieruchomości dotyczących między innymi roku 2009 zgodnie z treścią umowy wykonawczej i prosiła o wystawienie i doręczenie faktury, stanowiącej zgodnie z treścią umów zawartych przez strony przesłankę dokonania zapłaty, a powód mimo to wytoczył powództwo;

W uzasadnieniu pozwana wskazała, że w jej przekonaniu nie naruszyła postanowień umów łączących strony tj. umowy wykonawczej nr (...)- 4 z dnia 15 listopada 2012 r. oraz umowy o ustanowienie służebności przesyłu objętej aktem notarialnym nr rep. A nr 6506/2014 z dnia 30 grudnia 2014 r., a wykładania dokonana przez Sąd Rejonowy tych umów pozostaje wadliwa. Zdaniem pozwanej Sąd Rejonowy na podstawie powyższych postanowień umownych stron błędnie uznał, że to wydanie ostatecznej decyzji administracyjnej stanowi podstawę zapłaty pozwanej skorygowanego wynagrodzenia. Sąd Rejonowy pominął, że w szczególności z brzmienia postanowień § 5 ust. 8-12 umowy wykonawczej oraz § 29 ust. 10-12 umowy o ustanowieniu służebności przesyłu wywieść należy wniosek o odmiennej woli stron umowy, która sprowadzać się powinna do stwierdzenia, że zapłata przez pozwaną skorygowanego wynagrodzenia odpowiadającego wysokości należności podatkowych ustalonych w postępowaniu podatkowym nastąpi dopiero po prawomocnym zakończeniu postępowania sądowoadministracyjnego, dla którego oczywistym było złożenie skargi do NSA, rozumianej, jako zwyczajny środek zaskarżenia. W ocenie pozwanej, brak wystawienia faktury oraz brak prawomocnego rozstrzygnięcia skargi do WSA w okresie, za który powód domaga się odsetek przesądzają o tym, że pozwana nie pozostawała w tym czasie w opóźnieniu. Nie były bowiem wówczas spełnione określone umową stron przesłanki wymagalności roszczenia powoda względem pozwanej o zapłatę skorygowanego wynagrodzenia rocznego, a w konsekwencji kierowane do niej wezwanie do zapłaty w tamtym czasie uznać należy za bezskuteczne, albowiem nie mogło wywołać skutku w postaci obowiązku pozwanej spełnienia świadczenia. Pozwana wyjaśniła ponadto, że faktura VAT obejmująca korektę wynagrodzenia rocznego m.in. za rok 2009 została pozwanej doręczona dopiero w styczniu 2016 r. i niezwłocznie po jej doręczeniu zapłacona (faktura VAT nr (...) z 25.01.2016 r.). Pozwana podniosła, że przyjęcie przez Sąd Rejonowy innego niż określony w powyższej przywołanych zapisach umów stron terminu wymagalności roszczenia o zapłatę korekty wynagrodzenia rocznego pozostaje w sprzeczności nie tylko z treścią umów stron, ale i narusza przepisy art. 476 k.c. i 481 § 1 k.c.

Dalej pozwana zakwestionowała także żądanie zapłaty przez powoda kwoty 2.844,70 zł tytułem kosztów egzekucji administracyjnej, albowiem zdaniem pozwanej - nie sposób przypisać pozwanej nienależytego wykonania zobowiązania, a ponadto treść zawartych pomiędzy stronami umów nie zawiera zobowiązania pozwanej do zapłaty na rzecz powoda kosztów prowadzonej przeciwko niemu egzekucji administracyjnej. Nie dokonanie przez pozwaną zapłaty powodowi kosztów prowadzonej przeciwko niemu egzekucji administracyjnej nie może więc być kwalifikowane jako niewykonanie umowy przez pozwaną, skoro umowy stron nie przewidują zobowiązania pozwanej do spełnienia takiego świadczenia.

Niezależnie od powyższego pozwana zarzuciła, że podnieść należy, że wbrew ustaleniom Sądu I instancji koszty egzekucji administracyjnej nigdy nie zostały objęte fakturą VAT, której wystawienie stanowi zgodnie z treścią umów stron przesłankę dokonania przez pozwaną zapłaty. Ponadto pozwana wskazała, że w świetle łączących strony umów, nota księgowa nie stanowi dla pozwanej podstawy do zapłaty. Jedynie wystawienie przez powoda faktury VAT lub faktury korygującej do faktury VAT mogło rodzić po stronie pozwanej obowiązek zapłaty na rzecz powoda.

Wreszcie pozwana podniosła, że to nie zachowanie pozwanej było przyczyną powstania kosztów egzekucji administracyjnej, lecz wyłącznie zachowanie powoda, który mimo nadania decyzji Burmistrza S. z dnia 9 października 2014 r. ustalającej wysokość podatku od nieruchomości za 2009 r. rygoru natychmiastowej wykonalności, decyzji nie wykonał. Pozwanej nie można zatem przypisać odpowiedzialności za powstanie tych kosztów. Niezależnie pozwana wskazała, że nie dała powodowi powodu do wytoczenia powództwa, w związku z czym, na podstawie art. 101 k.p.c., nie powinna zostać obciążona powstałymi w toku postępowania sądowego kosztami. Obowiązkiem powoda, w celu uzyskania zapłaty należności podatkowych za rok 2009, było obciążenie pozwanej fakturą, czego nie uczynił, zamiast tego wytoczył powództwo. W ocenie pozwanej było to przedwczesne i w świetle postanowień umownych nieuzasadnione, tym bardziej, że pozwana nie uchylała od jego spełnienia

W odpowiedzi na apelację, powód wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania. W uzasadnieniu powód wskazał na całkowitą słuszność wywodów Sądu I instancji i bezpodstawność sformułowanych zarzutów apelacyjnych. Powód podkreślił, że zgodnie z umową, pozwana zobowiązała się uregulować wszelkie zobowiązania podatkowe wynikające z faktu posadowienia na gruntach Nadleśnictwa linii energetycznych , którymi organy podatkowe obciążą Nadleśnictwo. Oczywistym jest zatem, iż skoro pozwana zobowiązała się uregulować wszelkie koszty związane z tymi obciążeniami podatkowymi, to są to również koszty egzekucyjne. W nawiązaniu do zarzutów pozwanej powód wyjaśnił, że nie mógł zapłacić dobrowolnie określonej w decyzji podatkowej kwoty podatku, ponieważ powodowałoby to wygaśnięcie zobowiązania podatkowego i czyniło bezskutecznym wniesione od decyzji podatkowej odwołanie. W ocenie powoda, interpretacja pozwanej, iż korekta podatku miałaby następować dopiero po całkowitym wyczerpaniu drogi postępowania sądowo- administracyjnego , z rozpoznaniem skargi kasacyjnej włącznie - jest nielogiczna. Organ podatkowy mógł wszcząć (i wszczynał) egzekucję już w oparciu o ostateczną decyzję administracyjną (utrzymaną w mocy przez SKO decyzję Burmistrza S.) i Nadleśnictwo nigdy nie godziło się na to, aby na zwrot zwiększonego - z winy pozwanej - zobowiązania podatkowego oczekiwać kilka lat (bo tyle trwa postępowanie w przypadku rozpoznawania skargi kasacyjnej przez NSA). Takie działanie byłoby działaniem na szkodę Skarbu Państwa i na takie regulacje umowne Nadleśnictwo nigdy się zgadzało. Sąd Rejonowy w pełni zasadnie zatem przyjął, iż to na skutek działań pozwanej doszło do powstania powyżej wskazanych kosztów i jest ona zobowiązana do naprawienia szkody po stronie powoda w tym zakresie. Zdaniem powoda Sąd I instancji prawidłowo rozstrzygnął ponadto co do kosztów postępowania, uznając, że

zapłata po wniesieniu pozwu stanowi przegraną w sprawie oraz, że powód nie miał żadnego obowiązku na oczekiwanie z pozwem. Pozwana dała powód do wniesienia pozwu. Mimo wezwań do zapłaty i kolejnych pism kierowanych do pozwanej, powód nie uzyskiwał na nie żadnej odpowiedzi ze strony pozwanej.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanej okazała się niezasadna.

Na wstępie należy wskazać, iż przy przyjętym w polskiej procedurze cywilnej modelu apelacji pełnej, sąd drugiej instancji rozpatruje sprawę ponownie, a przedstawione pod osąd roszczenie procesowe jest rozpoznawane po raz wtóry. Sąd drugiej instancji władny jest poczynić własne ustalenia faktyczne, a także przyjąć za własne ustalenia sądu pierwszej instancji, uzupełniając je jedynie odmienną oceną materiału dowodowego.

W ocenie Sądu Odwoławczego, Sąd I instancji przeprowadził wyczerpujące postępowanie dowodowe, a zebrany materiał dowodowy poddał wszechstronnej ocenie. Dokonując ponownej oceny pełnego materiału dowodowego Sąd II instancji uznał, iż ocena dokonana przez Sąd Rejonowy nie nosi w sobie cech dowolności, a uwzględniając zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd Okręgowy stwierdził, że ustalenia poczynione przez Sąd Rejonowy i wysnute na ich podstawie wnioski pozostały słuszne i w pełni logiczne.

Na wstępie Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, iż zarówno przed Sądem I instancji z uwagi na podstawę faktyczną żądania, jak i podstawę zarzutów sformułowanych w toku tego postępowania oraz zarzutów podniesionych w apelacji było kilka istotnych kwestii, które wymagały rozwinięcia, a mianowicie: wykładnia oświadczeń woli stron w umowach: wykonawczej z dnia 15.11.2012 r. i umowie o ustanowienie służebności przesyłu z dnia 30.12.2014 r. a w szczególności § 5 ust. 7 pierwszej z umów i § 29 ust. 8 drugiej z umów, prawidłowość zastosowania art. 471 k.c. jako podstawy żądania, w szczególności poprzez przyjęcie, iż pozwana nienależycie wykonała swoje zobowiązanie oraz prawidłowość przyjęcia przez Sąd I instancji, że termin spełnienia świadczenia przez pozwanego nie był określony i przyjęcie przez Sąd I instancji że pozwana pozostawała w opóźnieniu w zapłacie określonego w decyzji administracyjnej podatku od nieruchomości za 2009 rok od 5.02.2015 r. do 25.06.2015 r. Dodatkowo wskazać należy, że poza powyższymi kwestiami – objętymi sporem jeszcze w pierwszej instancji, pozwana dodatkowo podniosła zarzut naruszenia przepisu art. 917 k.c. Dodatkowo pozwana w apelacji kwestionowała rozstrzygnięcie Sądu I instancji w zakresie kosztów postepowania, zarzucając temu Sądowi naruszenie przepisów postępowania tj. art. 101 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy pozwana nie dała powodowi powodu do wytoczenia powództwa, bowiem w piśmie z dnia 29 grudnia 2015 r. zadeklarowała zapłatę należności podatkowych i prosiła o wystawienie i doręczenie faktury VAT.

Odnosząc się do pierwszego z zarzutów dotyczącego naruszenia art. 65 § 1 i 2 k.c. tj. błędnej wykładni oświadczeń woli stron umów, Sąd Odwoławczy stanął na stanowisku, że to właśnie postulowana przez pozwaną kompleksowa (całościowa) analiza zapisów umowy prowadzi do wniosku, że wolą stron, oprócz zapłaty wynagrodzenia za umożliwienie operatorowi dostępu do linii i urządzeń elektroenergetycznych na nieruchomości powódki - była zapłata wynagrodzenia skierowana na zrekompensowanie prawdopodobnych zwiększonych kosztów podatków z tytułu odmiennego wykorzystania części nieruchomości. Co więcej Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, że tak określone „wynagrodzenie” tylko z nazwy przypominało wynagrodzenia z umów wzajemnych typu najem lub dzierżawa, gdyż w istocie odpowiadało ono kosztom podatków od wykorzystywanej części nieruchomości. W ocenie Sądu Odwoławczego, dokonanej na podstawie całościowej interpretacji zapisów umowy, zasady dotyczące wystawiania faktur korekt w oparciu o zapadłe decyzje administracyjne – dotyczące zwiększenia obciążenia podatkowego – mogły dotyczyć tylko decyzji, co do których powód nie poniósł jeszcze rzeczywistego uszczerbku w majątku, a więc tylko w sytuacji gdy została wyczerpana droga postępowania administracyjnego i zostało ustalone zobowiązanie podatkowe w określonej (zwiększonej) wysokości. Co ważne w ocenie Sądu II instancji zasad tych nie można było stosować co do zobowiązań podatkowych z odsetkami i kosztami już wyegzekwowanymi, albowiem w takiej sytuacji nie można mówić o zwiększeniu zobowiązania podatkowego tylko o konkretnym uszczerbku w majątku powoda. Co więcej, w takiej sytuacji pomocna może być właśnie treść § 5 ust. 10 umowy, gdzie mowa jest o zwróceniu Nadleśnictwu przez Operatora poniesionych przez niego kosztów postępowania. Zaznaczyć należy, że z treści tego zapisu jednoznacznie wynika, że wolą stron był zwrot za poniesiony uszczerbek w majątku, albowiem skoro on już powstał to procedura określona w § 5 ust. 7, 11, 12 jako właściwa jedynie dla niekorzystnych decyzji – nie powinna mieć zastosowania jako regulująca inne okoliczności. Z resztą uwypuklić w tym miejscu należy, że przepis § 5 ust. 10 umowy jest bezpośrednią podstawą prawną roszczenia o zwrot ściągniętych, a zatem już poniesionych kosztów postępowania egzekucyjnego w kwocie 2 844,70 zł.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy stwierdził, że roszczenie powoda w tym zakresie jako mające – wbrew twierdzeniom pozwanej - swoją podstawę w umowie należało uznać za uzasadnione, co też z zasady prawidłowo ocenił Sąd Rejonowy, choć nieprawidłowo – zdaniem Sądu Okręgowego – sklasyfikował podstawę prawną roszczenia, uznając ją jako szkodę wynikłą z nienależytego wykonania zobowiązania umownego (art. 471 k.c.). Sąd Okręgowy zwrócił w tym zakresie uwagę, że wbrew ustaleniom Sądu I instancji podstawa roszczenia nie wynikała z nienależytego wykonania umowy (art. 471 k.c.), ale wprost z jej treści.

Sąd II instancji stanął na stanowisku, że roszczenie to dla swojego powstania nie wymaga wystawienia faktury VAT, bowiem tryb określony w umowie dla jej wystawienia nie dotyczy już wyegzekwowanego przymusowo podatku od nieruchomości. Oznacza to z kolei, że dla powstania stanu wymagalności tego roszczenia nie jest konieczne zarówno wystawienie faktury, jak i doręczenie. Sąd Odwoławczy w tym miejscu zwrócił uwagę, że roszczenie dochodzone pozwem, określone w umowie, jako świadczenie bezterminowe, a zatem takie, którego termin spełnienia nie został oznaczony, uzyskuje walor wymagalności – zgodnie z art. 455 k.c. - po wezwaniu dłużnika do jego wykonania. Jak wskazuje zebrany w sprawie materiał dowodowy takie wezwanie zostało wystosowane do pozwanej w dniu 19 stycznia 2015 r. a doręczone zostało w dniu 21 stycznia 2015 r., co przy uwzględnieniu zakreślonego w wezwaniu 14 dniowego terminu płatności, który upływał z dniem 4 lutego 2015 r., dało podstawę do uznania, że stało się ono wymagalne z dniem następnym, tj. w dniu 5 lutego 2015 r. i w oparciu o art. 481 § 1 k.c. od tego dnia powstała możliwość naliczania odsetek za opóźnienie w spełnieniu roszczenia.

W konsekwencji powyższych wywodów Sąd Okręgowy uznał zarzuty naruszenia przepisów prawa materialnego w tym art. 65 k.c. oraz art. 481 k.c. za nieuzasadnione.

Podobnie, za nieuzasadniony Sąd Odwoławczy ocenił także zarzut naruszenia art. 917 k.c., który okazał się być przede wszystkim nienależycie uzasadniony. Nie bez znaczenia dla jego oceny pozostał także fakt, że Sąd II instancji , po dokonaniu ponownej analizy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie znalazł podstaw do przyjęcia, że strony postępowania zawarły jakąkolwiek ugodę co do roszczeń spornych lub aby w inny sposób zmodyfikowały swój stosunek zobowiązaniowy.

Za nieuzasadniony uznać należało także zarzut naruszenia art. 101 k.p.c. Sąd Okręgowy również i w tym zakresie zaaprobował stanowisko Sądu Rejonowego, uznając, że w okolicznościach niniejszej sprawy brak było podstaw do uznania, że pozwana nie dała powodu do wytoczenia powództwa, w szczególności w sytuacji gdy jak już wyżej stwierdzono od 5 lutego 2015 r. istniało niezaspokojone i wymagalne roszczenie, podczas gdy powód wytoczył niniejsze powództwo w dniu 8 stycznia 2016 roku ( a zatem blisko rok później). Co ważne wskazać należało, że opatrzenie pisma w którym pozwana zadeklarowała zapłatę należności datą 29 grudnia 2015 r. (bo jedynie ten fakt został wykazany przez pozwanego) nie może zdaniem Sądu II instancji prowadzić do wniosku o braku powodów do wytoczenia powództwa, w tym przede wszystkim w sytuacji gdy pozwana w żaden sposób nie wykazała aby to pismo doszło do wiadomości powoda przed 8 stycznia 2016 r. a nawet, że w ogóle przed tą datą zostało wysłane.

Mając na uwadze powyższe wywody Sąd Okręgowy uznał apelację za bezzasadną i na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł o jej oddaleniu.

O kosztach postępowania przed Sądem Odwoławczym orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. Pozwana przegrała w całości postępowanie odwoławcze jest zatem zobowiązana w myśl ogólnych reguł odpowiedzialności za wynik procesu (art. 98 k.p.c.) zwrócić powodowi koszty, które poniósł on dla celowego dochodzenia swoich praw. Na koszty te złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego reprezentującego powoda w kwocie 600 zł, ustalone na podstawie § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804).

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.

(...)SSO (...)SSO (...)

Sygn. akt VIII Ga 429/16

Zarządzenia:

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)