Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 lutego 2017 roku

Sąd Rejonowy w Kłodzku Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Daria Ratymirska

Protokolant: sekr. sąd. Daria Paliwoda

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 lutego 2017 roku w Kłodzku

sprawy z powództwa H. S.

przeciwko R. S.

o zapłatę kwoty 58.782,28 zł

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda H. S. na rzecz pozwanego R. S. kwotę 3.843,10 zł, tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  poleca zwrócić pozwanemu R. S. ze Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Kłodzku kwotę 1.133,90 zł, tytułem niewykorzystanej zaliczki, wpisanej pod poz.(...).

UZASADNIENIE

H. S. wniósł pozew przeciwko R. S. o zapłatę kwoty 58782,28 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, tytułem nakładów budowlanych na remont lokalu mieszkalnego pozwanego, położonego w N. na Osiedlu (...).

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa, zarzucił, że roszczenie powoda jest bezzasadne, że powód nigdy nie był najemcą przedmiotowego lokalu, dlatego całkowicie chybione jest dochodzenie roszczenia na podstawie art. 676 kc. Zaprzeczył, aby powód w ogóle poniósł te nakłady, podnosząc, że zrobiła to siostra stron D. B. ze środków pieniężnych matki E. S., a od 2009r. nakłady te całkowicie się zamortyzowały, a pozwany z tego tytułu nie odniósł żadnej korzyści i nie jest obecnie wzbogacony. Zarzucił, że powód nie udowodnił faktu wzbogacenia przez pozwanego kosztem powoda.

Stan faktyczny:

powód i pozwany są braćmi. W dniu 26.11.2008r. zmarł ojciec stron S. S. (1), a w dniu 2.02.2014r. ich matka E.. Spadek po nich, na podstawie testamentów notarialnych, nabył w całości pozwany, jako jeden z sześciorga rodzeństwa ( vide: postanowienia tut. Sądu z dnia 11 czerwca 2014r. w sprawach o sygn.(...)). W skład spadku wszedł lokal mieszkalny, położony w N. na Osiedlu (...). Po śmierci ojca, na przełomie lat 2008/2009,w lokalu tym został wykonany remont. Powód zamieszkał w tym lokalu latem 2013r., kiedy to matka stron została umieszczona w domu pomocy społecznej, gdzie przebywała aż do śmierci. Powód opuścił lokal po wydaniu przez tut. Sąd prawomocnego wyroku z dnia 27 listopada 2014r., w sprawie o eksmisję, z powództwa R. S., o sygn. akt (...).

Bezsporne.

Sąd zważył, co następuje:

Twierdzenia powoda, że poniósł nakłady w kwocie dochodzonej pozwem na remont mieszkania, wykonany za zgodą pozwanego, pozostały gołosłowne. Nie znalazły potwierdzenia w zeznaniach świadków M. S., E. S., S. S. (2) i A. P.. Nawet, gdyby uznać, że powód ponosił nakłady na remont z własnych środków finansowych, to nie udowodnił on wysokości roszczenia. W szczególności dowodem na tą okoliczność nie może być prywatny kosztorys, dołączony do pozwu, który jako dokument prywatny (art. 245 kpc) nie korzysta z domniemania prawdziwości zawartych w nich twierdzeń. Stanowi jedynie dowód na okoliczność, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie takiej treści. Nie jest to więc dowód wystarczający dla ustalenia okoliczności spornej i istotnej dla rozstrzygnięcia sprawy. Dowodami takimi nie mogły być uznane również paragony fiskalne, dołączone do pozwu. Na ich podstawie nie można przyjąć, że powód poniósł nakłady na remont w wysokości dochodzonej pozwem. Opiewają one na dużo niższą kwotę, różną także od kosztu zakupu materiałów budowlanych wskazaną w kosztorysie prywatnym. Niektóre z przedłożonych paragonów dotyczą zakupu produktów, które nie maja związku z remontem, jak np. (...) za kwotę 159 zł (k-47). Przedłożone paragony dotyczą też takich zakupów, jak: mop, piła, wiadra, poziomice, a brak jest podstaw do obciążania tymi kosztami pozwanego. Sąd ponadto zwracał uwagę powoda na rozprawie, że niektóre paragony (przedłożone kopie) były nieczytelne, co uniemożliwiło przeprowadzenie z nich dowodu. Istotnym jest ponadto, że domagając się zapłaty, tytułem zwrotu nakładów na remont, powód przedłożył także paragon, dotyczący zakupów dokonanych w C. w W. w dniu 20.12.2008r. na kwotę 3231,22 zł (k-45), gdy tymczasem pełnomocnik powoda na rozprawie przyznał, że zakupy te dokonała z własnych środków siostra stron D. B., zatem powód nie ma legitymacji do żądania zwrotu tych kosztów. Na podstawie przedłożonych paragonów nie sposób ponadto przyjąć, że wskazanych tam zakupów dokonał powód ze swoich środków finansowych, jak również, że zakupy te zostały wykorzystane na remont w lokalu pozwanego, skoro w tym samym czasie - co wynika z zeznań powoda – prowadził on remont w zajmowanym wówczas przez siebie lokalu mieszkalnym brata S. w J.. Trudno ponadto uznać aby wiarygodnym dowodem na okoliczność wysokości nakładów był prywatny kosztorys, dołączony do pozwu, w szczególności na okoliczność „wartości robocizny”, wskazanej na kwotę 45.892,49 zł, wszyscy, powołani przez powoda świadkowie zeznali, że prace przy remoncie wykonywali bezpłatnie. Jak ponadto słusznie zauważył pozwany, przedstawiony przez powoda kosztorys obejmował także koszty prac wykonanych przy remoncie garażu, zaś w pozwie powód domagał się zapłaty całej kwoty, wynikającej z kosztorysu, z uzasadnieniem, że poniósł nakłady na remont lokalu mieszkalnego. Treść pozwu potwierdził pełnomocnik powoda na rozprawie w dniu 21.01.2016r., oświadczając, że „nie przypomina sobie, żeby powód domagał się zwrotu nakładów na remont garażu” (k-238). Sprzeczne z tym późniejsze stanowisko powoda, przedstawione w piśmie procesowym z dnia 27.01.2016r. (k-245-246), gdzie powód „podtrzymał” żądanie zwrotu nakładów budowlanych wykonanych w garażu, wskazuje raczej, że żądanie powoda zawarte w pozwie zostało sformułowane w sposób dowolny. Niezależnie od tego, powód nie przedstawił żadnych dowodów na okoliczność przeprowadzenia remontu w garażu, jego zakresu i wysokości nakładów. Przedstawienie paragonów fiskalnych, dotyczących zakupu materiałów budowlanych, czy też prywatny kosztorys powoda, wykonany w kilka lat po przeprowadzonym remoncie, ale także zeznania świadków, zawnioskowanych przez powoda, iż prace remontowe w przedmiotowym lokalu wykonywane były na zlecenie powoda i przez niego finansowane (w przypadku zakupu materiałów), nie uzasadnia jeszcze obowiązku pozwanego zwrotu kwoty, na którą opiewa kosztorys.

Odnosząc się do podstawy prawnej roszczenia, powołany przez powoda przepis art. 676 kc nie znajdzie tu zastosowania, skoro powód nigdy nie był najemcą przedmiotowego lokalu mieszkalnego, a przynajmniej okoliczności tej nie wykazał ( vide: prawomocny wyrok tut. Sądu z dnia 27.11.2014r., sygn. akt (...), w sprawie o eksmisję).

Co do roszczeń z tytułu nakładów, dokonanych przez powoda, w lokalu, należącym do pozwanego, zastosowanie mają przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu (art. 405 kc i nast.).

W judykaturze podkreślono, że bez znaczenia jest, w wyniku jakiego zdarzenia nastąpiło wzbogacenie. Może to być działanie wzbogaconego, zubożonego, osoby trzeciej, a także jakiekolwiek inne zdarzenie. Istotnym jest jedynie, by w wyniku tego zdarzenia nastąpiło przesunięcie korzyści z majątku zubożonego do majątku wzbogaconego ( wyrok SN z dnia 23 listopada 1998 r., II CKN 58/98, LEX nr 55389). Dodatkowo przyjęto, iż dla istnienia wzbogacenia w rozumieniu art. 405 kc, nie ma znaczenia wina wzbogaconego lub jakakolwiek inna forma jego uchybienia lub zaniedbania, bezprawność ani związek przyczynowy w ujęciu art. 361 § 1 k.c. ( wyrok SN z dnia 28 kwietnia 1999 r., I CKN 1128/97, niepubl.), a nawet wiedza, czy wola osoby wzbogaconej - do bezpodstawnego wzbogacenia może dojść nawet wbrew woli tej osoby ( wyrok SN z dnia 9 stycznia 2002 r., V CKN 641/00, LEX nr 54331).

Pozwany uzyskał korzyść majątkową w postaci wyremontowania jego lokalu, bezspornym było bowiem, że taki remont został przeprowadzony na przełomie lat 2008/2009, bez udziału pozwanego. Jednakże rzeczą powoda, wnoszącego o rozliczenie nakładów, dokonanych na nieruchomości pozwanego, było wykazanie, że pozwany uzyskał tą korzyść bez podstawy prawnej jego kosztem (art. 6 kc). Jak wyżej wskazano, okoliczności, na które powoływał się powód odnośnie wysokości świadczenia, pozostały gołosłowne.

Zarazem bezspornym było, że wykonując czynności przy remoncie przedmiotowego lokalu czy wykładając środki na zakup materiałów, powód nie zastrzegł obowiązku zwrotu, np. na wypadek, gdyby rodzeństwo nie przekazało mu swoich udziałów w lokalu - przyjmując, że, jak twierdził, nie wiedział o testamentach rodziców.

Wprawdzie świadczenie powoda – nawet, gdyby uznać, że sfinansował ten remont - kwalifikować można, jako świadczenie nienależne, bowiem spełniając je, nie był do tego zobowiązany (art. 410 § 2 kc), to jednak w okolicznościach sprawy wyłączone jest prawo żądania zwrotu tego świadczenia, wobec treści przepisu art. 411 pkt 1 kc. Nie można bowiem żądać zwrotu świadczenia, jeżeli spełniający świadczenie wiedział, że nie był do świadczenia zobowiązany (…). Wykonując prace przy remoncie mieszkania pozwanego, powód wiedział, że świadczenie się w ogóle nie należy z jego strony, że może go nie wykonać bez jakichkolwiek konsekwencji, jednak spełnił je całkowicie dobrowolnie, z własnej inicjatywy. Nie działał zatem w celu zwolnienia się z zobowiązania, lecz po to, by udowodnić swoją dobrą wolę (troskę o matkę, chęć poprawy jej warunków mieszkaniowych), ale przede wszystkim liczył na możliwość korzystania z tego mieszkania w przyszłości. Spełniając świadczenie, nie zastrzegł zarazem obowiązku zwrotu. W tej sytuacji pozwany mógł skutecznie uchylić się od obowiązku zwrotu. Przepis art. 411 pkt 1 kc sankcjonuje bowiem świadome i dobrowolne działanie podmiotu spełniającego nienależne świadczenie, który godzi się w ten sposób z ubożeniem, co uzasadnia pozbawienie go ochrony prawnej przez dochodzenie zwrotu świadczenia w oparciu o roszczenie restytucyjne ( por. wyrok SN z dnia 28.10.1938r., C I 1642/37, Zb. Orz. 1938, nr 7, poz. 306, orz. SN z dnia 18.07.1952r., C 809/52, OCN 1952, nr 2, poz. 27; wyrok SA w Łodzi z dnia 7.08.2013r., I A Ca 287/13, LEX nr 1356570).

Orzeczenie w pkt II oparto na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc. Powód, jako przegrywający, powinien zwrócić pozwanemu koszty procesu, w skład których wchodzi: wynagrodzenie pełnomocnika, będącego radcą prawnym, opłata skarbowa od pełnomocnictwa, wykorzystana zaliczka na wydatki (2400 + 17 + 1066,10 = 3483,10 zł).

Orzeczenie w pkt III wyroku oparto na przepisie art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych t.j. Dz.U. 2016, poz. 623). Pozwany uiścił zaliczkę na wydatki w łącznej kwocie 2200 zł, z której zostały pokryte wydatki w kwocie 1066,10 zł, związane ze stawiennictwem świadków (k-259,269) i wynagrodzeniem tłumacza przysięgłego (k-288, 323).