Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 października 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 października 2016 r. w Gliwicach

sprawy A. K. (K.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania A. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

z dnia 18 maja 2016 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu prawo do emerytury poczynając od 10 czerwca 2016r.

(-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek

  Sygn. akt. VIII U 1172/16

Decyzją z dnia 18 maja 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił ubezpieczonemu A. K. prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym z tytułu pracy w warunkach szczególnych na podstawie art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W uzasadnieniu decyzji ZUS wskazał, że ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999r. nie udowodnił żadnego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach, wobec wymaganego 15 – letniego okresu takiej pracy, a nadto nie ukończył wieku 60 lat.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany i przyznania mu prawa do spornego świadczenia. Podniósł, iż posiada wymagany okres zatrudnienia w szczególnych warunkach, gdyż pracę o takim charakterze, na stanowisku spawacza, wykonywał m.in. w latach 1978 – 1990 w (...) Przedsiębiorstwie (...) w B. w B. oraz w latach 1990 – 1999 oraz w Zakładzie (...) Sp. z o.o. w R. w okresie od 3 czerwca 1992r. do 31 grudnia 1998r.

W toku postępowania ubezpieczony wskazał nadto, że pracę w warunkach szczególnych wykonywał w Hucie (...) w Ś. w okresie od 24 grudnia 1975r. do 28 lutego 1977r. na stanowiskach rozdzielczy wsadu i suwnicowy

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy w Gliwicach ustalił:

Ubezpieczony A. K. urodził się (...) Wiek 60 lat osiągnął (...)

W dniu 11 maja 2016r. ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych oraz nieukończenia 60 lat.

Decyzją z dnia 18 maja 2016r. (...) Oddział w C. odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym 60 lat, z uwagi na brak wymaganego 15 – letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunakch.

ZUS przyjął, iż ubezpieczony na dzień 31 grudnia 1998r. posiada 25 lat i 4 miesiące okresów składkowych i nieskładkowych.

Do pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie uwzględnił ubezpieczonemu żadnego okresu zatrudnienia.

Sąd ustalił, że A. K. w okresie od 24 grudnia 1975r. do 28 lutego 1977r. był zatrudniony w Hucie (...) w Ś.. W świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 27 marca 2012r. pracodawca wskazał, że ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku:

- od 24 grudnia 1975r. do 7 listopada 1976r. – rozdzielczy wsadu na Wydziale Blach Pokrywanych – wymienionym w dziale III, poz. 11 pkt 26 wykazu A stanowiącego załącznik do Zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz.Urz. (...) nr 1-3, poz.1),

- od 8 listopada 1976r. do 28 lutego 1977r. – suwnicowy w W. Bruzdowej, wymienionym w dziale I, poz. 14 Wykazu B stanowiącego załącznik do zarządzenia Nr 48/89 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego.

Sąd ustalił, że ubezpieczony jako rozdzielczy wsadu pracował przy piecu i wskazywał jaką blachę włożyć do pieca. Jako suwnicowy przenosił rozgrzane bloki do drugiego pieca. Pracował w sąsiedztwie pieca, w wysokiej temperaturze. Taką pracę wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w systemie trzyzmianowym.

W okresie od 16 lipca 1973r. do 4 sierpnia 1975r. oraz od 8 marca 1977r. do 22 kwietnia 1992r. ubezpieczony pracował w (...) Przedsiębiorstwie (...) w B..

W pierwszym okresie zatrudnienia pracował jako pomocnik montera. W drugim okresie zatrudnienia, na początku ubezpieczony przyuczał się do zawodu spawacza i na początku pracował bez uprawnień. W grudniu 1978r. ukończył kurs spawacza i powierzono mu formalnie wykonywanie prac spawalniczych. Pracował w 4-5 osobowej brygadzie spawalniczej w skład której wchodzili spawacze i monterzy. W W. było dużo brygad spawalniczych, ponadto były jeszcze brygady kopaczy i hydraulików. Ubezpieczony zajmował się spawaniem rur instalacyjnych. Był przydzielony tylko i wyłącznie do cięcia i spawania metodą gazową. Spawał w wykopach, przy rurociągach, przy spawaniu instalacji CO, przy wymiennikowniach ciepła. Była to praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, również w zimie. Jedynie sporadycznie wykonywał prace monterskie. Prace monterskie wykonywali monterzy. Z kolei prace przygotowawcze wykonywali pomocnicy a spawacze wchodzili na budowę i tylko spawali. Ubezpieczony wykonywał spawy ostateczne. Każdy spawacz miał swój sprzęt do spawania. Ubezpieczony wykonywał pracę w różnych brygadach spawalniczych, w zależności od potrzeby. Prace spawalnicze były wykonywane m.in. na budowach w KWK (...), W., Polska, przy hali sportowej na H., Zakładzie (...) w Z.. Spawacze dostawali mleko a zimą dodatkowo zupę.

Prace spawalnicze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał ubezpieczony również w okresie od 20 października 1989r. do 10 lutego 1990r., kiedy pracował na budowie eksportowej w ZSRR. Pracował wówczas przy budowie kurortu, w brygadzie składającej się z około 5 pracowników w tym 2-3 spawaczy.

Od 22 kwietnia 1991r. do końca zatrudnienia korzystał z urlopu bezpłatnego.

W tym okresie zatrudnienia wraz z ubezpieczonym pracowali świadkowie S. B. i H. M.. Świadek S. B. był zatrudniony w latach 1971 – 1990 – pracował jako spawacz a potem brygadzista, początkowo pracował w brygadzie z ubezpieczonym, był jego przełożonym - brygadzistą. Świadek H. M. pracował jako spawacz i monter instalacji sanitarnych od początku lat 80 w jednej brygadzie z ubezpieczonym. Pracował wraz z ubezpieczonym na budowie eksportowej w ZSRR.

Jeszcze w trakcie urlopu bezpłatnego w (...) ubezpieczony zatrudnił się w Zakładzie Usług (...).K.. M. K. w T. w okresie od 2 maja 1991r. do 30 września 1991r. gdzie stale i w pełnym wymiarze wykonywał prace spawalnicze.

Kolejno w okresie od 1 października 1991r. do 31 maja 1992r. pracował w Zakładzie (...) w G. stale i w pełnym wymiarze czasu jako spawacz.

W okresach okresie od 2 maja 1991r. do 30 września 1991r. oraz od 1 października 1991r. do 31 maja 1992r. firmy w których pracował ubezpieczony należały do E. S., która w tym czasie była zatrudniona w (...), dlatego formalnie szefami byli M. K. i Z. W.. Następnie powyższa działalność została przekształcona w Zakład (...) Sp. z o.o. w R..

W Zakładzie (...) Sp. z o.o. w R. ubezpieczony był zatrudniony od 3 czerwca 1992r. do 8 maja 2012r. Ubezpieczony od początku pracował jako spawacz. Spawał rurociągi, robił ogrzewanie w magazynach (...) w P., Szpitalu w S., spawał gazociągi. Poszerzał również uprawnienia spawalnicze – w 1994r. zrobił kurs spawaczy uprawniający do odbiorów rentgenowych. Bezpośrednią przełożoną odwołującego była E. S. – właścicielka firmy, która przydzielała prace i kontrolowała je. Początkowo nie było brygad. Ubezpieczony jako spawacz sam rozdzielał pracę i mówił pomocnikom co mają robić. Dopiero później zatrudniono drugiego spawacza.

Taką pracę wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy do 23 stycznia 1996r. Od tej daty ubezpieczony został – z uwagi na zaświadczenie lekarskie o przeciwwskazaniu do wykonywania dotychczasowej pracy skierowany do innej pracy a w 1998r. uzyskał uprawnienia operatora koparki i pracował na koparce. Nadto w 1996r. wprowadzono plastikowe rury, które były zgrzewane i spawania było dużo mniej. Były jedynie drobne prace spawalnicze, usuwanie awarii na rurociągu metalowym.

Sąd ustalił, iż ubezpieczony legitymuje na dzień 1 stycznia 1999r. okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze 25 lat i 4 miesiące.

Bezsporne było, że ubezpieczony ukończył 60 lat życia z dniem (...). i nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Powyższe okoliczności Sąd ustalił na podstawie akt organu rentowego, akt osobowych ubezpieczonego z okresu zatrudnienia w (...) (k.30) oraz (...) Sp. z o.o. (k.28), z informacji (...) Sp. z o.o. z 31 sierpnia 2016r. (k.19), zeznań świadków S. B. (nagranie z rozprawy z dnia 19 października 2016r. min.12.42 i n. k.46) i H. M. (nagranie z rozprawy z dnia 19 października 2016r. min.26.13 i n. k.46) oraz przesłuchania ubezpieczonego (nagranie z rozprawy z dnia 19 października 2016r. min. 41.02 i n. k.46).

Odnośnie rodzaju pracy wykonywanej przez ubezpieczonego Sąd dał wiarę jego twierdzeniom, które zostały potwierdzone przez zeznania świadków. Świadkowie pracowali razem z ubezpieczonym w spornym okresie zatrudnienia w (...) w B., często w jednej brygadzie z ubezpieczonym, regularnie stykali się z nim, posiadają zatem szczegółową wiedzę na temat miejsca i charakteru wykonywanej przez odwołującego pracy. Co do okresu zatrudnienia w Hucie (...) ubezpieczony przedłożył na rozprawie świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 27 marca 2012r., w którym pracodawca potwierdził taki charakter jego pracy. Wcześniej nie przedłożył takiego świadectwa pracy w warunkach szczególnych organowi rentowemu. Charakter zatrudnienia ubezpieczonego w Zakładzie (...) Sp. z o.o. w R. znajduje potwierdzenie w aktach osobowych pracownika. O wykonywaniu pracy spawalniczej świadczy również poszerzanie uprawnień spawacza tj. specjalistycznych uprawnień do odbiorów rentgenowskich. Wprawdzie w piśmie z dnia 31 sierpnia 2016r. (k.19) wskazano, że sporadycznie wykonywał on prace spawalnicze a podstawowym jego zadaniem było montowanie instalacji sanitarnych, jednak w ocenie Sądu nie zaprzecza to wykonywaniu pracy spawacza, gdy montowanie instalacji sanitarnych wykonywane było przez ubezpieczonego przez spawanie rur – do czasu kiedy rury metalowe zastąpiono rurami plastikowymi. Ubezpieczony nie zaprzecza, że wówczas nie pracował już jako spawacz. Również w zaświadczeniu z dnia 30 maja 2016r. wystawionego przez (...) Sp. z o.o. w R. (k.3) potwierdzono pracę spawacza instalacji CO, instalacji gazowej, spawacza konstrukcji stalowej. Odnośnie natomiast zatrudnienia w Zakładzie Usług (...).K.. M. K. w T. w okresie od 2 maja 1991r. do 30 września 1991r. oraz w Zakładzie (...) w G. od 1 października 1991r. do 31 maja 1992r. ubezpieczony wykazał, że wykonywał takie same prace jak w firmie (...) gdyż faktycznym właścicielem tych firm była E. S., która następnie była właścicielem firmy (...), a firmy te wykonywały takie same prace.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U. z 2016r., poz. 887) w powiązaniu z § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zm.) ubezpieczonym mężczyznom urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r. będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przy pracach wymienionych w wykazie A, przysługuje prawo do emerytury w razie łącznego spełnienia następujących warunków:

1. osiągnięcia wieku emerytalnego 60 lat

2. posiadania wymaganego okresu zatrudnienia wynoszącego 25 lat, w tym

co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 powołanego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym akcie prawnym są okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z kolei zgodnie z treścią art. 184 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl art. 184 ust. 2 ustawy – w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013r. tj. w dacie złożenia wniosku oraz wydania zaskarżonej decyzji – emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Na podstawie tego przepisu, prawo do emerytury w obniżonym wieku, przysługuje ubezpieczonemu, który w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999r. spełnił warunki w zakresie posiadania ogólnego stażu pracy oraz pracy wykonywanej w warunkach szczególnych a nie osiągnął wymaganego wieku.

Okoliczność sporna w przedmiotowej sprawie dotyczyła posiadania przez ubezpieczonego (na dzień 1 stycznia 1999r.) wymaganego 15 – letniego okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, bowiem organ rentowy nie uwzględnił mu żadnego okresu takiej pracy.

W ocenie Sądu przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że ubezpieczony legitymuje się wymaganym 15 – letnim okresem pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, bowiem do takiej pracy należało zaliczyć mu następujące okresy zatrudnienia:

- od 24 grudnia 1975r. do 28 lutego 1977r. w Hucie (...) w Ś.,

- od 8 marca 1977r. do 21 kwietnia 1991r. w (...) Przedsiębiorstwie (...) w B.,

- od 2 maja 1991r. do 30 września 1991r. w Zakładzie Usług (...).K.. M. K. w T.,

- od 1 października 1991r. do 31 maja 1992r. w Zakładzie (...) w G.,

- od 3 czerwca 1992r. do 23 stycznia 1996r. w Zakładzie (...) Sp. z o.o. w R..

Za okres zatrudnienia w Hucie (...) w Ś. od 24 grudnia 1975r. do 28 lutego 1977r. ubezpieczony przedłożył świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 27 marca 2012r., w którym pracodawca wskazał, że ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowiskach: od 24 grudnia 1975r. do 7 listopada 1976r. – rozdzielczy wsadu na Wydziale Blach Pokrywanych, od 8 listopada 1976r. do 28 lutego 1977r. – suwnicowy w W. Bruzdowej. W tych okresach ubezpieczony jako rozdzielczy wsadu pracował przy piecu i wskazywał jaką blachę włożyć do pieca, zaś jako suwnicowy przenosił rozgrzane bloki do drugiego pieca.

Powyższe prace przy sortowaniu, przygotowywaniu i ładowanie wsadu oraz prace przy obsłudze suwnic wymienione są odpowiednio pod poz. 1 i 86, działu III, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zm.), zawierającego wykaz prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

Z kolei w okresie spornym od 8 marca 1977r. do 21 kwietnia 1991r. tj. do urlopu bezpłatnego, ubezpieczony jako pracownik (...) Przedsiębiorstwa (...) w B. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace spawalnicze przy spawaniu różnych rur instalacyjnych – przy rurociągach, spawaniu instalacji CO, przy wymiennikowniach ciepła. Pracował w 4-5 osobowej brygadzie spawalniczej w skład której wchodzili spawacze i monterzy. Był przydzielony tylko i wyłącznie do cięcia i spawania metodą gazową, wykonywał spawy na gotowo. Prace przygotowawcze wykonywali pomocnicy a spawacze wyłącznie spawali. Jedynie sporadycznie wykonywali prace monterskie. W tym okresie prace spawalnicze wykonywał ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, również w okresie pracy na budowie eksportowej w ZSRR, co potwierdzają świadkowie.

Prace spawalnicze stale i w pełnym wymiarze wykonywał ubezpieczony kolejno w okresie od 2 maja 1991r. do 30 września 1991r. w Zakładzie Usług (...).K.. M. K. w T. oraz od 1 października 1991r. do 31 maja 1992r. w Zakładzie (...) w G..

Następnie na bazie tej działalności powstał Zakład (...) Sp. z o.o. w R., gdzie ubezpieczony od początku zatrudnienia od 3 czerwca 1992r. do 23 stycznia 1996r. pracował wyłącznie jako spawacz stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Spawał rurociągi, robił ogrzewanie na magazynach (...) w P., Szpitalu w S., spawał gazociągi. Poszerzał również uprawnienia spawalnicze – w 1994r. zrobił kurs spawaczy uprawniający do odbiorów rentgenowych. Z tym dniem lekarz medycyny pracy zalecił zmianę stanowiska na pracę lekką fizycznie. Nadto w 1996r. wprowadzono plastikowe rury, które były zgrzewane i spawanie w zakładzie odbywało się w mniejszym zakresie.

Wykonywane przez ubezpieczonego prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym są wymienione pod poz. 12, działu XIV, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zm.), zawierającego wykaz prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

Bez znaczenia pozostaje, że pracodawcy (za wyjątkiem Huty (...)) nie wystawili ubezpieczonemu świadectw pracy w szczególnych warunkach oraz że ubezpieczony w angażu miał wpisane również stanowiska pracy montera czy instalatora c.o. Fakt wykonywania takiej pracy został wykazany w postępowaniu sądowym za pomocą innych dowodów. W postępowaniu odwoławczym przed Sądem nie obowiązują bowiem ograniczenia dowodowe jakie występują w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym, a Sąd może ustalić okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość jak: okresy zatrudnienia, w tym wykonywanie pracy w warunkach szczególnych, za pomocą wszelkich środków dowodowych, przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego (por. uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984r. III UZP 6/84, uchwała Sądu Najwyższego z 21 września 1984r. III UZP 48/84, wyrok Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2006r., I UK 179/06, LEX nr 342283).

W konsekwencji powyższych rozważań należało uznać, że ubezpieczony legitymuje się na dzień 1 stycznia 1999r. wymaganym 15–letnim okresem pracy w warunkach szczególnych.

Kwestia posiadania przez ubezpieczonego ponad 25 – letniego okresu składkowego i nieskładkowego nie była przedmiotem sporu. Nie było także sporne, iż odwołujący nie jest członkiem OFE i w dniu 10 czerwca 2016r. ukończył wymagany wiek 60 lat.

Należy wyjaśnić, że wprawdzie na dzień zgłoszenia wniosku oraz wydania zaskarżonej decyzji ubezpieczony nie spełnił wymogu ukończenia 60 lat życia, jednak przesłanka ta została spełniona w dniu 10 czerwca 2016r. a zatem na krótko po wydaniu przez ZUS decyzji. Wprawdzie w postępowaniu w sprawach z odwołania od decyzji ZUS, regułą obowiązującą jest zasada legalizmu oznaczająca, że Sąd bada legalność zaskarżonej decyzji na datę jej wydania. Reguła ta dopuszcza jednak wyjątki, do których należy osiągnięcie wymaganego wieku po dniu wydania decyzji. Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1998r., (II UKN 555/97, OSNP 1999/5/181) „sąd ocenia legalność decyzji rentowej według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania. Sąd jednakże może przyznać ubezpieczonemu świadczenie, jeżeli warunki je uzasadniające zostały spełnione po wydaniu zaskarżonej decyzji (art. 316 § 1 KPC)”.

Mając powyższe na uwadze Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury poczynając od dnia (...) tj. od ukończenia wymaganego wieku emerytalnego.

(-) SSO Patrycja Bogacińska – Piątek